4. marts 2010

 UPA 2010/88

 

   Inatsisissatut sirsuummut oqaaseqaatit


Nalinginnaasumik oqaaseqaatit

1. Sirsuutip tunuliaqutaa

2005-imi Naalakkersuisut - Inatsisartut ilalerinerisigut - aalajangiuppaat, Kalaallit Nunaanni ilinniartitaanikkut killiffiup qaffassarnissaa siunertaralugu, suliniutit annertuut aallarnisarneqassasut, tamatumanilu aallaavigalugit ilinniarneq piginnaanngorsarnerlu tassaasut Kalaallit Nunaata nukittunerusup nammineernerusullu siumut aqqutissai. Tamanna tunuliaqutaralugu ilinniartitsinikkut suliniutinut aningaasarpaaluit immikkoortinneqarput, maannalu sulisorisani siunissamilu sulisorisassani piginnaasat qaffassarnissaat siunertaralugu suliniutit arlaqartut aallartinneqarput.

Naalakkersuisut ilinniartitaanikkut pilersaarut pillugu nalunaarusiaanni, 2006-imi ukiakkut ataatsimiinnermi aningaasanut inatsisissap isumaqatigiissutiginiarneranut atasumi, erseqqissarneqarpoq suliniuteqarfissanut atatillugu nalinginnaasumik pisariaqartinneqartoq pisortaniit namminersortuniillu peqataalluinnartoqarnissaa. Ilutigisaanik oqaatigineqarpoq ilinniartitsinikkut annertusisamik suliniuteqarneq qulaaniit Namminersorlutik Oqartussanit qitiusumiit pilersaarusiornertut ingerlanneqassanngitsoq, suliniuteqarnerli pisariaqartitsinermut sammisuussasoamatullu suliniutit nutaat suliffeqarfiit oqaloqatigalugit ingerlattariaqartut, ilaatigullu suliffeqarfinni ingerlanneqarlutik. Aammattaaq piumasarineqarpoq tigussaasumik ilinniartitsineq annertunerpaamik nunap nammineq ilinniarfiiniit aallaaveqassasoq, ingerlatsinerup sulianut tunngasutigut qaffasissumik killiffeqarnissaa qularnaarneqaqqullugu, tassami pingaarluinnarmat uagut nammineq ilinniarfitta pitsanngorsarnissaannut periarfissap annaaneqannginnissaa. Aammattaaq ilinniarfiit aqutsinermi sakkunik nutaalianik uuttorneqarsinnaasunillu peqarnissaat qularnaarneqassaaq, kiisalu inuutissarsiutinik ingerlatsisut ilinniartitsinerit ilusilersornerinut aaqqissugaanerinullu suli annertunerusumik oqartussaaqataanissaat qularnaarneqassalluni.

Kalaallit Nunaanni qitiusumik ilinniarfiit, Inatsisartut akuerisaannik ilinniartitsinikkut immikkut ittumik suliniuteqarnissamut, qitiulluinnartumik inissisimanerat akueralugu, qitiusumik ilinniarfiit aqqarnermikkut aaqqissugaanerat nutaamik ullutsinnullu naapertuuttumik ilusilerniarlugu suliniuteqartoqarnikuuvoq. Aqutsinermik aaqqissuussinerup siunertaraa ilinniartitsinikkut suliniutit atorfissaqartitsinermut samminerulersinnissaat, aqutsinermut atortut nutaanerusut uuttoruminarnerusullu pissarsiarinerisigut, ilutigisaanillu inuutissarsiutinik ingerlatsisut annerusumik ilinniakkat ilusilersugaanerinut aaqqissugaanerinullu peqataatinnerulernerisigut. Qitiusumik ilinniarfiit suliassaasa pingaarnersaraat inuutissarsiutinik ilinniartitsinernik inerisaaneq, suliatigut susassaqarfiit ataasiakkaat maanna siunissamilu pisariaqartitaannut naapertuuttunik. Ilutigisaanik nammineq ineriartornissamut annertunerusumik oqartussaaqataalernerup, suliffeqarfiit tapersersuinerisigut, ilinniarfiit ilinniakkanik aaqqissuinissamut periarfissaat annertusassavaa, ilinniartut suliffeqarfinni namminneq inerisaaqataaffigisassaminni pitsaanerpaamik piareersarneqarsinnaanngorlugit. Naalakkersuisut isumaqarput pingaaruteqarluinnartuusoq, ilinniartitsinernik pilersaarusiornerup, Kalaallit Nunaanni suliassaqartitsiviit siunniussaralugit ingerlanneqarnissaa.

Unamminartut taaneqartut aqutsinerup aaqqissugaanera eqaannerusoq pisariaqalersippaat, piumasaqaatinut pisariaqartitanullu nikerartunut, inuiaqatigiit allanngoriartortut ilisarnaatigisaannut naleqqussarneqarsinnaasumik. Aqutsinermut aaqqissuussinerup nutaap qitiusumik ilinniarfiit siunissami unamminartunut pisariaqartunik sakkussissavai. Tamatuma saniatigut aqutsinermik aaqqissuussinerup, qitiusumik ilinniarfiit qaqugukkulluunniit ilinniakkanik naapertuuttunik, suliamullu atatillugu pitsaalluinnartunik neqeroorsinnaanissaat sinaakkusissavaa. Tamanna tunuliaqutaralugu sirsuutigineqarpoq ilusiliussaq, qitiusumik ilinniarfiit ataasiakkaat imminnut aqutarinerunissaannik aallaaveqartoq sirsuutigineqarpoq. Ilusiliussamut ilaapput suliassat suliarinissaannut naleqqiullugu annertunerusumik kiffaanngissuseqarneq, aamma akisussaaffiup annertunerusup tunniqarnera, taamaalilluni qitiusumik ilinniarfiit tamatuma kingorna tassaalissallutik suliffeqarfiit pisortat pigisaat namminersortut. Suliffeqarfiit qullersaasumik aqqarneri siulersuisunit, suliamik immikkut ilisimasalinnik, suliffissaqartitsinermilu kattuffinnit toqqarneqartunik ingerlanneqartut. Saniatigut sirsuutigineqarpoq, qitiusumik ilinniarfiit suliassanik erseqqinnerusutigut isumaginninneri, siulersuisut Namminersorlutillu Oqartussat akornanni angusaqarnissamik isumaqatigiissutit aqqutigalugit malittarisassiuqassasut.

Ullumikkut qitiusumik ilinniarfiit arfineq-pingasuupput: Sanaartornermik Ilinniarfik Sisimiuniittoq, Saviminilerinermik Ilinniarfik Nuummiittoq, Niuernermik Ilinniarfik Nuummiittoq, Niuernermik Ilinniarfik Qaqortumiittoq, Imarsiornermik Ilinniarfik Paamiuniittoq, Inuussutissalerinermik Ilinniarfik Narsamiittoq, Aalisakkerinermik Ilinniarfik Maniitsumiittoq, kiisalu Tunngaviusumik Peqqissaanermik Ilinniarfik Nuummiittoq. Kingulliullugu taaneqartoq inatsisiliornermut aatsaat 2009-mi ilanngqarpoq.

Sirsuutip matuma suliarineqarnissaata tungaanut 2007-imi pingasoriarluni ataatsimeersuartoqarpoq, qitiusumik ilinniarfiit arfineq-marluusut aallartitaannik peqataaffigineqartunik. Tamatuma saniatigut aqutsinermik aaqqissuussinissaq nutaaq pillugu apeqqut peqataasut allat ilagalugit oqallisigineqarnikuuvoakkununnga ilaallutik qitiusumik ataatsimiititaliat siulittaasui aamma taamani Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiusoq. Tassunga atatillugu pingaaruteqarsimavoq qitiusumik ilinniarfiit maanna qullersarisaasa peqataatinnissaat, suliffeqarfiit ilinniarfiit ingerlannerinut, inerisarnerinut, takorluugaannut aamma ilinniakkat imarisaannut sunniuteqaqataanerulernissaannut atatillugu, Kalaallit Nunaanni suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaat aamma ilinniakkat nutaat ineriartortinnissaat naapertorlugit. Tamakku suliffissaqartitsiffinni maannakkorpiaq pisariaqartitsinernut naleqqussarneqassapput, isertitsiffiusumillu pikkorissarnerit pilersinneqarnissaat aqqutissiuutissallugu. Suliassat suliarineranni suliffissaqartitsifiit peqataatinnissaasa pisariaqartinneqarnerat, inuiaqatigiit kalaallit annermik inuutissarsiutit - inuutissarsiutinik ilinniarfiit ilinniartitsiffigisartagaasa - iluanni annertuunik unamminartoqarneranut  naleqqiqassaaq. Saniatigut inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut ilisarnaataapput sukkassuseq ingerlaavassuserlu, taamaallaat qitiusumiit aqqarnissamut naapertuuttoorpasinngitsut. Taamaammat Naalakkersuisut isumaat naapertorlugu qitiusumik ilinniarfiit ingerlataqarnerisa, eqaannerusumik pisariaqartitsinerlu naapertorlugu pisumik, aqqarnissaat periarfissittariaqarpoq. Pissutsit malittarisassiuqartut allanngorartuupput, annermillu inuutissarsiutinik ilinniartitsinermi ineriartorneq annertoqaaamaammallu akuttunngitsumik nutaanik malittarisassiuuttariaqarluni. Suliassat pisariaqanngitsumik qitiusumiit kinguarsarneqarnissaat pinngitsoorumallugu, sirsuutigineqarpoq malittarisassiorneq peqataasunut isumagisassanngortinneqassasoq, soorlu ilinniartitsinermut pilersaarutinik Namminersorlutik Oqartussanit akuerineqartussanik suliaqarnikkut. Taama sulineq inuutisarsiutinik ilinniartitsinermi sammiviit assigiinngitsut pillugit immikkut ilisimasaqarnissamik piumasaqarfiuvoq. Taamaammat taamannak ilisimasallit malittarisassiornerup ilusilersorneranut peqataalluinnarlutik suleqataasariaqarput. Taamaaliorneq aammattaaq piffissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu qitiusumi aqutsinermi pisariillisaanissamut aqqutissiueqataassasoq ilimagineqarpoq.

Qitiusumik ilinniarfiit oqalliseqatiginerinut atatillugu inerniliqarpoq, pisortat pigisaannik suliffeqarfittut namminersortutut  inissiineq, suliffissaqartitsiffiit siulersuisuni sirsuutigineqartuni suliamut peqataanerat annertusassagaat. Ilinniarfiit inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut akisussaanerat annertusarneqassaaq iliuuseqarnissamullu kiffaanngissuseqarnerunerup aammattaaq ilinniarfiit aqqarnerat pitsanngorsassavaa. Ilinniarfiit inatsisitigut namminersortutut pilersinnerisa nassatarissavaa, ilinniarfiit nukissatigut sillimmatigisanik siunertamut naaperturusumik nutaanillu pilersitsiffiusumik atuinerat. Tamatuma nassatarissavaa inuusuttut ilinniakkanik piumasaannut suliffeqarfiillu sulisunik piumasaannut, kiisalu ilinniagaqaqqissimasunik pisariaqartitsinerannut suli annermik qanillattuineq. Qitiusumik ataatsimiititalianiit allakkiami, taamani Suliffissaqartitsiniarnermut Inuussutissarsiutinillu Ilinniartitsinermut Pisortaqarfiusumi 25. maj 2007 tiguneqartumi, qitiusumik ataatsimiititaliat assingusumik kissaateqarnertik oqaatigaat, oqariartuutigalugulu suliffissaqartitsiffiit ilinniarfiit aqrinut akisussaaffimmik tigusinissamut piareersimasut. Ullumikkut suliffissaqartitsiffiit qitiusumik ilinniarfiit ingerlatsinerinut annertunngitsumik sunniuteqarsinnaassuseqarput, tamannalu annermik sunniuttarpoq apeqqutinut assigiinngitsunut naleqqiullugu inassuteqaateqartarnikkut. Kisianni tunngaviatigut oqartussaallutik akisussaasut inassuteqaatit pineqartut maleruarnissaat pisussaaffiginngilaat, tassami oqartussaallutik akisussaasut pisortatigoortumik aalajangiisinnaatitaaneq pigivaat, qitiusumilli ataatsimiititaliat sulinerat akisussaaffiligaanani.

Siulersuisut inuiaqatigiinnit inuutissarsiutinillu ingerlatsinermit misilittagallit eqqrisigut, ilinniarfiit pisortaat pingaarutilinnik suleqateqalissapput. Siulersuisut tassaassapput ilinniarfiit pisortaasa sirsortaat, ilutigisaanillu tassaallutik ilinniarfiup ingerlatsineranut qullersaallutik akisussaasut. Pisortatigut suliassaqarfiup inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut pingaarnerusutigut aqutarinerat isumagissavaa. Taamaaliornikkut eqaassuseq annertunerusoq pilersinneqassaaq, ilinniarfiillu naleqqussarsinnaassusiat pitsaanerulissalluni. Taamaalilluni aqutsinermi pissutsit, suliffeqarfiit namminersortut pisortanit pigineqartut pilersinnerisigut, immikkut ittumik ilinniartitsinikkut suliniuteqarnermi anguniakkat anguneqarnissaannut pingaarutilimmik sunniuteqassapput. Aamma imaassinnaavoq ilinniarfiit nammineernermikkut ineriartornerisa tamatumalu kingunerisaanik misilittagarilikkat piffissami ungasinnerusumi nassatarigaat imminut pigilivinneq.

Ilutigisaanik sirsuummi erseqqissarneqarpoq, aqutsinermik nutaamik aaqqissuussilluni aalajangersakkat taamaallaat qitiusumik ilinniarfinnut taaneqartunut atuuttut. Taamaammat sirsuutip ilinniarfiit allat - inuutissarsiutinik ilinniartitsinernik neqerooruteqartartut - eqqorneqarnissaat siunertarinngilaa. Tamatumani annermik eqqarsaatigineqarpoq Piniarnermik Aalisarnermillu Ilinniarfik. Aammattaaq eqqaaneqarsinnaavoq Perorsaanermik Ilinniarfik Ilulissaniittoq, ilaatigut isumaginninnermi ikiortitut ilinniakkamik neqerooruteqartartoq, aammali saniatigut ilinniakkanik ingerlaqqiffiusunik neqerooruteqartoq. Assigiinngissutaat ersersikkumallugu inatsimmi sirsuutigineqarpoq ilinniarfiit arfineq-pingasut taaguutaat allanngorlugu tassaalersinneqassasoq "qitiusumik ilinniarfiit", ilinniarfiilli allat inuutissarsiutinik ilinniartitsinernik aalajangersimasunik neqerooruteqartartut taaguutigiinnassagaat "inuutisarsiutinik ilinniarfiit". Taamaaliornikkut erseqqissarneqassaaq, aqutsinermik aaqqissuussineq nutaaq taamaallaat qitiusumik ilinniarfinnut arfineq-pingasuusunut atuuttoq. Taamaammat ilinniarfiup, ilinniartitsinikkut immikkut suliniuteqarnermut naleqqiullugu, immikkut inissisimanerata nalilereerneratigut, sirsuummi aalajangersakkanut ilaanngilartaaq Savaatilinnut Ilinniarfik, tassami assersuutigalugu ilinniarfik qitiusumik ataatsimiititaliaqanngilaq. Kisianni ilinniarfiit allat, aqutsinermik aaqqissuussineq pillugu sirsuutip aalajangersagaanut ilaalersinnaanerat, siumoortumik itigartitsissutigineqareersinnaanngilaq.

Ilutigisaanik erseqqissarneqassaaq sirsuummi pineqarmat qitiusumik ilinniarfiit aqutsinikkut aaqqissugaanerat, taamaammallu immikkut ilinniakkani allannguinerujunnartut pineqanngimmata.

Kiisalu sirsuutip siunertaraa malittarisassani maanna atuuttuni siunertamut naapertuutinngitsutut paasisat ikittunnguit naqqinnissaat. Ilutigisaanik sirsuutigineqarpoq inuutissarsiutinik ilinniartitsinernut tunngasut oqartussaaffigalugit akisussaaffiginerisa siunissami allanngoratarsinnaanerat sirsuummi sillimaffiginiarlugu naqqiuteqartoqassasoq.

Allannguutit ilusaasa - allannguutinut Inatsisartut 2003-mi akuerisaannut kingullermillu 2008-mi upernaakkut ataatsimiinnermut  naleqqiullugit - nassataraat paasiuminarsaaneq siunertaralugu sirsuut nutaaq ataatsimut allataq suliarineqarmat. Aammattaaq peqqussut allanngortinneqarpoq Inatsisartut peqqussutaanniit Inatsisartut inatsisaannut, tamatumunngalu pissutaavoq pisinnaatitsilluni inatsit, Inatsisartut peqqussutaasigut malittarisassiuussisoqarnissaanik peqqusisoq, Namminersornerup eqqqarneratigut atorunnaarsinneqarmat.

Tamatuma saniatigut aammattaaq eqqaaneqartariaqarpoq, sirsuut sivisuumik suliarineqarmat, tamatumunngalu annermik pissutaavoq sirsuummut oqaaseqaatit kalaallisut suliarinerisa pitsaasuunissaat qularnaarniarneqarmat. Taamaalilluni sirsuut tusarniaassutigineqarpoq 2008-mi upernaakkulli.


2. Inatsisissatut sirsuummi pingaarnerit

a) Inatsisit atuuttut

Inatsisit ullumikkut atuuttut tassaapput Inatsisartut peqqussutaat nr. 2, 31. maj 1999-imeersoq, Inatsisartut peqqussutaat nr. 11, 18. december 2003-meersoq aqqutigalugu allanngortinneqartoq kingullermillu allanngortinneqartoq 2008-mi Inatsisartut upernaakkut ataatsimiinneranni, taamaalilluni peqqussutip taaguutigilerlugu " Inuussutissarsiutinut ilinniartitaanerit inuussutissarsiutinullu pikkorissartitsisarnerit pillugit Inatsisartut peqqussutaat". Inatsisit taakku naapertorlugit, Inatsisartut Naalakkersuisut peqquaat inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit ataatsimut isigalugit akisussaaffigeqqullugit. Taamaammat pisinnaatitaanerup, assersuutigalugu siulersuisunut sirsuutigineqartunut, nuunnissaa inatsisitigut pisinnaatitsissunnik tunngavissaqanngilassami susassaqartut allat soorlu siulersuisut, inatsisit atuuttut aallaavigalugit taamaallaat sirsuisutut pisinnaatitaaffilerneqarsinnaapput. Taamaalilluni ullumikkut Naalakkersuisut kisimiillutik ilinniarfiit suliaat aalajangiiffigisarpaat.

Inatsisit atuuttut naapertorlugit qitiusumik ilinniarfiit arfineq-pingasuusut ullumikkut aningaasaqarnermikkut, imarisamikkut ingerlatsinermikkullu Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmit aqutaapput, taassumalu ataanniillutik, Naalakkersuisoqarfillu tamakkiisumik ilinniarfinnut ilitsersuisinnaatitaavoq. Ilutigisaanik pisortatigut suliassaqarfiulluni naalakkersuisoqarfiusoq ilinniarfiup pisortaanik atorfinitsitsisinnaallunilu soraarsitsisinnaatitaavoq. Ullumikkut qitiusumik ilinniarfiit arfineq-pingasut aamma inuutissarsiutinik ilinniarfiit allat inatsisitigut immikkoortitaanngillat. Taakku tamarmik ullumikkut Namminersorlutik Oqartussat ataanniipput, taamaalillunilu Namminersorlutik Oqartussat ilinniarfiit ingerlassaannut naleqqiullugu tamakkiisumik ilitsersuisinnaatitaapput. Ilutigisaanik ilinniarfiit pisortaat naalakkersuisoqarfimmut ilinniarfiup attuumassuteqarfigisaanut nalunaartarput. Tamannalu atuuppoq, naak pisinnaatitaaffiit ilaannut atatillugu qitiusumik ataatsimiititaliat inassuteqaateqarsinnaatitaagaluartut. Tamatumali inatsisitigut nassataraa akisussaaffiup pisinnaatitaaffiullu suli qitiusumi Namminersorlutik Oqartussani inissisimanerat. Inassuteqaateqarneq nalinginnaasumik aalajangiisuulluni oqartussaasumik pituttuineq ajorpoq. Taamaammat inassuteqaateqartarneq isigisariaqarpoq tassaasoq aalajangiinissamut sirsuut. Taamaammat oqartussaasup inassuteqaat maleruassagaa piumasaqaatigineqarneq ajorpoq, naak inassuteqaat arlalitsigut inaarutaasumik aalajangiinermut toqqammaviusaraluartoq.

Aammami oqartussaaffiit qaffakkiartortumik ilusiligaanerisa maanna atuuttut, inatsisitigoortumik isigalugu, ilinniarfiit Namminersorlutillu Oqartussat akornanni angusaqarnissamik isumaqatigiissuteqarnissaq pisariaqalersinngilaat, tassami anguniakkat inaarutaasumillu angusassatut kissaatigisat pissusiviusut naapertorlugit suliamut atatillugu naalakkiutitut aalajangerneqarsinnaammata. Aammattaaq ilinniarfiit aalajangigaat tamarmik pisortatigut suliassaqarfimmut naammagittaalliutigineqarsinnaapput, ingerlatsinermut inatsisiliornerup qullersaqartitsilluni aamma appasinnerusoqartitsilluni aaqqissugaanerata nassatarisaanik.

b) Sirsuut

Aqutsinermut aaqqissuussinermi sirsuutaasumi naatsorsuutaavoq qitiusumik ilinniarfiit arfineq-pingasuusut tassaalissasut suliffeqarfiit namminersortut pisortanit pigineqartut, Naalakkersuisut nalinginnaasumik ilitsersuisinnaatitaanerisa avataanniittut. Aallaavittut ilinniarfiit nammineerlutik ingerlatsivinngornerisa nassatarissavaat, ilinniarfiit tassaalernerat ilinniarfiit inatsisitigut imminnut ingerlatarisut, siulersuisunit qullersaasunit oqartussaaffigineqartut.

Ilinniarfiit pingaarnerusutigut sinaakkutissaat, aningaasaqarnikkut tunngavii pisussaaffiilu Namminersorlutik Oqartussat inatsisiliornerisigut taakkununngalu atasumik nalunaarusiornerisigut malittarisassiuqartuassapput. Tamatumunnga ilanngqassaaq ilinniarfiit aningaasaqarnermut naleqqiullugu, aalajangersakkanut Namminersorlutik Oqartussanut atuuttunut ilaajuassammata, kiisalu sulianut ilinniartunut tunngasunut atatillugu ingerlatitseqqittoqarsinnaassammat. Kisianni sirsuutip, ingerlatsinermut naleqqiullugu, akisussaaffik maanna inatsisaasut pisinnaatitsiffiannit annertuneroqisoq ilinniarfinnut tunniutissavaa. Suliffeqarfiit namminersortut pisortat pigisaat takornartaanngillat, tunngaviusumillu inatsisiliornermi "ingerlatsivinnik immikkut ittunik" taaneqartarlutik.

Aqutsinermik aaqqissuussinermi sirsuutaasumi qitiusumik ilinniarfiit nassuiarneqassapput tassaasut, ilinniarfiit

- siulersuisunit arlaannaannulluunniit attuumassuseqanngitsunit aqutarineqartut,
- inatsisiliorneq aqqutigalugu pilersitat aamma ileqqoreqqusaqartut, ilinniarfiup siunertaanik, ingerlassaanut sinaakkusiussanik aamma siulersuisut katitigaanerisa suliassaasalu allaaserinerannik
  imaqartumik aamma,
- aningaasanut inatsit aqqutigalugu tapiissutitigut aamma isertitsissutaasunik ingerlatsinermikkut aningaasaqarnikkut tunngaveqartut, naatsorsuusereriaatsitigullu Namminersorlutik Oqartussanit
  avissaaqqasut.

Aqutsinermik aaqqissuussineq sirsuutaasup aammattaaq nassatarissavaa, qitiusumik ilinniarfiit suliffeqarfittut namminersortutut pilersinneqarneri. Suliffeqarfiit tamarmik immikkut siulersuisunit arlaannaannulluunniit attuumanngitsunit aqutarineqassapput, suliffeqarfiullu ulluinnarni ingerlatsinermini, Namminersorlutik Oqartussanit isertitat, isertitallu allat atornissaat tamakkiisumik oqartussaaffigissavai. Ilutigisaanilli suliffeqarfiit (ilinniarfiit) suli pisortanit pigineqartuupput, tassami ingerlatsinerat annerusutigut pisortanit aningaasalersugaassaaq, suliffeqarfiillu ilinniartitsinermik ingerlatsillutik, tamannalu inuiaqatigiit suliassaraat. Tamakku saniatigut suliffeqarfiit pisortatigoortumik isumaqatigiissutit aqqutigalugit malittarisaqassapput, taakkununnga ilanngullugit isumaqatigiissutit, aammattaaq missingersuusiortarneq, naatsorsuuserineq naatsorsuutillu saqqummiri pillugit aalajangersakkat qaqugukkulluunniit Namminersorlutik Oqartussanut atuuttut maleruassavaat.

Nutaaliartaasut taakku saniatigut sirsuutip annertuumik imarivai aalajangersakkat, pisinnaatitsilluni aalajangersakkat ilanngullugit, annerusumik minnerusumilluunniit allannguuteqaratik Inatsisartut peqqussutaannit atuuttumit ingerlateqqinneqartut. Tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq, Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi pisinnaatitsilluni aalajangersakkat arlaannaalluunniit atorneqarnikuunngimmat. Tamatumunnga annermik pissutaavoq inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasutigut ineriartorneq sukkangaarmat, assersuutigalugu ilinniakkamut aalajangersimasumut naleqqiullugu ilinniartitsinissamik pilersaarutit pillugit nalunaarut, atuuttuulernermi kinguninngua pisoqalereersinnaasarluni. Tamannalumi soorunami aamma sirsuummut atatillugu pingaaruteqartumik tunngaviuvossami ilinniakkat annertunenrusumik ilinniarfinni ilusilersorneqartariaqarput, suliffissaqartitsiffiit ineriartornermut qaninnerpaasut peqataalluinnartillugit. Tamatuma kingorna qitiusumi oqartussaasut akuersissuteqarnermi nakkutilliinermilu suliassat isumagisassarissavaat.

Tulliuttumi sirsuummi qulequttat pingaarnikkaarlugit oqaaseqaateqarfigineqassapput:

1) Suliffeqarfiit (ilinniarfiit) imminnut ingerlannerat:

Suliffeqarfiit namminersortut tunngavigisaanni pineqartoq tassaavoq imminut ingerlatarineq. Imminut ingerlatarineq ilinniarfiit aalajangiinerinut naleqqiullugu annertuumik kiffaanngissuseqartitsivoq. Kisianni sinaakkusiussat iluanni, ilinniartitsinikkut politikkimi anguniakkat piviusunngortinnissaannut akisussaaffeqarnermik nassataqarpoq.

Ilinniarfiit inatsisitigut Namminersorlutik Oqartussanut suli ilaapput. Imminut ingerlatarinerup immikkoorutigaa, Namminersorlutik Oqartussat erseqqissumik inatsisitigut tunngaveqartigatik ilinniarfinnut malittarisassiorsinnaajunnaassammata. Namminersorlutik Oqartussat pingaarnerusutigut sinaakkutissat aalajangersarnissaat akisussaaffigiuassavaat, sulianilu arlaqartuni tusarniaavigineqartassallutik. Aammattaaq Namminersorlutik Oqartussat ilinniarfiit ingerlataannik nakkutilliisuussapput, imarititaasunut aningaasaqarnermullu tunngatillugu. Tamatumunnga pissutaavoq qitiusumik ilinniarfiit inuiaqatigiinni suliassanik suliaqartuarnerat, ilinniartitsinertut ilinniartitsinermullu attuumassuteqartunik sullissinertut iluseqartunik, Namminersorlutillu Oqartussanit tapiiffigineqartarlutik.

Qitiusumik ilinniarfiit namminneq aningaasaatimik aqutarinissaannut kiffaanngissuseqarnerussapput. Tamatuma saniatigut kontot assigiinngitsut akornanni killilersugaanngitsumik nuussisinnaatitaasoqalissaaq. Inatsisartut aningaasanut inatsit aqqutigalugu aalajangersinnaavaat, annerusumik/minnerusumik atuinermut sinaakkusiussap erseqqinnerusumik aalajangiiffigineqartup iluani, ilinniarfiit aningaasaliisinnaasut aningaasanillu attartorsinnaasut. Ilutigisaanik sirsuutigineqarpoq ilinniarfiit, sinneqartoorutinik/amigartoorutinik ukiup aningaasaliiffiusup tullianut nuussisinnaassasut, pisortatigut suliassaqarfiup ersarinnerusumik tunaartarisassaliai naapertorlugit. Taamaalilluni ilinniarfiit suliniutimik pingaarnerniit tulleriiaarnissaannut namminnerlu ilisarnaqutissamik pilersinnissaannut periarfissaqalissapput, taamatullu ilinniarfiup neqeroorutaasa piginnaaneqarfiisalu inerisarnissaat maannarniit annertunerusumik periarfissaqarfigilissallugu. Aamma ilimagineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit misigilissagaat, siulersuisut aamma pisortatigut suliassaqarfiup angusaasunik malinnaanerulernerat, ilinniartut pissarsiaasa, ilinniarfiillu sullissinerisa ilinniartitsinerisalu pitsaassusaasa malinnaaffiginerisigut.

Tamakku saniatigut aammattaaq sirsuummut ilaavoq ersarissunik ilitsersuusiortoqartarnissaanik piumasaqarneq, ilinniarfiit akisusaaffiisa allaffissornikkullu suliassaasa allaaserineqarnerinik imaqartunik. Makku pineqarlutik:

- siulersuisunik pisortanillu allatseqartitsineq aamma pisariaqartutigut toqqorsiveqarnikkut suliassat (journal)
- akissarsianut sulisoqarnermullu tunngasunik allaffissornikkut ingerlatsinessunga ilaatillugit oqartussallutik akisussaasut isumasiortarnissaat, atorfinitsitsinermut soraarsitsinermullu tunngasut
  pillugit, aamma ilinniarfiit allat suleqatigiunnarnerisa annertussusaat pillugu
- missingersersuutit, naatsorsuutit (DAU-mik taaneqartartup iluani), ilinniartunik nalunaarsuiffiit nalunaarutillu  suliarinerat aqrallu
- ilinniakkat aaqqissurinut ingerlannerinullu uppernarsaatit, tassunga ilanngullugit soraarummeernermut uppernarsaatit, karakteeriliisarnerit ilaalu ilanngullugit
- pisortatigut suliassaqarfimmut nalunaaruteqartarneq
- ilinniartitsinerup pitsaassusaanut tunngasunik ingerlatsineq.

Ilutigisaanik oqaatigineqassaaq, qitiusumik ilinniarfiit aningaasaqarneri naatsorsuutinillu saqqummiisarnissaat pillugit sirsuummi aalajangersakkat, taamanikkut Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiusoq qanimut suleqatigalugu suliarineqarmata.

2) Namminersorlutik Oqartussat anguniakkatigut sinaakkutissatigullu aqutsinerat:

Qitiusumik ilinniarfinni aqutsinermik aaqqissuussinermut nutaamut atatillugu, qitiulluinnartumik tunngaviuvoq pisortatigut suliassaqarfiup anguniakkatigut sinaakkutissatigullu aqutsinissaa. Tamatuma nassataraa Namminersorlutik Oqartussat tassaassammata ilinniakkanut  tunngatillugu pingaarnerusutigut anguniagassanik sinaakkutissanillu politikkikkoortumik aalajangerneqartunik aalajangersaasussat, assersuutigalugu neqeroorutinut ilinniartoqalersarnermullu, pingaarnerusutigut imarititassanut ilusiliussassanullu, soraarummeernernut, soraarummeersitsinernut, naliliinermut pitsaassutsimillu qularnaarinermut il.il. naleqqiullugu. Tamanna ullumituut ilinniarfiit soqutiginnitsillu qanimut suleqatigalugit pissaaq. Ingerlatassat pillugit ilinniarfiit siulersuisuisa pisortatigullu suliassaqarfiup akornanni isumaqatigiissutit ilaatigut angusaqarnissamik isumaqatigiissutit aqqutigalugit pisassapput, ilinniartitsinerilli imarisassaat ilusissaallu pillugit sinaakkutissatut isumaqatigiissutit, tamakku pillugit nalunaarut tunngavigalugu ilinniartitsinerit ilinniarnerillu pilersaarusiornerinik akuersinertut iluseqassallutik.

Naatsorsuutigisaavoq pisortatigut suliassaqarfiup aqutsinermik aaqqissuussinermut akisussaasutut sumiiffinni ataasiakkaani aqutsinermi nalinginnaasumik anguniagassat piumasaqaatillu ilusilersussagai. Tamatuma saniatigut pisortatigut suliassaqarfiup pitsaassutsimut tunngatillugu aaqqissuussinikkut qitiusumiillu nakkutilliinikkut suliffeqarfiit anguniagassatut aalajangiussanik angusinerat malinnaavigissavai. Kiisalu pisortatigut suliassaqarfiup nakkutigissavaa, sinaakkutissatut piumasaqaatit suliffeqarfiit ingerlatsinissaannut aamma anguniakkanik politikkikkut aalajangiqartunik piviusunngortitsiniarnerinut naapertuuttuunersut.

Taamaalilluni suliffeqarfinnut namminersortunut pisortat pigisaannut ikaarsaarnermi, ilinniarfiit ingerlannerinut akisussaaffik, siulersuisunut nuqassaaq. Taamaattoq Namminersorlutik Oqartussat politikkikkut pingaarnerusutigullu sinaakkusiussaat inuutissarsiutinik ilinniartitsinermi ingerlatsinermik aqutsisuujuassapput. Taamatuttaaq pisortatigut suliassaqarfik, ilitsersuusiornerit tunaartarisassaliornerillu aqqutigalugit, ilinniarfimmi allaffissornikkut ingerlatsinermut, sulisoqarnermut isumaqatigiissutinullu tunngasunut nalunaaruteqartarnermullu malittarisassat ataqatigiissarnissaannut qularnaarisuussaaq.

Tamanna tunuliaqutaralugu qitiusumik ilinniarfiit Namminersorlutik Oqartussanit malittarisassiuussinermut ilaajuassapput, sirsuutillu nassatarissavaa

- ilinniarfiup isumaqatigiissutit Namminersorlutik Oqartussat ilaaffigisaat maleruassammagit, tassunga ilanngullugit akissarsiatigut atorfinitsitaanermilu atugassarititaasut, kiisalu soraarnerussutisiat
  pillugit aalajangersakkat,
- ilinniarfik ukiumoortumik naatsorsuutinik kukkunersiukkanik taakkununngalu atasunik uppernarsaasersukkanik suliaqartassammat,
- ilinniarfiup missingersersuusiortarneq, naatsorsuuserineq naatsorsuutinillu saqqummiineq pillugu malittarisassat qaqugukkulluunniit atuuttut maleruassammagit
- pisortatigut suliassaqarfiup ilinniarfiillu akornanni, kiisalu ilinniarfiit namminneq akrminni assigiissaakkamik pitsaassutsimut tunngatillugu aaqqissuussinissaat piumasarineqassammat,
- sirsuummi aalajangersakkat ilinniarfiit ingerlatsinerinik malittarisassiuussisut maleruarneqarnissaannut pisussaaffeqarneq aamma
- ilinniarfiit inatsisit, pisortat ingerlataannut atuuttut ataanniittuassapput, soorlu pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaat, pisortat ingerlatsineranni
  paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu Inatsisartut inatsisaat aamma inatsisartut ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisaat.

