21. november 2008 UKA2008/6
(UKA 2007/55 – UPA 2008/15)
Kalaallit Nunaata Aatsitassarsiornermi Aningaasaateqarfia pillugu Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut
pillugu
Inatsisartut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaata
ILASSUTITUT ISUMALIUTISSIISSUTAA
Siunnersuutip pingajussaaneerneqarnerani saqqummiunneqartoq
Inatsisartut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini makkuninnga inuttaqarpoq:
Inatsisartunut ilaasortaq Augusta Salling, Atassut
Inatsisartunut ilaasortaq Otto Jeremiassen, Siumut
Inatsisartunut ilaasortaq Palle Christiansen, Demokraatit
Inatsisartunut ilaasortaq Isak Davidsen, Siumut
Inatsisartunut ilaasortaq Agathe Fontain, Inuit Ataqatigiit
1. Siunnersuutip Inatsisartunit suliarineqarneraSiunnersuut matumani pineqartoq Inatsisartunit ulloq 15. oktober 2008-mi aappassaaneerneqarpoq. Siunnersuut aappassaaneerneqarami Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamit suliareqqitassanngorlugu innersuunneqarpoq.
Inatsisartut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaata aappassaaneerinermut isumaliutissiissummini oqariartuutai tunngavigalugit pingajussaaneerinissamut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussisoqassasoq Naalakkersuisut aappassaaneerinermi oqaatigaat.
Naalakkersuisut aamma paasissutissiissutigaat § 11-imi aalajangersagaq ima paasineqassasoq siulersuisut siulittaasuat, siulittaasup tullia siulersuisunullu ilaasortat pingasut inuttut piginnaaneri aallaavigalugit toqqarneqartassasut. Tassa assersuutigalugu kattuffik sinnerlugu ilaasortassamik toqqaasoqarani inuk aalajangersimasoq aqqatigut taasaq toqqarneqartassaaq.
Naalakkersuisut akissuteqaamminni nangillutik paasissutissiissutigaat erniat kisiisa atornerisigut aningaasaateqarfiup aningaasaatai imminut akilersinnaasumik atorniarneqartut. Paasissutissaq taanna iluarisimaarlugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamit tusaatissatut tiguneqarpoq.
2. Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaatTamatuma kingorna allannguutissatut siunnersuutertik Naalakkersuisut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut nassiuppaat. Allannguutissatut siunnersuut taanna isumaliutissiissummut matumunnga ilanngussaq 1-itut ilanngunneqarpoq.
Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaannut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamit makku oqaatigineqassapput:
1. Aningaasaateqarfiup siulersuisuini ilaasortat ataasiakkaat sooq toqqarneqarsimanerat aammalu pineqartoq piginnaasanik immikkut ittunik aalajangersimasunik qanoq ittunik aningaasaateqarfimmut siulersuisullu sulinerannut tunniussaqarsinnaanersoq aningaasaateqarfik pillugu ukiumoortumik nalunaarusiami nassuiaatigineqartassasoq ataatsimiititaliamit kissaatigineqarpoq.
Allannguutissatut siunnersuutip imm. 7-iani (ilaatigut) aalajangersarneqarpoq ukiumoortumik nalunaarusiami ilaatinneqassasut "suleriaatsinut nassuiaatit aammalu siulersuisunut ilaasortanik toqqaanermi tunngavissatut atorneqartut".
Taama oqaasertaliinikkut aningaasaateqarfiup siulersuisui inatsimmi piumasaqaatigineqartunut naammassinninnguatsiarput, tamatumanili piumasaqaatit tamanut atuuttut qanoq ittut siulersuisunik tamarmiusunik toqqaanermi tunngavigineqarsimasut ukiumoortumik nalunaarusiami nalunaarneqarsimassallutik. Taamaaliornikkut ataatsimiititaliap kissaataa ilaannakortumik malinneqarpoq: Ilaasortanik ataasiakkaanik toqqaaneq tunngavilersorneqarsimassasoq.