3) Taxameteri malillugu aningaasalersorneqarneq:

Aningaasaleeriaaseq sirsuummi itisilerlugu malittarisassiuqanngilassami aningaasaliisarnermut tunngatillugu apeqqut Inatsisartunut aningaasanut inatsit tunngavigalugu isumagisassanngortinneqarpoq. Taamaakkaluartoq eqqortuunerpaasorineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit aningaasalersorneqarnerat pillugu oqaaseqaateqarnissaq, aningaasaqarnermut tunngasut ilinniarfiit tunngavimmikkut allanngornerannut attuumassuteqarmata. Tassunga tunngatillugu ingerlassat apeqqutaatillugit aningaasaliisarnissaq suliarineqarpoq, ilinniarfiit ingerlassaannut tunngaviit aallaavigalugit (ingerlassat akillu) inatsisitigoortumik aningaasaliissutitut tunniqartartussat. Ilinniarfiit aningaasaliissutit, aningaasaliissarnermut sinaakkusiussat iluini, namminneq oqartussaaffigisinnaavaat, ilinniakkat ataasiakkaat siunertaat siunertallu allat ilinniarfiup ileqqoreqqusaaniittut naapertorlugit. Imaappoq ilinniarfiit ingerlassat apeqqutaatillugit aningaasalersorneqarnissaq qularnaassavaat, akit ilisimaneqartut Namminersorlutik Oqartussat ukiut tamaasa aningaasanut inatsisaanni aalajangersarneqartut tunngavigalugit. Taxameteri malillugu aningaasalersugaanerup nassatarissavaa, ilinniarfiit ingerlassaannut naleqqiullugu tapiissutinik aningaasaliisarnissaq pisariaarutissammat. Ilutigisaanik siunertarineqarpoq Namminersorlutik Oqartussat ilinniarfiit ingerlassanut sunniuteqarsinnaanerat tapersersussagaat, angusaqarnissamik isumaqatigiissutit aqqutigalugit, kiisalu sirsuutigineqarluni malittarisassiuussisinnaanermut periarfissaqartoqarnissaa, ilinniartoqalersarneq, ingerlassassanik peqqussinerit ilinniartullu amerlassusaannik killilersuinerit pillugit malittarisassat aqqutigalugit.

Ingerlassat aallaavigalugit aningaasaliissutit aamma taxameteri malillugu aningaasaliissutitut taaneqartarput, tassani ilinniakkami aalajangersimasumi ilinniartumut ataatsimut ukiumut aki aalajangersimasoq akilerneqartarluni. Kalaallit Nunaanni ilinniartoqassutsikkut tunngaviit, ingerlassat taamatut nassuiarnissaannut ikippallaassaqaat, taamaammat tapiissuteqarnermut tunngaviusinnaasut tamanut atuuttut iluserisinnaasaat arlaqartut suliarineqarput. Inuutissarsiutinik ilinniartitsinermi inuusuttut ilinniarnerminnik ingerlatsiinnarnissaannut ilinnialernissamullu kaammattuutaasinnaassallutik. Tamatuma saniatigut eqqarsaataavoq, ilusiliisoqarsinnaasoq holdikkaaraluni taxameteri malillugu tapiisoqarsinnaanngorlugu, agguaqatigiissitsinermi holdit amerlassuserisartagaannit amerlanernik ikinnernilluunniit ilinniartoqarnermut aaqqiisoqarsinnaanngorlugu. Aammattaaq suliarineqassapput ilinniarfinnut aningaasaliissutit katitigaanissaannut ilusiliussassat, tunngaviusumik tapiissutinik, taxameteri malillugu aningaasalersuinermik immikkullu aningaasaliissutinik imaqartut. Ilusiliussat taakku angusaqarnissamik isumaqatigiissutinut qulaani pineqartunut sanilliqassapput, ilinniarfiit ataasiakkaat aningaasaqarnikkut pisussaaffiinik periarfissaannillu illuatungeriit attassiinnarnissaat angujumallugu.

Suli misissuiffigineqarpoq maanna aningaasaliqartartut nuqarsinnaanersut, tamanut atuuttumik ingerlassat aallaavigalugit tunngavissanut, ilinniarfiit aalaakkaasumik aningaasaqarnissaannik anguniakkanillu politikkikkut aalajangikkanik angusisinnaanissaannut qularnaarisunut.

Taamaattoq malugeqquneqarpoq sirsuummi matumani pineqanngimmat, taxameteri malillugu aqutsinissamik eqqussinissaq. Aqutsinermik aaqqissuussinissaq siunersuutaasoq aningaasaleeriaatsit maanna atuuttut iluanni eqqqarsinnaalluarpoq. Tassami taxameteri malillugu ilusiliinermi tunngaviit, iluaqutaasumik ilinniakkanut allanut nuqarsinnaapput, soorlu ilinniarnertuunngorniarfinnut aamma ingerlaqqiffiusumik ilinniarfinnut, taakkua qanoq aqutarineqarnerat apeqqutaatinnagu.

Taamaammat uteqqinneqassaaq taxameteri malillugu aningaasalersuinerujunnartumik malittarisassiuussineq sirsuummi aalajangersakkat tunngavigalugit pinavianngimmat, tassami sirsuutaavoq Inatsisartut malittarisassanik aalajangiiuartassasut aningaasanut inatsit aqqutigalugu. Taxameteri malillugu ilusiliinissaq ilimagineqarpoq siusinnerpaamik 2011-mut aningaasanut inatsisip oqallisiginerani aatsaat pissasoq.

4) Angusaqarnissamik isumaqatigiissutit:

Oqaatigineqartutut sirsuutigineqarpoq aqutsinermik ilusiliineq isumaqatigiissuteqarnikkut aqutsinermik ilaqartinneqassasoq, ilinniarfiit Namminersorlutik Oqartussat ilitsersuisinnaatitaaffiisa avataannut inissisimalernerannut naleqqiullugu isigineqartariaqartumik. Isumaqatigiissuteqarnikkut aqutsineq matumani paasineqassaaq tassaasoq angusaqarnissamik isumaqatigiissuteqarneq. Isumaqatigiissutit taakku tassaanngillat inatsisitigut ima pituttuitigisut, assersuutigalugu imarisaminnut naleqqiullugu pinngitsaaliissutaasumik piviusunngortinniarneqarsinnaallutik. Isumaqatigiissutit tassaapput politikkikkut oqartussaasut suliffeqarfiillu suliarinnittussat akornanni allakkatigut isumaqatigiissuteqarnerit. Piffissaq isumaqatigiissuteqarfiusoq nalinginnaasumik ukiunik sisamanik sivisussuseqassaassaasoq piffissaq siulersuisut atuuffiat, ilutigisaanillu aamma sirsuutaavoq, isumaqatigiissutit ingerlaavartumik isumaqatigiissutitut aaqqinneqartassasut ukiumoortumik naleqqussaanerit aqqutigalugit. Tamatumunnga pissutaavoq susassaqarfiit inuutissarsiutinik ilinniartitsinertut ittut, taama ingerlaavarfiujuarlutillu nikerarfiutigisut, ammanerusumik isumaqatigiissusiortoqarnissaa pisariaqartimmassuk, tassuunakkullu tunngaviusut piumasaqaatillu allanngorsinnaanerat piareersimaffigalugu. Tamatuma saniatigut piumasaqaatit tamarmik siumoortumik immikkuualuttunngorlugit nassuiareerneqarsinnaanngillat. Aqutsinermut nakkutillinnermullu sakkuunermik saniatigut, tassuunakkullu aningaasaliissutit akileraarutitigut isertitat aqqutigalugit aningaasaliissutaasut qanoq pissarsiffiutiginerinik takunnissinnaanissamut sakkuunermik saniatigut, isumaqatigiissutit suleqatigiinnissamut sakkuupput. Tamatumunnga aallaaviuvoq, angusaqarnissamik isumaqatigiissutit aammattaaq tassaammata, qitiusumik suliaqartut naapeqatigiissutigisinnaasaat. Taamaammat angusaqarnissamik isumaqatigiissutit aamma siunertaraat sullissinerup aalajangersimasup tunniqarnissaa pillugu oqaloqatigiinnissamut sinaakkusiinissaq. Tamatumunnga pissutaavoq ilinniartitsinermut ilisarnaqutaammat, piffissap isumaqatigiissuteqarfiusup ingerlanerani erseqqissartariaqartunik imaluunniit isumaqatigiissutiginiarneqartariaqartunik saqqummertoqartuartarnissaa. Tamanna sanilliqassaaq, aaqqissugaanermi politikkikkut aqutaasumi - soorlu Namminersorlutik Oqartussani - sullinneqarnissamik piumasaqartup, isumaqatigiissut atsioreeraangat isiginnaartuuinnarsinnaasannginneranut. Qularutissaanngivissumik pisoqartassaaq, politikkikkut aalajangiiffigisariaqartunik isumerfigisariaqartunilluunniit. Tamatumunnga atatillugu angusaqarnissamik isumaqatigiissutit tassaatinneqarput, eqaatsumik atorluarsinnaasumillu aqutsinermut sakkussat, pisariaqartumik ersarissuunissamik piumasaqaateqarfiutigisut.

5) Siulersuisut inuttaligaanerat suliassaallu:

Siulersuisut qanorpiaq inuttaligaanissaat suliffeqarfiit (ilinniarfiit) ataasiakkaat ileqqoreqqusaanni ersissaaq, ileqqoreqqusallu tassaapput suliffeqarfiup tunngaviusumik uppernarsaatai. Ileqqoreqqusaq suliffeqarfinnit suliarineqassaaq, Namminersorlutik Oqartussat najoqqutassatut ileqqoreqqusaliaat aallaavigalugu. Ileqqoreqqusamiissapput suliffissaqartitsiffiit kattuffii sorliit, suliffeqarfiup pineqartup siulersuisuinut ilaasortassanik toqqaasassanersut. Saniatigut ileqqoreqqusami aammattaaq aalajangersarneqassapput siulersuisunut ilaasortat qanoq piginnaaneqassanersut, inatsisitigut atuuttunik iliuuseqarsinnaatitaanerat aamma ilinniarfiup ingerlassaanut, aningaasaqarneranut ingerlatsinermullu akisussaanerat. Tassunga atatillugu sirsuutigineqarpoq siulersuisut inunnit 5-7-init inuttaqassasut, ilinniarfiup soqutigisaqarfiinik atituumik peqataatitaqarfigineqartumik, ilinniarfiullu sulisuisa peqataaffigisaannik. Aammattaaq sirsuutigineqarpoq, ilinniarfiit ataasiakkaat ileqqoreqqusaat pisortatigut suliassaqarfimmit akuersissutigineqartassasut.

Siulersuisut suliassarissavaat, suliffeqarfiup anguniagassanik aamma ilinniakkanut, taakkununngalu atasumik ingerlassaanut, piffissami qaninnerusumi ungasinnerusumilu tunngavittut periusissanik aalajangersaaneq. Suliffeqarfiup pisortaata inassuteqareerneratigut siulersuisut suliffeqarfiup ukiumoortumik ingerlatsinissaa pilersaarusiortassavaat. Pisortap inassuteqareerneratigut siulersuisut aalajangissavaat, suliffeqarfiup ilinniakkanik ilinniagalittut naammassisaqarfiusussanik neqeroorutissai aamma allatigut ilinniartitsilluni suliniutissai, kiisalu isertitaqarfiusussanik naapertuuttunillu allanik ingerlataqarnissaa. Siulersuisut ilinniarfiup atugarisassai ingerlassassaalu isumaqatigiissutiginiartassavaat, Namminersorlutik Oqartussallu angusaqarnissamik isumaqatigiissuteqarnikkut.

Aammattaaq siulersuisut suliamut attuumassuteqarluartut suliarisassavaat, assersuutigalugu ilinniartitsinermut pilersaarutit suliarinissaasa akisussaaffiginerat. Kisianni ilinniartitsinermut pilersaarutit tigussaasumik suliarinerat ilinniartitsisunit imaluunniit ilinniarfimmi ilinniartitsinermut akisussaasumit isumagineqarnerusassaaq. Aammattaaq siulersuisut namminneerlutik suliamut atasumik ataatsimiititalianik pilersitsisinnaapput, suliassat suliamut attuumassuteqarluartut suliarinissaat siunertaralugu.

Kiisalu siulersuisut pisortatigut suliassaqarfimmut inassuteqaateqarsinnaatitaassapput makku pillugit malittarisassanik aalajangiiniarnermi:

Aammattaaq ilanngqassaaq siulersuisut pisinnaatitaaffiit taaneqartut ilaannik suliffeqarfiup ulluinnarni aqutsisuanut - sirsuummi forstanderimik taaneqartumut - tunniussisinnaanerannut periarfissiineq.

Qulaani takuneqarsinnaasutut sirsuummi malunnarpoq qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa, inatsisit maanna atuuttut naapertorlugit qitiusumik ataatsimiititaliat pisinnaatitaaffii pisinnaatitaaffigilissagaat. Ilutigisaanik siulersuisut annertunerusumik oqartussaaffilerneqarput. Suliamik ilisimasallit sirsortaannaanatik sulissappata, malittarisassanik aalajangersaasinnaaneq, oqartussaaffimmut suliamik ilisimasallit peqataaffigisaannut tunniuttariaqarpoq. Taamaammat assersuutigalugu ilinniartitsinermut pilersaarutip suliarineqarnissaata akisussaaffiginissaa ilinniarfiit siulersuisuinut inissinneqarpoq.

Sirsuutip aammattaaq imarivai siulersuisut sulinerminni ilinniarfiup ulluinnarni aqutsisuinut - salliullugu ilinniarfiup forstanderianut - kaammattuisutut inissisimanissaannut aqqutissiuussineq. Tassunga tunngatillugu sirsuutigineqarpoq, ilinniarfiup aqutsisui siulersuisunut allatsitut inissisimassasut, oqaluuserisassanik pappiaranillu siulersuisut siulittaasuannut piareersaasarlutik, siulersuisullu ataatsimiitittarlugit. Aammattaaq ilinniarfiup pisortaa siulersuisuni allattaassaaq, imaqarniliuisarluni il.il. Ilinniarfiup ulluinnarni ingerlatsineranut tunngatillugu siulersuisut pisussaaffigissavaat, ilinniarfiup ingerlassaanut malinnaalluarnissaq taamatullu inuiaqatigiit, inuutissarsiutinik ingerlatsisut ilanngullugit, ilinniakkatigut pisariaqartitaannik ilisimasaqarluarnissaq. Tamatuma saniatigut siulersuisut pisussaaffigaat namminneq ilinniarfimmik nakkutilliisutut, kaammattuisutut, inerisaasutut malinnaasutullu inissisimanertik ilisimalluassallugu.

6) Qitiusumik ilinniarfiup aqutsisui:

Qitiusumik ilinniarfinnut ilusiliussassatut sirsuutip nassatarisaanik Namminersorlutik Oqartussat qitiusumik ilinniarfiup forstanderianik atorfinitsitsineq soraarsitsinerlu pisussaaffigiunnaassavaat. Tamannami siulersuisut ilinniarfiup qullersaattut inissisimanerannut naapertuutinngilaamaassagaluarpammi Namminersorlutik Oqartussat ilitsersuisussaatitaajuassapput ilinniarfiup forstanderianik atorfinitsitsillutillu soraarsitsisinnaanertik aqqutigalugu. Taamaattoq ikaarsaarnermi aalajangersakkatut sirsuutigineqarpoq, atorfinitsitsisinnaanermik soraarsitsisinnaanermillu pisinnaatitaaffik, forstanderinut inatsisip atuutilernerani ilinniarfiit arfineq-pingasuusut arlaanni forstanderiusunut atuutissanngitsoq. Taamaaliornikkut atorfinitsitsinermi ajornartorsiutit immikkut ittut pinngitsoorneqassapput, tassami aaqqissuussinerup nassatarissammagu tjenestemanditut atorfinnik atorunnaarsitsineq. Ilutigisaanik sirsuutigineqarpoq, siunissami forstanderit suliffeqarfiup sulisuinik atorfinitsitsisalissasut, taakkununnga ilanngullugit aqutsisussat allat, soorlu pisortap tullia il.il.

Tamatuma saniatigut ilimagisariaqarpoq qitiusumik ilinniarfiit suliffeqarfittut pisortat pigisaattut namminersortutut inissisimalernerisigut, taxameterilu malillugu akiliutit eqqrisigut, ilinniarfiit aqutsisui suleqataallu qaninnerit annertunerusunik piumasaqaateqarfigineqalissasut. Siulersuisut takorluugaat tunngaviusumillu pilersaarusiaat iliuusinngortinneqassapput. Ulluinnarnilu aqutsisut ilinniarfiup ingerlatsineranut naleqqiullugu suliniutaasa, inerisaanerisa iliuusaasalu, siulersuisut pingaarnerusutigut anguniagaat ersersittussaallugit. Taamaaliortoqassappat pisariaqarpoq siulersuisut ulluinnarnilu aqutsisut suliamik ilisimaarinnilluartuunissaat, suleqatigiinnermut, aaqqissuinermut aningaasanillu aqutsinermut, pitsaassutsimik qularnaarinermut sulisunillu aqutsinermut tunngatillugu. Tassunga tunngatillugu naatsorsuutigineqarpoq, pisortatigut suliassaqarfiup, aqutsisut siulersuisullu suliassaminnik nutaanik pitsaanerpaamik isumaginnissinnaalernissaat siunertaralugu, suliniutinik aallartitsinissaa.

7) Namminersorlutik Oqartussat pisinnaatitaaffii:

Sirsuutip nassatarissavaa, siulersuisut aalajangigaat - inatsisit malillugit pisimagunik - pisortatigut suliassaqarfimmut naammagittaalliutigineqarsinnaassanngimmata, allatut sirsuummi erseqqissumik ersittoqanngippat. Pisortatigut suliassaqarfimmut maalaartoqarsinnaassaaq, ilinniarfik assersuutigalugu akisussaaffimminik sumiginnaappat. Pisortatigut suliassaqarfik tamatuma kingorna assigiinngitsutigut pineqaatissiisinnaavoq ilinniakkamik ingerlatsinissamut akuersissummik tunuartitsinikkut, sakkortusisamik nakkutilliinikkut sakkortunerusumillu unioqqutitsisoqartillugu ilinniarfik allaffissornikkut aqutarineqalersissinnaallugu. Tamakku saniatigut pisortatigut suliassaqarfik peqqusisinnaavoq, ilinniagaq pisariaqartoq naammassineqaqqullugu, aammattaaq sirsuutaavoq immikkut pisinnaatitsinissaq, immikkut ittumik pisoqartillugu siulersuisunut ilaasortat taarserneqarsinnaanissaannut, siulersuisutut akisussaaffimmik sumiginnaatillugit. Kiisalu sirsuutip imaraa, ilinniartut pillugit suliat pisortatigut suliassaqarfimmut maalaarutigineqarsinnaanerannut erseqqissumik periarfissiineq.

8) Suleqatigiit aqutsinermik piareersaasut:

Inatsisiliorneq ilutigalugu 2008-mi februarimi suleqatigiit sisamat aqutsinermik piareersaasussat pilersinneqarput, Naalakkersuisunut pisortatigullu suliassaqarfimmut akisussaallutik, aqutseriaatsip nutartikkap ikaarsaarfiginissaanut piareersaatinik suliaqartut. Suleqatigiit ilinniarfiit peqatigalugit, siunissami sammivinni ataasiakkaani siulersuisuujumaartut katitigaanissaat inassuteqaatigaat.

9) Suliniutit allat:

Qitiusumik ilinniarfiit sirsuut aqqutigalugu periarfissaqalissapput namminneerlutik ataatsimoorussamik aqutsinermut naapittaqarfeqalernissamut, tassanilu qitiusumik ilinniarfiit nuna tamakkerlugu ilinniakkanik ataqatigiissaarinissaq pillugu inassuteqaatit suliarisinnaassavaat. Tamatumani annermik eqqarsaatigineqarput ilinniakkanik pilersitsinerit atorunnaarsitsinerillu, ilinniartitsinerit tamarmiusut ilusaannik allannguinerit, inatsisitigut allannguinerit piviusunngortinnissaannut pingaarnerusutigut tunngavissat suliassallu allat tamanut soqutiginaatillit. Ataatsimoorluni aqutsinermut naapeqatigiiffiup taamaattup inuttarisinnaavai siulersuisut siulittaasui aamma qitiusumik ilinniarfiit forstanderii aamma suliffissaqartitsiffiusartut kattuffiinit peqataatitat pisortatigullu suliassaqarfimmit peqataatitat.


3. Pisortanut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu sunniutaasussat

Sirsuut Namminersorlutik Oqartussanut kommuninullu aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu sunniuteqartussatut nalilerneqarpoq, tassami piffissap ingerlanerani nassatariniartussaavaa, innuttaasut amerlanerit ilinniakkamik naammassisaqarnerat. Tamatuma inuiaqatigiit imminnut napatinnerulernissaannik suliniutit ikorfartussavai. Tamatuma saniatigut piffissap ingerlanerani sirsuutip, qitiusumik ingerlatsivimmut naleqqiullugu, allaffissornikkut pisariillisaaneq nassatarissagaa ilimagineqarpoq. Sirsuut aningaasaqarnermut aalajangersimasutigut malunniuteqassaaq, pineqarlutik siulersuisunut akissarsiarititat aamma aallarnisaataasumik siulersuisunik pikkorissaanerit. Taamaattorli ilutigisaanik qitiusumik ataatsimiititalianut akissarsiarititaasartut sipaarneqassapput, atorunnaassagamik. Qulaani pineqartut naatsorsuutigineqarput Qitiusumik ilinniarfiit ataasiakkaat Aningaasanut Inatsimmi kontoinut pingaarnernut sinaakkusiussat iluannit aningaasalersorneqassasut. Aammattaaq eqqaaneqassaaq, ingerlassat annertusinerinut atatillugu tapertaliussaasunik aningaasaliissuteqarnissaanik qinnuteqaataasartut atorunnaassammata, ingerlassat apeqqutaatillugit taxameteri malillugu aningaasalersuisarneq eqqqarpat. Kiisalu sirsuut immikkut ittumik ilinniartitaanermut pilersaarummi anguniakkat angunissaannut tapertaassasoq ilimagineqarpoq.


4. Inuutissarsiutinik ingerlatsisunut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunerisassat

Sirsuut inuutissarsiutinik ingerlataqartunut aningaasaqarnikkut kinguneqarnissaa ilimagineqanngilaq, ilimagineqarlunili inuutissarsiutinik ilinniartitsilluni suliniuteqarneq inuutissarsiutinik ingerlatsisut pisariaqartitaannut naleqqussarneqarnerusinnaasoq. Tamatuma saniatigut ilimagineqarpoq ilinniakkanik neqeroorutit, inuiaqatigiit ineriartornerinut tamatumalu nassataanik piumasaqaataasunut sukkanerusumik naleqqussarneqarsinnaasut.


5. Avatangiisinut pinngortitamullu sunniutaasussat

Sirsuut avatangiisinut pinngortitamullu sunniuteqassanngilaq.


6. Innuttaasunut allaffissornikkut sunniutaasussat

Sirsuut allaffissornikkut innuttaasunut sunniuteqassasoq ilimagineqanngilaq, kisiannili ilinniakkat pitsaassutsimikkut qaffariarnissaat ilimagineqarluni, ataatsimullu isigalugu inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup aaqqissugaanera pitsaanerusoq suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaannut naapertuuttoq kingunerissagaa ilimagineqarluni.


7. Pisortanut kattuffinnullu tusarniaaneq

Inatsisissatut sirsuut 2008-mi 5. majimiit 4. junimut taamani Inuutissarsiutinut, Suliffisaqartitsiniarnermut Inuussutissarsiutitigullu Ilinniartitaanermut Pisortaqarfiusumit makkununnga tusarniaassutigineqarpoq:

Taamani Aningaasaqarnermut Nunanullu allanut Naalakkersuisoqarfiusumut

Taamanikkut Naalakkersuisut Naalakkersuisoqarfiannut, Inatsiseqarnermut Allaffik

KANUKOKA

Qitiusumik Ilinniarfiit (Sanaartornermik Ilinniarfik, Sisimiut, Saviminilerinermik Ilinniarfik, Nuuk, Niuernermik Ilinniarfik, Nuuk, Niuernermik Ilinniarfik, Qaqortoq, Imarsiornermik Ilinniarfik, Paamiut, INUILI, Narsaq aamma ATI, Maniitsoq)

Savaatillit Ilinniarfiat

Peqqissaanermik Ilinniarfik

Perorsaanermik Ilinniarfik

KIK

SIK

GA

NUSUKA

ILIK

AK

IMAK

Inuutissarsiutinut Piginnaanngorsarnermullu Sirsuisoqatigiit

Qitiusumik ataatsimiititaliat siulittaasui

Taamani Attaveqaateqarnermut, Avatangiisinut Silaannaallu Pissusaanut Naalakkersuisoqarfik

Aalisarnermut, Piniarnermut Nunaateqarnermullu Naalakkersuisoqarfik

Aatsitassaqarnermut Pisortaqarfik

Taamani Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Naalakkersuisoqarfik

Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfik (KIIIN)

KNAPK

Tusarniaanermut piffissaliussap naanerani akissutit tiguneqarput KNAPK-miit, taamani Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Naalakkersuisoqarfiusumit, KANUKOKA-mit, taamani Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiusumit, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmit, AK-mit, IMAK-kimit, Aatsitassalerinermut Pisortaqarfimmit, SIK-mit, GA-mit aamma ILIK-mit, Qitiusumik Ilinniarfiit Kattuffiannit taamanilu Peqqissutsimik Ilinniarfiusumit.

KNAPK aamma Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Naalakkersuisoqarfik sirsuummut oqaaseqaatissaqaratik nalunaarput. Tamanna aamma KANUKOKA-mit nalunaarutigineqarpoamaattorli oqaatigineqarluni kommunip ataatsip sirsuutigigaa, kommunit nutaat sisamat qitiusumik ataatsimiititaliani peqataatitaqassasut. Tamanna maleruarneqanngilassami qitiusumik ataatsimiititaliat qitiusumik ilinniarfinnut naleqqiullugu sulinerat taamaatissaaq, siulersuisunik pisinnaatitaaffeqarlutillu akisussaasunik taarserneqarlutik, tak. ataani erseqqissaanerit. Aammattaaq qitiusumik ataatsimiititaliat inuutissarsiutinik ilinniarfinnut tunngasut suliartik, tamanna pillugu malittarisassat atuuttut naapertorlugit, ingerlatiinnassavaat. Tamatuma saniatigut kommunip ataatsip kissaatigisimavaa, sirsuutip kapitaliani 9-mi tapiissuteqarsinnaanermik periarfissat suliffissaaleqisunut naleqqiullugit erseqqissarneqarnissaat. Tamanna pikkorissarnernut peqataanernut atatillugu tapiissutit pillugit aalajangersakkatigut malittarisassaqareerpoakkualu Inatsisartut peqqussutaannit atuuttumit ingerlatiinnarneqarput, taamaattoq KNAPK-p ilassutigisimavaa sirsuut taperserneqartoq.

Ilutigisaanik taamani Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiusup tusarniaanermut akissutaa ilanngqarpoq. Aammattaaq Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmit (KIIIN) tusarniaanermut tapiissuteqartoqarpoq, inassutigineqarluni qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut assersuutigalugu Ilisimatusarfimmi siulersuisutut akisussaaffeqarlutillu pisinnaatitaassasut. KIIIN-ip akissutaasa ilanngrannut pissutaavoq, sirsuut taamani Inuussutissarsiutinut, Suliffissaqartitsiniarnermut Inuussutissarsiutinillu Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfiusumit tusarniaassutigineqaqqaarnikuummat, taamanilu KIIIN tusarniaavigineqartunut ilaammat. Tassunga atatillugu KIIIN-ip eqqaavaa siulersuisut aammattaaq aningaasartuutissanut isertitassanullu missingersersuutit akuerinissaannut naatsorsuutillu atsiornissaannut naleqqiullugu erseqqissumik akisussaaffeqassasut. Tassunga tunngatillugu oqaatigineqassaaq, sirsuummi siunertarineqanngimmat allaanerusumik imaluunniit piumasaqaatitaqarfiunnginnerusumik akisussaasoqarnissaa, assersuutigalugu Ilisimatusarfimmi atuuttunut naleqqiullugu. Taamaattoq tusarniaanermut akissut tunuliaqutaralugu eqqornerpaasorineqarpoq siulersuisut akisussaaffiisa erseqqissaqqinnissaat, KIIIN-ip oqaaseqaatai qanillattorumallugit.

Tamatuma saniatigut KIIIN-ip apeqquserpaa sinneqartoorutit amigartoorutilluunniit nuunnissaat ilumut ajornannginnersoq, qitiusumik ilinniarfiit namminerisaminnik aningaasaateqanngimmata. Tamatumunnga akissutissaq "aap"-iuvossami assersuutigalugu KNR - maanna aaqqissugaanermigut sirsuutip qitiusumik ilinniarfiit pillugit aalajangersagaanut assingulluinnartoq - aningaasanut inatsimmi oqaaseqaasiussaq tunngavigalugu siusinnerusukkut sinneqartoorutiminik amigartoorutiminillu nuussisinnaasimavoq. Taamaattoq sinneqartoorutinik amigartoorutinillu nuussisinnaanermut tunngatillugu apeqqut pingaarnerusutigut aningaasaqarnermut inatsimmut tunngasuuvoq, tamannalu taamanikkussamut Inatsisartut aningaasanut inatsimmik suliaqarneratigut aalajangersaaffigineqassasoq ilimagisaavoq. Tassunga atatillugu ilimagineqarpoq, aningaasanut inatsimmi oqaaseqaasiinikkut killilerneqassasoq, assersuutigalugu ukiuni qassini sinneqartoorutaajunnartut amigartoorutaajunnartulluunniit nuqarsinnaassanersut. Ilutigisaanik ilimagisaavoq aningaasanik annertussusiliinikkut malittarisassiortoqassasoq, annertuumik aningaasaliissutinik sillimmasersornissaq annertuumilluunniit amigartooruteqartuarnissaq ajornarsisillugit.

AK-mit IMAK-kimiillu assigiingajattunik akissuteqartoqarpomarmik eqqaamagamikku siulersuisut katitigaanerat pillugu aalajangersakkat oqimaaqatigiinngitsumik agguaassinerorpasissut, tassami ilaasortat amerlanersaat tassaassammata SIK-p sulisitsisullu ilaasortaatitaat. Taamaattoq AK-p eqqaavaa, ilisimagamikku inuutissarsiutinik ilinniagaqarlutik naammassisut amerlasuut tassaagajummata nalinginnaasumik SIK-mit isumaqatigiinniqartartut. AK-p  IMAK-killu erseqqissarpaat ilinniarfinni ilinniartitsisut amerlanersaat AK-mut attuumassuteqartuummata, ASG-li ilinniarfiit pisortaat tamaasa sinnerlugit isumaqatigiinniartartuulluni. Kattuffiit taakku marluk isumaat naapertorlugu tamanna siulersuisut ilaasortaqartinneranni ersittariaqaraluarpoq. Tamatuma saniatigut IMAK isumaqarpoq, siulersuisut katitigigaanerat pillugu malittarisassat ILO-mi isumaqatigiissutini anguniarneqartunut naapertuutinngitsut. AK-p aamma IMAK-kip oqaaseqaataat siulersuisut suliassaat pillugit paatsoorsimanermik aallaaveqarpasipput. Tassami siulersuisut suliatigut akerleriiffiit aaqqiiviginiarneranni naapittarfiusussaanngivipput, taakkununnga ilanngullugit atorfeqartitat pisortallu akissarsiaannut sulinermilu atugaannut tunngasut. Akerlianimmi ilinniartitsisut ilinniarfiillu pisortaasa soqutigisaat taakku kattuffii isumaqatigiinniarsinnaatitaasut aqqutigalugit saqqummiqartuartassapput. Imaappoq AK aamma ASG Namminersorlutik Oqartussat isumaqatigiinniarnermut immikkoortortaqarfia, tak. sirsuummi § 39, isumaqatigiinniartartuusoq illuatungeralugu. Siulersuisut pissutsit pineqartut pillugit isumaqatigiinniarnissamut pisinnaatitaanngivipput. Siulersuisut sallersaatillugu suliassaraat, ilinniakkanik Kalaallit Nunaanni suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaannik qularnaarinissaq, qitiusumillu ilinniarfiit soqutigisaannik nalinginnaasumik isumaginninnissaq. Tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq sirsuut sulinermut inatsisitigut peqqussusiaanngimmat, taamaallaalli siunertarimmagu inuutissarsiutinik ilinniartitsilluni suliniutit pitsanngorsarnissaat. Taamaattorli ilutigisaanik oqaatigineqassaaq, qitiusumik ilinniarfinni atorfeqartut siulersuisunut taaseqataasinnaanatik peqataatitaqartarnissaat sirsuutigineqarmat, tak. sirsuummi § 34, imm. 1, naggatit aappaat. Tamatumunnga pissutaavoq kissaatigineqarmat, sulisut periarfissinneqassasut, assersuutigalugu tunngaviusumik periuseriniakkat suliniutillu, ilinniarfiup ilinniartitsinera pitsanngorsarniarlugu suliffissaqartitsiffiillu ilinniarsimasunik pisariaqartitaat qanillattorumallugit aallartinneqartut, malinnaaviginissaannut.

Ilutigisaanik AK-p aamma IMAK-kip kissaatigaat tapertaliussaasunik aningaasaliisoqarnissaanik qinnuteqartarnissamut periarfissaq attatiinnarneqassasoq, aningaasaliisarnermut apeqqutip ingerlassat apeqqutaatillugit aningaasanut inatsisikkut siunissami annertussusilerneqartalernissaannik sirsuummut naleqqiullugu. AK-p aamma IMAK-kip tikkuarpaat inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit taama ineriartupiloortigitillugit tapertaliussaasumik aningaasaliisarnissaq suli pisariaqartinneqartuassasoq. Naalakkersuisoqarfiup malugeqqussavaa "ingerlassat apeqqutaatillugit aningaasalersuineq" tassaammat aningaasalersueriaaseq ingerlassat annertussusaannik aqqartoq, tamatumanilu ingerlassat annertuseriarnissaat sillimaffigineqassammat, tapertaliussaasunik aningaasalersuinngikkaluarluni. Allatut oqaatigalugu tapertaliussaasunik aningaasaliisarneq pisariaarutissaaq, aningaasalersuineq ingerlassat apeqqutaatillugit pippat. Imaappoq qitiusumik ilinniarfiit arlaasa, assersuutigalugu ilinniaqatigiit amerlanerit aallartinnissaat pisariaqartinneqarpat, tapertaliussaasumik aningaasalerneqarnissamik qinnuteqanngikkaluarlutik ilinniaqatigiit aallartissinnaalissavaat. Tamannarpiarlumi pineqartarpoq oqartoqaraangat aningaasaliissutit ingerlassat malitarissagaat, imaappoq assersuutigalugu ilinniaqatigiinnik nutaanik pilersitsineq, Inatsisartut aningaasanut inatsisaanni taxameteritut aalajangiqartut naapertorlugit aningaasalersorneqartoq. Taamaalilluni oqariaatsimi sipaarniuteqarnissamik sirtoqanngilassami pineqartoq tassatuaavoq aningaasaqarnikkut sakkoq, aningaasalersuutit ingerlassanut attuumalluinnarnissaannik siunertaqartoq. Kiisalu uteqqinneqassaaq, ingerlassat apeqqutaatillugit aningaasalersuineq pillugu apeqqut, sirsuutip matuma oqallisigineratigut aalajangiiffigineqartussaanngimmat, kisiannili aningaasanut inatsisip suliarinerani aalajangiqarumaarluni. Taamaammat sirsuut kisimiitillugu akuerineqarsinnaavoq, aamma Inatsisartut kingusinnerusukkut aalajangiutissagaluarpassulluunniit, maannamut aningaasaliisarnermi tunngaviit atuinnarneqassasut. Sirsuutip taamaallaat oqaatigaa, qitiusumik ilinniarfiit aningaasalersugaanerat, Inatsisartut aningaasanut inatsisip akuersissutigineranut atatillugu aalajangertassagaat, ukiumut aningaasaliiffimmut tullermut atatillugu, qanoq iliorluni aningaasaleeriaaseqartoqassanersoq isummerfiginngikkaluarlugu, tak. sirsuummi § 40, imm. 2. Ingerlassat aallaavigalugit aningaasaliisarneq taamaallaat oqaaseqaatini eqqaaneqarpoq, iluarsartuusseqqinnermut atatillugu eqqaaneqarnikuummat, inuutissarsiutinik ilinniartitsinertigut suliniutit pitsanngorsarnissaannut pisariaqartoq, aningaasaliissutit ilinniarfiit ingerlataqarnerinut annertunerusumik toqqaannartumik attuumassuteqarnissaat.

AK-p ilutigisaanik ilannguppaa, kissaatigalugu qitiusumik ataatsimiititaliat ataannarnissaat, tamannalu aamma IMAK-kimut atuuppasippoq. Tamanna ilalerneqanngilassami siulersuisut sirsuut malillugu qitiusumik ataatsimiititaliat qitiusumik ilinniarfinnut naleqqiullugu suliassaannik - ilaqqitanik - tigusisussaammata. Siulersuisut qitiusumik ataatsimiititalianit suli annerusumik ilinniarfinnut qanimut attuumassuteqassapput. Tamatuma saniatigut siulersuisut aalajangiisinnaatitaallutillu akisussaaffeqassapput, tamannalu maanna qitiusumik ataatsimiititaliani atuutinngilaamaallaammi sirsuisinnaatitaapput inatsisitigut aalajangiisinnaatitaanatik, taamatullu qitiusumik ataatsimiititaliat suliaminnut akisussaatitaasinnaanngillat. Sirsuutip pingaarutilimmik siunertaraa, suliffissaqartitsiffiit inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut atatillugu kattuffiisa, assersuutitut oqaatigissagaanni arsaaffiup saneraannaaniit peqataajunnaarlutik arsaaffimmi imminermi peqataalernissaat - taama pinerup pisinnaatitaaffii akisussaaffiilu ilanngullugit. Aamma Inatsisartut immikkut ittumik ilinniartitaanerup tungaatigut suliniuteqarnissamik aalajangiussaatigut ersippoq, inuutissarsiutinik ingerlatsisut ilinniartitsinerit ilusilersornerinut aaqqissurinullu annertunerusumik toqqaannartumik sunniuteqarnissaat qularnaarneqassasoq, ilinniartitsinerit pisariaqartitsinermut annertunerusumik naleqqussarneqaqqullugit.

Tamatuma saniatigut AK-p aamma IMAK-kip sirsuutip inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut atatillugu pikkorissaanernut tapiissutit pillugit aalajangersagai oqaaseqaateqarfigivaat. Kattuffiit siunertamut naapertuuttutut isiginngilaat, pikkorissarnerit inunnut annerpaamik sivikitsumik ingerlaqqiffiusumik ilinniagalinnut saaffiginnissappata. Taamaaliornerup inuit arlalinnik ilinniagallit peqataasinnaajunnaartissavai, naak inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup iluani ilinniaqqinnissamik pisariaqartitsigaluartut. Tassunga tunngatillugu oqaatigineqassaaq ilinniagaqarsimanissamik piumasaqaammi ilaatigut pineqarmat pikkorissarneq aamma pikkorissartup maannakkorpiaq sulinera, pisariaqartitsineq aallaavigalugu pikkorissaasarnissaat qularnaarumallugit. Ilutigisaanik aammattaaq ilanngqassaaq inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasunik pikkorissarnernut tapiissuteqartarneq pillugu aalajangersakkat malittarisassanik maanna atuuttunik ingerlatitseqqinnerummata, taakkualu Inatsisartunit akuerisaammata Inuussutissarsiutinut ilinniartitaanerit inuussutissarsiutinullu pikkorissartitsisarnerit pillugit Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut peqqussutaat nr. 1, 16. maj 2008-meersoq aqqutigalugu. AK-p aamma IMAK-kip ilanngullugu tikkuarpaat, pikkorissarnernut aningaasaliussat sirsuut malillugu Piginnaasanik Ineriartortitsinermut Sirsuisartoqatigiit - Inuutissarsiutinik aamma Piginnaasanik Ineriartortitsinermut Sirsuisartoqatigiinnik taarserneqartut - inassuteqareernerisigut tunniqartassammata. AK aamma IMAK isumaqanngillat sirsuisoqatigiit kingulliullugit taaneqartut suliffissaqartitsiffinnik ersersitsisuusut. Naak apeqqut imminermini sirsuummut matumunnga tunngasuunngikkaluartoq, ilanngullugu oqaatigineqassaaq, sirsuisartoqatigiit pilersinneqarnikuummata Inuussutissarsiutinik ilinniartitsineq aamma inuussutissarsiutinik ilinniartitaanerup iluani pikkorissaanerit pillugit Inatsisartut peqqussutaat atuuttoq aallaavigalugu. Peqqussut taanna taamaallaat inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngavoamaalillunilu assersuutigalugu ilinniagartuutut ilinniarnerit imaluunniit ilinniakkat atuagarsorfiunerusut pinnagit. Taamaammat peqqussutip tunngaviata avataaniissaaq assersuutigalugu ASG-p (Kalaallit Nunaanni ilinniagartuut kattuffiata) imaluunniit DJØF-ip (Danmarkimi inatsisilerituut aningaasaqarnermillu ilinniagallit kattuffiata) sinniisuutitai sirsuisartoqatigiinnut ilaatissallugit, imaluunniit kattuffiit allat inuutissarsiutinik ilinniartitaanermut sirsuisartoqatigiit avataanniittut. Inatsisartut peqqussutaata atuuttup kingullermik allanngortinnerata akuersissutigineranut atatillugu aalajangiqarpoq, ilinniartitsisut, inatsisilerituut, aningaasaqarnermik ilinniagallit, perorsaasut il.il. pikkorissarnissaannut tapiissutit tupigisassaanngitsumik inatsisitigut tunngavigisat avataanniittut. Tamanna aammattaaq nassuiaataavoq assersuutigalugu ASG-p imaluunniit DJØF-ip Kalaallit Nunaanni sinniisaasa tusarniaanermut akuutinneqannginnerannut. Taamaalilluni sirsuut taamaallaat inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasunut attuumassuteqarpoamatuttaarlu Inatsisartut Inuutissarsiornermut Ataatsimiititaliaata inatsisip kingullermik allanngortinnerani allannguutissatut sirsuutikkut erseqqissarpaa, tapiissutit inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut iluanni pikkorissarnernut tunniqartassasut.

Kiisalu AK-p IMAK-killu oqaatigaat, ikaarsaariarnermut aalajangersakkani forstanderit atorfeqareersut eqqarsaatigineqarsimasut, tamannali ilinniartitsisunut atorfeqareersunut atuutinngitsoakkualu amerlanersaat tjenestemandiusut. IMAK isumaqarpoq sirsuut atorfilinnut atorfeqartitaanikkut annertuumik sunniuteqassasoq. Tassunga tunngatillugu oqaatigineqassaaq forstanderinut tunngatillugu aalajangersakkat taamaallaat ilanngqarmata, taamaanngippat oqartoqarsinnaammat forstanderit inissisimanerat annertuumik allannguuteqartoq atorfinitsitsisarnerup soraarsitsisarnerullu pisinnaatitaaffiginerata qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuinut nuqarnerata malitsigisaanik. Tamanna ilinniartitsisutut atorfilinnut atuutinngilaakkununngami akissarsiatigut atorfinitsitaanikkullu atugassarititaasut nikissanngillat ilitsersuinermilu pissutsit aamma nikissanatik. Namminersortunngortitsineq pineqanngilaq, soorlu qitiusumik ilinniarfiit suliffeqarfinngortillugit imminnut pigisut. Taamaalilluni sirsuut qitiusumik ilinniarfinni atorfilinnut atorfinitsitsinermi inatsisitigut kinguneqassanngilaamatullu maanna forstanderiusunut kinguneqassanani.

Taakku saniatigut Aatsitassaqarnermut Pisortaqarfimmit tusarniaanermut akissuteqartoqarpossanilu aallaqqaasiullugu eqqaaneqarluni, sirsuutip pisariaqartitsineq aallaavigalugu aqutsinissamik anguniagaa tapersersornartinneqarluartoq. Taamaattoq Aatsitassaqarnermut Pisortaqarfiup aammattaaq kissaatigaa Entreprenørinut Aatsitassalerinermullu Tunngasutigut Ataatsimiititaliap inissisimanera sunniuteqarsinnaaneralu maanna atuuttoq atuutiinnassasoq, assersuutigalugu siunissami aatsitassalerinermut entreprenørinullu ilinniarfissap ingerlassaanut naleqqiullugu. Ilutigisaanik pingaartinneqarpoq aatsitassalerinermut entreprenøritullu sulianut tunngatillugu ataatsimoorfeqarnissaq. Tassunga atatillugu eqqaaneqassaaq, sirsuutip aatsitassalerinermut entreprenøritullu sulianut tunngatillugu immikkut ataatsimoorfimmik pilersitsinissaq akornusinngimmagu.

Aammattaaq SIK-miit tusarniaanermut akissutinik tigusaqartoqarpoakkualu ilaatigut aallaqqaasiullugu eqqaavaat, piginnaasanik inerisaanerup qaffasissusissaa pisariaqartinneqartoq anguneqassappat, inuusuttunik inuutissarsiutinillu ilinniartitsinerit, aamma ilinniakkat akunnattumik sivisussusillit ilinniakkallu ingerlaqqiffiusut, annertusisamik suliniuteqarfigineqartariaqartut. Tassunga uiuinniullugu SIK-p eqqaavaa, Namminersorlutik Oqartussat ilinniartitaanermut aningaasaliuttagaasa pisortatigut suliassaqarfigineri Naalakkersuisoqarfinnut marlunnut avissimammata, tassalu Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmut (KIIIN) aamma Inuussutissarsiutinut, Suliffissaqartitsiniarnermut Inuussutissarsiutitigullu Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut (ISIIN), taamaalilluni immikkut ittumik ilinniartitaanermut suliniutinut aningaasaliissutit amerlanerpaartaat taaneqartumi kingullermiillutik. SIK-p tamanna eqqarsarnartoqartippaa, ilinniakkat KIIIN-ip ataaniittut ilinniartunngorumasunik qinnuteqarfigineqarnerummata, SIK-llu naliliinera naapertorlugu inuutissarsiutinik ilinniarumallutik qinnuteqartartut ikinnerullutik. Kisianni SIK-p oqaaseqaatip sirsuummut toqqaannartumik attuumassutaa erseqqissanngilaa, oqaaseqaallu ilinniartitaanermut pilersaarummi suliniuteqarfissanut - ilinniartitaanermut aningaasaliussat naalakkersuisoqarfimmut sorlermut inissinnissaannut atatillugu pingaaruteqartunut - tunngatillugu isummersorfiunani. Kiisalu oqaaseqaataasoq naapertuukkunnaarpoq oqartussaaffiit 1. november 2008-miit allanngornerisa kingorna.

Aammattaaq SIK-p eqqaavaa, ilinniartitsilluni piginnaanngorsaallunilu suliniutit sulisunuinnaq samminatik aammali pisortanut qullersanullu sammisariaqartut. Tamanna Inatsisartut kingullermik, tassalu 2008-mi upernaakkut ataatsimiinnermi, Inuussutissarsiutitigut ilinniartitaaneq inuussutissarsiutitigullu ilinniartitaanerup iluani pikkorissaanerit pillugit Inatsisartut peqqussutaannik allannguinerisigut piviusunngortinneqareerpoq. Tassuunakkut assersuutigalugu inatsisitigut tunngavissinneqarpoq pisortanut pikkorissaanernut tapiissuteqarsinnaanemannalu sirsuummi ingerlateqqinneqarpoq.

Tamatuma saniatigut SIK-p eqqaavaa, suliffissaqartitsiniarnermi illuatungeriit suleqatiginerat qitiutinnerusariaqartoq, annermik inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit ilusilersornerannut atatillugu, taamatullu isumaqartoqarluni pisariaqartitsineq sammivigalugu ilinniartitaanermut politikkeqarnissaq pisariaqartinneqartoq. SIK-p tamatumunnga uiggiullugu paasivaa, sirsuutip siunertarigaa suliffissaqartitsiniarnermi illuatungeriit inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit ilusilersornerinut peqataatinnissaat, aamma inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit pisariaqartitsineq sammiviginerullugu aaqqissuunniarneqartut. Taamaammat SIK-p sirsuummi sirsuutit tamakkunannga ikorfartuisut taperserpai, taakkualu paasisariaqarput tassaasut, sirsuummi aalajangersakkat siulersuisunik pilersitsinermut atatillugu, pisinnaatitsinernik akisussaanermillu suliffissaqartitsiniarnermi kattuffinnut tunniussinissamik siunertaqartut. Naak SIK iluarsartuusseqqinnermut peqataagaluartoq sirsuutigineqarpoq, ataasiinnarmik siulersuisuliilluni ilusiliisoqarsinnaasoq, sunniuteqarluartumik qitiusumik ilinniarfiit tamarmiusut ilinniartitsissutaannik tamanik, ingerlassaannillu allanik suliffissaqartitsiniarfinni unamminartut qaangerniarnerannut atatillugu aallussisinnaasunik. Sirsuutip tunngaviusumik anguniagaraa qularnaassallugu, inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasuni, suliamut atatillugu immikkut ilisimasaqartoqarnissaa, aamma ilinniakkat assigiinngitsut ilusilersorneranni aaqqissurannilu ilisimasaqarluartoqarnissaa, inuussutissarsiutilerinermik suliffissuarniit imarsiornermut, peqqissaanermik ilinniakkaniit aatsitassalerinermut. Taamaammat piviusorpalaanngilaq ilimagissallugu, siulersuisut ataasiinnaat suliassarpassuit tamaasa suliarisinnaassagaat, tamannalumi siulersuisuni sulissagaanni piumasaqaataavoq. Ilutigisaanik erseqqissarneqassaaq, siulersuisut pilersinnerisigut siunertaanngimmat, siulersuisut ataatsit qaffasissumut inissillutik, qitiusumik ilinniarfinni assigiinngitsuni pisortaasut ulluinnarni sulinerat umerorujoortassagaat nakkutigalugulu. Sirsuutip siulersuisut pillugit aalajangersagaasigut piumasaavoq, siulersuisut suliassanut naleqqiullugu immikkut piginnaaneqarnertik immikkullu ilisimasaqarnertik aallaavigalugu, qitiusumik ilinniarfiit ulluinnarni aqutsisuinut naleqqiullutik peqataalluartumik pilersitsiffiusumillu inissisimassasut, aamma suliffissaqartitsiffiit piumasaqaataannut, tamatumanilu unamminartunut naleqqiullugu namminneerlutik aallarnisaassasut, tamatumunnga ilanngullugit suliffissuaqarnikkut unamminartut nutaat pilersut. Ilutigisaanik piumasaavoq siulersuisut suliffeqarfinnut suliffissuarnullu, qitiusumik ilinniarfiup pineqartup pingaarnertut pilersugaanut, qanimut attaveqartuassasut.

Kiisalu SIK-p ernumanartoqartippaa, sirsuummi inassutigineqarmat, Inatsisartut aalajangersinnaagaat, qitiusumik ilinniarfiit aningaasalersorneqarnerat, ingerlassat apeqqutaatillugit pissasoq. Ilutigisaanik SIK-p ernumanartippaa, ukiut sisamakkaarlugit angusaqarnissamik isumaqatigiissutit, aningaasaqarnermut tunngavigineqassappata - tamannali erseqqinnerusumik nassuiarneqanngilaq. Tassunga atatillugu eqqaaneqassaaq, ukiut sisamakkaarlugit angusaqarnissamik isumaqatigiissuteqartarneq, qitiusumik ilinniarfiit aningaasaqarnerannut tunngaviussanngimmat, tassami ilinniarfiit aningaasaqarnerannut ukiut tamaasa aningaasanut inatsisiliaasut tunngaviujuassapput. Tassunga ilanngullugu erseqqissarneqassaaq, qulaani immikkoortoq 2b, pkt. 4-mi eqqaaneqartutut angusaqarnissamik isumaqatigiissutit sallerpaatillugu tassaassammata aqutsinermut sakkut, aningaasaliussat piviusunngortinneri pillugit Inatsisartut ilimagisaasa, qitiusumillu ilinniarfiit ilimagisanik taakkunannga piviusunngortitsisinnaasusaasa, imminnut naleqqiranni paasiuminassutsimik pilersitsisuusussat. SIK-p ingerlassat aallaavigalugit aningaasalersuinissamut tunngatillugu oqaaseqaataanut atatillugu, AK-mut IMAK-kimullu tamannarpiaq pillugu akissutit innersuqarput.

Aammattaaq Peqqissaanermik Ilinniarfimmiit tusarniaanermut akissuteqartoqarpoq, isumaqarpullu sirsuut arlalitsigut ineriartortitsinissamut periarfissaqartitsisoq. Tassunga atatillugu ilinniartitsinikkut suliniutit pisariaqartitsinermut naleqqussarnerujumallugit qitiusumik ilinniarfiit, pisortat pigisaattut namminersortutut, susassaqartut ilinniakkat ilusilersornerinut aaqqissurinullu oqartussaaqataaffiginerusaannik, suliffeqarfinngortinnissaat innersuqarpoq. Tusarniaanermi akissut aammattaaq aqutsinermut sakkut ullutsinnut naleqqrusut uuttorneqarsinnaasullu qularnaarnissaannut periarfissat pillugit sirsuummi oqaaseqaatigineqartunut innersuussivomannalu taamaalilluni ingerlassat apeqqutaatillugit aningaasalersuineq pillugu apeqqummut tunngasuuvoq. Taamaattoq Peqqissaanermik Ilinniarfiup uggoraa, namminneq sirsuutip nutaamik ilusiliinissaq pillugu aalajangersagaanut ilaassannginnamik. Oqaaseqaat naapertuukkunnaarpossami taamani Peqqissaanermut Ilinniarfiusumi inuutissarsiutinik ilinniartitsineq, ullumikkut tassaalernikuuvoq peqqissaanermik ilinniakkanut tunngatillugu qitiusumik ilinniarfik nammineertoq. Taamaalilluni Peqqissaanermik Ilinniakkanut Qitiusumik Ilinniarfik sirsuummut ilaalerpoq.

GA aamma ILIK ataatsimoorlutik tusarniaanermut akissuteqarput, taakkunanngalu arlaqartut inatsisiliornermi periutsinut tunngasuupput, taakkualu ilaatigut sirsuummut ilanngqarput. Tamakku saniatigut apeqqutigineqarpoq, eqqarsaatigineqartariaqannginnersoq aqutsinermi pissutsit kisiisa pillugit malittarisassiuussisumik sirsuuteqartoqarnissaa. Tamanna ilalerneqanngilaq. Inatsisartut peqqussutaata siusinnerusukkut allanngortittarsimanerisa kingunerisaannik taamaaliortoqassagaluarpat, inatsisit assigiinngitsut sisamat imminnut sanilliqartariaqassapput, inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut tamakkiisumik paasissagaanni. Aammattaaq GA aamma ILIK inassuteqarput, Qitiusumik Ilinniarfinni sirsuisartoqatigiinnik pilersitsisoqassasoq, qitiusumik ilinniarfiit forstanderiinik siulersuisunilu siulittaasunik inuttaqartunik. Tamanna aamma ilalerneqanngilassami suleqatigiiffimmik taamaattumik pilersitsinissaq, qitiusumik ilinniarfiit namminneq isumagisariaqarpaat, sirsuutip qitiusumik ilinniarfinnik nammineersitsisinnaanerata nassatarisaanik. Tamatuma saniatigut sirsuummi § 22 pillugu aperisoqarpoq, apeqqutigineqarluni aalajangersagaq suli Naalakkersuisunik pisinnaatitsiuassanersoq, atuartitsissutit siunertaat, imarisaat, piffissaq atuartitsivissaq ilitsersuutaasoq naliliinerlu pillugit aalajangersaanissamut. Tamatumani innersuqarpoq sirsuutaammat, ilinniakkat malittarisassiuqassasut, ilinniartitsinermut pilersaarutit pillugit nalinginnaasumik nalunaarusiornikkut, ilinniakkanut ataasiakkaanut atatillugu nalunaarusiornermut taarsiullugu. Tassunga oqaatigineqassaaq, aalajangersakkami "‑sinnaavoq" atorneqarmat, taamaalilluni tamatumunnga tunngatillugu Naalakkersuisut periarfissariumammassuk pineqartumut tunngatillugu malittarisassiorsinnaanissaq.

GA aamma ILIK taamatuttaaq inassuteqarput sirsuummi § 30, imm. 3 allanngortinneqaqqullugu, ingerlassassanut pilersaarut angusaqarnissamik isumaqatigiissummut ilanngqartussaq, ilinniartitsinermut immikkut attuumassuteqartussaajunnaarlugu. Tassunga tunngatillugu oqaatigineqassaaq, ingerlassassanut pilersaarut annermik soqutiginaateqarmat, qitiusumik ilinniarfiit ilinniartitsinerannut atatillugu, taamaammallu oqaasertaliineq ersarinnerusoq sirsuummi attatiinnarneqarpoq. Tamanna aamma atuuppoq aalajangersakkami, ingerlassassanik pilersaarutip angusaqarnissamik isumaqatigiissutip ukiumoortumik aaqqissuranut atatillugu ilanngqartarnissaanik piumasaqaammi.

GA aamma ILIK inassuteqarputtaaq, siulersuisunut ilaasortat amerlassusaat eqaannerusumik aaqqissuqaqqullugit. Taamaaliornikkut qularnaarneqassammat suliffissaqartitsiniarnermi kattuffiit ilaasortaatitaqarnissaat, siulersuisut suliassaasa iluanni, kattuffinni ataasiakkaani suliffeqarfiit assigiiaat ilaasortaatitaasa amerlassusaannut naapertuuttunik. Tamanna ilalerneqanngilassami suliffeqarfiit assigiiaat kattuffiisa tamarmik, qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut suliassaannut naligiimmik ilaasortaatitaqarsinnaanissaasa qularnaarnissaat pingaarnerpaatinneqarpoq. GA aamma ILIK - Qitiusumik Ilinniarfiit Kattuffiat assigalugu - inassuteqarput, KANUKOKA pinngitsoorani siulersuisunut tamanut ilaasortaatitaqartariaqanngitsoq. Tassami ilaasortaatitaasinnaasut tassaasariaqarput, ilinniarfiit ataasiakkaat neqeroorutaannut naleqqiullugu suliamik ingerlataqartut suliamullu tunngatillugu ilisimasaqartut. Taamaammat pissusissamisuussaaq ilinniarfiit ilaannut naleqqiullugu KANUKOKA ilaasortaatitaqarpat, allatigulli naapertuutissanani. Taamaalilluni siullernut ilaassapput qitiusumik ilinniarfiit, ilinniakkanik kommuninut saaffiginnittunik neqerooruteqartartut. Taamaammat aalajangersagaq tamatigoortumik tunngavigisamut naleqqussarneqarpossani pineqarluni kattuffiit toqqaasussat tassaassasut ilinniarfiit ataasiakkaat attuumassuteqarfiini sulianik ilisimasaqarlutillu ingerlataqartut. GA-p aamma ILIK-up - Qitiusumik Ilinniarfiit Kattuffiat assigalugu - eqqaavaat inuup ataatsip siulersuisuni arlalinni ilaasortaasinnaanera periarfissaasariaqartoq. Tamatumunnga tunngavilersuutigineqarpoq, taamaanngippat siulersuisut piginnaasanik amerlanerpaanik piginnaasaqarnissaannik qularnaarinissaq pisariaqanngitsumik killilersorneqassammat. Tusarniaanermut akissuteqartut tamanna suliassanut isumagineqartussanut naleqqiullugu akissaqarfigineqanngitsutut isigivaat, unammillersinnaanermullu tunngasut ilaatinneqassanatik. Tamatuma kingorna sirsuummi § 34-mi eqqaaneqarpoq, inuk ataaseq annerpaamik siulersuisuni marlunni ilaasortaasinnaasomatumanilu aallaaviuvoq, siulersuisuni sapinngisamik piginnaasaqassutsit amerlanerpaat anguniarnerisa, inuillu ikittuinnaat oqartussaavallaannginnissaasa oqimaaqatigiisinniarnerat. Aammattaaq isumaqartoqarpoq aalajangersakkap siulersuisut katigunnissat ajornannginnerulersissagaa.

GA aamma ILIK aammattaaq inassuteqarput sirsuummi § 61 allanngorteqqullugu, taanna annerusutigut Inatsisartut peqqussutaata maanna atuuttup § 47-ata assigaa, taannalu Inatsisartut inatsisinik allanngortitsinerminni kingullermi allanngortitaraat. Tassunga atatillugu eqqaaneqarpoq inatsisikkut ersittariaqanngitsoq sorpiaat aningaasaliiffigineqarsinnaanersut, aamma suliffinni sinniisut pikkorissarnerinut tapiisoqarsinnaannginneranik aalajangersagaq peertariaqartoq, itigartitsereersunik killilersuisoqartariaqanngimmat. Tamanna akuersaarneqanngilaq. Inatsisitigut atuutsitsinermik tunngavimmik taaneqartartoq (legalitetsprincip) pissutigalugu, suut aningaasaliiffigineqarsinnanerannik pingaarnerusutigut aalajangersagaq ilanngqarpoq. Aalajangersagaq aqqutigalugu Inatsisartut sinaakkuserpaat, Naalakkersuisut qanoq iliorlutik nalunaarutit aqqutigalugit pineqartoq malittarisassiorsinnaagaat. Sulisut sinniisaasa pikkorissartarneri pillugit aalajangersagaq aammattaaq attatiinnarneqarpoamaaliornikkummi pineqartoq siusinnerusukkut oqallissutaasarsimaqisoq, aalajangersagaq aqqutigalugu Inatsisartut malittarisassiorpaat. Aammattaaq GA-p ILIK-ullu sirsuummi § 62, imm. 2 apeqquserpaat, taanna Inatsisartut peqqussutaanni maanna atuuttumi § 62, imm. 2-mik ingerlatitseqqiineruvoq. Tusarniaaffigineqartut isumaqarput aalajangersakkap nassatarissagaa pikkorissartussat ataasiakkaarlutik tapiiffigineqarnissaminnik qinnuteqartarnissaat, tamannalu allaffissornikkut pisariusutut nalilerneqarpoq. Tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq pingaaruteqarluinnarmat qinnuteqaatitigut takuneqarsinnaanissaa, qinnuteqartup tapiiffigineqarnissamut piumasaqaatit piviusunngortinnerai. Ulluinnarni ilimagineqarpoq pineqartoq malittarisassiuqassasoq, soorlu sulisitsisoq sulisuni pikkorissartussat sinnerlugit qinnuteqaammik immersuisussanngorlugu. Tamatuma maannamut ajornartorsiutaasimaneranik malunnaateqanngilaq, aammattaaq uani aalajangersagaq pineqartoq pisinnaatitsineruvoamaammallu pikkorissaanernik neqerooruteqartartut peqatigalugit, qinnuteqariaaseq siunertamut naaperturpaaq nassaariniarneqarsinnaalluni.

Qulaani eqqaaneqartutut aammattaaq Qitiusumik Ilinniarfiit kattuffiannit tusarniaarnermut akissutinik tigusaqartoqarpoq. Kattuffiup eqqaavaa, inuutissarsiutinik ilinniarfiit aqqarnerinut pissutsit allaaserinerat amigaatigineqartoq, taamatullu GA aamma ILIK assigalugit sirsuutigineqarluni allannguutissatut sirsuusiortoqassasoq, aalajangersakkanik pisariaqartunik qitiusumik ilinniarfiit ilusaannut naleqqiullugu qularnaarisunik. Saniatigut eqqaaneqarpoq pissutsit arlaqartut, Naalakkersuisunit nalunaarutitigut malittarisassiuqarsinnaasariaqartut. Sirsuummi inuutissarsiutinik ilinniarfiit aqqarnerisa erseqqinnerusumik malittarisassiuqannginneranut pissutaavoq, inuutissarsiutinik ilinniarfiit toqqaannartumik Namminersorlutik  Oqartussat ataanniimmata, Namminersorlutik Oqartussat ataanni suliffeqarfiit allat assigalugit. Taamaalilluni suliffeqarfiit taakku Naalakkersuisut ilitsersuisinnaatitaanerisa ataanniipput, taamaammallu immikkut inatsisitigut malittarisassiuqarnissaat pisariaqartinneqarani, aqutsineq sulinermut atatillugu ilitsersuusiornikkut assersuutigalugu pisinnaammat. Inatsisiliornissamik apeqqut aatsaat naapertuutilissaaq, aqutsinerup ilinniarfiinnaanngitsut sunnissappagit, imaluunniit ilinniarfiit inatsisitigut inissisimanerisa, Namminersorlutik Oqartussat suliffeqarfiutaannut atuuttunit allaanerunissaa qularnaarumaneqassappat. Kingulliullugu pineqartoq assersuutigalugu KNR-imut atuuppomannalu Inatsisartut annertuumik inatsisiliuunnikuuaat, radiomik tv-millu ingerlatsineq pillugu Inatsisartut peqqussusiornerisigut. Tamatuma saniatigut GA-p aamma ILIK-up tamannarpiaq pillugu oqaaseqaataannut akissut innersuqassaaq. Pineqartut saniatigut Qitiusumik Ilinniarfiit Kattuffiata inatsisiliornermut tunngasut eqqaavai, taakkualu ilaat sirsuummut ivertinneqarput. Ilutigisaanik Kattuffiup kissaatigaa sirsuummi § 30 allanngortinneqassasoq, innersuullugu maanna aalajangersakkat isumaqalersitsimmata angusaqarnissamik isumaqatigiissut ukiut sisamakkaarlugit suliarineqartassasoq, ukiunilu akunniliuttuni nalequssarneqaannartassalluni. Kattuffiup isumaa naapertorlugu angusaqarnissamik isumaqatigiissutit ukiut tamaasa suliarineqartariaqarput. Tamanna akuersaarneqanngilassami siunertarpiaavoq angusaqarnissamik isumaqatigiissutit ukiuni sisamani atuuttassasut, ukiumoortumilli naleqqussarneqartarlutik. Taamaalilluni isumaqatigiissutit ingerlaavartutut isigineqarsinnaapput, aammalumi ukiumoortumik naleqqussaanerit annertussusissaat killilerneqanngilaq. Aammattaaq allaffissornikkut siunertamut naapertuutissanngilaq, ukiut tamaasa nutaamik angusaqarnissamik isumaqatigiissusiortoqarnissaa piumasaassappat.

Naggasiullugu ilanngqassaaq Inatsisilerinermut Allaffiup aamma Inatsisartut Inatsisissanik Nalilersuisarfianiit oqaaseqaatit ilanngqarmata. Tamarmik isumaqarput sirsuut suliarilluagaasoq.

 

Inatsisissatut sirsuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut oqaaseqaatit


Kapitali 1

Kapitalimi allarniutaasumi allaqqasut tassaapput inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit pillugit tunngaviusunik aalajangersakkat arlaqartut, kiisalu oqaatsit ”tunngaviusunik inuutissarsiutinik ilinniarneq” aammalu ”inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit allat” isumaasa nassuiarnerat. Taakkualu saniatigut nutaatut qitiusumik ilinniarfiit kiisalu inuutissarsiutinik ilinniarfiit qanoq isumaqarnerinik nassuiaaneq.


§ 1-imut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 1 ingerlateqqippaa, kiisalu inuutissarsiutinik ilinniartitsinermi tunngaviusumik siunertarineqartut nassuiarlugit.

Imm.1-imut

Imm. 1-imi erseqqissaatigineqarpoq Naalakkersuisut suli tassaasut, inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit ataqatigiissumik aaqqissugaanissaannut qullersaallutik akisussaasut. Aaqqissuussinermi suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaat - namminersorlutik pisortatigoortumillu suliffinnut naleqqiullugu - aallaavigineqassapput. Tamatuma saniatigut aalajangiqarpoq inuutissarsiutinik ilinniartitsineq suliffeqarniarnermi sukkulluunniit pisariaqartinneqartut eqqarsaatigalugit aaqqissorneqassasoq, kiisalu ilinniartitsinikkut suliniuteqarnerit  Inatsisartut inuutissarsiutinut suliffissaqarniarnikkullu politikikkut siunniussaat aallaavigalugit suliarineqassasut. Tamakkualu saniatigut inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup qularnaassavaa, ilinniartut suliffissaqartitsiffinni unamminartunik naapitsinissaminnut pitsaanerpaamik piareersarsimanissaat - maannakkuinnaanngitsoq  aammali siunissami. Ilutigisaanik aalajangiqarpoq Naalakkersuisut, inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup imminut ataqatigiissakkamik aaqqissugaasup qularnaarnissaa siunertaralugu, ilinniartitsinerit pikkorissarnerillu neqeroorutigisinnaagaat.

Imm. 2-mut

§ 1, imm.2 aammattaaq aalajangersakkamik atuuttumik ingerlatitseqqiineruvossaallunilu inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup aaqqissugaanerani suut pingaartinneqarnissaannik nalunaarut. Tassani allaqqavoq kikkunnut tamanut ilinniarnissamik neqerooruteqartoqassasoq, tamatumunngalu atatillugu inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup naammassineqarnissaanut imaluunniit inuutissarsiutinik pikkorissarneqarnissamut periarfissiisoqassasoq, kiisalu ilinniartitsinerit imaluunniit pikkorissarnerit Kalaallit Nunaanni suliffissaqartitsiffinnut naleqquttuussasut. Kisianni aalajangersakkap inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit aaqqissuranni eqqarsaatigisassanik allanik pingaartitsinissaq mattutinngilaa. Inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit allat, soorlu ataatsimoortunut immikkut ittunut saaffiginnittut, assersuutigalugu inersimasunik ilinniartitsinerit, pissutsit aallaavigalugit aammattaaq inatsisikkut tunngavissinneqarsinnaapput.

Nr. 1

Imm. 2, nr. 1-imi inuusuttut meeqqat atuarfianniit anisut ilinniarfissanik imaluunniit pikkorissarfissanik piviusunik neqeroorfigineqarnissaannik qularnaarinissamut pisussaaffeqarneq ingerlatiinnarneqarpoamatullu arlariinnik toqqagassaqartariaqarluni.

Nr. 2

Aammattaaq inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit qularnaassavaat, ilinniartut suliamut tunngasut saniatigut allanik pisinnaasaqarnissaat, tassami ilinniartut inuiaqatigiit ineriartortarnerallu pillugit nalinginnaasumik paasinninnissaat qularnaarneqassaaq. Ilutigisaanik ilinniartitsinerit ilinniartut inuttut inerikkiartornerinik tapersiissapput, ilinniartullu siunissami sulisorisat akornanni nikerartunik piumasaqaataasarumaartunut naleqqiullugu aammattaaq atorsinnaasunik pisinnaasaqalersissallugit.

Nr. 3

Nr. 3-mi ilinniakkat suliffeqarnermi pisariaqartitanut naleqqussarsimanissaasa tunngaviusumik  piumasaqaataanerat aalajangersarneqarpoq. Aammattaaq erseqqissaatigineqarpoq pineqartut aalaakkaasumik annertussuseqanngimmata, kisiannili teknikkikkut ineriartorneq assigisaallu ilutigalugit allanngorartuullutik, tamannalu ilinniartitsinerit aaqqissuranni ilaatinneqariissaaq.

Nr. 4

§ 1, imm. 2, nr. 4-mi ilinniartitsinerup ingerlaqqiffiusunik ilinniaqqinnissaq periarfissaqartillugu  aaqqissuqarnissaanik - aammattaaq Kalaallit Nunaata avataani - malittarisassaq ingerlateqqinneqarpoq. Imaappoq ilinniakkat aaqqissuqassapput assersuutigalugu Danmarkimi ilinniakkani allani ilinniartunngornissamut atorneqarsinnaanngorlugit.


§ 2-mut

Imm. 1-imut

§ 2, imm. 1, peqqussummi maanna atuuttumi § 2, imm. 1-imik ingerlatitseqqiineruvoq, atuaatigaluni sulinermik sungiusarneq pillugu aalajangersakkamut innersuussissutip allanngornera eqqaassanngikkaanni. Tassunga atatillugu attatiinnarneqarpoq tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniarneq tassaasoq paarlakaattumik ilinniarneq, sivisunerusumik sivikinnerusumilluunniit sungiusarluni sulinerup ilinniarfimmiinnerullu paarlakaaffigisaat. Ilutigisaanik piumasarineqarpoq suliffeqarfillu lærlingitut  imaluunniit ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissuteqartoqarsimanissaa, qinnuteqartoq atuaatigaluni sungiusartutut ilinnialersimanngippat. Saniatigut aalajangiqarpoq ilinniarfimmiinnermi atuartitsissutit suussanersut.