2. Aningaasaateqarfimmi ilaasortat avataaneersumit immikkut ilisimasalimmit akuttunngitsumik nalilersorneqartarnissaat pillugu piumasaqaatinik aalajangersaasoqassasoq ataatsimiititaliamit kissaatigineqarsimavoq – tamanna suleriaaseq imaluunniit inatsit aqqutigalugu pisinnaalluni.
Piumasaqaatip taamaattup suleriaatsimut ilanngunneqarnissaa akissuteqaammi Naalakkersuisut neriorsuutiginngilaat. Suleriaatsip ingerlatseqatigiiffinnik aqutsilluarnissamut naapertuuttuunissaanik ingerlaavartumik qulakkeerinninnissamut aningaasaateqarfimmi siulersuisunut peqqusisuusumik aalajangersakkamik allannguutissatut siunnersuummi imm. 4-mi Naalakkersuisut ilanngussipput. "Ingerlatseqatigiiffinnik aqutsilluarnissaq"-mik maanna paasinnittaaseq malissagaanni aningaasaateqarfiup siulersuisuni ilaasortat avataaneersumit naliliiffigineqartarnissaannik ataatsimiititaliap kissaataa naammattumik tamatumani malinneqanngilaq.
3. Aningaasaateqarfimmut pisortap (direktørip) piginnaasassaanut tusaamalluarneqarneranullu piumasaqaatinik minnerpaaffissanik inatsimmi aalajangersaanissaq ataatsimiititaliap kissaatigaa.
Piumasaqaat tamanna Naalakkersuisunit malinneqarsimanngilaq.
Pisortamik pisariaqartunik piginnaasalimmik piukkunnartumik atorfinitsitsinissaq siulersuisunit akisussaaffigineqartoq aammalu suliassamut tamatumunnga akuliunneq aqutsilluarnissamut akerliusoq Naalakkersuisut aappassaaneerinissamut akissuteqaamminni allapput.
Tassunga atatillugu oqaatigineqartariaqarpoq pingaarnertut maleruagassanik inatsimmi pilersinneqartumi aalajangersaaneq ingerlatseqatigiiffinnik aqutsilluarnissamut akerliusutut oqaatigineqarsinnaanngimmat.
Nangillugu oqaatigineqartariaqarpoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kissaatigisaatigut siulersuisut aalajangersimasumik iliuuserisinnaasaat akuliuffigineqanngimmata, matumanimi siulersuisut iliuuserisinnaasaat pillugit sinaakkutissat nalinginnaasut taamaallaat aalajangersarneqarmata. Sinaakkutissat taakku iluanni siulersuisut namminneq iliuuseqarsinnaapput.
4. Aningaasaateqarfiup aningaasaatai qanoq aningaasaliissutigineqarsimanerannik aammalu aningaasaliinerit taakku qanoq pissarsissutaasimanerannik tamat takunnissinnaanissaannik qulakkeerinninnissaq ataatsimiititaliap kissaatigaa. Ukiumoortumik nalunaarusiortarnissaq naammattutut ataatsimiititaliamit isigineqanngilaq, aammali kissaatigineqarput qaammatit pingasukkaartumik nalunaarusiortarnissaq kiisalu taakkuninnga suliffeqarfiup arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsup aningaasarsiornermillu misissueqqissaartartup naalakkersuisunit toqqarneqartup naliliisarnissaa kissaatigineqarpoq. Uuttuut aalajangersimasoq aallaavigalugu aningaasaliissutinit iluanaarutit naammaginartuunersut naliliinikkut nalilersorneqassaaq.
"Qaammatit pingasukkaarlugit nalunaarutinik, paasissutissanik aningaasaateqarfiup ingerlanneqarneranut ineriartorneranullu pingaaruteqarsinnaasunik" aningaasaateqarfimmut siulersuisut tamanut saqqummissinissamut peqquneqarnerannik imaqartumik aalajangersakkamik allannguutissatut siunnersuummi imm. 5-imi Naalakkersuisut ilanngussipput.