Imm. 2-mut

Sirsuummi § 2, imm. 2-mi ”inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit allat” nassuiaataat ingerlaannarpossaatillugit inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit annerusumik ilinniarfinni atuagarsorluni ilinniarnertut ingerlanneqartut. Taamaapporlu piffissami sivikinnerusumi sungiusarluni sulinissaq ilaatinneqarsinnaagaluartoq. Tassani pineqarsinnaapput sungiusarluni sulinerit qaammatinik arlaqartunik sivisussuseqartut.


§ 3-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq inatsisiliornermullu tunngasunik peqquteqarnerulluni, aqutsinermi aaqqissuussinermut sirsuutip qitiusumik ilinniarfinnuinnaq, inuutissarsiutinik ilinniarfinnut allanut pinnani, atuuttussatut siunertaanerata tapersernissaa angujumallugu.

Imm. 1-imut

§ 3, imm. 1-ip oqaasertalerneqarnerata qitiusumik ilinniarfiit qanoq paasineqarnissaat ersarissartussaavaa. Taakkua ilusissaat aaqqissugaanerallu sirsuummi kapitali 6-imi

erseqqinnerusumik allaaserineqarput. Soorlu takuneqarsinnaasoq qitiusumik ilinniarfiit ilisarnaqutigaat, ilinniarfiit annerusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinernik neqerooruteqartuummata. Ilinniarfiit qullersaallutik oqartussaasui tassaapput siulersuisut, ulluinnarnilu aqutsineq ulluinnarni aqutsisumit, forstanderimik taanerneqartartumit isumagineqarpoq. Taamatullu ingerlanneqartut tassa Sanaartornermik Ilinniarfik Sisimiuni, Saviminilerinermik Ilinniarfik Nuummi, Niuernermik Ilinniarfik Nuummi, Niuernermik Ilinniarfik Qaqortumi, Imarsiornermik Ilinniarfik Paamiuni, INUILI Narsami inuussutissalerinermik ilinniakkanik neqerooruteqartoq, ATI Maniitsumi, aalisakkanik tunisassiornermik  ilinniakkanik neqerooruteqartoq, kiisalu Peqqissaanermik Ilinniarfik Nuummiittoq. Kingulleq ilinniakkanik peqqissaanermut tunngasunik neqerooruteqarpoq. Pissutsit tamakkua sirsuutip tunuliaqutaa pillugu nalinginnaasumik oqaaseqaatini immikkoortortaq 1-imi aammattaaq allaqqapput. Taamaattoq aammattaaq ilinniarfiit allat pissutsit apeqqutaatillugit aalajangersakkap iluani inissinneqarsinnaapput, ilinniarfiit taakku ilusaat aaqqissugaanerallu § 3, imm. 1-imi pineqartut naapertulerlugit allanngorpata, Naalakkersuisunillu qitiusumik ilinniarfittut akuerineqarlutik.

Ilinniarfimmut killilimmik neqeroorutilimmut ilaasinnaapput, ilinniarfiup ilinniartitsissutaasa iluanni ilinniakkanik ilinniagaqalernissamut piereersaataasunik ingerlaqqiffiusumillu ilinniakkanik neqeerooruteqarnerit.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi aalajangersakkamut tunngatillugu eqqaaneqassaaq, inuutissarsiutinik ilinniarfiit ilusaannut aaqqissugaanerannullu atatillugu allatigulluunniit allanngortitsinissamik sirsuuteqartoqanngimmat. Tamatuma assersuutigalugu nassataraa, qitiusumik ataatsimiititaliat, ilinniarfinnut pineqartunut naleqqiullugu, peqqussut atuuttoq naapertorlugu oqartussaaffigisatik pigiinnassammatigik. Ilinniarfiit taakkua annermik ilisarnaqutigaat, aammattaaq ilinniakkanik inuutissarsiutinik ilinniartitsinerunngitsunik neqerooruteqartaramik. Pineqarpummi ilinniarfiit ilinniagassatut neqeroorutiminnut ilaatillugu assersuutigalugu ilinniakkatut akunnattumik sivisussusilittut ingerlaqqiffiusutut ilusilikkanik neqerooruteqartartut. Taaguut "inuutissarsiutinik ilinniarfiit" aamma isumaqarpoq, ilinniarfiit inuutissarsiutinik ilinniartitsinernik ataasiakkaanik neqerooruteqartartut, taamatullu pineqartoq tassaasinnaavoq pikkorissartarfik aammattaaq  tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinermik neqerooruteqartartoq. Saniatigut aamma ilisarnaqutaavoq ilinniarfiit forstanderimit pisortaqanngimmata, aammattaaq ilinniarfiit pisortatigut suliassaqarfiup ilinniarfinnut attuumasup ataanniittuassapput.


Kapitali 2

Kapitalimi tassani allaaserineqarput, Naalakkersuisut qullersaallutik ilinniakkat akuersissutiginissaat pillugit pingaarnerusutigut malittarisassiorsinnaatitaanerannut, ataatsimiititaliorsinnaatitaanerannut ilinniakkallu imarisaat pillugit malittarisassiorsinnaatitaanerannut tunngavissat. Ilutigisaanik Naalakkersuisut nakkutilliisussaatitaanerat allaaserineqarpoq.


§ 4-mut

Imm. 1-imut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut § 3-mik atuuttumik ingerlatseqqiineruvoamaattorli erseqqissarneqarpoq, ataatsimiititaliat pineqartut suliassanut aalajangersimasunut naleqqiullugu aalajangiisinnaatitaasinnaasut. Tamatuma saniatigut aalajangersakkap siunertaraa, pisariaqartitsisoqartillugu ataatsimiititalianik pilersitsinissap tunngavissinnissaa, sunarpiaq pineqarnersoq apeqqutaatillugu inuit immikkut ilisimasallit ataatsimoortissinnaanissaat anguniarlugu. Aalajangersakkamut ilaatinneqarput ataatsimiititaliat ataavartut aamma suliassat aallaavigalugit ataatsimiititaliaagallartussat. Aammattaaq piumasaavoq ilinniarfiit pisortat pigisaattut namminersortutut inissinngitsut qitiusumik ataatsimiititalialerneqassasut. Tamanna assersuutigalugu ima paasineqassaaq, inuutissarsiutinik ilinniarfiit qitiusumik ataatsimiititaliaqartuassasut.

Aammattaaq siunertarineqarpoq ilinniarfiit namminneerlutik katerisimaarfimmik, ataatsimoorfimmik sirsuisartoqatigiinnilluunniit nutaanik pilersitsinissaq isumagissagaat, aallaqqaammut ”Qitiusumik Ilinniarfiit Ataatsimut Aqutsisoqarfiannik” taaneqarsinnaasumik. Tamatumunnga atatillugu ” Qitiusumik Ilinniarfiit Ataatsimut Aqutsisoqarfiata Allattoqarfia" pilersinneqassasoq eqqarsaatigineqarpoq. Ataatsimoorfimmik taamaattumik Naalakkersuisut pilersitsissagaluarpata, sirsuummi § 4, imm. 1 tunngavigalu tamanna pissaaq, kisiannili qitiusumik ilinniarfiit namminneerlutik piumassutsiminnik pilersitsiniarlutik aalajangerpata tamanna pisariaqassanngilaq.

Aammattaaq aalajangersagaq tunngavigalugu Qitiusumik Ilinniarfinni Srsuisoqatigiinnik taaneqartumik pilersitsisoqarsinnaassaaq, qitiusumik ilinniarfiit forstanderiinik qitiusumillu ilinniarfiit siulersuisuisa siulittaasuinik inuttaqartinneqartunik. Kisiannili aamma ilinniarfiit namminneerlutik sirsuisoqatigiinnik taamaattunik pilersitsisinnaapput.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2 nutaajuvoq, ilaatinneqarnissaanullu sirsuuteqarnermi siunertarineqarluni nalunaarusiorneq aqqutigalugu sirsuisartoqatigiit ataatsimiititaliallu pilersinnissaat suliassaallu pillugit allaaserinnittunik aalajangersagaliornissamut pisinnaatitsinissaq. Taamaaliortoqassappallu ”Qitiusumik Ilinniarfiit Ataatsimut Aqutsisoqarfiat” ilaatinneqassaaq, kiisalu allattoqarfiup katitigaaneranut sunillu suliaqarnissaanut malittarisassanik aalajangersaasoqarsinnaalluni.


§ 5-imut

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami imm. 1 tassaavoq § 6-imik atuuttumik ingerlatitseqqiineq. Aalajangersakkap nassataraa  Naalakkersuisut tassaammata ilinniakkanik pilersitsinissamut atorunnaarsitsinissamullu qullersaallutik pisinnaatitaasut. Tamannalu annerusumik pisassaaq inuiaqatigiit ilinniakkamik pineqartumik pisariaqartitsinerisa nalilersornerat aallaavigalugu, taamatullu ilinniakkap pitsaassusaata aningaasartuutaaneranut sanillira aalajangiinermut ilaatinneqarsinnaavoq. Aammattaarlu piumasarineqarpoq qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut inuutissarsiornikkut ineriartorneq malinnaaffigilluassagaat, tamatumunnga ilanngullugu suliffissaqartitsiffiit ilinniakkanik pisariaqartitsinerat. Siulersuisut tamanna tunuliaqutaralugu, ilinniarfiit ataasiakkaat inuutissarsiutinut sammisaannut tunngatillugu ilinniakkanik pilersitsineq, allannguineq atorunnaarsitsinerlu isumagissavaat.

Imm. 2-mut

Imm. 2 qitiusumik ilinniarfinnut aammalu inuutissarsiutinik ilinniarfinnut sammisinneqarpoq, ilaatigullu § 6-ip atuuttup kingullermik allannguutaanik ingerlatitseqqiinerulluni. Aalajangersakkap nassatarivaa Naalakkersuisut, imaappoq pisortatigut suliassaqarfik, qitiusumik ilinniarfiit ilinniartitsinermut pilersaarutaannik pisortatigut suliassaqarfimmut nassiqartunik akuersisartussaanerat. Assinganik inuutissarsiutinik ilinniarfiit ilinniartitsinermut pilersaarutaat, qitiusumik ataatsimiititaliat inassuteqareernerisigut inuutissarsiutinik ilinniarfinnit suliarineqartut, Naalakkerssuisunit akuerineqassapput. Aalajangersakkamut pissutaavoq kissaatigineqarmat erseqqissarneqassasoq, akuersisussaatitaanermi ilinniakkanut ataasiakkaanut tamanut ilinniartitsinermut pilersaarut tamarmi pineqartoq, ilinniakkat nutaat pilersinneqarnerat kisimi pineqarani. Allannguutissatut sirsuummut atatillugu isigineqassaaq, ilinniakkanik aaqqissuussinerit tassaasarmata ilinniarfimmiinnermi atuartitsissutit, ilinniartitsinermulli pilersaarutit tassaallutik ilinniakkap ingerlaneri assigiinngitsut ataatsimut isigalugit. Aalajangersagaq isumaqarpoq ilinniartitsinermut pilersaarutit, pisortatigut suliassaqarfiup atuumassuteqarfigineqartup akuersissutigisussaammagit. Taamaalilluni pisortatigut suliassaqarfik ilinniakkanut ataasiakkaanut tunngatillugu imarisaasussat malittarisassiorlugit immikkuualuttut ilanngullugit nalunaarusiussanngilaq, paarlaalluguli nalunaarutinik tamanut atuuttunik suliaqassalluni. Taakkua tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinernut tamanut atuuttussanik nalinginnaasumik tunaartarisassanik, ersarissumik aalajangersaassapput. Kingulliullugu taaneqartumut tunngatillugu oqaatigineqassaaq, tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit iluanni ineriartorneq arlalitsigut ima sukkatigisarmat, assersuutigalugu nalunaarutissatut sirsuut, ukiup aappaata affaa manna sioqqullugu suliarineqartoq, suliluunniit atuutileriarani pisoqalilereersimassammat. Taamaattumik pisortatigut suliassaqarfimmut ingerlatsinikkut ajornakusuussaaq, ilinniakkat imarisaasa allanngortinneqarnissaannik piumasaqaatit takkuttarnerisa sukkassusaannut malinnaasumik, qitiusumiit inuutissarsiutinik ilinniakkat tamaasa ataasiakkaarlugit imarisaannik immikkuualuttunik malittarisassiuussisunik nalunaarusiortarnissaq. Taamaattumik suleriaasissamik eqaannerusumik atugaqalernissaq sirsuutigineqapoamaalilluni ilinniarfiit nammineq ilinniartitsinermut pilersaarutinik suliaqartartussanngorlugit, pisortatigut suliassaqarfiup tamanut atuuttumik nalunaarutit aqqutigalugit pingaarnerusutigut innersuussutai naapertorlugit. Tamatumunnga pissutaavoq, ilinniarfiit tassaammatta immikkut ilisimasaqassusivimmik pigisaqartut, suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaat aallaavigalugit ilinniakkat imarisassaannit piumasaqaataasunut tunngatillugu, taamaammallu tassaallutik ilinniakkanut ilaatinneqartut assigiinngitsut naapertuuttuunerannik naliliilluarsinnaanerpaasut. Sirsuutip §18, imm.1-ianut tungatillugu oqaaseqaammi takuneqarsinnaasutut taaguutip ”ilinniartitsinermut pilersaarut”-ip aammattaq ilaatippai sungiusarluni sulinerujunnartup imarisai. Taamaattumik taamaallaat pineqanngillat ilinniakkat aaqqissugaaneri, ilinniarfimmiinnermi atuartitsissutissanik imaqartut. Ilinniartitsinermut pilersaarutit ilaatigut imarissavaat atuartitsissutit ilinniakkami ingerlanneqartussat allaaserinerat, assersuutigalugu tunngaviusumik atuartitsissutitut, atuartitsissutitut suliamut tunngasutut immikkullu atuartitsissutitut atuartitsissutillu toqqagassatut il.il. iluseqartillugit.

Tamakkua saniatigut siunersuutigineqarpoq, Naalakkersuisut ilinniakkamik akuersissut tunuartissinnaassagaat, qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuisa innersuuteqareernerisigut. Tamatumunnga pissutaavoq qitiusumik ilinniarfiup siulersuisui tassaammata suliffissaqartitsiffinnut qaninnerpaallutik inissisimasut, taamaattumillu inuiaqatigiit ilinniakkanik pisariaqartitsinerisa ineriartornerannik malinnaanissamut piukkunnarnerpaajusut. Taamattumillu aamma siulersuisut tassaapput ilinniartitsinermut pilersaarutip, assersuutigalugu ullutsinnut naleqqukkunnaarneranik naliliilluarnerpaasinnaasut. Assinga aamma inuutissarsiutinik ilinniarfinnut atuuppossani tunuartitsineq qitiusumik ataatsimiititaliap - ilinniakkanut ataasiakkaanut naleqqiullugu suliamik ilisimasaqartussatut natsorsuutigineqartup - inassuteqareerneratigut pisassalluni. Taamaattoq ilutigisaanik imm. 2-mi sirsuutigineqarpoq, pisortatigut suliassaqarfiup immikkut pisoqartillugu nammineerluni, ilinniartitsinermut pilersaarutip akuersissutigineranik tunuartitsisinnaanissaa tunngavissinneqassasoq. Tamanna pisinnaavoq assersuutigalugu nalilerneqarpat, ilinniartitsinermut pilersaarut ilinniakkap pissusiviusut naapertorlugit naammassinissaanut naleqqiullugu atorsinaajunnaartoq, imaluunniit ilinniartitsinermut pilersaarut inuiaqatigiit pisariaqartitaannut naleqqukkunnaartoq.

Imm. 3-mut

Imm. 3-mi aalajangerneqarpoq ilinniagaq pisortatigut suliassaqarfimmit akuerineqarsinnaanngitsoq, ilinniakkami pineqartumi ilinniartitsinermut pilersaarutit  naammassillugit suliarisat tiguneqareersimatinnagit. Tamatuma nassatarivaa, ilinniagaq akuerineqarsinnaanngimmat, ilinniartitsinermut pilersaarut tassunga atasoq taamaallaat sirsuutitut imaluunniit sulinermi pappiaratut oqallisigeqqitassatut suliarineqarsimappat. Tamannami soorunami ilaatigut ilinniakkap aningaasalersorneqarnissaanut atatillugu sinniuteqarsinnaavoq. 

Imm. 4-mut

§ 5, imm. 4 nutaajuvossuunalu Naalakkersuisut, ilinniakkanik pilersitsinissat atorunnaarsitsinissallu taamatullu ilinniakkanik akuersissuteqartarnissat akuersissutinillu tunuartitsinissat ersarinnerusumik maleruagassaliornissaannut tunngavissinneqarput. Ilutigisaanik akuersissuteqarnissat piumasaqaaserneqarsinnaapput, ilinniakkat assigiinngitsunik piumasaqaateqarfiginerinik iluseqartinneqartunik.

Ilinniartitsisut piginnaasaqarnissaannut innersuussineq tassaavoq, ilinniakkani pineqartuni ilinniartitsinermik suliaqartunut naleqqiullugu piumasaqaateqarsinnaanermik periarfissiineq, ilinniartitsinermik suliaqartut piginnaasaqarnerinut tunngatillugu, assersuutigalugu ilinniagaqarsimanissamik piumasaqaatitut iluseqartillugu. Taakkua saniatigut aalajangersakkap ilinniartitsinermut pilersaarutit pillugit nalunaarusiortoqarsinnaanera tunngavissippaa. Tassuunakkut Naalakkersuisut pisinnaatinneqarput, ilinniartitsinermut pilersaarutit ilusilersornissaannut piumasaqaateqarfiusumik malittarisassiornissamut. Tamatuma kingorna assersuutigalugu tamanut atuuttumik nalunaarusiortoqarsinnaalissaaq, ilinniarfiit paasissutissanik sunik ilinniartitsinermut pilersaarutini nalunaarsuinissaannik aamma atuartitsisutit qanoq ittut ilinniartitsinermut pilersaarutini allaaserineqarnissaannik nassuiaasuusumik. Aammattaaq aalajangerneqarsinnaavoq, ilinniartitsinermut pilersaarutinut ilanngqassasut suliffissaqartitsiffiit ilinniakkamik pisariaqartitsinerisa allaaserinerat, ilinniakkap neqeroorutigineranut naleqqiullugu aningaasartuutit annertussusaat, ilinniartorineqarsinnaasutigut toqqammavigisat ilaalu ilanngullugit.


§ 6-imut

Imm. 1-imut

Aalajangersakkap imm. 1-ia peqqussummi atuuttumi § 7, imm. 1-imik ingerlatitseqqiineruvossuunalu Naalakkersuisut inuutissarsiutinik ilinniakkanut arlalinnut imaluunniit tamanut atuuttussanik aalajangersagaliorsinnaanerat periarfissinneqarpoq. Tamakkua tassaasinnaapput soraarummeernermik aaqqissuussinerit, ilinniartitsisut piginnaasassaat, sungiusarluni suliffissat akuersissutiginerinut atatillugu suleriaasissat, ilinniartut ilinniarnermut peqataaneri allallu pillugit malittarisassat nalunaarutitut ilusilerneqartut.

Imm. 2-mut

Imm. 2 tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 7, imm. 2-p ingerlateqqinnera, taannalu malillugu Naalakkersuisut  inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut aqqarnerat nalunaarutitut ilusilikkanik malittarisassiuusinnaavaat, aammattaaq siulersuisunut ataatsimiititalianullu ilaasortat akissarsitinneqarsinnaanerannut periarfissaq immikkut ersersinneqarpoq. Tamatunnga tununiliaqutaavoq ilaatigut qitiusumik ataatsimiititalianut ilaasortat inuutissarsiutinik ilinniarfiit ingerlatsineranni inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit suliamut tunngasortaannut annertunerusunik akisussaaffilerneqarlutillu pisinnaatitaaffilerneqarnerat. Taamaattoq akisussaaffik pisinnaatitaaffiillu taakku qitiusumik ilinniarfinnut naleqqiullugit qitiusumik ilinniarfiit siulersuiniipput, taamaammallu aalajangersagaq ulluinnarni annertunerpaamik inuutissarsiutinik ilinniarfinnut naleqqiullugu atorneqassaaq. Taamaattoq ilutigisaanik eqqaaneqassaaq, Naalakkersuisut assersuutigalugu qitiusumik ilinniarfinnut naleqqiullugu pisinnaatitaaffeqartumik ataatsimiititaliornissaq pisariaqartilerpassuk, aalajangersagaq atorneqarsinnaammat. Siusinnerusukkut qitiusumik ilinniarfinnut sirsuisartoqatigiinnik tamanut atuuttunik pilersitsisoqarnikuuvoq, qitiusumik ilinniarfiit forstanderiinik qitiusumillu ataatsimiititaliat siulittaasuinik inuttaqartunik, Naalakkersuisunik inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit inuutissarsiutinillu ilinniartitsinermi pikkorissarnerit pillugit apeqqutit tigussaasut pillugit sirsuisarnissamik siunertaqartunik.

Akissarsiaqartitsinissamik pisariaqartitsinermut pissutaavoq, ataatsimiititaliani ilaasortat qitiusumiit amerlanerusunik suliakkerneqarsinnaanerat. Aammattaaq aalajangersagaq atorneqarsinnaavoq, ataatsimoortumik aqutsinermut naapeqatigiiffeqarnissaq pillugu isumaliutit piviusunngortinniarnerannut atatillugu. Tassani qitiusumik ilinniarfiit nuna tamakkerlugu ilinniartitsinerit ataqatigiissaarnissaat pillugu inassuteqaatinik suliaqarsinnaapput, annermik siunertaralugit ilinniakkanik atorunnaarsitsinissaq pilersitsinissarlu, ilinniartitsinerup tamarmiusumik ilusaanik allannguinerit, inatsisitigut allannguutit piviusunngortinnissaannut pingaarnerusutigut periusissat suliassallu allat tamanut soqutiginaatillit, nalinginaasumik oqaaseqaatinini immikkoortoq 2b, pkt. 9-mi eqqaaneqartutut. Tamannali aatsaat atortariaqalissaaq Nalakkersuisut suleqatigiinnik pineqartunik pilersitsissappata, tassami qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut aammattaaq namminneerlutik aqutsinermi suliniarfimmik taamaattumik pilersitsisinnaapput.

Aammattaaq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 7, imm. 2-mi pisinnaatitsissut atorneqarsimanngilaq. Nalunaarut atuuttoq tassalu Qitiusumik ilinniarfiit aqqarnerat pillugu Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 29, 5. november 1998-imeersoq, Inuussutissarsiutinut ilinniartitaaneq, ilinniagaqarnermit tapiissutit inuussutissarsiutinullu tunngasunik sirsuineq pillugit Inatsisartut peqqussutaanni nr. 16, 28. oktober 1993-imeersumi atorunnaartumi § 1, imm. 4 tunngavigalugu pilersinneqarpoq. Aalajangersagaq taanna oqaasertaligaanermigut pisinnaatitsilluni aalajangersakkamut matumunnga assinguvoq.

Imm. 3-mut

§ 6, imm. 3 peqqussummi atuuttumi § 7, imm. 3-mik ingerlatitseqqiineruvoamaattorli ilassutitut sirsuutaavoq qitiusumik ilinniarfinni siulersuisuisut, qitiusumik ataatsimiititaliat ilinniakkanut qitiusumik ilinniarfinnit neqeroorutaasunut naleqqiullugu oqartussaaffii, oqartussaaffigilissagaat. Kisiannili qitiusumik ataatsimiititaliat inuutissarsiutinik ilinniarfinni ilinniakkanut naleqqiullugu aalajangiisinnaatitaaneq pigiinnassavaat. Aalajangersakkap nassataraa, qitiusumik ataatsimiititaliat imaluunniit qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut - apeqqutaalluni ilinniarfiit suut pineqarnersut - pisortatigut suliassaqarfimmut inassuteqaateqartarnissaat. Inassuteqaatit ilinniakkat anguniagaannut, imarisaannut, ilusaannut ilaallu ilanngullugit aamma ilinniakkat nutaat kiisalu ilinniartitseqqinnerit ingerlaqqiffiusumillu ilinniartitsinerit aallartinnissaannut tunngasuussapput. Aalajangersagaq tunngavigalugu Naalakkersuisut ilinniakkanut ataasiakkaanut tunngatillugu maleruagassanik aalajangersaasinnaatitaapput, tamatumunnga ilanngullugit ilinniakkat siunertaat, atuartitsissutit ataasiakkaat siunertaat, ilusilerneqarnerat aamma soraarummeernermi maleruagassat pissutsillu allat ilinniakkanut ataasiakkaanut tunngassuteqartut. Peqqussutip atuuttup pisinnaatitsiffia atorneqanngilaq. Siammasissumik Tunngaviusumik Ilinniartitaanermi (S.T.I.) ilinniartussat tiguneqartarneri pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 1, 9. januar 1990-imeersoq atortuulersinneqarpoq Inatsisartut peqqussutaanni siusinnerusukkut atuuttumi § 1, imm. 2 tunngavigalugu, taassumalu pisinnaatitsilluni aalajangersagaasa sirsuutigineqartut assigai.

Imm. 4-mut

Imm. 4 nutaajuvoq Naalakkersuisullu inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasunik nakkutilliisussaatitaanerannik tunngavik aalajangersarlugu, tamatumunnga ilaatillugit suliffeqarfiit attuumassuteqarfigineqartut ingerlatsinerat ilinniartitsinermillu isumaginninnerat, tamanna annermik isiginiarneqassaaq ilinniartitsinerit inuiaqatigiinnit susassaqarfigineqarnerat eqqarsaatigalugu. Tamatuma kingorna pisortatigut suliassaqarfiup pisussaaffigaa malittarisassanut atuuttunut naleqqiullugu uparuagassaajunnartunik uparuaanissaq, assersuutigalugu inatsisip imalunniit taassuma nassatarisaanik malittarisassat atuuttuulersut unioqqutinneqarneri.


Kapitali 3

Kapitalimi pineqarput ilinniakkani ilinniartunngorsinnaanermut malittarisassiuussineq pillugu aalajangersakkat. Aalajangersakkat, Inatsisartut inatsisaata inuutissarsiutinik ilinniartitsinernut assigiinngitsorpassuarnut tunngasuuneranut naleqqiullugu isiginiagassaapput, taamaammallu ilinniartunngornissamut piumasaqaatit ataasiakkaat sirsuummi allanneqanngillat. Piumasaqaatit assigiinngitsuusinnaapput, apeqqutaalluni ilinniagaq suna pineqarnersoq. Taamaattumik ilinniakkani ataasiakkaani ilinniartunngussagaanni piginnaaneqarfigeriigassatut piumasaqaat assigiinngitsuunissaat pisariaqartinneqarpoq.


§ 7-imut

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi nutaajusumi sirsuutigineqarpoq, ilinniartunngornissamut piumasaqaatit ataasiakkaat, ilinniarfiit ilinniartitsinermik pilersaarusiaannut ilaatinneqartassasut, taamatullu pisortatigut suliassaqarfiup ilinniartunngornissamut piumasaqaatit akuersissutigisassagai, ilinniartitsinermut pilersaarummik akuersinerminut atatillugu. Tamatuma kingornatigut Naalakkersuisut - ilinniakkani ataasiakkaani ilinniartunngorsinnaanermut naleqqiullugu - qullersaallutik nakkutilliisuujuassapput.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2 tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 8, imm.1-imik ingerlatitseqqiinessuunalu Naalakkersuisut tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinerni toqqaannartumik ilinniartunngorumallutik qinnuteqartut piginnaariigassaasa suunissaannik aalajangersagaliornissamut pisinnaatinneqarput. Tamatumunnga atatillugu naatsorsuutigisariaqarpoq, Naalakkersuisut amerlanerpaatigut piumasarissagaat, ilinniartut meeqqat atuarfianni inaarutaasumik misilitsissimanerup ullumikkut atuuttup qaffaseqataanik piginnaasaqarnissaat. Tamatumunnga ilutigitillugu naatsorsuutigisariaqarpoq tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinerni ilinniartunngorsinnaanermut Naalakkersuisut aalajangersagaat, ilinniartup meeqqat atuarfianni karakteerinut taamatullu ilinniartup nalinginnaasumik piukkunnassuseqarneranut attuumassuteqassasoq. Aalajangersagaq tunngavigalugu qinnuteqartunik naliliineq pillugu malittarisassiortoqarsinnaavossunga ilanngullugit ilinniartunngornissamut misilitsinnerit.

Imm. 3-mut

Sirsuuni § 7, imm. 3 tassavoq § 8, imm. 2-mik ingerlatiteqqiinessanilu annermik pineqarpoq ilinniakkamik kommunimit ingerlanneqartumik pisortatigut suliassaqarfimmit pineqartumit akuerisaasumik angusaqarsimanissaq. Taakkua annermik tassaasinnaapput Piareersarfiit ataanni pikkorissarnerit, ilinniartunik inuutissarsiutinik ilinniagaqalernissamut piareersaallutillu piukkunnarsaaffiusut. Ilinniartup pikkorissarneq taamaattoq pisortatigut suliassaqarfimmit akuerisaasoq naammaginartumik angusaqarfigalugu naamassiguniuk, tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinermi ilinniartunngorsinnaalissaaq imaluunniit ilinniartunngornissamut immikkut aaqqissuussamik pikkorissarnermut peqataasinnaalissalluni, tak. imm. 4. Naammaginartumik angusaqarnerup qanoq paasineqarnissaanik naliliineq, pisortatigut suliassaqarfiup aalajangissavaa, qitiusumik ilinniarfiup imaluunniit inuutissarsiutinik ilinniarfiup tamanna pillugu inassuteqaateqarnera tunuliaqutaralugu. Taamaattoq ilinnialersinnaanermut nalinginnaasumik piumasaqaataassarpoq, ilinniartup ilutigisaanik ilinniarnerlu aallartitsinnagu ilinniarfissarsimanissaa, tak. inuutissarsiutinik ilinniarfinni ilinniartunngorsinnaaneq pillugu aalalajangersakkat nalinginnaasut. Aalajangersakkap § 9-mut innersuussineranut pissutaavoq, ilinniagaqalernissamut killilersuisoqarsinnaanera, ilinniarfinni inissaqartitsinikkut pissutsit killilersuinissaq pisariaqalersippassuk, assersuutigalugu inissaqarnikkut pissutsit, ilinniakkap naammaginartunik atugassaqartitaalluni naammassinissaa ajornartippassuk. Aamma ilinniartunngorsinnaasut killilersugaasinnaapput, suliffissaqartitsiffiit assersuutigalugu pineqartutut ilinniagallit killeqartut kisiisa pisariaqartippatigik.

Imm. 4-mut

Imm. 4 tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 8, imm. 3-p ingerlateqqinneqarnera, tassungalu attuumassuteqartoq tassa tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit ilaanni piumasarineqarmat, atuartitsissutit ilaanni ilinniartup meeqqat atuarfianni inaarutaasumik misilitsinnerup annertoqataanik piginnaaneqareernissaa. Aalajangersagaq ilinniartunngortoqarsinnaaneranik mattussinngilaq, kisiannili aalajangersarneqarpoq ilinniarfik ilinniartunngortitsisussaq aalajangiisinnaasoq, ilinniartoq ilinniakkami aallartinnginnermini angusiffigisaminik pikkorissaqqaassasomannalu inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit iluanni ingerlanneqassasoq. Tamatumunnga ilutigitillugu ersseqqissaatigineqarpoq, pikkorissarnerup ilinniarnerup ingerlaqqinerata ilaatut ingerlannissaa periarfissaqartossani ilinniartut inuutissarsiummik ilinniarnerup aallartereernerani pikkorissarnermik ingerlatsinissamik pisariaqartitsisutut misigisimasut eqqarsaatigineqarlutik.Tamatumunnga pissutaasinnaavoq kingusinnerusukkut paasineqartoq, ilinniartut nalinginnaasumik piginnaariigaat pineqartut, inuutissarsiummik ilinniakkap naammassinissaanut piumasarineqartunut naleqqiullugit naammanngitsut.

Imm. 5-imut

Sirsuummi § 7, imm. 5 pingaarnerusutigut peqqussutip atuuttup § 8, imm. 4-nik ingerla-titseqqiineruvoq, kisiannili manna oqaasertalernerata allanngornerani ”-sinnaavoq” atorneqarluni. Tamatumunnga pissutaavoamaallaat inutissarsiutinik ilinniartitsinerni allani, Naalakkersuisut akuerisassaanni, ilinniartunngorsinnaanermut piumasaqaatit aalajangersaaffiginissaat pisussaaffigineqartariaqarmat. Aalajangersakkamut inatsisitigut isumannaatsuunissamut mianerisassat aallaaviupput, tassami ilinniartup ilimagisinnaasariaqarpaa, ilinniakkani Namminersorlutik Oqartussat akuerisaanni ilinniartullu qinnuteqarfigilersaagaani, ersarissunik eqqortunillu ilinniartunngornissamut piumasaqaateqartoqarnera. Aalajangersagaq aammattaaq ilinnialernissaq siunertaralugu misilitsinnernut maleruagassanik aalajangersaanermut atorneqarsinnaassaaq.


§ 8-mut

Imm.1-imut

Aalajangersakkami imm. 1 peqqussummi atuuttumi § 9, imm. 1-inik ingerlatitseqqiineruvoq, sirsuutip aalajangersagaani allannguinerit kingunerisaannik naqqiuteqarneq eqqaassanngikkaanni, tassani qitiusumik ilinniarfiit ilanngqaramik. Tamanna pivoq erseqqissarumallugu, aalajangersakkamut ilaammata inuutissarsiutinik ilinniarfiit, tak. sirsuummi § 3, imm. 2 aamma qitiusumik ilinniarfiit, tak. sirsuummi § 3, imm. 1. Aalajangersakkami aalajangiqarpoq inuutissarsiutinik ilinniartitsinernut qinnuteqartut tamarmik, ilinniartunngornissamut piumasaqaatinik naammassinnissimasut, ilinniartunngornissaq pisinnaatitaaffigigaat. Tamannali sirsuummi § 9-mut atatillugu isigineqassaaannami malillugu Naalakkersuisut ilinniartunngortitsinissamut naleqqiullugu killilersuutinik aalajangiisinnaapput.Tamatuma saniatigut aalajangersakkap, ilinniartoq ilinniarfimmi aalajangersimasumi ilinnialernissamik piumasaqaateqarsinnaatinngilaa. Erseqqissarneqarpormi ilinniarfiup qinnuteqarfigineqartup, assersuutigalugu inissaqartitsinermik ajornartorsiuteqarneq pissutigalugu, qinnuteqartoq ilinniartunngortissinnaanngikkuniuk aatsaat pisussaaffigigaa, ilinniartup ilinniarfimmi allami taamaqataanik ilinniarfiusumi ilinniartunngortinneqarnissaa. Inissaqartitsinermut tunngasuujunnartut saniatigut innersuussinissamut pisinnaatitaaffimmut pissutaavoq, siunertamut naapertuuttuusinnaammat, ilinniartoq ilinniarfimmi sungiusarluni suliffimminut imaluunniit angerlarsimaffimminut qaninnerusumi inissinneqarpat.

Imm. 2-mut

Imm. 2 peqqussummi atuuttumi § 9, imm. 2-mik ingerlatitseqqiineruvoq. Tassani ersippoq pisortatigut suliassaqartoq tassaasoq, ilinniartunik Kalaallit Nunaata avataanut - Danmarki ilanngullugu - ilinniariartussanik allaffissornikkut sullissisoq. Tamatumani annermik pineqarput ilinniartussatut akuerisaaneq pillugu aamma ilinniagaqarnersianik ilitsersorneqarnissamut malittarisassat il.il. pillugit apeqqutit, taamaalillunilu ilinniartunik taakkunannga allaffissornikkut sullissineq Danmarkimi Kalaallit Illui suleqatigalugit pissalluni.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami imm. 3 peqqussummi atuuttumi § 9, imm. 3-mik ingerlatitseqqiineruvoq, pineqarlunilu ilinniarfiit suleqatigiinneri, ilinniagassanik neqeroorutigisaat aamma ilinniartunngortitsisarneri ilinniartunillu agguaassisarneri pillugit Naalakkersuisut aalajangersagaliornissaannut pisinnaatitsissut. Pisinnaatitaaffiliinermut annermik pissutaavoq, nukissatigut periarfissanut pioreersunut naleqqiullugu naapertuussusermik pilersitsoqarnissaanik kissaateqarnemannalu ilaatigut inissaqartitsinikkut periarfissat aallaavigalugit pisinnaavoq. Assersuutigalugu aalajangiqarsinnaavoq, ilinniarfiit arlaqartut ilinniakkami aalajangersimasumi ilinnialersimasut pillugit suleqatigiissasut, taamaaliornikkullu taakku ilinniarfimmi ataatsimi katersorneqarlutik, ataatsimooqatigiinnikkut nukittunerulernissaq siunertaralugu. Tamatuma kingorna ilinniarfiup ilinniartunik ilinniarfimmut allamut nuussisup, assersuutigalugu nukini ilinniakkamut allamut atorsinnaavai. Taamalilluni Naalakkersuisut  ilinniakkanik qitiusumut katersuussinissaq, nunap immikkoortortaanut katersuussinissaq imaluunniit ilinniakkanik siammaassinissaq pillugit malittarisassanik aalajangersaasinnaapput, tamatumunnga ilanngullugit ilinniakkat suut ilinniarfiit ataasiakkaat neqeroorutigisinnaaneraat imaluunniit sunik neqerooruteqarsinnaatitaanersut.