Qaammatit pingasukkaartumik nalunaarusiortarnissamik ataatsimiititaliap kissaataa allannguutissatut siunnersuutikkut malinneqarpoq, tamatumanili imaanngilaq malinneqartoq tamatuminnga naliliinerup suliffeqarfimmit arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsumit aningaasarsiornermillu misissueqqissaartartumit naalakkersuisunit toqqarneqartumit ingerlanneqarnissaanik kissaat.
5. Pisortap aningaasarsiaqartitaanera aammalu soraarnermut atatillugu aaqqissuussinerusinnaasut pillugit tamanut ammasumik tamakkiisumik pissuseqarnissaq ataatsimiititaliamit kissaatigineqarpoq ("soraarnermi aningaasanik akilerneqarneq").
Siulersuisut qullersallu aningaasarsiaqartitaanerat pillugu paasissutissanik ukiumoortumik nalunaarummi tamanut saqqummiussinissamik siulersuisunut peqqusisumik aalajangersakkamik allannguutissatut siunnersuummi imm. 7-imi Naalakkersuisut ilanngussipput.
Allannguutissatut siunnersuutikkut soraarnermi aaqqissuussinerusinnaasut tamanut saqqummiunneqarnissaat qulakkeerneqanngilaq.
6. Aningaasaateqarfiup ukiumoortumik naatsorsuutaasa nalunaarusiaatalu Naalakkersuisunut nassiunneqarnerat ilutigalugu Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliamut Aningaasaqarnermullu Ataatsimiititaliamut nassiunneqartarnissaat ataatsimiititaliamit kissaatigineqarpoq.
Allannguutissatut siunnersuutikkut nr. 9-kkut kissaat eqquutsinneqarpoq.
7. Namminersornerullutik Oqartussat aatsitassarsiornermik sammisanut aningaasartuutaat imaluunniit suliassat tiguneqartut isumaginerannut aningaasartuutit aningaasanut inatsimmi ilassutitulluunniit aningaasaliissummi missingersuusiorneqarsimasunit amerlaneruppata imaluunniit ikinneruppata aningaasat taakku amerlaqataat nunatta karsiata aningaasaateqarfiullu akornanni nuunneqassasut inatsisissatut siunnersuummi § 6, imm. 4-mi aalajangersarneqarpoq.
Akuersissutigineqanngitsumik atuinerussuteqarneq missingersuutit pillugit inatsimmut akerliusoq ataatsimiititaliamit tikkuarneqarpoq (Inatsisartut / Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq akuersissuteqarsimatinnagit aningaasartuuteqartoqaqqusaanngilaq!).
Taamaattumillu aalajangersakkap ilaa atuinerussuteqarnermut tunngasoq peerneqassasoq ataatsimiititaliap kissaatigaa.
Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaanni aalajangersakkap ilaa atuinerussuteqarnermut tunngasoq aalajangiusimaneqarpoq, allannguutissatulli siunnersuummi nr. 3-mi aalajangersagaq nutaaq imaattoq ilanngunneqarluni "Nunap karsiata aamma aningaasaateqarfiup akornanni aningaasanik nuussineq Namminersornerullutik Oqartussat missingersuusiortarnerat pillugu inatsit aamma Inatsisartut aningaasanut inatsisaat mianeralugit aatsaat pisinnaavoq."
Taamaaliornikkut akuersissuteqanngitsumik aningaasartuuteqannginnissamik missingersuutit pillugit inatsimmi aalajangersakkap saneqqunneqarnissaata inerteqqutaajunaarsinnissaanut aalajangersakkap tamatuma atorneqarsinnaanginnissaata qulakkeerneqarnissaanik ataatsimiititaliap kissaataa malinneqarsimasorinarpoq.
Tamatumali peqatigisaanik tamatuma aamma kinguneraa § 6, imm. 4-mi aalajangersagaq atuinerussuteqarnermut atatillugu atorneqarsinnaassanngimmat - akuersissuteqartoqarsimatinnagumi atuinerussuteqarneq missingersuutit pillugit inatsit malillugu inatsisinik unioqqutitsinerujuassammat!
Aalajangersakkap ilaata taassuma atuinerussuteqarnermut tunngasup peerneqarnissaanik ataatsimiititaliap kaammattuuteqarnera Naalakkersuisunit malinneqarsimasuuppat inatsisinik nalilersuisarnerup tungaanit isigalugu pitsaanerusimassagaluarpoq.
Tamanna tunngavigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq allannguutissatut siunnersuummik nammineq saqqummiussivoq, tak. immikkoortoq tulleq.
3. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuutaaImmikkoortoq siulianiittoq naapertorlugu inatsisissatut siunnersuummut allannguutissatut siunnersuummik Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq nammineq saqqummiussivoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuutaa ilanngussaq 2-tut ilanngunneqarpoq.
Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuutaatigut Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaanni ajornartorsiutit inatsisilerinermut aammalu nalinginnaasunut tunngasut aaqqiivigineqarput. Allannguutissatut siunnersuut nassuiaatitaalu innersuussutigineqarput.
4. Inuit Ataqatigiinnit immikkut oqaaseqaatSiulersuisunut ilaasortat akissarsiaat pillugit inatsisissatut siunnersuummi § 17-imi aalajangersakkat allanngortinneqarnissaat isumaliutigineqartariaqartoq Inuit Ataqatigiinnit immikkut oqaatigiumaneqarpoq. Aalajangersakkatut siunnersuutigineqartoq naapertorlugu aningaasaateqarfiup siulersuisunut ilaasortat akissarsiaat pillugit maleruagassanik Naalakkersuisut immikkut aalajangersaasinnaanerat anguniarneqarpoq. Tamanna pinngippat aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffinni Namminersornerullutik Oqartussanit pigineqartuni siulersuisunut ilaasortanut maleruagassat atuuttut naapertorlugit aningaasaateqarfimmi ilaasortat akissarsiaqartinneqassapput. Tassa ukiumut annerpaamik 200.000 kr.-inik.
Ungasinnerusoq isigalugu milliard kronit arlallit aningaasaateqarfimmit akisussaaffigineqalersussaammata akissarsiassat taakku annikippallaartut Inuit Ataqatigiit isumaqarput. Tamatumali peqatigisaanik aningaasaateqarfiup ukiut arlallit qaangiunneranni aningaasanik taasarialinnik amerlassuseqartunik peqalernissaa aatsaat ilimagineqarsinnaammat Inuit Ataqatigiinnit nassuerutigineqassaaq. Taamaattumillu siulersuisunut ilaasortat akissarsiaat pillugit maleruagassat immikkut ittut suliarinissaannut Naalakkersuisut piffissaqarluarput. Suliaq tamanna piaartumik naammasseqqullugu Naalakkersuisut Inuit Ataqatigiinnit kaammattorneqassapput.
5. Ataatsimiititaliap inassuteqaataiAningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuutaa akuersissutigineqassasoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamit inassutigineqarpoq.
Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuutaa akuersissutigineqarpat Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaat atorunnaassaaq. Aningaasaqarnermulli Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuutaa akuersissutigineqanngippat Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaata akuersissutigineqarnissaa Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamit inassutigineqarpoq.
Taama oqaaseqarluni Inatsisartut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaata siunnersuut pingajussaaniigassanngortippaa.
Augusta Salling,
siulittaasoq
Agathe Fontain
Isak Davidsen
Palle Christiansen
Otto Jeremiassen
Ilanngussaq 1 (Qarasaasiatigut pigineqanngilaq)