Qulaani § 6, imm. 3-mut oqaaseqaammi oqaatigineqareersutut pineqartut pillugit nalunaaruteqarpoq, tassalu Siammasissumik Tunngaviusumik Ilinniartitaanermi (S.T.I.) ilinniartussat tiguneqartarneri pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 1, 9. januar 1990-imeersoq. Sirsuutigineqassaaq taanna atorunnaarsinneqassasok. sirsuummi § 64, imm. 2, tassami najukkami inuutissarsiutinik ilinniarfiit atorunnaarsinneqarnikuupput.

Aalajangersakkami imm. 3 sirsuummi § 33, imm. 1 aamma 2-mit, qitiusumik ilinniarfiit akornanni suliffittut kattussinnaanermut tunngasumit, aammattaaq allaanerussuteqarpoq. Aalajangersagaq manna taamaallaat ilinniakkanut tunngavoq, ilinniarfinnullu atasumik suliffeqarfittut sinaakkutaasunut tunnganani. Taamaattumik aalajangersakkap atornerata nassatarissariaqanngilaa ilinniarfiup, assersuutigalugu ilinniakkamik neqerooruteqassaartup - ilinniakkap ilinniarfimmit allamit tiguneqarnera pissutigalugu - atorunnaarsinneqarnera.

Imm. 4-mut

Aammattaaq aalajangersakkami imm. 4-mi, nutaajusumi, takuneqarsinnaavoq, pissutsit  imm. 3-mi taaneqartut aatsaat ingerlanneqarsinnaasut qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuisa inassuteqareernerisigut, pissutsit taakku qitiusumik ilinniarfik akuuutippassuk. Naalakkersuisut malittarisassat atuuttut naapertorlugit, assersuutigalugu toqqaannartumik inuutissarsiutinik ilinniarfik imaluunniit ilinniarnertuunngorniarfik peqqusinnaavaat, assersuutigalugu inuutissarsiutinik ilinniarfimmik suleqateqaqqullugu, ilinniakkap aalajangersimasup neqeroorutigineranut atatillugu. Kisianni Naalakkersuisut kissaataat qitiusumik ilinniarfimmut sammippata, taassuma siulersuisuinit inassuteqartoqarnissaa piumasaavoq. Tamatumunnga pissutaavoq, assersuutigalugu inuutissarsiutinik ilinniarfiit Namminersortulutik Oqartussat ilitsersuisinnaatitaanerannut ingerlaannartumik ilaammata,  tamannalu sirsuutip qitiusumik ilinniarfiit aqqarnerinut aaqqissuussineq nutaaq pillugu aalajangersagai naapertorlugit, qitiusumik ilinniarfinnut atuutinngilaq.

Imm. 5-imut

Naak Naalakkersuisut inuutissarsiutinik ilinniarfinnut toqqaannartumik ilitsersuisinnaatitaagaluartut sirsuutigineqarpoq pissutsit imm. 3-mi eqqaaneqartut qitiusumik ataatsimiititaliat inassuteqareernerisigut ingerlanneqartassasut, suliniutit inuutissarsiutuinik ilinniarfinnut attuumassuteqartut pineqartillugit.


§ 9-mut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 10-mik ingerlatitseqqiineruvoamaattorli ilassutigineqarluni ilinniartunngortitsisinnaanermik killilersuinerit aammattaaq aalajangiqarsinnaasut inissaqartitsinermut tunngasut aallaavigalugit. Aalajangersakkap siunertaraa ilinniarfiit ilinniartitsinerup pitsaassusaanik ajoqusiisumik, inissaqartitaminnit amerlanernik ilinniartunngortitsinnginnissaasa qularnaarnissaa. Tamatumani pineqarsinnaavoq ilinniarfiit assersuutigalugu ilinniarnerup naammaginartumik naammassinissaanut naleqquttunik naammattunillu inissaqartitsinngitsut, taamatullu aalajangersagaq atorneqqarsinnaavoq, ilinniakkani annertuumik suliffissaaleqiffiusuni ilinniartunngortussat killilersimaarniarlugit. Siunertarineqarpoq killilersuineq ilinniartut amerlassusissaannik aalajangiinernik tunngaveqarluni pissasoq, tassuunakkullu ilinniartut karakteeriginnerpaasut salliutinneqassasut.


Kapitali 4

Kapitali 4 inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup ilusilersorneqarneranut tunngavoma-tumunnga ilanngullugit ilinniarfimmiinnerit sungiusarlunilu sulinerit akuleriinneri aamma Naalakkersuisut ilinniakkanut pingaarnerusutigut tunngavissanik ilusilersuisinnaatitaanerannut tunngasut. Tamatumani aammattaaq ilinniarnerit sivisussusaannut, ilinniarnerit sivikillisarneqarsinnaanerannut aamma ilinniartunut immikkut piginnaasalinnut ilinniakkanik immikkut aaqqissuusussisinnaanermut tunngatillugu apeqqutinut atuuppoamatullu ilinniakkat akeqartussaannginnerinik tunngaviusoq kapitalimi ilaavoq.


§ 10-mut

Aalajangersagaq ataatsimut isigalugu Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 11-imik ingerlatitseqqiineruvoq, matumani oqaasertaliornerani ”qitiusumik ilinniarfiit” ilanngqarnerat eqqaassanngikkaanni. Ilutigisaanik inatsisinik suliaqarnermi periutsit tunngavigalugit ”Naalakkersuisut”   ”Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermullu Pisortaqarfik”-mut  taarsiqarput, kiisalu oqaasertaliussani oqartussallutik akisussaasutigut assigiinngissutaajunnartut naleqqussarneqarlutik.

Imm.1-imut

Imm. 1-ip tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinernut immikkut ilisarnaataasoq allaaseraa, tassaasoq ilinniakkat paarlakaattumik aaqqisssuqarnerat, taamaalillunilu ilinniarfimmiinnerit sungiusarlunilu sulinerit paarlakaallutik. Tamatumani aammattaaq piumasarineqarpoq lærlingitut imaluunniit ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissuteqartoqarsimanissaa, qinnuteqartoq atuaatigaluni sungiusarluni sulisussatut akuerisaasimanngippat. Aalajangersakkami naggatit aappaanni tunngaviusumik piumasarisaq oqaatigineqarpossalu inuutissarsiutinik ilinniarfiit imaluunniit qitiusumik ilinniarfiit inuutissarsiutinik ilinniartitsitsinernik neqerooruteqassagunik Naalakkersuisunit akuerisaassasut.

Imm.2-mut

Imm. 2 inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit allat pineqarput. Taakkua imm. 1-imi, naggammi siullermi pingaarnerusumik malittarisassap akerlianik, paarlakaattumik ilinniarnertut aaqqissuussaanngillat, kisiannili nalinginnaasumik atuagarsorluni ilinniarnertut, qitiusumik ilinniarfinni ingerlanneqartutut aaqqissuqartarlutik. Taamaatorli aamma sivikinnerusumik sungiusarluni sulinertalerlugit aaqqissuqarsinnaapput.

Imm.3-mut

Imm. 3 tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 11, imm. 3-mik ingerlatitseqqiineq. Aalajangersakkap nassataraa Naalakkersuisut - ulluinnarnili susassaqarfimmut pisortatigut suliassaqartuusut - akuersissutigisinnaammassuk, inuutissarsiutinik ilinniakkat ilaasa inuutissarsiutinik qitiusumillu ilinniarfinni inatsimmi pineqartuni pinnatik, ilinniarfinni suliffeqarfinnilu allani pisinnaanerat. Ilutigisaanik akuersissutigineqarsinnaavoq, inuutissarsiummik ilinniartitsinerup suliffeqarfimmi pisinnaanera. Taamaalilluni aalajangersakkap periarfissippaa, suliffeqarfiit inuutissarsiutinik ilinniartitsinissamut akuerineqarsinnaanerat. Taamatut akuersissuteqarnermut aallaaviussaaq, suliffeqarfiup ilinniartitsinermik nammineerluni aningaasalersuinera. Taamaattoq Naalakkersuisut aningaasanut inatsit aqqutigalugu, ilinniarnernik taamaattunik ingerlatsinernut tapiissuteqarsinnaapput.

Imm. 4-mut

Imm. 4 Inatsisartut peqqussutaani atuuttumi  § 11, imm. 4-mik ingerlatitseqqiineruvoq, kingumullu qiviaraanni aallaavigalugu Inartsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata 1996-imi appeqquteqaataa, sungiusarluni suliffiit amerlisinnaanerisa qanoq periarfissaqartiginerannut tunngasoq. Amerlanerit ilinniagaqalernissaat siunertaralugu aalajangiqarpoq Saviminilerinermik Ilinniarfimmi aamma Sanaartornermik Ilinniarfimmi misiliutitut atuaatigaluni sungiusarluni sulinerit aallartinneqassasut. Tamanna tunuliaqutaralugu aalajangersagaq manna ilanngqarpoq. Ilutigisaanik Naalakkersuisut pisinnaatinneqarput aaqqissuussinerit taamaattut pillugit aalajangersagaliornissamut, taakku ilinniarfinni aalajangersimasumik ingerlanneqartalissappata.


§ 11-mut

Sirsuummi § 11-imi aalajangersagaq pingaarnertigut tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 12-mik ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi aalajangersagaq ataatsimut isigalugu pisinnaatitsinermut maleruagassatut isikkoqarpoq, sirsuummilu § 6, imm. 3-mut sanilliqartussaalluni. Taanna tassaavoq Naalakkersuisut ilinniakkanut ataasiakkaanut tunngatillugu malittarisassanik aalajangersaasinnnaanerannik  nalinginnaasumik aalajangersagaq. Maluginiarneqassaaq imm. 1-imi pineqarmata malittarisassat inuutissarsiutinik ilinniarfinnut aamma qitiusumik ilinniarfinnut tunngassuteqartut.

Nr. 1

Aalajangersakkami matumani ersseqqissarneqarpoq, Naalakkersuisut aammattaaq ilinniakkat sivisussusissaannik ilusissaannillu aalajangiinissamut pisinnaatitaaffeqartut, tamatumunnga ilannngullugit ilinniarfinni ataasiakkaani ilinniarfimmiinnissat agguaanneri aamma ilinniarfimmiinnerit sungiusarlunilu sulinerit agguaanneri. Ilutigisaanik oqaatigineqassaaq, inuutissarsiutinik ilinniarfinnut naleqqiullugu malittarisassanik aalajangersaaneq suli pisassammat qitiusumik ataatsimiititaliat inassuteqareernerisigut. Akerlianilli qitiusumik ilinniarfinnut naleqqiullugu malittarisassanik aalajangersaaneq pisassaaq, qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa inassuteqareernerisigut, qitiusumik ilinniarfiit 8-t nutaamik ilusiligaannissaattut sirsuutaasoq naapertorlugu. Taamaalilluni aalajangersagaq isiginiarneqarsinnaavoq tassaasoq, peqqussutip atuuttup § 12, imm. 1-ianik annertusaanessami oqaasertaliqartussatut sirsuutikkut ilanngqarpoq, ilinniakkanut ataasiakkaanut tunngassuteqartut tamangajaasa pillugit malittarisassiornissamut pisinnaatitsissut.

Naak Naalakkersuisut maleruagassanik aalajangersaanissaq taaneqartoq pisinnaatitaafigigaluaraat, ulluinnarni ilimagisaavoq – sirsuutip ilinniarfiit ilinniartitsinermut pilersaarusiornissaat pillugu aalajangersagai naapertorlugit – pisortatigut suliassaqartup nalinginnaasumik sulinini, ilinniarfiit ilinniartitsinermik pilersaarusiaasa tunngaviusumik piumasaqaatinik piviusunngortitsinerannik nakkutilliinermut killeqartissagaa. Tamatumani pineqarput ilinniakkat sivisussusaat ilusaallu. Kisiannili aammattaaq aalajangersagaq pineqartut pillugit nalunaarutitut ilusilerlugu malittarisassiornermut atorneqarsinnaavomanna pisariaqartinneqalissappat. Pineqartunut tunngatillugu ullumikkut periusaasartut tunuliaqutaralugit – annermillu qitiusumik ilinniarfinnut tunngatillugu – ilimanarnerpaatinneqarpoq, Naalakkersuisut akuersisinnaatitaanertik sallerpaatillugu atussagaat, ilinniakkani ataasiakkaani atuartitsissutinut ataasiakkaanut naleqqiullugu. Tamanna pissaaq sirsuummi § 22 naapertorlugu.

Nr. 2

Sirsuummi § 11, imm.1, nr. 2-mut, pingaarnerusutigut peqqussummi atuuttumi § 12, imm. 2-mik ingerlatitseqqiinerusumut, tunngatillugu oqaatigineqassaaq, Naalakkersuisut ilinniarnerup ilaanik sivikillisaanneqarsinnaaneq pillugu aalajangersaasinnaammata, assersuutigalugu ilinniareersimasat ilinniakkami nutaami sivikillisaatigineqarsinnaanerat pillugu nalunaarusiornikkut. Ilutigisaanik Naalakkersuisut inunnik, immikkut ittunik piginnaaneqareersunik immikkut aaqqissuussanik ilinniartitsisoqarsinnaanera pillugu aalajangersagaliorsinnaapput. Tamatumani pineqarsinnaapput siusinnerusukkut naapertuuttumik suliffeqareersimaneq imaluunniit maanna ilinniakkamut naleqqiullugu naapertuuttumik allamik ilinniagaqarsimaneq. Aalajangersagaq tunngavigalugu assersuutigalugu nalunaarusiortoqarsinnaavoq soorlu inersimasunngoreerlutik lærlingitut ilinnialersut pillugit. Tamatumunnga atatillugu Naalakkersuisut aalajangersagaliorsinnaapput, ilinniakkat immikkut aaqqissuussat imaluunniit ilinniakkat inunnut immikkut piginnaaneqareersunut aaqqissuussat naammassinissaat pillugit malittarisassiuussisunik, taakkununnga ilanngullugit inuit inersimasunngoreerlutik lærlingitut ilinnialersut. Ilutigisaanik oqaatigineqassaaq, sivikillisaanneqarsinnaanermik  nalunaarutip imarisinnaammagit nalinginnaasumik tunngavissat imaluunniit ilinniakkap sivikillisarneqarsinnaanera pillugu aalajangersakkat ersarissut.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2, naggammi siullermi, peqqussutip atuuttup § 12, imm. 3-anik ingerlatitseqqiinertut allaqqasumi, aalajangerneqarpoq, inuutissarsiutinik ilinniarfinni ilinniartunut naleqqiullugu, ilinniartut ilinniarfimmiinnissamik imaluunniit sungiusarlutik sulinermik ilaanik sivikillasaanneqarsinnaanerannik aalajangiinissamut oqartussaaffik qitiusumik ataatsimiititaliamiittoq. Naggatit aappaanni aalajangerneqarpoq, qitiusumik ilinniarfinni ilinniartunut naleqqiullugu, ilinniartut immikkut piginnaasaqareernerat pissutigalugu ilinniakkap ilaanik sivikillisaanneqarnissamut aalajangiinerit aamma ilinniakkamik sivikillisaasoqarsinnaaneranik aalajangiinerit il.il. qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuinit isumagineqassasut, tamannalu sirsuummi § 36, imm. 3, nr. 5-imi ersippossani pineqarlutik qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut tigussaasutigut aalajangiisarneri.

Imm. 2-p nassatarisaanik qitiusumik ataatsimiititaliat ilinniartut ataasiakkaat ilinniareersimasaminnik nuussisinnaanerat aamma inuit kikkut ilinniakkani immikkut  aaqqissuussani ilinnialersinnaanersut aalajangiiffigisinnaavaat. Aammattaaq aalajangersagaq sirsuummi § 52-imut – ilinniakkanik sivikillisaanermut tunngasumut - sanilliqarsinnaavoq.


§ 12-mut

§ 12 ilinniakkat ilaasa imarisamikkut imminnut qanitariittutut isigineqarfiinut tunngasuuvoamaalilluni Naalakkersuisut taakkunannga eqimattakkaarisinnaallutik, eqimattat pineqartut iluanni ataatsimoortunik malittarisassiuisinnaaneq siunertaralugu. Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 13-imik ingerlatitseqqiineruvoq, ilanngqarlunilu ilinniakkat imminnut assingusut ataatsimoortillugit qitiusumik ataatsimiititalialiuqarsinnaanngorlugit. Tamatuma saniatigut eqqaaneqassaaq, ilinniagaq atuartitsissutinut imminnut assingusunut arlalinnut ilaasinnaammat.


§ 13-imut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 14-imik ingerlatitseqqiineruvoq. Aalaja-ngersakkap pivai  qitiusumik ataatsimiititaliat, inuutissarsiutinik ilinniarfinnut naleqqiullugit aamma qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut, qitiusumik ilinniarfinni ilinniakkanut naleqqiullugit. Aalajangersakkakkut qitiusumik ataatsimiititaliat aamma qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut pisinnaatitaaffii killilerneqarput, ilinniakkat imarisaasa aalajangersarnissaannut naleqqiullugu, soorlu ilinniartitsinermik pilersaarutit suliarinerisigut pisartussatut sirsuutigineqartoq. Pisortatigut suliassaqarfiup aalajangersagaq malillugu ilinniakkap imarisassaatut sirsuutit itigartitsissutigisinnaavai, ilinniakkap suliassatigut ingerlatassatigullu naammattumik annertussuseqannginnera innersuullugu, imalluunniit ilinniaqqinnissamut, ingerlaqqiffusumik ilinniakkat ilanngullugit, tunngavissiinngippat.


§ 14-imut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 15-imik ingerlatitseqqiinessuunalu Naalakkersuisut qitiusumik ataatsimiitaliat inassuteqareernerisigut, sirsuullu naapertorlugu maanna aammattaaq qitiusumik ilinniarfiit siulersuisui, pisinnaatinneqarput, ilinniartunut inuutissarsiummik iliniarlutik aallartitsisimasunut, inuutissarsiummillu ilinniakkami allami nangikkumasunut, immikkut tapiutaasunik pikkorissarnernik pilersitsinissamut. Tamatuma saniatigut ilinniartut inuutissarsiummik ilinniarlutik naammassisimasut imaluunniit suliffissaqarniarnikkut immikkut piginnaasaqareersut, inuutissarsiummillu ilinniakkamik allamik aallartikkumasut, pikkorissarnernut taakkununnga peqataasinnaapput. Aalajangersakkap annermik isiginiarpaa, ilinniakkap pisoqalisoorneratigut, ilinniagaqarsimasut piginnaassaasa suliffissaqartitsiffiit piumasaqaataannut naleqqukkunnarsinnaanerat. Pineqartut matuma kinguneranik pikkorissarnermut taamaattumut peqataanermikkut, piginnaasaminnik inuiaqatigiit piumasaqaataannut naleqqussaasinnaapput.


§ 15-imut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 16-imik ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami imm. 1-imi Kalaallit-Nunaanni ilinniarnerit pingaarnerusutigut akeqanngitsuunerannik tunngaviusoq erseqqissarneqarpoq. Aalajangersagaq aammattaaq Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiutitigut ilinniartitaanerit pillugit pisinnaatitsilluni inatsisip 29. november 1978-imeersup § 3-anik uteqqiineruvoq. Tamatuma saniatigut oqaatigineqassaaq, ”atuarfimmiilluni ilinniarnermut” paarlaallugu artorneqarmat ”ilinniarfimmiinneq”. Tassuunakkut ersseqqissarumaneqarpoq ilinniarneq akeqanngitsoq tassaannaanngimmat atuartitaanessami ilinniarfimmiilluni ilinniarnermut aamma ilaapput atortussat nalinginnaasut, aammattaaq tak. imm. 2.

Imm. 2-mut

Ilinniartitsinermi atortut nalinginnaasut tassaapput, ilinniartitsinermi atortut ilinniartup ilinniakkami naammaassinissaanut nalinginnaasumik pisariaqartitai. Taamaalilluni ilinniarfiup pisussaaffiginngilaa immikkut ittunik ilinniartitsinermi atortussaqartitsinissaq, assersuutigalugu innarluuteqarneq pissutigalugu immikkut atortoqarnissamik pisariaqartitat.

Atortussat taamaattut inunnut ataasiakkaanut atortussiaapput allamiillu aningaasalersugaasarlutik. Tamanna nalinginnaasumik inunnik isumaginninnermut peqqinnissamulluunniit tunngasutigut malittarisassiuqartarpoq. Imm. 2-mi takuneqarsinnaasutut aalajangersagaq imm. 3-mut sanilliqassaaq.

Imm. 3-mut

Imm. 3 ilinniartitsinermi atortunut immikkut ittunut, ilinniartup pigiligassaanut tunngasuuvoamatullu erseqqissarneqarluni ilinniartut taamaallaat killilimmik namminneerlutik ilinniartitsinermi atortussanik pissarsiniartassasut. Tamatuma annermik imarivaa pissarsiarineqartut akimikkut nalilerneqarnissaat, taamaalillutillu ilinniartunik nammakkiivallaartussaanatik. Ilutigisaanik oqaatigineqassaaq pisortatigut suliassaqarfiup pisinnaatitaaffik ilinniarfinnut tunniussinnaammagu, tamannalumi ukiorpaalunni atorneqareerpoq.

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi aalajangersagaq ilinniarfinnut Naalakkersuisut § 10, imm. 3 naapertorlugu akuerisaannut taamaallaat attuumassuteqarpomatumani pineqarlutik ilinniarfiit, suliffeqarfiit, § 3-mut ilaatinneqartunit allaannerit. Aammattaaq aalajangersagaq taamaallaat ilinniarfinnut, suliffeqarfinnut sullivinnullu allanut atuutissaaakku inuutissarsiutinik ilinniarfiit imaluunniit qitiusumik ilinniarfiit akuerisaasut allat tapiiffigineqartarisa annertoqataannik tapiiffigineqartanngippata. Annertoqataanik tapiiffigineqarneq isumaqarpoq, ingerlassat annertussusiannut naleqqiullugu tapiiffigineqarneq.


§ 16-imut

Imm.1-imut

Aalajangersagaq tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 17-imik ingerlatitseqqiinessuunalu Naalakkersuisut pisinnaatinneqarput, ilinniakkanut aningaasartuutit ilaasa namminersortunit aningaasalersortissinnaanerinut.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2 naapertorlugu Naalakkersuisut aningaasartuutit Namminersorlutik Oqartussat aamma suliffeqarfiup ataatsip arlaqartulluunnit akornnanni agguaanneqarsinnaanerat pillugu malittarisassanik aalajangersaasinnaapput.


Kapitali 5

Kapitali 5 annertunerusumik Inatsisartut pequssutaanni atuuttumi kapitalimik assinganik ingerlatitseqqiineruvoq, qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut qitiusumik ataatsimiititaliat qitiusumik ilinniarfiit ingerlassaannut naleqqiullugu oqartussaaffiinik arlalinnik tigusinerat eqqaassanngikkaanni. Taakkua saniatigut maluginiaqquneqarpoq, inuutissarsiutinik ilinniakkat tamarmik sungiusarluni sulinermik ilaqanngimmata. Tmanna ilaatigut atuuppoq nangitsiviusumik iliakkanut aamma imarsiortutut ilinniakkanut, taamaammallu kapitali 5-imi aalajangersakkat tamarmik  ilinniakkanut tamanut attumasuunngillat. Kingulliullugu eqqaaneqartoq aammattaaq atuaatigaluni ilinniakkanut atuuppossani tunngaviusumik atuartitsissutit, suliamut atatillugu atuartitsissutit, atuartitsissutit immikkut ittut aamma atuartitsissutit toqqagassat nassuiarsimapput. Tamanna pillugu aalajangersakkat ataasiakkaat innersuutigineqarput.


§ 17-imut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 18-imik ingerlatitseqqiineq, tassanilu inuuutissarsiutinik ilnniartitsinerup pingaarnerusutigut siunertai eqqartorneqarput.

Imm. 1-imut

Imm. 1 § 1-imut sanilliqassaassani inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup siunertaa pingaarneq aamma siunertat § 5 tunngavigalugu ilinniartitsinermut pilersaarutit pillugit nalunaarutitut ilusilerlugit aalajangersakkat allaqqapput. Ilutigisaanik ilinniakkat siunertaat, sirsuummi § 6 naapertorlugu ilinniakkat imarisaasa erseqqinnerusumik malittarisassiurannut atatillugu isiginiarneqassaaq. Tamakkua saniatigut erseqqissatigineqassaaq, sungiusarluni sulineq ilinniarfimmiillunilu ilinniarnerit pissusissamisuuginnartumik imminnut attuumassussaammata. Tamatuma assersuutigalugu nassataraa, ilinniartup ilinniarfimmiitilluni pisinnaaligai, sungiusarluni sulinermut atatillugu misiligarneqassammata,taamatullu atuagarsorissat assassorissallu sqatigiittarnissaat naatsorsuutaavoq. Ataqatigiissuseq pineqartoq aammattaaq sungiusarluni sulinermut nalinginnaasumik pilersaarummi ersissaak. § 26.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm.2  tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 18, imm. 2-mik ingerlatitseqqiinessanilu ilinniakkani qitiulluinnartoq eqqaaneqarpossalu  ilinniakkat suliffissaqartitsiffiit ilinniarsimasunik sulisoqarnissamik pisariaqartitsinerannut naleqqiullugit toqqaannartumik napertuuttuullutillu atorsinnaassasut. Aalajangersakkap ilaatigut siunertaraa ilinniakkat imarisamikkut ullumikkumut naleqqussagaanissaat, taamaalillutillu pisoqalisimannginnissaat – suliffissaqartitsiffiit ineriartornerinut naleqqiullugu. Aammattaaq ilinniakkat imarisamikkut - eqqaaneqartutut - piginnaasanut suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaannut naapertuuttuussapput. Taamaalilluni ilinniakkat aamma suliffissaqartitsiffinni ineriartornermi pisunut naleqqussarniarneqassapput. Qitiusumik ilinniarfiit aqqarnerat pillugu nalunaarut  nr. 29, 5. november 1998-imeersoq maanna atuuttoq naapertorlugu akisussaaffik pineqartoq qitiusumik ataatsimiititalianiippoq. Tamanna atorunnaarsinneqassasoq sirsuutigineqarpok. sirsuummi § 64, imm. 2. Aammattaaq oqaatigineqassaaq, piginnaasatigut pisariaqartitanik qulaajaanerit ilimagineqarmat suliffissaqartitsiniarnerup misissoqqissaarneratigut missingersersuusiuratigullu pisassasoq.

Imm. 3-mut

Imm. 3 nutaajuvoq ilannguneqarlunilu erseqqissarumallugu, ilinniakkat imarisamikkut aammattaq ilinniartut suliamut atatillugu inuttullu inerikkiartornissamik pisariaqartitsinerat isumassorlugu ilusilersorneqassasut. Saniatigut ilinniartut suliffissaqartitsiffiit atugarisaasa allanngorarsinnaasaqisut naapinnissaannut piginnanngorsarneqassapput.

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut ilinniakkanut tunngatillugu siunertatut tapiliussanik aalajangersaasinnanissamut piginnaatinneqassasut, tamanna pisariaqartinneqalissappat. Naatsorsuutigineqarpoq aalajangersagaq pisariaqalerfiatigut atorneqassasoq, malittarisassanik pissutsit imm. 1-3-mi eqqaaneqartut tapertassaannik itisilerissutaasunik aalajangersaanermut. Tamanna assersuutigalugu pisinnaavoq, ilinniartitsinermut pilersaarutit pillugit nalunaarusiornikkut, tak. § 5, immm. 4, imaluunniit ilinniakkat imarisaat pillugit malittarisassaniki aalajangersaanermut atatillugu, tak sirsuummi § 18,  imm. 2.


§ 18-imut

Aalajangersagaq nutaajuvoq allaaseralugulu aaqqissuussineq, ilinniarfiit ilinniartitsinermut pilersaarutinik suliaqarnisaannik imaqartomatuma kingorna pisortatigut suliassaqarfik ilinniartitsinermut pilersaarutip akuerineqarnissaa pillugu aalajangiisuussaaq. Ilinniartitsinermut pilersaarutit erseqqinnerusumik malittarisassiornerannut atatillugu sirsuummi § 5, imm. 2-4 innersuqarpoq.

Imm. 1-imut

Aalajangersagaq ilinniakkat imarisaasa ilinniartitsinermut pilersaarutitigut malittarisassiuqarnissaannik pingaarnertut malittarisassamut ersiutaavoakku pisortatigut suliassaqarfimmit akuersissutigineqassapput. Taaguummut ”iliniartitsinermut pilersaarutinut” tunngatillugu oqaatigineqassaaakkununnga aamma sungiusarluni sulinerujunnartup imarisai ilaammata. Taamaalilluni taamaallaat pineqanngillat ilinniakkat aaqqissurisa allaaserineri, tassaasut ilinniarfimmiinnermi atuartitsissutit sammisassat.  Ilinniartitsinermut pilersaarutit ilaatigut imarissavaat ilinniakkami pineqartumi atuartitsissutit ingerlanneqartussat, assersuutigalugu atuartitsissutitut tunngaviusutut, immikkut atuartitsissutaajunnartutut atuartitsissutitullu toqqagassatut il.il. iluseqartillugit.

Imm. 2-mut

Sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut ilinniakkat imarisaannut tunngatillugu pisariaqatitsi-soqartillugu maleruagassanik aalaangersaasinnaassasut. Tamanna pisinnaavoq ilinniakkat aalajangersimasut imarisaannik malittarisassiuussisunik nalunaarusiornikkut. Kisianni aallaaviuvoq ilinniakkat imarisaat ilinniartitsinermut pilersaarutit, pisortatigut suliassaqarfimmit akuerineqartussat, aqqutigalugit malittarisassiuqassasut, tak. imm. 1 aamma sirsuummi § 5, imm. 2. Aalajangersagaq immikkut pisoqartillugu atorneqarsinnaasutut takorloorneqarsinnaavoq, ilinniartitsinermut pilersaarut amigaateqartutut isigineqarpat, imaluunniit pisortatigut suliassaqarfiup ilinniakkap aalajangersimasup immikkut ilusilersornissaa kissaatigippagu. Taamaaliornikkut pisortatigut suliassaqarfiup pisinnaatitaaffik, inatsisit atuuttut naapertorlugit pigeriikkani, pigiinnassavaa.


§ 19-imut

Aalajangersagaq pingaarnertut tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 19-imik  ingerlatitseqqiineq. Aalajangersakkap pingaarnerusutut siunertaraa erseqqissassallugu ilinniartitsineq ataatsimoortumik isiginneriaaseqarfiussasoq, ilinniartunillu pisariaqartunik nalinginnaasunik immikkullu ittunik piginnaasaqalersitsissasoq. Taamaattoq oqaatigineqassaaq ataatsimoortumik isiginneriaaseqarneq sungiusarluni sulinermut atuagarsorlunilu ilinniarnermut naleqqiullugu, ilinniakkat ataasiakkaat iluanni assiginngitsuummat. Taassuma saniatigut oqaatigineqassaaq nr. 1-4 tassaanngimmat, nalinginnaasumik aamma immikkut ittumik piginnaasat tamakkiisumik saqqummiqarnerat, taamaallaalli ilinniartitsinermi tunngaviusumik siunertarineqartussat ilaannik ersersitsinerummat.

Nr.1

Nr. 1-imi nalinginnaasumik siunertatut ersersinneqarpoq, ilinniakkat ilinniartut piginnaasaqalersissagaat, suliassanik ilinniakkap aallutaanik ingerlatsisinnaalernissamut. Tamatumunnga aamma ilaavoq piumasarineqarmat, ilinniagaq teknologiimut ilinniakkamut naapertuuttumut naleqqiullugu, ullutsinnut naleqqussagaassasoq. Taamaalilluni aalajangersakkap oqariartuutigaa, pisinnaasat ilinniartup pigiligai, atorfinni ilinniakkap sammivigisaani ingerlaannaq atorneqarsinnaassasut.

Nr. 2

Nr. 2-mi  erseqqissaatigineqarpoq ilinniakkat tunngavississagaat namminneerlutik ilinniakkaminnik ingerlatitseqqiinissamut, taamaalillunilu ilinniakkap siunertaa ilinniakkap naammmassinerani unissanngilaq.

Nr. 3

Nr. 3-mi erseqqissarneqarpoq ilinniartitsinerup aammattaaq ilinniartup inuttut inerikkiartornera peqataaffigissagaa, tassani pineqarlutik pisinnaasat suliamut tunnganerusut avataanniittut, sulifimmut inooqatigiissutsikkut naleqqussarsinnaanermut ilinniartullu imminut paasineranik qaffassaanertut iluseqartut.

Nr. 4

Nr. 4-mi erseqqissarneqarportaaq ilinniartitsinerup, pisinnaasat suliamut tunngasuunerusut saniatigut aammattaaq qularnaassagaa, ilinniartup inuiaqatigiinnut tunngatillugu nalinginnaasunik aamma suliffissaqartitsiffinni inuiaqatiginnilu pissutsinik nalinginnaasunik ilisimasaqalernissaa. Ilutigisaanik aalajangersakkap qularnaassavaa ilinniakkat tamatigoortuunissaat, suliamut tunngassuteqartuinnaanatik.


§ 20-mut

Imm. 1-imut

Aalajangersagaq annertigut Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 20-mik  ingerlatitseqqiineruvoq. Aalajangersagaq siunniussanik nalunaaruteqarnertut isikkoqarpoq, pineqarluni ilinniartitsinerup aaqqissuranut atatillugu ilinniartut ataasiakkaat atugarisaat mianerineqassasut. Tamatumani ilaatigut eqqarsaatigineqarpoq ilinniartut ilisimasamikkut killiffiisa assigiinngissinnaanerat. Kisianni ilinniartut ataasiakkaat piginnaaneri aallaavigalugit ilinniartitsinerup, atuartitsissutit ataasiakkaat siunertaasa, piffissaliussaasup iluani, anguneqarnissaat akornusissanngilaa.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2 annermik tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 25‑mik  ingerlatitseqqiineq. Ilinniarfiit ilitsersuinissamik pisussaaffeqarnerannut taamaallaat ilinniarfimmi tassani ilinniartut ilaapput. Taamaalilluni aalajangersakkami ilinniagaqalernissamik inuutissarsiutitaarnissamillu ilitsersuineq nalinginnaasoq pineqanngilaq. Tamatuma saniatigut sirsuutigineqarpoq, Naalakkersuisut ilinniarfiit ilitsersuisussaatitaanerat pillugu malittarisassanik aalajangersaanissamut pisinnaatinneqassasut, tamatumunnga ilanngullugit ilitsersuinerup annertussusissaa, ilitsersuisartut piginnaasariaqagaat, ilitsersuinerup imarisassaa il.il. Tassunga atatillugu sirsuutigineqarpoq, ilitsersuinerup nalinginnaasuunissaa pillugu aalajangersagaliortoqarsinnaasoq. Tamatuma nassatarissavaa, ilitsersuinermut aamma ilaasinnaammata, ilinniartut ilinniarfimmi pineqartumi ilinniartuunngikkaluartut, kisiannili assersuutigalugu taamaaliornissaminnik eqqarsaateqartut.


§ 21-mut

Aalajangersagaq annerusutigut tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 21-imik  ingerlatitseqqiineq. Aalajangersagaq  tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut immikkut attuumassuteqarpossami ilinniakkani taakkuni atuartitsissutit ilinniakkani arlalinni atuartitsissutaapput. Ilinniarnerup ingerlanerani suliamut atatillugu immikkut ilisimasaqaleriartuaarnissamik tunngaveqarneq, inuutissarsiutinik ilinniartitsinernut tamanut nalinginnaalluni atuuppoq.


§ 22-mut

Aalajangersagaq ilaatigut Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 22-mik  ingerlatitseqqiineruvossami Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 22, imm. 1 atorunnaarpoq. Tamatumunnga pissutaavoq akuersinissamut pisinnaatitaaffimmut maanna ilaalermata ilinniakkanut ataasiakkaanut ilinniartitsinermut pilersaarutit, tak. § 5, imm. 2, aamma § 18, imm. 1. Taamaattumik § 22, imm. 1-imi atuuttumi pissutsit allassimasut, siunissami ilinniatitsinermut pilersaarutinut ilaatinneqartalissapput, taakkualu ilaatigut tassaapput atuartitsissutit assigiinngitsut allaaserineri.

Taamaattumik aalajangersagaq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 22, imm. 2-mik ingerlatitseqqiinertut iluseqarpoq. Aalajangersagaq sirsuummi § 6, imm. 3-mut sanilliqassaaannalu ilinniakkanut tamanut tunngavoq. Akerlianilli piginnaatitsinerup matuma siunertaraa erseqqissassallugu, Naalakkersuisut ilinniakkap ilaanut ataasiakkaanut - atuartitsissutitut iluseqartillugit - aalajangersaasinnaasut. Aalajangersagaq atorneqarsinnaavoq inuutissarsiutinik ilinniartitsinerup iluani atuartitsissutinut nalinginnaasunut malittarisassanik aalajangersaanermut, tamannalu assersuutigalugu tunngaviusumik atuartitsissutit pillugit nalunaarusiornermut tunngasuusinnaavoq. Naatsorsuutigineqarmat ilinniakkat ilinniartitsinermut pilersaarutit pillugit akimuisumik nalinginnaasumik nalunaarusiornikkut malittarisaasiorneqassasut, aalajangersagaq taamaallaat immikkut illuinnartunik pisoqartillugu atorneqartassasoq naatsorsuutigineqarpoq. Aalajangersagaq isumaqarpoq, Naalakkersuisut ilinniakkat imaasigut naleqqussaasinnaanissamut siumoortumik mattutivinneqanngitsut, tamannami pisariaqalersinnaavoq, assersuutigalugu inuiaqatigiit pisariaqartitaat  aallaavigalugit, ilinniakkat ilaasa immikkut ittumik imaqartitaanissaat pisariaqartutut nalilerneqarpat.


§ 23-mut

Aalajangersagaq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 23-mik  ingerlatitseqqiineruvossanilu atuartitsissutit tunngaviusut, atuartitsissutit suliamut tunngasut aamma atuartitsissutit immikkut ittut nassuiarneqarput.

Imm. 1-imut

Atuartitsissutit tunngaviusut, tak. aalajangersakkami imm. 1, qularnaassavaat ilinniakkat, ilinniartunik piumasarisaasunut § 19, nr. 2-4-mi ersersinneqartunut piginnaanngorsaanissaat.

Imm. 2-mut

Atuartitsissutit suliamut tunngasut, tak. aalajangersakkami imm. 2, ilinniartut pisinnaasaqalersissavaat, imarisamikkut ilinniakkamut pineqartumut naleqqiullugit aaqqissuqartunik, inuutissarsiummi piginnaasariaqartunik tamatigoornerusunik ilikkartinnissaat annikillisinngikkaluarlugu. Ilutigisaanik atuartitsissutit ilinniartut § 19, nr. 1-2-mi taaneqartunik piginnaasaqalersissavaat.

Imm. 3-mut

Atuartitsissutit immikkut ittut, ilinniartut piginnaasariaqartunik § 19, nr. 1-2-mi ersseqqissarneqartunik piginnaasaqalernissaat qularnaassavaat, kisiannili pisinnaasat ima killiligaassapput, ilinniakkamut pineqartumut toqqaannartumik naleqqussagaallutik.


§ 24-mut

Aalajangersagaq tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 24-imik  ingerlatitseqqiineq. Soorlu kapitali 5-imut aallarniutaasumik oqaaseqaammi takuneqarsinnaasoq, inuutissarsiutinik ilinniartitsinernut tamanut atuartitsissutit toqqarneqarsinnaasut ilaanngillat. Ilinniakkat atuartitsissutinik toqqagassanik ilaqartillugit, atuartitsissutit neqeroorutaasut ilinniartut soqutigisaannut naapertuutissapput. Imaappoq atuartitsissutit pilersitsiffiusut neqeroorutigineqarsinnaapput, ilinniakkamut pineqartumut toqqaannartumik immikkut attuumassuteqanngikkaluartut. Ilutigisaanillu atuartitsissutit toqqagassat neqeroorutaasinnaapput, ilinniaqqinnissamut pingaarutillit, ingerlaqqiffiusumik ilinniakkat ilanngullugit, taamatullu atuartitsissutit toqqagassat, sumiiffinni ataasiakkaani piginnaasariaqartutigut pisariaqartitanut sammisut.


§ 25-mut

Aalajangersagaq allannguuteqalaarluni tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 26‑mik  ingerlatitseqqiineq. Sirsuutigineqarpoq qitiusumik ilinniafiit siulersuisuisa sungiusarluni suliffissat akuersissutigisassagaat, qitiusumik ilinniarfimmi ilinniartunut naleqqiullugu, tamatumalu sirsuutip tamatigoortumik tunngavigisaa malippaa, tassalu qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa pisinnaatitaaffiit ullumikkut qitiusumik ataatsimiititalianiittut pisinnaatitaaffigilissagaat.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami imm. 1-imut tunngatillugu maluginiarneqassaaq suliffeqarfiit arlaqartut ilinniartumik ataatsimik sungiusarluni sulinissamik isumaqatigiissuteqarsinnaammata. Tamanna ilinniakkat ilaasa naammassinissaannut periarfissat pisariaqalersippaat, tassami suliffiit tamarmik pisariaqartunik atortoqanngillat imaluunniit ilinniartup ilinniakkaminik naamassinissaanut pisariaqartumik tunisassioratik. Aammattaaq aalajangersakkap paasinissaanut ilaavoq, qitiusumik ataatsimiititaliat imaluunniit qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa suliffeqarfiit akuerisinnaagaat, ilinniakkap ilaanik ingerlatsisussatut.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkakami imm. 2-mi maluginiarneqassaaq, lærlingitut imaluunniit ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissuteqartoqartussaammat. Kingulleq isumaginninnermut peqqinnissalerinermullu tunngasuni atorneqartarpoq, siullerlu inuutissarsiutinik tunngaviusumik ilinniakkani allani atorneqartarluni, lærlingip suliffeqarfimmut attuumassuteqartuunera ersersikkumallugu, taannattaaq ilinniartup ilinniartinneqarnissaanut akisussaavoq. Inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit allat iluanni piumasaavoq, suliffiup ilinniartullu akornanni sungiusarluni sulinissamik isumaqatigiissuteqartoqarnissaa, ilinniagaq sungiusarluni sulinermik ilaqarpat.

Ilutigalugulu oqaatigineqassaaq, ilinniartunut atuaatigalutik sungiusarlutik sulisunut lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissusiortoqassanngimmat, ilinniartup suliffeqarfiullu ilinniakkap sinnera pillugu isumaqatigiissuteqarnissasa tungaanut. Suliffeqarfiup ilinniartullu akornanni isumaqatigiissummi, ilinniartoq atuaatigaluni sungiusarluni sulinermi sivisoqataanik sivikillisaanneqassaaq.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami imm. 3-mut atatillugu oqaatigineqassaaq taanna annerusutigut tassaammat Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 26, imm. 2. Tassani allaaserineqarpoq, nunani allani sungiusarluni sulisimaneq, Kalaallit Nunaanni sungiusarluni sulinermut tamakkiisumik ilaannakortumilluunniit taarsiqassappat, kikkut aalajangiisuussanersut, tamannalu sungiusarluni suliffissanik akuersissuteqarnissamik pisinnaatitaaffeqarnermut naapertuuppoq. Kingullertut pineqartoq qitiusumik ilinniarfinnut tunngatillugu aammattaaq qitiusumik ilinniarfinni siulersuisunit ingerlanneqartarpoq.


§ 26-mut

Aalajangersagaq tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 26-mik  allanngulaarlugu ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkap aalajangerpaa, inuutissarsiutinik ilinniarfiit aamma qitiusumik ilinniarfiit siulersuisui tassaasut sungiusarluni sulinerit pilersaarutaannik nalinginnaasunik suliaqartussat. Ilutigisaanik inuutissarsiutinik ilinniarfiit sungiusarluni sulinermut pilersaarusiaat qitiusumik ataatsimiititalianit akuersissutigineqassapput, qitiusumilli ilinniarfinnut naleqqiullugu taakku siulersuisui akuersisuussallutik.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkamut ilaapput sungiusarluni sulinermut pilersaarutit nalinginnaasut minnerpaamik imarisassaattut nassuiaatit. Nalinginnaasumik sungiusarluni sulinermut pilersaarutit tunuliaqutaraat,  qularnaarneqassammat ilinniartup ilinniarfimminnermini ilinniagaasa aamma suliffimmiinnermini tigussaasutigut pisinnaaligassaasa imminnut ataqatigiinnissaat.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami Naalakkersuisut nalunaarutitut ilusilerlugu sungiusarluni sulilluni ilinniarneq pillugu erseqqinnerusunik malittarisassaliorsinnaanermut pisinnaatinneqarput, assersuutigalugu ilinniartunut ataasiakkaanut sungiusarluni sulinermut pilersaarutit aamma suliffeqarfiup, ilinniartup ilinniarfiullu akornanni attaveqatigiinnerit pillugit aalalangersagaliornikkut. Tassunga atatillugu Naalakkersuisut sungiusarluni sulilluni ilinniarnerup akuerineqarnissaa pillugu malittarisassanik aalajangersaasinnaapput, sungiusarluni sulilluni ilinniarneq pisortatigut suliassaqarfimmit akuersissutigineqassanersoq ilanngullugu.


§ 27-mut

Aalajangersagaq tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 28-mik  ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami pineqarpoq ilinniartup ilinniarnermi ingerlanerani, ilinniarfimmiinnerminut sungiusarlunilu sulinerminut naleqqiullugu, pisinnaalikkaminik uppernarsaaserneqarnissaminut pisinnaatitaanera. Tamatumunnga atatillugu aalajangersakkami ersippoq, ilinniartoq ilinniakkap ilaanut naammassisimasaminut atatillugu uppernarsaaserneqarnissaminik piumasaqarsinnaatitaasoq. Takuneqarsinnaasutut tamanna isumaqanngilaq ilinniartup ilinniagaq naammassivissimassagaa, tassami ilinniartoq ilinniarnnerminik unitsissisoq, ilinniakkap ilaa ingerlaasimasani pillugu uppernarsaaserneqarnissaminik piumasaqarsinnaatitaavoq. Ilinniarfimmi ilinniarneq naammassillugu ingerlanneqarpat, ilinniarfiup ilinniartup ilinniarfimmiissimanera uppernarsaasissavaa, sungiusarlunilu sulineq naammassippat, sungiusarluni suliffik sungiusarluni sulisimanermik uppernarsaasiissaaq. Svenditut allagartat imaluunniit ilinniarsimanermut uppernarsaatit suliarineqassapput, sungiusarluni sulinermut uppernarsaatit, ilinniarfimmiissimanermit uppernarsaatit aamma soraarummeerneq imaluunniit svendinngorniarluni misilitsinneq tunuliaqutaralugit.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2-mut tunngatillugu oqaatigineqassaaq, inuutissarsiutinik ilinniarfiit imaluunniit qitiusumik ilinniarfiit naliliinissamut pilersaarusiussammata, tassanilu ersissammata ilinniartunik naliliinermut malittarisassat aamma soraarummeernermut imaluunniit svendinngorniarluni misilitsinnermut tunaartarisassat. Ilinniarfiit naliliinissamut pilersaarut suliarissavaat qitiusumik ataatsimiititaliat imaluunniit qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa tunaartarisassaliaat naapertorlugit. Aammattaaq naliliinissamut pilersaarut - ilinniartitsinermut pilersaarutip ilaatut - pisortatigut suliassaqarfimmit akuersissutigineqassaaq, pisortatigut suliassaqarfiup ilinniartitsinermut pilersaarummik akuersissuteqarneranut atatillugu, tak. sirsuummi § 5, imm. 2.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami imm. 3-p ilinniartunut inuutissarsiutinik ilinniarfimmiittunut naleqqiullugu qitiusumik ataatsimiititaliamut aalajangigassanngortinneqarpoq, sungiusarluni sulineq svendinngorniarluni misilitsinnermik naggaserneqassanersoq. Aalajangiisinnaatitaaneq tamanna - qitiusumik ilinniarfimmi ilinniartunut naleqqiullugu - qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuiniissasoq sirsuutigineqarpoq.

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi Naalakkersuisut naliliinissamut pilersaarutinut maleruagassanik aamma uppernarsaatit ilusilernissaannut malittarisassanik aalajangersaanissamut pisinnaatinneqarput. Malittarisassani pineqarsinnaapput naliliinissamut pilersaarutinut nalinginnaasumik piumasaqaatit, ilinniakkap naammassineranut uppernarsaatit toqqortarineqarnissaat, tak. imm. 1, misilitsinnerit, soraarummeernerit aamma svendinngorniarluni misilitsinnerit ingerlanneqarsimasut ilanngullugit. Tamakkua saniatigut malittarisassani pineqarsinnaapput uppernarsaatit ilusilersornissaannut piumasaqaatit aalajangersimasut, pisortatigut suliassaqarfimmit akuersissutigineqarunnarnerat ilanngullugu, taamatullu aalajangersarneqarsinnaavoq kikkut uppernarsaasiorsinnaatitaanersut.


Kapitali 6

Kapitali 6 ataatsimut isigalugu nutaajuvoq, taamaammallu maleruagassanik atuuttunik malunnaatilimmik annertussisitsilluni. Soorlu takuneqarsinnaasoq kapitalimi tassani taamaallaat qitiusumik ilinniarfiit pineqarput, tak § 3, imm. 1 tassungalu oqaaseqaatit. Aammattaaq siullermeerutaavoq, inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut ilinniarfeqarnikkut sinaakkusernissaasa inatsitigut malittarisassiuuneqarnissaat sirsuutigineqarmat.


§ 28-mut

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi sirsuutigineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit pingaarnerutillugu suliassaat tassaassasoq inuutissarsiutinik ilinniartitsinermik neqerooruteqarnissaq. Ilutigisaanik ilinniarfiit inuiaqatigiinni sulisussanik ilinniarsimasunik pisariaqartitsineq matussuserumallugu ilinniartitsinikkut suliassat peqataaffigissavaat. Aammattaaq naatsorsuutigineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit inuiaqatigiinni suliffissaqartitsiniarnikkut unamminartut suleqataaffiginissaannut piareersimassasut.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi ersseqqissarneqarpoq ilinniarfiit Naalakkersuisut akuersereernerisigut ilinniarnertuunngorniarluni ilinniakkanik neqerooruteqarsinnaasut, tamannalumi qitiusumik ilinniarfiit ilaanni atorneqalereerpoq.

Imm. 3-mut

Imm. 3-mi sirsuutigineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit ilinniartitsinermik ingerlataqarnerup aamma tamatumunnga atasumik ingerlatsinermik suliaqarnermik saniatigut allaffassornikkut suliassanik aalajangersimasunik suliaqartassasut, assersuutigalugu ilinniartunik nalunaarsuinernik, sulianik suliaqarnermik il.il. 

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi sirsuutigineqarpoq ilinniartunut inissaqartitsinermik ingerlatsinissamut pisinnaatitsissumik ilanngussisoqassasoq. Aalajangersakkap nassatarivaa qitiusumik ilinniarfiit ilinniartut inaannik ingerlatsinerminnut atatillugu, ilinniartunut naleqqiullugu, ilinniartut inaannik ingerlatsinermi malittarisassat malissagaat. Taakku massakkut Ilinniartut ineqarfii pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaanni nr. 18-imi, 1. november 2007-immersumi ersipput.

Taakkua saniatigut qitiusumik ilinniarfiit ilinniartunut inissianik ingerlatsisinnaapput, isertitaqarfiusumik ingerlatsinertut iluseqartunik, assersuutigalugu pikkorissartunut naleqqiullugu. Tamatuma nassataraa atuisussanut naleqqiullugu, imaappoq pikkorissartunut, nioqqutigisanik imaluunniit sullissinernik pineqartunik pinngitsoorani atuinissaq pisussaaffiussanngimmat. Aammattaaq inuutissarsiutinik ilinniarfiup ilinniartut ineqarfiinik ingerlatsineq, ilinniarfiup suliassaanit allanit avissaartissinnaassavaa. Kiisalu ingerlatat isertitaqarfiusut, imaappoq pikkorissartunut ininik attartortitsinerit, ilinniarfiup nalinginnaasumik ingerlatsinerata nassatarissavai. Isertitsitaqarfiusumik ingerlatsineq pillugu malittarissat tamatumunnga atatillugu inatsisitigut erseqqissumik ersinngillat, kisiannili isertitaqarfiusumik ingerlatsineq pillugu ingerlatsinermi inatsisiliornikkut tunngaviusut nalinginnaasut malillugit, soorlu aningaasatigut missingersersuusiornermut maleruaqqusani allassimasut.

Imm. 5-imut

Imm. 5-imi siunnnersuutigineqarpoq Naalakkersuisut immikkut ittunik pisoqartillugu ilinniarfinnik peqqusisinnaasut, ilinniakkamik aalajangersimasumik imaluunniit ilinniakkanik aalajangersimasunik arlaqartunik neqerooruteqassasut. Tamatumani annermik pineqartut tassaasinnaapput, qitiusumik ilinniarfiup assigiinngitsunik peqquteqarluni ilinniakkap pineqartup neqeroorutiginissaanik soqutiginaateqartutut isiginninnginneri, kisiannili nalinginnaasumik inuiaqatigiit tungaannit soqutigisat aallaavigalugit, suliffissaqartitsiniarnikkut imaluunniit ilinniartitsinermut politikkikkut soqutigisat ilanngullugit, siunertamut naapertuuttutut isigineqarluni, ilinniakkap pineqartup Kalaallit Nunaanni neqeroorutigineqarnissaa. Aalajangersagaq taamaallaat immikkut ittunik pisoqartillugu atorneqartassasoq naatsorsuutigineqarpossami aalaavittut qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuisa namminneerlutik ilinniakkat neqeroorutiginissaat aalajangertussaavaat.


§ 29-mut

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi qitiusumik ilinniarfiit allanik sulianik taaneqartartunik ingerlatsisinnaanerannut pisinnaatitsissut ilanngqassasoq sirsuutaavoakku ilinniartitsinerpiamik ingerlatsinerup avataaniipput. Tamatumani ilaatigut pineqarsinnaapput sullissinernik aalajangersimasunik tuniniaanerit sirsortitut ikiorsiinertut iluseqartut, misissueqqissaarluni ingerlatsinerit aamma susassaqarfinnut aalajangersimasunut - ilinniarfiup pingaarnertut ingerlataanut attuumassuteqartunut - naleqqiullugu ilisimasanik tuniniaanerit.

Imm. 2-mut

Sirsuummi § 29, imm. 2 ilaatigut isumaqarpoq, angusaqarnissamut isumaqatigiissummut naleqqiullugu taamaallaat erseqqinnerusumik isumaqatigiissuteqartoqareerneratigut Nunatta karsiata aningaasaatai ingerlatsinernut allanut atorneqarsinnaasut. Aalajangersakkap aamma nassataraa, qitiusumik ilinniarfiup suliffeqarfiillu allat, kiisalu qitiusumik ilinniarfiit inuutissarsitinillu ilinniarfiit allat akornanni sullissinernik nioqqutissanillu niuerneq unammilleqatigiinnermi atugassarititaasartut naapertorlugit pissasoq. Tamanattaaq atuuppoq qitiusumik ilinniarfiit iluanni niuernermut. Aammattaaq aalajangersagaq, qitiusumik ilinniarfiit ilinniartitsinerisa ingerlatsinerisalu allat missingersersuutitigut naatsorsuutitigullu avissaartinneqarnissaannik aalajangersakkamut sanilliqassaaq. Iliniarfiit allatigut ingerlatsinerat unammilleqatigiinnermi atugassarititaasut naapertorlugit ingerlanneqanngitsutut nalilerneqarpat, suliaq Unammilleqatigiinnermi Ataasimiititamut saqqummiqarsinnaavoq.

Imm. 3-mut

Imm. 3-mi sirsuutigineqarpoq, Naalakkersuisut nalunaarusiornikkut qitiusumik ilinniarfiit allatigut ingerlatsisinnaanerat pillugu erseqqinnerusunik malittarisassiornissamut pisinnaatinneqassasut. Tamatumunnga atatillugu allatigut ingerlatsinerit immikkut ittut, ilinniarfinnit ingerlanneqartussatut kissaatigineqanngitsut pillugit killiliissutinik ilanngussisoqarsinnaavoq. Aammattaaq killiliisoqarsinnaavoq, allatigut ingerlatsinerit ilinniarfiit pingaarnertut ingerlassaannik eqquinnginnissaannut naleqqiullugu. Tamanna tunuliaqutaralugu aalajangersagaq ilanngqartussatut sirsuutigineqarpoq, Naalakkersuisut periarfissikkumallugit, allatigut ingerlassat nutaat ammaannerisigut siunertarineqanngikkaluanik sunniuteqartoqarsinnaanerata piareersimaffiginissaanut. Ilutigisaanik Naalakkersuisut pisariaqalerfiatigut akiliuteqartitsinermut atugassarititatigut naleqqussaasinnaassapput.


§ 30-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq aalajangersarlugulu Naalakkersuisut aamma qitiusumik ilinniarfiit siulersuisui akrminni angusaqarnissamik isumaqatigiissuteqassasut, qitiusumik ilinniarfiit suliassaasa erseqqissarnissaat siunertaralugu, qanorpiaq taakku suliarineqarnissaat ilanngullugu. Nalinginnaasumik oqaaseqaatini immikkoortoq 2b, pkt. 4-mi oqaatigineqartutut, angusaqarnissamik isumaqatigiissut tassanngilaq, nalinginnaasumik isumaqatigiissuteqartarnermut inatsisiliorneq naapertorlugu isumaqatigiissut. Angusaqarnissamik isumaqatigiissut paarlattuanik paasineqassaaq tassaasoq isumaqatigiissutinut assingusossanilu qitiusumik ilinniarfiit iliuuseqarsinnaanerminnut sinaakkutissaat politikkikkut aalajangikkat allassimapput, taamatullu ilinniarfiit ingerlatsineranni anguneqartussatut piumasaqaatit arlaqartut. Isumaqatigiissutit ilinniarfiit suliassaminnik naammassinninniarneranni nukissanik atuilluarnerup pitsaassutsillu ineriartuarnissaat peqataaffigissavaat. Taamaalilluni angusaqarnissamik isumaqatigiissut tassaavoq, Naalakkersuisut aamma qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa akornanni ilinniarfiit ingerlassaasigut inerisaanissaq kissaatigineqartoq aamma taamaaliornissamut politikkikkut atugarissarititaasut pillugit illuatungeriilluni oqariartuuteqarneq. Taamaalilluni angusaqarnissamik isumaqatigissutit atuutsilernerini siunertarineqarpoq, ilaatigut qularnaassallugu, qitiusumik ilinniarfiit - tamanut ilinniarfittut - piumasaqaatinik ersarissunik uuttorneqarsinnaasunillu aalajangersaaffigineqarnissaat, ilaatigullu piumasaqaatit taakku naleqqussarneqarsinnaanissaat, taamaalillunilu isumaqatigiissut tassaalerluni qaqugukkulluunniit piviusorpalaartumik ilinniartitsinikkut pisussaaffinnik takutitsisoq. Taamaattoq siulersuisut pisussaaffigaat qularnaassallugu, angusaqarnissamik isumaqatigiittoqarnissaa, taamatullu siulersuisut akisussaafigaat isumaqatigiissutip piviusunngortinneqarnissaa, tak. sirsuummi § 35, imm. 1.

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi sirsuutigineqarpoq angusaqarnissamik isumaqatigiissutit ukiuni sisamani atuuttut eqqqassasut, taamaalillunilu piffissaq isumaqatigiissutip atuuffia siulersuisut atuuffiannut naleqqussarneqarsinnaassalluni. Tamatuma nassatarissavaa, siulersuisut isumaqatigiissummik atsiuisut aammattaaq tassaassammata isumaqatigiissutip atuuffiani ilinniarfimmut akisussaasut. Isumaqatigiissutit ukiumoortumik naleqqussarnneqarnissaat ima paasineqassaaq, qulaani nalinginnaasumik oqaaseqaatini immikkoortoq 2b, pkt. 4-mi allaqqasutut, pineqartut tassaammata isumaqatigiissutit ingerlaavartut. Tamanna pisariaqartutut isigineqarpoq inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut sukkasuumik allanngortarnerat pissutigalugu. Ukiumoortumik naleqqussaanernut tunngatillugu, oqaasertaliussatigut piumasarineqanngilaamaallaat annikitsuinnartigut naleqqussaasoqartassasoq. Taamaammat tunngaviatigut ukiumiit ukiumut allannguutit annertuujusinnaapput. Taamaattoq ukiunik sisamakkaarinerup nassataraa, ukiut tamaasa nutaamik isumaqatigiissuteqartoqartariaqannginnera. Taamaattoq angusaqarnissamik isumaqatigiissut siulleq taamaallaat ukiuni 3-ni atuutissaaq, imaapoq 1. januar 2011 aallarnerfigalugu, tamatumunngalu siulersuisut angusaqarnissamik isumaqatigiissutip 2010-p naajartornerani oqallisiginissaanut isumaqatigiissutiginissaanulu angumersisinnaanissaat pissutaavok. § 34, imm. 5-imut oqaaseqaatit.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi sirsuutigineqarpoq angusaqarnissamik isumaqatigiissut minnerpaamik sunik imaqassanersoq pillugu aalajangersakkamik ilanngussisoqassasoq. Isumaqatigiissutit pingaarnertut siunertarivaat, aningaasaliisartut ilimagisaasa aamma qitiusumik ilinniarfiit taakkunannga piviusunngortitsinissamut periarfissaasa annertunerusumik imminnut ataqatigiissilernissaat. Aammattaaq angusaqarnissamik isumaqatigiissutit atuutilernerisigut ilimagineqarpoq, qitiusumik ilinniarfiit ingerlatsinerat ersarinnerulerlunilu uppernarsaasersorneqassasoq. Taamaalilluni angusaqarnissamik isumaqatigiissut tassaavoq aqutsinermut sakkoq, aningaasaliinerup, ingerlassanik ilinniakkanillu aalajangersimasunik annikinnerpaaffissalikkanik pilersuinermik illuatungilerneqarnissaanik, politikkikkut piumasaqaateqarsinnaanermut periarfissaqalersitsisoq. Akerlianilli angusaqarnissamik isumaqatigiissutip qitiusumik ilinniarfiit ulluinnarni ilinniartitsinerisa imaluunniit atuartitsissutit ataasiakkaat imarisaasa sunniuteqarfiginissaat periarfissinngilaa. Pissutsit nr. 1-5-mi taaneqartut qitiusumik ilinniarfiit ataasiakkat ineriartornerat angusaqarnerallu, anguniagassatut aalajangiussanut tamatumunngalu aningaasaliussanut naleqqiullugu, ersarissaaqataaffigissavaat.

Imm. 3-mut

Imm. 3-mi sirsuutigineqarpoq ukiut tamaasa angusaqarnissamik isumaqatigiissuteqartoqarneranut imaluunniit isumaqatigiissutip ukiumoortumik naleqqussarneqarneranut atatillugu ukiumi aningaasaliiffiusumi ingerlatsinissamik pilersaarut ilanngqartassasoq. Tamanna aningaasaliissuteqartarnermik apeqqummut naleqqiullugu  immikkut soqutiginaateqarpoq. Takuneqarsinnaasutut naatsorsuutigineqarpoq isumaqatigiissutit ukiuni sisamani atuuttussat ukiumoortumik naleqqussarneqartassasut. Tamanna inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut sukkasuumik allanngoriartortarnerannut naleqqiullugu isiginiarneqassaaamaammallu qisuariarnissamut ukiuni arlalinni utaqqinissaq siunertamut naapertuuttuusorineqanngilaq. Ingerlatsinissamik pilersaarutit missingersersuutinut atanerat, aningaasaliissutit inaarutaasumik angusaasunut - aatsaat ukiup naanerani assersuutigalugulu ilinniartut klassillu amerlassusaattut takuneqarsinnaalersussanut - naleqqiullugu siumoortumik tunniqartarnerannut atatillugu isiginiarneqassaaq. Tamannattaaq aamma taxameteri malillugu aningaasalersuinerujunnartumut naleqqiullugu pingaaruteqarpoq. Taamaattumik siumoortumik aalajangerniartariaqarpoq, ingerlassat siunissami qanoq allanngoriartornissaat ilimagineqarnersoq.

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi sirsuutigineqarpoq qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut angusaqarnissamik isumaqatigiissutit piviusunngortinnerat pillugu ukiumoortumik nalunaarusiortassasut. Taamatut nalunaarusiorneq qitiusumik ilinniarfiit ataasiakkat Naalakkersuisullu akornanni tatigeqatigiinnermik tunngaveqarpossami naatsorsuutigineqarpoq nalunaarusiaq eqqortunik takutitsissasoq tamakiisuullunilu. Ukiumoortumik nalunaaruteqarneq - angusaqarnissamik isumaqatigiissutip aqutsinermut sakkuunissaanik siunertarineqartutut - angusaasut piviusunngortinnerat pillugu oqaloqatigiinnissamut aallaaviussaak. nalinginnasumik oqaaseqaatini immikkoortoq 2b, pkt. 4.

Naalakkersuisut angusaqarnissamik isumaqatigiissutit piviusunngortinnerannik nakkutilliinerat, qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa ukiumoortumik nalunaaruteqarnerisa nalilersornerannut killeqartinneqanngilaq. Taamaattumik Naalakkersuisut pisussaaffigivaat ingerlaavartumik qitiusumik ilinniarfinnut uparuaanissaq, pissutsit isumaqatigiissutigineqartunut akerliusorisatik pillugit. Assersuutigalugu tassaasinnaavoq ilinniakkat imminnut qanitariit aalajangersimasut neqeroorutigineqarnissaasa piumasaqaatigineqarnerannik maleruaannginneq. Angusaqarnissamik isumaqatigiissutit piviusunngortinneqannginneranni inatsisikkut pineqaatissiinissaq ilaatinneqanngilamatumunngalu pissutaavoq isumaqatigiissut inatsisilerinikkut pineqartartoq uani pineqanngimmat. Taamaammat Naalakkersuisut qitiusumik ilinniarfinnut ataasiakkaanut kinguneqartitsinissamut periarfissaat aalaavittut tassaassapput, kinguneqartitsinerit suliffeqarfiup aningaasaqarnermut akisussaaneranut attuumassuteqartut. Annertuumilli pisoqartillugu nalilertariaqarpoq piviusunngortitsinnginneq ima isikkoqarnersoq, ilaatigut siulersuisut akisussaaffimminnik sumiginnaasimanerat eqqartorneqarsinnaalluni, tak. sirsuummi § 35, imm. 1.

Imm. 5-imut

Imm. 5-imi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut nalunaarutitut ilusilerlugu angusaqarnissamik isumaqatigiissutit pillugit malittariasassanik aalajangersaasinissamut pisinnaatinneqassasut. Tamanna assersuutigalugu atorneqarsinnaavoq isumaqatigiissutit imarisassaannut minnerpaaffissaliussat amerlanerit aalajangersarnerinut, taamatullu aalajangersarneqarsinnaavoq, qitiusumik ilinniarfiit ukiumi aningaasaliiffiusumi qaangiuttumi angusaqarnissamik isumaqatigiissutit piviusunngortinneri pillugit ukiumoortumik nalunaarusiaat qaqugukkut Naalakkersuisunit, imaappoq ingerlatsivimmit qitiusumik ilinniarfinnut pisortatigut suliassaqarfimmit, tiguneqareersimassanersut. Tamakkua saniatigut Naalakkersuisut nalunaarutitut ilusiliillutik aalajangersinnaavaat paasissutissat qanoq ittut ukiumoortumik nalunaarutinut ilaatinneqartassanersut.

 
§ 31-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq

Imm. 1-imut

Taaguutip ”pisortat suliffeqarfiutaat namminersortut” qitiusumik ilinniarfiit namminersorlutik ingerlatsivittut inissisimanerat inatsisitigut aalajangersarpaa. Tamanna erseqqissarneqarpoq suliffeqarfiit tamarmik namminerisaminnik siulersuisoqalersinnerisigut, taakku qullersaallutik akisussaaffigaat, suliffeqarfiup ingerlatsinera pillugu aalajangersakkat maleruarneqarnissaat, tak. sirsuummi § 35 tamatumunngalu oqaaseqaatit. Taamaalilluni namminersortuuneq tassaavoq, qitiusumik ilinniarfiup ingerlanneranut akisussaanerup erseqqiffaarissumik suliffeqarfimmut imminermut inissinneqarnera, taamaalillunilu qitiusumik ilinniarfiit Namminersorlutik Oqartussat nalinginnaasumik ilitsersuisussaatitaanerisa avataanniillutik. Tamanna atuuppoq, inatsisini erseqqissumik allatut allaqqasoqanngippat. Namminersortuunermut pissutaapput, nalinginnaasumik oqaaseqaatini immikkoortoq 1-imi allaqqasutut, pisinnaatitaaffiit akisussaaffiillu annertunerusut, inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasutigut immikkut suliamik ilisimasalinnut tunniukkumaneqarmata aamma susassaqarfimmut tunngatillugu malittarisassaliorneq eqaannerulersikkumaneqarmat.

Ilinniarfiit pisortatigoortuunerannut pingaarnerusumik tunngavigineqarpoq suliffeqarfiit ingerlatsinerat annertunerpaamik pisortat aningaasalersuinerat aqqutigalugu ingerlanneqarmat. Soorlu sirsuummi § 40-mi takuneqarsinnaasoq qitiusumik ilinniarfiit ingerlatsinerat annertunerpaamik Nunatta karsia aqqutigalugu tapiissutitigut aningaasalersorneqarpoq. Tamatuma nassataraa aammattaaq qitiusumik ilinniarfiit missingersersuutit naatsorsuutillu pillugit malittarisassat, suliffeqarfinnut pisortat pigisaannut Nunattalu karsianiit tapiissutitigut aningaasalersorneqartunut allanut atuuttut, maleruarnissaat pisussaaffigimmatigik, tak. sirsuummi § 42, imm. 1, naggatit aappaat. Taamaalilluni qitiusumik ilinniarfiup - missingersersuutit naatsorsuutillu pillugit malittarisassanik aalajangersarneqarsimasunik maleruaanissamut pisussaaffeqarnermi saniatigut - aammattaaq missingersersuutit naatsorsuutillu pillugit tigussaasumik peqquneqarnerit maleruarnissaat pisussaaffigissavaa. Tamanna assersuutigalugu atuuppoq missingersersuutinut sinaakkusiussat maleruarnissaannut pisussaaffeqarnermut naleqqiullugu, aamma missingersersuutit pillugit allaffissornikkut periusissatut aalajangiqartut maleruarnissaannut naleqqiullugu. 

Suliffeqarfiup pisortatigoortuusutut iluseqarnerata, aamma ingerlatsinerata annerusutigut Nunatta karsianit aningaasalersugaanerata, aammattaaq nassataraa, ingerlatsinerata pisortatigoortumik ingerlatsinertut ilusileqartup, Pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaannut aamma Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisaannut ilaanera. Suliffeqarfiup ingerlatsinera aammattaaq Pisortat ingerlatsinerat pillugu paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu Inatsisartut inatsisaannut ilaavoq.

Imm. 2-mut

Aammattaq namminersortuuneq aalajangersakkami imm. 2-mi erseqqissarneqarpoq, tassani pineqarluni suliffeqarfiup ingerlatsinera pillugu aalajangiinerit allaffissornikkut pisortaqarfimmut allamut ingerlateqqinneqarsinnaanngitsut. Tamanna aalajangiinerit oqartussaasunut qaffasinnerusunut saqqummiqarsinnaanerisa, aqutsinermi sakkuunerannut atatillugu isiginiarneqassaaq.

Imm. 3-mut

Taamaattoq aalajangiinerit oqartussaasunut qaffasinnerusunut saqqummiqarsinnaannginerat ilinniartut pillugit sulianut atuutinngilaq, tak. aalajangersagaq, suliamut tunngatillugu aalajangiinerit pineqanngippata. Kingulliullugu taaneqartumut pissutaatinneqarpoq suliamut tunngatillugu immikkut ilisimasaqassuseq ilinnfiarfinniittussatut naatsorsuutigineqarmat, assersuutigalugu qitiusumik allaffeqarfimmiigani.


§ 32-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq.

Imm. 1-imut

Aalajangersagaq naapertorlugu sirsuutigineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit siulersuisui, suliassat erseqqinnerusumik nassuiakkat, qitiusumik ilinniarfiit allat peqatigalugit, ataatsimoorussamik suliarinissaat pillugit isumaqatigiissuteqarsinnaanermut pisinnaatinneqassasut. Tamatumunnga pissutaasinnaavoq, ataatsikkut annertuunik ingerlatsinerup iluaqutissatut ilisarnaatigisartagaasa assinginik iluaqutissarsinissamik kissaateqarneq, tamatumunnga ilanngullugit nukinnik atuilluarnerunissaq, pitsaassutsikkut piginnaasatigullu ineriartortitsinissaq, kiisalu eqaassuseqarneq ingerlatsinermilu isumannaassuseamaalillunilu nukissat ilaatigut ilinniarfiit siunertaannut pingaarnernut iluaqutaasumik atorneqarsinnaalissallutik. Taamaalilluni aalajangersakkami eqqarsaatigineqarput, ilinniarfiit arlallit ataatsimoorfeqarfii, ilinniarfiit sumiiffimmi ataasiinnarmi suliarineqartussatut isumaqatigiissuteqarfigisaat. Tamatumani annermik pineqarsinnaapput akissarsialerineq, naatsorsuuserineq, ilinniartunik nalunaarsuineq, pisiniarnerit allaffissornikkullu suliassat allat, ilinniarfiit ataatsimoorussinnaasaat. Aalajangersakkami pineqarput ilinniarfinnut tapertaasumik suliassanik taaneqartartut, ilinniarfiup pingaarnerusumik suliassarisai - tassalu ilinniartitsinerit ilinniakkanillu neqerooruteqarnerit - pineqaratik.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut nalunaarusiornikut allaffissornikkut ataatsimoorfinnik pilersitsisinnaanerit pillugit malittarisassanik erseqqinnerusunik aalajangersaasinnaassasut, taakkununnga ilanngullugit imarisassaannut, pilersinnerini piumasaqaataasussanut, ilusilerneqarnissaannut piumasaqaatit, atuuffii ilaalu ilanngullugit pillugit malittarisassat ersarinnerusut.

Ilutigisaanik uteqqinneqassaaq, aalajangersagaq taamaallaat qitiusumik ilinniarfinnut tunngatitaammat, tak. sirsuummi § 3, imm. 1, tassami Namminersorlutik Oqartussat immikkut ittumik pisinnaatitaaffiligaanngikkaluarlutik inuutissarsiutinik ilinniarfiit akornanni suleqatigiinnissaq qularnaarsinnaavaat, taakkumi Namminersorlutik Oqartussat ilitsersuisinnaatitaanerannut ilaapput. Aammattaaq kattrnut tunngatillugu assinga atuuppok. sirsuummi § 33 matuma ataaniittoq.


§ 33-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq. Malittarisassat atuuttut naapertorlugit Naalakkersuisut namminneerlutik aalajangersinnaavaat, qanoq ililluni inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tungasut malittarisassiuqassanersut, tamatumunga ilaatillugu qitiusumik ilinniarfiit amerlassusissaat. Sirsuummi ilinniarfinnik namminiilersitsinissamik aalajangersakkami piumasarineqarpoq, pisariaqalerfiatigut erseqqissumik inatsisitigut tunngavissaqarnissaq piumasaassasoq, Naalakkersuisut suliffeqarfitsigut allaallumi illunik katigutsitsissappata. Aalajangersagaq tassunga atatillugu toqqaannartumik illunik katigutsitsinissamut sammisuunngilassami naatsorsuutigineqarpoq, neqeroorfiusut amerlassusaat atatiinnarneqassasut. Taamaammat katigutsitsinertut isigineqassaaq, aalajangiqarpat, ilinniarfiit marluk amerlanerilluunniit katigutissasut, siulersuisunit ataatsinit aqqalerlutik, ataatsimik forstandereqarlutik aningaasanullu inatsimmi ataatsimik kontoqalerlutik. Tamatumunnga atatillugu ilinniarfiit nunatsinni immikkoortumik inissisimanerisa kingunerissavaat, ilinniarfiit assigiinngitsunik immikkoortortaqarnerat, taamaattorli inatsisitigut atatsimoorlutik siulersuisunillu ataatsinik aqqarlutik. Taamaattorli aalajangersakkap ilinniarfiit illutatigut imminnut katigunnissaat mattutinngilaa. Ilinniarfiit illutatigut kattqarnerat aammattaaq sulisunut kinguneqartussaavoq. Taamatut pisoqartillugu sulisorisat kattuffiisa katigrujunnartut pillugit tusarniaaviginissaat naatsorsuutigisariaqarpoq.

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut - qitiusumik ilinniarfiit pineqartut siulersuisuisa inassuteeqareernerisigut - qitiusumik ilinniarfiup qitiusumik ilinniarfimmik allamik suliffeqarfittut ataasiinnanngorlutik katigunnissaannik akuersinissaminnut piginnaatinneqassasut. Katigrup nassatarissavaa, ilinniarfiit pineqartut, katigrmut ilaasut, pigisaminnik nalilinnik - akiitsut ilanngullugit - suliffeqarfimmut ingerlaqqittumut tunniussinerat. Aalajangersagaq naatsorsuutigineqarpoq atorneqassasoq ilinniartitsinermut politikkikkut, suliffissaqartitsiniarnikkut nunallu immikkoortuini pissutsit aallaavigalugit immikkut ittunik pisoqartillugu. Aammattaaq aalajangiinermut ilaatinneqassapput nukiit ataatsimuulernerisigut sqatigiilluarnikkut iluaqutissat, nukissanik atuilluarnermik siuarsaanissaq aamma suliamut atatillugu imminnut napatissinnaasunik ilinniartitsinernik ingerlatsinissamik ilinniarnermilu avatangiisinik pilersitsinissamik kissaateqarnerit pillugit eqqarsaatersuutit. Aalajangersagaq atorneqassappat ilinniarfinni katigunnissamik kissaateqartuni tamani siulersuisut inassuteqarnissaat piumasarineqarpoamatullu katigq piviusunngorsinnaanngilaq, Naalakkersuisut akuersiteqqaartinnagit. Aalajangersakkami naggatit aappaanni sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut ilinniarfinnik marlunnik amerlanernilluunniit katigutsitsinissaq pillugu aalajangiisinnaatitaanissamut pisinnaatitaaffilerneqarnissaat, tamanna pissutsit ilinniartitsinikkut politikkimut, suliffissaqartitsiniarnermut, aningaasaqarnermut nunallu immikkoortuinut tunngasut illersorneqarsinnaatippassuk. Tamatuma saniatigut piumasaqaatigineqarpoq katigrup piginnaasat ataatsimut eqikkarneqarnissaannut periarfissat annertusissagai, siulersuisiut suliaminnik piginnaaneqassusiat annertusisissagaa, suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaasa pivusunngortinnissaannut periarfissat pitsaanerulersissagai, ilisimasanik paarlaasseqatigiinneq annertusissagaa, nukissanik atuineq pitsaanerulersissagaa aamma ilinniakkat tamatigoornerusut annertunerusullu neqeroorutiginissaat pitsaanerusumik tunngavississagaa. Taamaalilluni aalajangersagaq naatsorsuutigineqarpoq atorneqassasoq, naak pissutsit taaneqartut katigutsitsinissamut ilaleriniartut, siulersuisut inassuteqaateqaqanngikkaluarpataluunniit.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut katigrup qanoq ingerlanneqarnissaa pillugu maleruagassanik aalajangersaanissamut pisinnaatitaaffilerneqassasut. Tamakkua tassaasinnaapput siulersuisut katigunnissaq pillugu inassuteqaateqarnissaannut piumasaqaatit,  katigrup kingunerisassaanut tunngatillugu assersuutigalugu paasissutissanik nassiussineq, katigrup ingerlanissaata ilusilernissaanut piumasaqaatit. Ilutigitillugulu sirsuutigineqarpoq katigunnissamut piumasarisassanik aalajangersaasoqarsinnaassasoq.

Imm. 3-mut

Imm. 3-mi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut qitiusumik ilinniarfimmi siulersuisut inassuteqareernerisigut akuerisinnaagaat, qitiusumik ilinniarfiup avinneqarnermigut pigisaminik akiitsuminilluunniit tamanik, taakkualuunniit ilaannik qitiusumi ilinniarfimmut allamut ataatsimut amerlanernulluunniit tunniussinissaa. Aalajangersakkami pineqarput, siulersuisut, annermik ilinniakkat aalajangersimasut pitsanngorsaaviginissaannik kissaateqarneq aallaavigalugu, taakkua siunissami qitiusumik ilinniarfimmut allamut nuqarnissaannik siunertamut naapertuuttutut isiginnilerfii. Aalajangersagaq ilaatigut najukkami ilinniarfiit illersorniarlugit atorneqarsinnaavoamatullu ilinniakkat aalajangersimasut sumiiffimmut ataatsimut katigqarsinnaapput, ataatsimut ingerlatsinissaq aamma ilinniakkat suliamut tunngatillugu imminnut napatissinnaasut qularnaarnissaat siunertaralugu. Pigisat nalillit akiitsullu, ilinniakkamut pineqartumut attuumassuteqartut, qitiusumik ilinniarfimmut ataatsimut arlaqartunulluunniit nuqartut aammattaaq ilinniakkap nrata ilutigisaanik nuqassapput.


§ 34-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq. Aalajangersakkap qitiusumi ilinniarfinni siulersuisut qanoq toqqarneqarneqarlutillu katitigaassanersut aamma siulersuisut qanoq sivisutigisumik atasassanersut aalajangersarpaa. Tamatuma saniatigut  imm. 7-imi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut siulersuisunik akissarsialiinissamut assigisaanullu maleruagassanik aalajangersaasinnaanissamut pisinnaatitaanissaat ilanngqassasoq.

Imm. 1-imut

Soorlu nalinginnaasumik oqaaseqaatini immikkoortoq 2b, pkt. 8.2.2-mi oqaatigineqartoq suleqatigiissitat sisamat sulinikuupput, ilaatigut qitiusumik ilinniarfinnut ataasiakkaanut ileqqoreqqusassanik suliaqarnikut. Suliaq tamanna nangillugu ilinniarfiit tamarmik immikkut, maannamut qitiusumik ataatsimiititalianik suleqateqarlutik, qitiusumik ilinniarfiit tamarmik immikkut ileqqoreqqusassaannik siullernik suliaqassapput. Ileqqoreqqusani taakkunani, pisortatigut suliassaqarfimmittaaq akuerineqartussani, tak. sirsuummi § 35, imm. 7, siulersuisunut ilaasortassanik toqqaanissamut atatillugu periusissat ersarissut allaaserineqassapput. Siulersuisunut aalajangersimasunut siullernut ilaasortassat pisortatigut suliassaqarfimmit toqqarneqassapput, qitiusumik ilinniarfimmit kiisalu qitiusumik iliniarfiup pineqartup maanna ataatsimiititaliaanit inassuteqaatit tunngavigalugit, qitiusumik ataatsimiititaliat siulersuisut siulliit toqqarneqareerpata atorunnaassapput. Tamatumunnga atatillugu aqutsinermik aaqqissuussinermut qitiuvoq, siulersuisuni ilaasortat 5-7-nik inuttaqarlutik katitigaanissaat, ilinniarfiit ataasiakkaat soqutigisaqarfiinit tamatigoortumik ilaasortaatitaqarfiusumik. Aammattaaq ilinniarfiup sulisui ilaasortaatitaqassapput taaseqataasinnaanngitsumik, soqutigisat akerleriissinnaanerannik apeqqutit pinngitsoornissaat pissutigalugu. Tamatumunnga ilaatigut pissutaavoq siulersuisut iliniarfimmi forstanderi atorfinitsillugulu soraarsissinnaammassuk, taannalu ilinniarfimmi sulisunut ilitsersuisinnaatitaavoamaalillunilu taakku taaseqataasinnaatitaasuugunik forstanderip atorfinitsinneranut soraarsinneranullu sunniuteqarsinnaalissagaluarput. Ilinniarfimmi sulisut siulersuisuni sinniisuutitaqarnissaannik sirsuutip, ilimagineqarpoq qularnaassagaa, sulisut qaqugukkulluunniit ilinniarfiup suliniutaanik, ilinniarfiup susassaqarfiisa iluani suliarineqartussanik ilisimasaqarnissaat, assersuutigalugu suliffissaqartitsiffiit ilinniakkatigut pisariaqartitaannik piviusunngortitsinissamut naleqqiullugu. Aammattaaq sirsuutigineqarpoq ilinniarfimmi sulisut sinniisuutitaasa amerlinissaat, qitiusumik ilinniarfik ataasiinnaanngitsumik sumiiffinnili arlalinni neqerooruteqartarpat, taamaassappat neqerooruteqarfinni ataasiakkaani tamani sulisut siulersuisuni sinniisuutitaqassapput.

Siulersuisut siulliit toqqarneqassapput qitiusumik ilinniarfiit taakkununngalu atasumik qitiusumik ataatsimiititaliat kattuffinnik aalajangersimasunik toqqaanerisigut, taakkulu tamatuma kingorna siulersuisunut ilaasortassanik toqqaassapput.

Siulersuisut suliffissaqartitsiffiit kattuffiinit toqqarneqartarnissaannut pissutaavoq, ilinniarfiit suliaminnut piginnaaneqassusiannik annertusaanissamik pingaartitsineq. Taamaammat toqqaaneq sirsuutigineqarpoq pissasoq, inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut suliffissaqartitsiniarnermullu tunngasutigut piumasaqaatit suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaannut sanilliussat kisiisa aallaavigalugit, taamaalillunilu politikkikkut eqqarsaatersuutaajunnartut aallaaviginagit. Kattuffiit toqqarneqartut tassaapput peqataasut, ilinniarfiup pineqartup ilinniartitsissutaanut atatillugu toqqaannartumik soqutigisaqartut, taakkununngalu assersuutigalu ilaasinnaapput Namminersorlutik Oqartussat imaluunniit assersuutigalugu peqatigiiffik KANUKOKA-tut ittoakku ilinniakkat ilinniarfiup pineqartup neqeroorutai pillugit immikkut soqutigisaqarlutillu ilisimaqartutut naatsorsuutigineqarpata.

§ 34, imm. 1, naggatit sisamaanni sirsuutigineqarpoq siulersuisuni ilaasortaq annerpaamik qitiusumik ilinniarfinni siulersuisuini marlunni ilaasortaasinnaassasomannalu siulersuisuni piginnaanerit amerlanerpaat qularnaarnissaannut naleqqiullugu pisariaqanngitsumik killilersuinissap pinaveersaarniarnerata, ilutigisaanillu pissaanerup inunni ikittuinnarni katersuutiginngissaanik qularnaariniarnerup oqaimaaqatigiissinniarnerisa kinguinerivaat. Aalajangersagaq tamatuma saniatigut aammattaaq suleqatigiissitat ilinniarfiit ilaasa siulersuisunik ataatsinik aqutsisoqalersinnissaannik eqqarsaatersuuteqarnerinut naleqqiullugu pissusissamisoornerpaajusutut isigisariaqarpoamatullu aalajangersakkap siulersuisut katigutsinnissaat ajornannginnerulersissagaa isumaqartoqarpoq.

§ 34, imm. 1, naggatit tallimaanni sirsuutigineqarpoq katiguttoqartillugu ikaarsaariarnissamut maleruagassanik pilersitsinissaq ilanngqassasoamaalillunilu ilinniarfiit katigqartut siulersuisui katigunnissamik aalajangernerup kingorna ukioq ataaseq tikillugu suliaminnik ingerlatsiinnarsinnaatillugit. Tamatuma kingorna ilinniarfiit ataatsimmut katiguttut siulersuisussaannik nutaanik toqqaasoqassaaq. Piffissami ikaarsaariarfiusumi piumasaqaataavoq, ilinniarfiit katiguttut siulersuisui katigrup piviusunngortinniarneranut suleqataassasut, tamatumunnga ilanngullugit nutaamik ileqqoreqqusaliorneq suliariaasissaliornerlu. Taamaalilluni siulersuisut nutaat katigunnissap aalajangiraniit kingusinnerpaamik ukiup ataatsip qaangirani 5-7-inik inuttaqalissallutik. Ilinniarfik katigutsitsinikkut pilersinneqartoq soorunami ataasiinnarmik forstandereqassaaq. 

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2-mi siulersuisunut ilaasortat pisinnaasaqarnissaannik piumasaqaatit isiginiarneqassapput, aqutsisunik suliamik ilisimasaqarluartunik qularnaarinissamik kissaateqarnermut naleqqiullugit, taakku suliffeqarfiup soqutigisai sapinngisamik pitsaanerpaamik isumagissavaat, tamatumunnga ilanngullugit pitsaassutsimut, aningaasaqarnikkut, suliamut tunngasutigut, aqutsinikkut aaqqissugaanikkullu piumasaqaatit. Ilutigisaanik annermik pingaartinneqassaaq Kalaallit Nunaanni suliffissaqartitsiffiit ilinniakkanik sunik pisariaqartitsinerannik ilisimasaqassuseq

Imm. 3-mut

Imm. 3 ataqatigiinnermut imm. 2-mi taaneqartumut assingusumik isiginiarneqassaaq, aallaaviulluni suliffeqarfiup ingerlatsinerata suliamik ilisimasaqassuseq ilinniakkatigullu piumasaqaatit allaavigalugit - politikkikkoortumiunngitsoq - ingerlanneqarnissaanik kissaateqarneq, taamatullu Inatsisartunut ilaasortanut naleqqiullugu soqutigisat aporaatilersinnaapput qitiusumik ilinniarfiit aningaasanut inatsit aqqutigalugu aningaasalersornissaannut naleqqiullugu, tassami Inatsisartut tassaapput inatsisiliortutut Nunattalu karsianit aningaasaliisartutut qullersat.

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi sirsuutigineqarpoq siulersuisut akrminni siulittaasumik aamma siulittaasup tullissaanik toqqaassasut, tamatumalu ersarissaqqippaa qitiusumik ilinniarfiit, Namminersorlutik Oqartussat qitiusumik ingerlatsiviisa malittarisassiuussinerannut attuumannginnerat.

Imm. 5-imut

Imm. 5, naggatit siullianni aappaannilu siulersuisunut ilaasortat piffissaq toqqagaaffiat nalunaarneqarpossanilu aammattaaq takuneqarsinnaavoq siulersuisunut ilaasortat toqqaqqinneqarsinnaasut. Toqqagaanerup sivisussusia piffissamut isumaqatigiissutip atuuffianut attuumavoq, angusaqarnissamik isumaqatigiissutinut naleqqiullugu, tak. sirsuummi § 30, imm. 1. Inatsisartut aalajangersakkamik atuuttussanngortitsissanersut apeqqutaatinnagu, inatsit 1. januar 2011 atuuttuulersillugu, siulersuitut atuuffik siulleq 1. november 2010 aallartittutut isigineqassaaq.

Imm. 5, naggatit pingajuanni takuneqarsinnaavoq, § 37, imm. 2, nr. 2-mi aamma imm. 3-mi malittarisassaq eqqaassanngikkaanni, siulersuisunut ilaasortaq ilaasortaanermut pifissarititap naannginnerani ilaasortaajunnaarsinneqarsinnaasoq, siulersuisunut ilaasortaq pineqartoq pisunut imm.5-imi naggatit pingajuanni taaneqartunut ilaappat.

Pineqartoq siulleq imm. 5 naggatit pingajuata aallaqqaataani oqaasertanut tunngavossani pineqarmat ”siulersuisutut akisussaaffimmik annertuumik sumiginnaaneq”. Taama pisoqartillugu siunniqarpoq siulersuisunut ilaasortat siulersuisutut suliassanik isumaginninnerat tunuliaqutaralugu, Naalakkersuisut siulersuisunut ilaasortanik ilaasortaajunnaarsitsinissaat taamaallaat pisinnaasoq, suliamik isumaginninneq ima naammaginanngitsigisimappat, pisoq nalinginnaasumik mianersuaalliornertut isigineqarsinnaanani. Aalajangersagaq tamatuma kingorna assersuutigalugu atorneqarsinnaassaaq, ilungersunartumik ilatsiinnartoqarpat assersuutigalugu siulersuisuni suliassanut peqataasarani imaluunniit amigartumik peqataasarluni imaluunniit siulersuisut suliaannut amigaatilimmik peqataalluni. Aamma atorneqarsinnaavoq siulersuisunut ilaasortat inatsisit uniorlugit iliuuseqarnerit imaluunniit akuerisaanngitsumik aningaasanut missingersersuutinik annertuumik qaangiinerit unitsinnianngippatigik. Tamakkua saniatigut aalajangersagaq takorloorneqarsinnaavoq atorneqartoq, siulersuisunut ilaasortap pisinnaatitaaffimminut sinaakkutaasut annertuumik qaangerpagit, imaluunniit inuttut soqutigisani siulersuisuni sulinermut akuliuppagit, ilinniarfiup soqutigisaanut ajoqutaasumik.

Aalajangersakkamut aammattaaq ilaasinnaavoq, siulersuisunut ilaasortap kattuffiup imminik toqqaasup soqutigisai aalluppagit, qitiusumik ilinniarfiup soqutigisai isumaginagit.

Pineqartut aappaat imm. 5-imi naggatit pingajuata oqaasertaanut kingullernut tunngavossani pineqarpoq "allatulluunniit siulersuisutut sulinissaminut naapertuutinngitsumik iliuuseqartoq". Tamatumuuna Naalakkersuisut siulersuisunut ilaasortamik tunuartitsinissamut periarfissinneqarput, taanna siulersuisuni sulinermi avataani iliuuseqarnermigut siulersuisutut inisisimanissamut naapertuukkunnarsimappat. Matumani annermik eqqarsaatigineqarput pinerluuteqarnerit, tamatumunnga annermik ilanngullugit aningaasatigut pinerluuteqarneq, soorlu aningaasanik paarisanik tillinneq, peqquserluuteqarneq, piginnaatitaanermik atornerluineq assigisaallu. Taamaattoq aamma pinerluuteqarnerit allat inummut tunngasuunerusut, qanoq ittuunertik aallaavigalugu nassatarisinnaavaat, pineqartup tatigineqarunnaarnera, tamannalumi ilinniarfimmi pisortatigoortumi siulersuisunut toqqarneqarnissamut piumasaqaataavoq. Pinerluuteqarsimaneq tunuartitaanermik kinguneqassanersoq taamaallaat pisunik erseqqissumik naliliinikkut aalajangerneqarsinnaavoq. Pinerluuteqarsimanerit saniatigut aammattaq siulersuisunut ilaasortaq tunuartinneqarsinnaavoq piukkunnaateqanngimmera innersuullugu, pineqartup iliuutsimigut iliuuseqannginnermigulluunniit erseqqissumik takutippagu, siulersuisut soqutigisaat naapertorlugit sulinissamut piumassuseqannginneq imaluunniit piginnaasaqannginneq. Akerlianilli kattuffiup toqqaasup soqutigisai naapertorlugit sulinissamut piumassuseqannginneq piginnaasaqannginnerluunniit imminermini tunuartitsinermut patsisigineqarsinnaanngilaq.

Taamaalilluni oqaatigineqareersutut, § 37, imm. 2 nr. 2-mi aamma imm. 3-mi malittarisassaq eqqarsaatigissanngikkaanni, taamaallaat siulersuisunut ilaasortaq piffissaq atuuffik suli naanngitsoq tunuartinneqarsinnaavoq, siulersuisunut ilaasortaq pissutsinut imm. 5-imi naggatit pingajuanni eqqaaneqartunut ilaappat. Taamaattumik pineqartup kattuffimmit toqqaasiminit tatigineqarunnaarnera allatulluunniit nuannarineqarunnaarnera tunuartitsinissamut naammanngilaq. Taamaaliornikkut qularnaarniarneqarpoq siulersuisunut ilaasortanik tunuartitsinerit, qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa pisinnaatitaaffiinut akuliunnissamut sakkutut atorneqannginnissaat. Taamaalilluni namminersorsinnaanerup Inatsisartut inatsisaat aqqutigalugu qularnaarniarneqartup killilersornissaa siunertarineqanngilaq. 

Aalajangersakkap oqaasertalersorneratigut siulersuisunut ilaasortat piffissaq toqqagaaffitsik suli naatinnagu tunuartitaaffigisinnaasaat sukumiisumik eqqartorneqarput. Taamaaliornikkut Naalakkersuisut illuatungaatigut periarfissinneqarput naammaginartumik peqqutissaqartillugu siulersuisunut ilaasortamik tunuartitsinissaminnut. Illuatungaatigullu siulersuisunut ilaasortat nalaatsornerinnakkut ilaasortaajunnaarsitaanissaminnut illersorneqarput, taamaalillunilu qitiusumik ilinniarfiit namminersorlutik ingerlanerinik killilersuinissaq pinngitsoorneqarluni.

Aamattaaq aalajangersakkami imm. 5-imi ersippoq siulersuisut atanissaat ukiunik sisamanik sivisussuseqartussatut sirsuutigineqartoq. Tamatumunnga tunngavigineqarpoq siulersuisut suliniutit aallartissimasamik sunniutaannik malinnaanissamut periarfissaqartinnissaat, ilutigisaanillu piffissap atuuffiup angusaqarnissamik isumaqatigiissutip sivisussusia naapertorpaa.

Imm. 6-imut

Aalajangersagaq naatsorsuutigineqarpoq atorneqassasoq siulersuisunut ilaasortap pisimasup ersarinnerusumik tunngavilerneqartup nassatarisaanik, ilinniarfimmi pineqartumi siulersuisuni sulinissamut piumasaqaatinik naammassinnissinnaajunnaarnerani. Tamatumani assersuutigalugu pineqarsinnaavoq, siulersuisunut ilaasortaq taakkununnga ilaasortaanermi nalaani kommunalbestyrelsimut Inatsisartunulluunniit qinigaasoq imaluunniit qitiusumik inuutissarsiutinilluunniit ilinniarfimmi allami atorfinittoq. Taamaattorli aalajangersagaq atorneqarsinnaanngilaq siulersuisunut ilaasortap kattuffimmit toqqaasiminit tatiginqarunnaarnera pissutigalugu, tamatumunnga ilanngullugu siulersuisunut ilaasortap kattuffimmut toqqaasiminit allaanerusumut ilaasortanngornera. Aalajangersagaq atorneqassappat kattuffimmit toqqaasumit ilaasortaatitassamik nutaamik toqqaasoqassaaq.

Imm.. 7-imut

Imm. 7-imi sirsuutigineqarpoq siulersuisunut ilaasortat akissarsiaannut tunngatillugu maleruagassanik aalajangiisinnaanermut pisinnaatitaaffik ilanngqassasoq. Akissarsiaqartitsineq isiginiarneqassaaq akisussaaffiit siulersuisut tigusassaasa ersiutaattut, imaappoq siulersuisuni sulinermut toqqaannartumik akissarsiatut isigineqarani. Tamatumunnga atatillugu siulersuisut siulliit ukiup siuliani kaajalukaartitat aallaavigalugit akissaateqartinneqassapput, taamatullu ilinniarfiit marluk kaajalukaartitaat katigqassapput ilinniarfiit marluk siulersuisunit ataatsinit aqqarpata, tak. sirsuummi § 33, imm. 1, naggami kingullermi oqaaseqatigiit kingulliit.


§ 35-mut

Aalajangersagaq nutaajuvossanilu siulersuisut akisussaaffii aamma pingaarnerusutigut pi-sussaaffii allat aallaaserineqarput.

Imm. 1-imut

Imm.1-imi sirsuummi § 31-mi qitiusumik ilinniarfiit namminersortuunerannik tunngaviusoq ingerlateqqinneqarpoq. Tamatuma kinguneraa siulersuisut ilinniarfiup sulineranut aamma angusaqarnissamik isumaqatigiissutip piviusunngortinnissaanut akisussaanerat, taamatullu erseqqissaatigineqarpoq siulersuisut ilinniarfiup ulluinnarni sulinera sunniuteqarfigissanngikkaat. Tamanna aqqutigalugu naatsorsuutigineqarpoq siulersuisut ingerlatseqatigiiffinni siulersuisut assigalugit ingerlatsissasut, pisortat suliffeqarfiattut inissisimanerup nassatarisai naleqqussarfigalugit.

Siulersuisut akisussaaffiinut atapput Namminersorlutik Oqartussat tapiissutaannik tapiissutinillu allanik,  kiisalu qitiusumik ilinniarfiup siunertaata iluani qitiusumik ilinniarfiup suliassaanik tamakkiisumik isumaginninneranik siulersuisut aqutsinerat, tak. pingaartumik sirsuummi §§ 28-30 aamma § 37, imm. 1. Taamaattumik siulersuisut aalajangikkaminnut akisussaapput. Aallaqqaammut pineqarput aningaasanut tunngasutigut imaluunniit aningaasaqarnikkut kinguneqartussanik aalajangiinerit. Tamatumani aallaavittut pisussaaffiuvoq, ilinniarfiup nukissarisaanik ilinniarfiup siunertaanut annertunerpaamik iluaqutaasussanngorlugit aqutsinissaq. Aammattaaq siulersuisut akisussaaffigissavaat qularnaassallugu, suliffeqarfiup ima aaqqissugaanissaa, aningaasaliussat atugassanngortitat annertunerpaamik sunniuteqartussanngorlugit, sulisullu piginnaasaat pitsaanerpaamik atorneqarlutillu inerisarneqartussanngorlugit. Taamaattoq suliffeqarfimmi suliassanik agguaassineq tigussaasoq forstanderimit isumagineqassaaq, kisiannili siulersuisut pingaarnerusutigut tunaartarisassiaasa iluanni. Tamatumunnga atatillugu oqaatigineqassaaq, siulersuisut akisussaaffiat aallaavittut siulersuisuni ilaasortanut tamanut atuutissammat.

Siulersuisut akisussaaffiannut tunngatillugu sirsuut kinguneqartitsinissamut periarfissanik arlaqartunik imaqarpoq, pisortatigut suliassaqarfiup nakkutilliisussaatitaanini tunngavigalugu atuutsilersinnaasaanik. Taamaalilluni Naalakkersuisut siulersuisunut ilaasortamik tunuartitsisinnaapput pineqartup siulersuisutut akisussaaffini annertuumik sumiginnarpagu allatulluunniit siulersuisuni akisussaaffimmik pigisaqaannartussatut naleqqukkunnaarpat, tak. sirsuummi § 34,  imm. 5, naggatit pingajuat. Tamakkua saniatigut Naalakkersuisut aalajangiisinnaapput siulersuisut suliassaat piffissap ilaani allanit ingerlanneqassasut, tak. sirsuummi § 37, imm. 2, nr. 1. Naalakkersuisut aammattaaq siulersuisut tunuarnissaannik aalajangiisinnaapput, taamaalillunilu siulersuisunik nutaanik toqqaasoqassalluni, tak. sirsuummi § 37, imm. 2, nr. 2, siulersuisut Naalakkersuisut pissutsinik erseqqinnerusumik taaneqartunik iluarseeqqusinerat maleruanngippassuk. Aammattaaq Naalakkersuisut piumasarisinnaavaat siulersuisut ingerlaannartumik tunuarnissaat, siulersuisut aalajanngiinermikkut ilinniarfiup ingerlaannarnissaa ulorianartorsiortilerpassuk, tak. sirsuummi § 37, imm. 3. Aalajangersagaq aammattaaq isumaqarpoq siulersuisuni ilaasortat ataasiakkaat tamarmik assigiimmik akisussaaffeqartut, aamma  ilinniarfiup soqutigisaanik tamarmiusunik isumaginnissasut, kia ilaasortaq toqqarsimaneraa apeqqutaatinnagu.

Taamaattoq sakkortunerusunik pisoqartillugu siulersuisut imaluunnit pisortatigut suliassaqarfik siulersuisunut ilaasortanik, forstanderimik kukkunersiuisuujunnartunik allanilluunniit eqqartuussisunut tunniussinissamut periarfissaajarneqanngilat, taakku piaaralutik imaluunniit mianersuaalliorujussuarnikkut ilinniarfik annaasaqartippassuk. Siulersuisutut akisussaaffik ima oqaatigineqarsinnaavoq, aalajangiinerit pissusissamisoortut niuernerpalaartullu akisussaatitaanermik nassataqassanngitsut. Tamanna akerlianik aamma isumaqarpoq, siulersuisut inatsisinik unioqqutitsisunik aalajangiisinnaanngitsut, inatsisinik unioqqutitsineq ilisimagunikku imaluunniit ilisimasariaqaraluarunikku. Siulersuisuni akisussaaffik pillugu malittarisassap nassataraa, qaqugukkulluunniit silatusaartumik suliamillu ilisimasaqarpalaartumik iliuuseqartuarnissamatumunngalu atatillugu pingaarnertut malittarisassaanngilaq, inuttut akisussaatitaasoqassasoq niuernerpalaartumik aalajangiisimanerit kukkusut pissutigalugit. Allatut oqaatigalugu siulersuisutut akisussaaneq tassaavoq, piaaraluni inatsisit atuuttut unioqqutinneqassanngitsut.

Imm. 2-mut

Pingaarnerusutigut tunaartarisassat tassaapput qitiusumik ilinniarfiup  ingerlatsineranut pingaarnerusutigut nalinginnaasumik sinaakkutissat. Tamakkua assersuutigalugu tassaasinnaapput iliuusissatigut pilersaarutit aamma immikkuualuttut siunissamut ungasinerusumut tunngasut, taamatuttaaq aalajangersagaq isigineqassaaq, ilinniarfiup forstanderiata siulersuisullu akornanni suliassat agguaannerisa erseqqissaataattut.

Imm. 3-mut

Sirsuutigineqarpoq imm. 3 ilanngqassasoq siulersuisut qanoq annertutigisumik suliaqarnissaat pillugu piumasaqaatinik aalajangersaanissaq siunertaralugu,  tassami naatsorsuutigineqarpoq siulersuisut inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasutigut naapertuuttunik pisariaqartunillu suliniuteqarnissamut naleqqiullugu peqataalluinnassasut aallarnisaasuullutillu. Ilutigisaanik siulersuisut sulinerminni ilinniartut suliffeqarfiillu pisariaqartitaat immikkut maluginiagassaraat. Saniatigut aalajangersakkami naggatit aappaata nassataraa, siulersuisut suliffeqarfiup forstanderiata aallarnisagai aallaavigalugit aalajangissammassuk, ilinniakkat aalajangersimasumik piginnaasaqalersitsut suut, suliffeqarfiup neqeroorutigissanerai, ingerlassallu ilinniartitsinermut attuumassuteqartut allat isummerfigissallugit. Kingullermut tunngatillugu pineqartut tassaasinnaapput pikkorissaanernik ingerlatsinerit.

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi sirsuutigineqarpoq siulersuisut ilinniarfiup ingerlatsineranut - ilinniarfiup forstanderiata inassuteqareerneratigut - ukiumoortumik pilersaarut aalajangertassagaat, tak. sirsuummi § 38, imm. 2. Aalajangersagaq isumaqarpoq siulersuisut suliassamik arlaqartut ilaattut,  ukiut tamaasa ilinniarfiup ilaatigut ilinniarnerit pikkorissaanerillu suut ukiumi pineqartumi neqeroorutigissanerai nalunaarsortassagaat. Saniatigut siulersuisut aalajangertassavaat ukiup ingerlanerani immikkut ittumik suliniutissat suut ingerlanneqartussatut ilimagineqarnersut.

Imm. 5-imut

Imm. 5-mi sirsuutigineqarpoq siulersuisut  tassaassasut, ilinniarfiup forstanderianik atorfinitsitsillutillu soraarsitsisartut, tamatuma ilinniarfiup namminersortuunera qitiusumillu aqutsisoqarfimmut attuumassuteqartuunnginnera ersersippaa. Ilinniarfiup forstanderianik atorfinitsinissamut pisinnatitaaffik suli Namminersorlutik Oqartussanit isumagineqartussaasuuppat, tamatuma nassatarissavaa kingulliullutik taaneqartut forstanderimik ilitsersuisinnaatitaajuarnerat. Tamannalu ilinniarfiup namminersortumik inissisimaneranut naleqqersuutinngilaq. Aammattaaq aalajangersagaq ikkqartussatut sirsuutigineqarpoq, oqartussaaffiit quleriiaartumik inissisimaneri nalunaaruteqartarnermullu tunngasut ersarissut qularnaarumallugit aamma forstanderip siulersuisunut ilumoortuusussatut inissisimanera nukittorsarumallugu. Taamaaliornikkut siulersuisut pisortallu akornanni suleqatigiinneq ingerlaavarfiusoq pilersinneqarsinnaavoq.

Sirsuummi § 65-imut innersuussinerup siunertaraa erseqqissassallugu, forstanderimik atorfinitsitsisinnaanermik aamma soraarsitsisinnaanermik pisinnaatitaaffiup, inatsisip atuutilernerani forstanderinut atorfeqareersunut atuutinnginnera, tak. § 65-imut sukumiinerusumik oqaaseqaat. Aalajangersakkap naggataasa aappaanni ersseqqissarneqarpoq, siulersuisut forstanderimik atorfinitsitsinerannut atatillugu naatsorsuutigisaammat, taassuma ilinniarfimmik aqutsinissamut piumasarineqartunik piginnaaneqarnissaa. Tamatumani pingaarnerutillugu pineqarpoq forstanderip inuutissarsiornikkut misilittakkatigut aamma ilinniakkamigut pisariaqartunik tunuliaqutaqarnissaa, ilinniakkanut ilinniarfiup neqeroorutigisaanut naleqqiullugu. Ilutigisaanik ilanngqarsinnaavoq pineqartoq pineqartutigut aqutsinikkut misilittagaqarnersoq. Aalajangersakkap ilannguneqarnissaa sirsuutigineqarpoq qularnaarumallugu, forstanderip piginnaasai pillugit nalornisoortoqalinnginnissaa. Tamatuma saniatigut aalajangersakkap naggataasa pingajuanni sirsuutigineqarpoq,  Naalakkersuisut nalunaarusiornikkut forstanderimik atorfinitsitsinermut tunngatillugu aalajangersaasinnaanissamut piginnaatinneqassasut,  assersuutigalugu atorfinitsitsisarneq pillugu nalunaarusiorlutik. Nalunaarummi taamaattumi pineqarsinnaapput piginnaasatigut tapertaasumik piumasaqaatigisassat aalajangersarneri, soorlu immikkut ilinniakkatigut tunuliaquttat, perorsaanikkut ilinniarnerit allallu. Pisinnaatitaaneq aamma atorneqarsinnaavoq atorfinitsitsinermut atatillugu periusissanik aalajangersaanermut, tamatumunnga ilanngullugit ataatsimiititalianik atorfinitsitsinermi nalilersuisartussanik pilersitsineq aamma inuttassarsiuussilluni allagarsiinermut piumasaqaatit. Naak forstanderimik atorfinitsitsineq Namminersorlutik Oqartussani atorfinitsitsinermi atugassarititaasunullu malittarisassanut ilaagaluartok. sirsuummi § 39, siunertamut naapertuuttut isigineqarpoq siulersuisut forstanderimik atorfinitsitsinerannut naleqqiullugu malittarisassiornissamut periarfissiissummik ersarissumik ilanngussisoqarnissaa. Taamaattoq siulersuisut forstanderimik atorfinitsitsisartuujuassapput.

Imm. 6-imut

Imm. 6-imi sirsuutigineqarpoq siulersuisut forstanderillu akornanni pisinnaatitsissummut assingusumik periarfissiineq ilanngqassasoq, tassami siulersuisut forstanderi peqqusinnaavaat siulersuisut sinnerlugit suliassanik aalajangersimasunik suliaqaqqullugu. Tamatumali suliassap naammassinissaanut siulersuisut akisussaaffeqarnerat allanngortinngilaa. Tamakkua saniatigut siulersuisut forstanderip sulinerani pingaarnerusutigut tunaartarisassaliorsinnaapput.

Imm. 7-imut

Imm. 7-imi sirsuutigineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit tamarmik immikkut ileqqoreqqusaliornissaannik aalajangersaanissaq periarfissillugu ilanngussisoqassasoq. Ileqqoreqqusaq siulersuisut nammineq suliarissagaat naatsorsuutigineqarpossanilu allallugit qitiusunik ilinniarfiit ataasiakkaat aaqqissugaanerat, siunertaat, piginnaasaat allallu pillugit aalajangersakkat ersarinnerusut. Soorlu § 34-mut oqaaseqaatini allaqqasoq, qitiusumik ilinniarfiit, qitiusumik ataasimiititaliat qitiusumik ilinniarfinnut ataasiakkaanut attuumassuteqartut peqatigalugit, ilaatigut suliarissavaat qitiusumik ilinniarfinnut ataasiakkaanut ileqqoreqqusassatut sirsuutit. Ileqqoreqqusami, pisortatigut suliassaqarfimmit akuerineqartussami, tak. imm. 7, siulersuisuni ilaasortassanik toqqaanermut atatillugu ersarissumik periusissaq allaaserineqassaaamatullu ilinniarfiit qitiusumik ataatsimiititaliat attuumassuteqartut peqatigalugit aalajangersimasumik siulersusuusussanut siullernut ilaasortassatut innersuutigisanik suliaqassapput. Aalajangersakkap nassataraa siulersuisut siulliit - ilinniarfiit aamma qitiusumik ataatsimiititaliat sirsuusiaat tunngavigalugit - ileqqoreqqusanik aalajangersaassammata.


§ 36-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq siulersuisullu ilinniarfiup sulianut tunngatillugu suliassaannut attuumassuteqarluni.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami imm. 1 isumaqarpoq siulersuisut ilinniakkat pitsaasuunissaat qulakkiissagaat, taamatullu siulersuisut inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasutigut suliffissaqartitsiffiillu pisariaqartitaasigut ineriartorneq malinnaaffigissavaat. Immikkut ittumik suliniuteqarnissaq ilisimasaqarnissarluunniit pisariaqartinneqartut paasinarsippat, siulersuisut assersuutigalugu suliamut tunngatillugu ataatsimiititalianik pilersitsissapput, siulersuisut ilinniartitsinermut atasumik suliniutaannut atatillugu. Aalajangersagaq ilinniarnerit inuiaqatigiinni suliassaanerannik ersersitsineruvomatumalu  isumaginissaa ilinniarfinniippoq.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2-mi aamma 3-mi suliassat suliamut tunngasuunerusut pineqarput, sirsuutigineqarluni qitiusumik ilinniarfiit taakkununnga akuutinneqassasut. Aalajangersakkami imm. 2 qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa ilinniartitsinermut pilersaarutinik suliaqartussaanerannut ataqatigiissillugu isiginiarneqassaaakkunani ilinniakkani ataasiakkaani pissutsit ersarinnerusut allaaserineqarput, taamatullu ilinniartitsinermut pilersaarutit pisortatigut suliassaqarfimmit akuersissutigineqartussallutik. Saniatigut aalajangersagaq qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa sungiusarluni sulinerup pilersaarusiorneranut aamma svendinngorniarluni misilitsinnerujunnartut pillugit tunaartarisassiornermut peqataatinneqarnissaannut naleqqiullugu isigineqassaaq. Tamakkua saniatigut aammattaaq ilinniarfiit ilinniartitsinerup tungaatigut pikkorissartitsinerit, ilinniarfimmit neqeroorutigineqartut imarisaannik sukumiinerusunik suliaqarnissaq akisussaaffigaat. Taakkununnga atatillugu nalinginnaasumik oqaaseqaatini immikkoortoq 2b, pkt. 5 innersuutigineqarpoq.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami imm. 3-mi pineqarput  siulersuisut aalajangiivinnissamut pisinnaatitaaffii, aammattaaq tak. nalinginnaasumik oqaaseqaatini immikkoortoq 2b, pkt. 5.

Imm. 4-mut

Aalajangersakkami imm. 4-p nalunaarpaa, qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut ilinniakkat suliamut tunngasutigut imarisaasa aamma suliffissaqartitsiffiit pisariaqartitaannut naaperturisa qularnaarnissaannut naleqqiullugu suliassanik ersarinnerusumik agguaassisinnaanerat. Taamaalilluni siulersuisut ataasiakkaat pisinnaatitaapput assigiinngitsunik ataatsimiititaliornissamut, suliassat suliarinissaannut naleqqiullugu, taamaattorli siulersuisuniit ataatsimiititaliaajunnartunut akisussaaffik illikartinneqassanngilaq.


§ 37-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami ilinniarfiup pigisaanik aqutsinermut tunngavissat allaaserineqarput, tamatumunnga ilanngullugit pisortatigoortumik aningaasaliissutit. Allatut oqaatigalugu aningaasaatigisat aningaasaliqartunut naleqquttumik aqutarineqassapput, tamannalu siulersuisut akisussaaffigaat. Aammattaaq ersippoq siulersuisut akisussaaffigigaat, aningaasartuutissatut isertitassatullu missingersuummi aningaasatigisat, qullersaaffigalugit agguaannissaat. Tamatumani pineqarput ataatsimut aningaasartuutit tamarmiusut, ineriartortitsinermut aningaasartuutit kiisalu immikkoortunut assigiinngitsunut agguataarineq. Missingersersuutit akuerineqareerunik oqartussalluni akisussasumut nassiqassapput, tak. sirsuummi § 41.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi ersersinneqarput pisortatigut suliassaqarfiup, qitiusumik ilinniarfinni siulersuisunut naleqqiullugu, ilitsersuinissamut pisinnaatitaaffituaviisa ilaat, isumaqarlunilu siulersuisut pisussaaffigigaat, pissutsit ersarinnerusumik taaneqartut pillugit iluarseeqqusilluni piumasaqaatit maleruarnissaat. Tamakkua tassaasinnaapput aningaasaliissutit atorneqarnerinut tunngasut, taamatullu pissutsinut allanut, Nammimersorlutik Oqartussat nakkulliisussaatitaanerisa ataanniittunut tunngasuusinnaallutik. Ilutigisaanik sirsuutigineqarput, pissutsinik taakkunannga iluarsiinnginnerup kinguneqaatigisinnaasai arlaqartut. Aalajangersakkap taamaallaat pissutsini immikkorluinnaq ittuni atorneqartarnissaa naatsorsuutigineqarpoq, suliffeqarfiillu inuiaqatigiinnut tunngasutigut pisussaaffeqarnerinut annerusumillu pisortanit aningaasalersorneqarnerinut naleqqiullugu isiginiagassaalluni.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami erseqqissarneqarpoq, Naalakkersuisut aalajangersinnaagaat siulersuisut tunuassasut. Aalajangersakkami pineqarput, siulersuisut iliuuseqarnermikkut imaluunniit iliuuseqannginnermikkut ilinniarfiup ingerlaannarniissaanik ulorianartorsiortitsilernerisa naammaginartumik ersarissuseqarfii, tassani pineqarlutik suliffeqarfiup suliassaminik naammassinnissinnaajunnaarneri, imaluunniit suliffeqarfiup sulisuminik akissarsititsinnaajunnaarneri. Taamaalilluni naatsorsuutigineqarpoq Naalakkersuisut - kattuffiit nutaanik toqqaanissaasa tungaannut - siulersuisunik nutaanik toqqaassasut. Kingullermut tunngatillugu siulersuisuni atorunnaartuni ilaasortaasimasut siulersuisunut nutaanut toqqarneqarsinnaanngillat.


§ 38-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkap forstanderip siulersuisunut naleqqiullugu akisussaaffii killilerpai, taamatullu aalajangersagaq aamma ilumoortuunissamut pisussaaffimmik imaqarpoq, forstanderip siulersuit anguniagaannik piviusunngortitsinissamut pisussaaffeqarneranut atatillugu.

Imm. 2-mut

Imm. 2 sirsuummi § 35, imm. 4-mut atatillugu isigisariaqarpoq.

Imm. 3-mut

Sirsuummi § 38, imm. 3-mut patsisaavoq, paatsoorneqarsinnaanngitsumik oqartussaaffit ilusiligaanerisa qularnaarnissaat, aamma forstanderip ilinniarfimmi sulisunik tamanik aqutsillunilu ilitsersuinissamut pisariaqartumik pisinnaatitaaffeqarnerata qularnaarnissaa.

Imm. 4-mut

Aalajangersagaq isumaqarpoq forstanderip missingersersuutinut naatsorsuutinullu tunngatillugu killifiit pillugit ukiup naatsorsuuseriffiusup ingerlanerani siulersuisut ilisimatittassagai, tunaartarisassat siulersuisut aalajangersagaat naapertorlugit. Saniatigut forstanderi naatsorsuutit siulersuisunit akuersissutigisassanngorlugit nassiunnissaat sioqqullugu atsioqataassaak. sirsuummi 37, imm. 1


§ 39-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq. Sirtuutigineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit, pisortanik suliffeqarfiutigineqartutut atugassarititat Namminersorlutik Oqartussat sulisuinut atuuttut maleruaannassagaat, taamatullu Namminersorlutik Oqartussat qitiusumik ilinniarfinnut naleqqiullugu isumaqatigiinniarsinnaatitaaneq isumagiuassagaat. Taamaalilluni malittarisassanut atuuttunut naleqqiullugu allannguisoqanngilaq.

Qitiusumik ilinniarfiit aallaavittut atugassarititanik Namminersorlutik Oqartussanut atuuttunik maleruaanissamut pisussaaffeqarnerannut ilaatigut pissutaapput, aningaasartuutit aqutarinissaannik pingaarnerusutigut kissaateqartoqarnera aamma Namminersorlutik Oqartussat suliffeqarfiinni assigiinnik atugassaqartitsinissamik kissaateqarneq. Taamaattorli saniatigut sinaakkutissat pineqartut iluanni, isumaqatigiissutigineqartullu iluini tapiliussassanik aalajangersaanermut atatillugu eqaatsumik pissuseqarnissaq periarfissaqassaaq. Aammattaaq atorfinnut suliassanullu nutaanut tunngatillugu, erseqqissumik isumaqatigiinniarnissaq ingerlaavartumik periarfissaqarpoq, akisussaaffinnut pisinnaatitaaffinnullu il.il. tunngatillugu nalinginnaasumik aalajangersarneqartunit annertuumik allaanerussuteqartunik. Saniatigut kattuffimmik isumaqatigiiniarsinnaatitaasumik isumaqatigiissuteqartoqarsinnaappat, piffissap isumaqatigiissuteqarfiup ingerlanerani siamasissumik akissarsianik aalajangiinissaq siunertaralugu aningaasanik immikkorsinissaq periarfissaqassaaq.

§ 40-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq.

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi aalajangersarneqarpoq, qitiusumik ilinniarfiit ingerlatsinerat Nunatta karsianit tapiissutinik allatulluunniit isertitaajunnartunit aningaasalersorneqassasoq. Allatut ingerlataajunnartunik pineqarput sirsuummi § 29 naapertorlugu allanik ingerlatsineq aqqutigalugu isertitaqarineqartut.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2-mut naleqqiullugu aallaaviuvoq, Inatsisartut nammineerluinnarlutik tapiissutit annertussusiat aalajangersinnaammassuk, tassuunalu tunngaviatigut qitiusumik ilinniarfiit ingerlatsinerannut sinaakkutissat aalajangiiffigalugit. Ilutigisaanik tamanna isumaqarpoq, Inatsisartut aalajangersinnaagaat tapiissutit qanoq tunniqassanersut, tamatumunnga ilanngullugu taxameteri malillugu aaqqissuussinermik taaneqartartumut atatillugu, tamatumunnga ersarinnerusumik piumasaqaatit atugassarititaasullu aningaasanut inatsit aqqutigalugu malittarisassiuqartarput, tak. tamatumunnga tunngatillugu nalinginnaasumik oqaaseqaatini immikkoortoq 2b, pkt. 3.

Aalajangersagaq isumaqarpoq Inatsisartut sirsuut akuersissutigissagaluarpassulluunniit, imaanngimmat ingerlassat apeqqutaatillugit aningaasalersuineq atuutilissasoxameteri malillugu aningaasalersuinerujunnartoq ilanngullugu. Tamatumunnga pissutaavoq. aalajangersakkap taamaallaat erseqqissarmagu, Inatsisartut aningaasalersuinermut tunngavissat aningaasanut inatsit aqqutigalugu malittarisassiussagaat. Taamaammat ingerlassat tunngavigalugit aningaasalersuinerujunnartumut tunngatillugu apeqqut, naatsorsuutigineqarpoq aatsaat Inatsisartunit 2011-imut aningaasanut inatsisissatut sirsuutip suliarineranut atatillugu aalajanngiiffigineqassasoq.

Ilutigisaanik oqaatigineqarsinnaavoq angusaqarnissamut isumaqatigiissutit ukiunik sisamanik sivisussusiligaammata, isumaqatigiissummi piffissami tassani aningaasaliissutissat annertusussissaannut naatsorsuutigisat ilaatinneqassammata. Tamatumali aningaasaliisartut aningaasaliisutinik allannguisinnaanerat akornusinngilaa. Taamaaliortoqassappalli  isumaqatigiissutip atuuffiani isumaqatigissutit angusaqarnissamik piumasaqaataannik, aalajangiinerup malitsigisaanik, naleqqussaasoqartariaqassaaq. Pineqartoq kingulleq sirsuummi angusaqarnissamik isumaqatigiissutit ukiumoortumik naleqqussarnissaannik aalajangersakkamut sanniliqassaaq.


§ 41-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq. 

Imm. 1-imut

Sirsuummi § 41,  imm.1-imi aningaasanut missingersersuutinik nalunaaruteqarnermi periuserineqartartut atuuttut allaaserineqarput. Siulersuisut missingersersuusiornerminni Namminersorlutik Oqartussat sinaakkutissatut nalunaarutigisaat ataqqisassavaat. Aammattaaq missingersersuusiorneq pissaaq angusaqarnissamik isumaqatigiissutaasut naapertorlugit. Taakkunani piffissami isumaqatigiissuteqarfiusumi isertitassatut ilimagisat allaaserineqassapput. Naatsorsuutigineqartut tamakkua piviusunngorsinnaanngippata, isumaqatigiissutit angusassaqarnissamik piumasaqaataat naleqqussarneqartariaqarput imaluunniit Inatsisartuniit tapiissutit annertussusaat allanngortinneqartariaqarlutik. ingerlassat annertussissaattut ilimagisaasut attatiinnarneqarnissaat kissaatigineqarpat.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2-p siunertaraa qitiusumik ilinniarfinni ilinniartitsinermik suliaqarnerup ingerlassallu allat, taakkununnga  ilanngullugit ingerlassat allat assigiiaartukkaat tamaasa, missingersersuutitigut avissartinneqarnissaasa qularnaarnissaat. Tamanna assingusumik naatsorsuutitigut avissartitsinissamik piumasaqaammut sanilliqassaak. sirsuummi § 42, imm. 2. Missingersersuutitigut naatsorsuutitigullu avissaartitsineq, qitiusumik ilinniarfiit ingerlassaasa allat, aallaavittut niuernerpalaartumik ingerlanneqarnissaannik piumasaqaammut sanilliqassaak sirsuummi § 29, imm. 2.


§ 42-mut

Aalajangersagaq nutaajuvoq.

Imm. 1-imut

Sirsuummi § 42, imm. 1-imi sirsuutigineqarpoq, qitiusumik ilinniarfiit Namminersorlutik Oqartussat missingersersuusiornermut, naatsorsuuserinermut naatsorsuutinillu saqqummiinermut aalajangersagaat qaqugukkulluunniit atuuttut maleruassagaat. Tamatumunnga pissutaavoq qitiusumik ilinniarfiit namminersorlutik ingerlagaluarunilluunniit pisortatigoortumik suliffiummata, annerusumik Nunatta karsianit tapiissutitigut aningaasalersorneqartut. Tamatumunnga itisilerutitut sirsuummi § 31-mut oqaaseqaatit innersuqarput.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2-mi siunertarineqarpoq qitiusumik ilinniarfiit ilinniartitsinermik ingerlatsinerisa allatigullu ingerlatsinerisa naatsorsuutitigut avissartinneqarnissaasa qularnaarnissaat. Tamanna assingusumik missingersersuutitigut avissartitsinissamik piumasaqaammut sanilliqassaak. sirsuummi § 41, imm. 2. Missingersersuutitigut naatsorsuutitigullu avissaartitsineq, qitiusumik ilinniarfiit ingerlassaasa allat, aallaavittut niuernerpalaartumik ingerlanneqarnissaannik piumasaqaammut sanilliqassaak sirsuummi § 29, imm. 2.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami imm. 3 Naalakkersuisut qitiusumik ilinniarfiit assigiinngitsutigut ingerlassaasa immikkoortinneqarlutik missingersersuusiorneqartarnissaat naatsorsuusiorneqartarnissaallu pillugit malittarisassanik itisilerisunik aalajangersaanissaannut periarfissiivoq.

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi sirsuutigineqarpoq,  qitiusumik ilinniarfiit sinneqartoorutiminnik imaluunniit amigartoorutiminnik Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfiup erseqqinnerusumik tunaartarisassaliai naapertorlugit nuusisinnaasut. Tamatumunnga atatillugu naatsorsuutaavoamatut nuussisinnaanissaq aningaasatigut inatsit aqqutigalugu erseqqinnerusunik malittarisassiuqassasoq. Taamaalilluni aalajangersagaq atussappat oqaaseqaasiisoqarnissaa piumasaavossanilu nikingassutsinut akuerineqarsinnaasunut naleqqiullugu annerpaaffissat minnerpaaffissallu allaqqassallutik. Taakku annertussusissat ilinniarfiit siumoortumik ilisimariissavaat, tassanngaannartumik allannguinerit, ilinniarfinnik piffissamut ungasissumut pilersaarusiorsinnaajunnaartitsisussat, pinngitsoornissaat siunertaralugu. Aalajangersagaq ilinniarfiit annertunerusunik pisinnaatitaaffeqalerlutillu akisussaaffeqalerinut tunngatillugu apeqqutini qitiusumik inissisimavoamaattumillu ilinniarfiit imminnut ingerlatarineranni pingaarutilimmik inissisimalluni.

Imm. 5-imut

Ukiumoortumik naatsorsuutit, tak. imm. 5, Namminersorlutik Oqartussat kukkunersiuisartuinit kukkunersiorneqartarnissaannut  patsisaasumut tunngatillugu imm. 1-imut oqaaseqaatit sirsuummilu  § 31 innersuutigineqassapput. Tamatuma aammattaaq nassatarissavaa, Namminersorlutik Oqartussat kukkunersiuisui ilinniarfiit naatsorsuutaannik misissuinissaminnut atugassatut, paasissutissanik ilinniarfiup siulersuisuinit toqqaannartumik piniarsinnaammata, taamaattorli ulluinnarni ilimagisariaqarpoq, forstanderip siulersuisut sinnerlugit paasissutisssat kissaatigineqartut nassiuttassagai.

Imm. 6-imut

Imm. 6-imi ersseqqissarneqarpoq naatsorsuutit Naalakkersuisunut saqqummiqarnerminni siulersuisunit akuersissutigineqareersimassasut, tamatumalu kingorna Naalakkersuisunut akuersissutigisussanngorlugit saqqummiqassallutik. Ulluinnarni sulinermi imaappoq naatsorsuutit akuerineqarsimasut pisortatigut suliassaqarfimmut nassiqartassasut.

Imm. 7-imut

Naatsorsuutinik tamanut ammasumik saqqummiussinissamut piumasaqaat imm. 7-imi ilanngqarpoq, qitiusumik ilinniarfiit ingerlatsinerat tamanit takuneqarsinnaasunngortillugulu uppernarsarumallugu.


Kapitali 7

Kapitalip annerusumik imarivai aalajangersakkat peqqussummi atuuttumi kapitali 6-imeersut, pineqarlutik sungiusarluni suliffissanik isumaginninneq sungiusarlunilu suliffinnik akuersineq. Kapitali sirsuummi kapitali 8-mut atatillugu isiginiarneqassaaq, tassanilu salliutillugu pineqarput ilinniartup suliffeqarfiullu akornanni apeqqutinut tunngasut.


§ 43-mut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 29-mik ingerlatitseqqiineq, qitiusumik ilinniarfinnut tunngatillugu ilanngussaq eqqaassanngikkaanni. Aallarniutigalugu oqaatigineqassaaq, aallaavittut ilinniartup nammineerluni ilinniarfissamik imaluunniit sungiusarluni suliffissamik pissarsinissaq isumagissammagu, taamatullu suliffeqarfiit namminneq aammattaaq soqutigisarisarisarpaat lærlingeqarnissaminnik ilinniartoqarnissaminnillu qularnaarinissaq.

Imm. 1-imut

Kisianni aalajangersakkami imm. 1-mi aalajangersarneqarpoq ilinniarfiit sungiusarluni suliffissat isumaginissaannut pisussaaffeqartut, taamatullu sungiusarluni suliffissanik pissarsinissamut naleqqiullugu namminneq orniguttassallutik. Ilutigisaanik qitiusumik ilinniarfiit aqutsinikkut aaqqissugaanissaannut sirsuutigineqartumut atatillugu naatsorsuutigineqarpoq, annermik qitiusumik ilinniarfiit suliffeqarfinnik oqaloqateqarneq tunuliaqutaralugu, tamatumunnga tunngatillugu annertunerusumik suliniuteqarnissaq ilungersuutigissagaat.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2-mi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut nalunaarusiornikkut, ilinniarfiit suliffinnik sungiusarfiusinnaasunik amerlanerusunik pissarsiniarnermi kiisalu pioreersunik atorluaanerunissami suleqatigiinerannut paasissutissinermillu suliaqarnerannut malittarisassanik aalajangersaanisaamut pisinnaatitaaffilerneqassasut. Malittariasassat inuutissarsiutinik ilinniarfinnut naleqqiullugu qitiusumik ataatsimiititalianit qitiusumillu ilinniarfinnut atatillugu siulersuisunit inassuteqatoqareernerisigut aalajangersarneqassapput.


§ 44-mut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 30-mik ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Imm. 1  sirsuummi § 25 imm. 1-imut tunuliaqutsiullugu isiginiarneqassaassani ersippoq, sungiusarluni sulilluni iliniarneq suliffeqarfimmi ataatsimi arlaqartuniluunniit ingerlanneqassasoakkualu qitiusumik ilinniarfinni siulersuisunit imaluunnit inuutissarsiutinik ilinniarfinni qitiusumik  ataatsimiititalianit akuersissutigineqassapput. § 44, imm. 1-imi ersippoq suliffiup sungiusarluni suliffissatut akuersissutiginera pissasoq, suliffiup pineqartup sungiusarluni sulilluni ilinniarnermik naammassinnissinnaasusaanik naliliineq tunngavigalugu. Tamatumunnga atatillugu naatsorsuutaavoq akuersissuteqarneq pissasoq suliffiup erseqqissumik naliiffiginera aallaavigalugu, tamatumunnga ilanngullugit suliffiup suliarisartagaasa ilinniakkap suussusianut naleqqiqarneri. Tamatuma saniatigut suulluunniit naapertuussinnaasut ilaatittariaqarput. Taamaattoq kingullertut taaneqartoq, suliffeqarfiup ilinniarnerup ilaanik ingerlatsisinnaanerata akuerineqarsinnaaneranut sanilliqassaaq.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2-p Naalakkersuisut pisinnaatippai, nalunaarutitut ilusilikkamik sungiusarluni suliffissat akuerissutigineqarnissaannut atatillugu suliat pillugit malittarisassanik aalajangersaanissamut. Tamanna pissaaq qitiusumik ataatsimiititaliat ilinniartunut inuutissarsiutinik ilinniarfinnut attuumassuteqartunut naleqqiullugu inassuteqareernerisigut, qitiusumillu ilinniarfiit siulersuisuisa ilinniartunut qitiusumik ilinniarfinnut attuumassuteqartunut naleqqiullugu inassuteqareernerisigut. Aalajangersakkani pineqarsinnaapput suliassat suliarinissaannut piffissaliussat, taamatullu nalunaarummi inuutissarsiutuinik ilinniarfinni ilinniartunut naleqqiullugu suliffeqarfinnik akuersinissamut pisinnaatitaaffiup tunniqarnissaa pillugu malittarisassanik aalangersaasoqarsinnaalluni. Aammattaaq malittaavoq, suliat suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi malittarisassat naapertorlugit ingerlanneqarnissaat.


§ 45-mut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 31-mik allannguinngingajavilluni ingerlatitseqqiineq. Aalajangersagaq isumaqarpoq suliffeqarfiit sungiusarfissatut akuersissutigineqarnerinut tunngatillugu aalajangernerit pisortatigut suliassaqarfimmut naammagittaalliuutigineqarsinnaasut, tamannalu aamma atuuppoq inuutissarsiutinik ilinniarfinnut naleqqiullugu aalajangiinernut aamma qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa aalajangigaannut naleqqiullugu.


Kapitali 8

Soorlu kapitali 7-imut oqaaseqaatini oqaatigineqareersoq kapitalimi matumani ilinniartut pisinnaatitaaffii pisussaaffiilu pineqarput, taamatullu kapitali suliffeqarfiit pisinnaatitaaffii pisussaatitaaffiilu pillugit aalajangersakkanik imaqarpoq. Kapitalimi ilaatigut pineqarpoq tunngaviusumik inuutissarsiummik ilinniagaq ingerlanneqassappat tamanna pillugu isumaqatigiittoqarsimanissaanik tunngavigisaq. Ilutigisaanik naatsorsuutigisaavoq ilinniartup ilinniarfimmi ilinniarnermini takkuttussaatitaanermut pissuserissaarnissamullu malittarisassat maleruassagai. Aammattaaq kapitalip imarivai akissarsiatigut atorfinitsitaanermilu atugassarititaasut pillugit aalajangersakkat aamma ilinniarnerup sivikillisinnaanera sivitsorsinnaaneralu pillugit malittarisassat. Aammattaaq sumiginnaasoqarnerani pisinnaatitaaffiit pillugit pissutsit ilaat allaaserineqarput, tamatumunnga ilaatilugit atorunnaarsitsinnaanermut periarfissat aamma sulinermi ajutoornissamut sillimmatinut tunngasut. Naggataatigullu Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 33, imm. 3-mi aalajangersagaq atorunnaarpossami inissianik attartorneq pillugu Inatsisartut peqqussutaatigut ilinniartut inissaqartinnissaat pillugu malittarisassiorsinnaatitaaneq qularnaarneqareerpoamatullu pineqartunut tunngatillugu nalunaarummik atuuttuulersitsisoqarnikuulluni.


§ 46-mut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 32-imik ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami imm. 1-mi erseqqissarneqarpoq tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniagaq ingerlanneqassappat lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit ilinniartup aamma suliffeqarfiup ataatsip arlallilluunniit akornanni isumaqatigiittoqarsimanissaanik tunngavigisaq, taamaalilluni ilinniarnerup sungiusarluni sulinertaa aamma ingerlanneqarsinnaaqqullugu. Isumaqatigiissut ilinniarnermut tamarmut atuuttuussaaq. Maluginiarneqassaaq Naalakkersuisut inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit lærlingitut imaluunniit ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissuteqarnissamik piumasaqaatitaqanngitsut akuerisinnaammatigik. Taamaattumik imm. 4-mi ersippoq lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissuteqarsimanissaq inuutissarsiutinik ilinniakkanut taakkununnga atuutinngitsoq. Aammattaaq ilisimatitsissutigineqassaaaguutit ”lærlingitut isumaqatigiissut" aamma "ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissut" aallaaveqarmata peqqussummi maanna atuuttumi, sulisitsisunit kissaataasoq tunuliaqutaralugu. Kissaatigisami pineqarpoq erseqqissarumaneqarmat lærlingi sallerpaatillugu suliffeqarfimmut attuumassuteqarmat, taamaalillunilu ilinniartitsinermik aaqqissuussinermut annikinnerusumik attuumassuteqarluni, tamannalu oqaatsip "lærlingitut isumaqatigiissutip" ersersissagaa naatsorsuutigineqarpoq.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami imm. 2 suliffeqarfiit arlaqartut ilinniartunik ataatsimik ”akuleriisillugit isumaqatigiissutitut” ilusilikkamik isumaqatigiissuteqarsinnaanerisa nassataraa. Tamatuma nassataraa suliffeqarfiit pineqartut tamarmik akisussaaffigimmassuk, ilinniartup ilinniakkaminik naammassinissaa, ilinniakkap assassorissanik ilinniagassartaanut piumasaqaatit naapertorlugit. Tamatumunnga atatillugu isumaqatigiissummi takuneqarsinnaassaaq, suliffeqarfiit suut ilinniarfimmiillunilu sungiusarluni suliffimmiinnissat ataasiakkaat isumagissaneraat.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami imm. 3-mi pineqarpoq suliffeqarfiup ilinniartumik suliffeqarfimmi allami inissiigallarnissamik isumaqatigiissuteqarsinnaaneranut periarfissaq, "nammineq suliffiup avataani inissikkallarnissamik isumaqatigiissut" tunngavigalugu. Taamatut pisoqartillugu ilinniartup, sungiusarluni sulinermut pilersaarutini nalinginnaasuni piumasaqaatit naapertorlugit,  assassorissatigut ilinniakkaminik naammassinninnissaanut akisussaaffik suliffeqarfimmi ataasiinnarmiippoq. Taanna aallaavittut tassaassaaq suliffeqarfik inissiigallartoq, nammineq suliffiup avataani inissiigallarnissamik aallartitsisuusoq.

Imm. 4-mut

Aalajangersakkami imm. 4 ilinniakkat tamarmik sungiusarluni sulinermik ilaqartitsinnginnerinut naleqqiullugu isiginiarneqassaaq. Taamaattoqaraluartorli ilinniagaq Naalakkersuisunit akuerineqartussanngussappat, akuersineq pissaaq ilinniartitsinermut pilersaarutit ilinniarfiit nassiussaat tunuliaqutaralugit. Taakkunani erseqqissarneqassaaq, ilinniagaq sungiusarluni sulinermik ilaqanngitsoq, taamatullu tamatumunnga tunuliaqutaasoq nassuiarneqassalluni, tak. sirsuummi § 18, imm. 1. Ilinniakkanut taamaattunut tunngatillugu pissutsit imm. 1- 3-mi eqqaaneqartut malinnissaat soorunami ajornassaaq.


§ 47-mut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 33-mik ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi allaaserineqarpoq tunngaviusumik malittarisassassani pineqarluni ilinniartut ilinniarnermik ingerlatsissagunik ilinniarfiup malittarisassatut aalajangersagai maleruartariaqaraat, soorlu pinngitsoorani takkuttussaatitaaneq, torersaarnissamik malittarisassat, sulianik tunniussineq il.il. Aammattaaq malittarisassanik taamaattunik unioqqutitsinerit - ilinniakkamut sunniuteqaraluarpalluunniit - ilinniartuunersiuteqarnermut tunngatillugu apeqqutinut sunniuteqarsinnaapput, tassami ilinniartuunersiaqassagaanni piumasaammat ilinniarnermut peqataanissaq.

Imm. 2-mut

Imm. 2 tassaavoq pisinnaatitaaffiliilluni aalajangersagamannalu malillugu Naalakkersuisut ilinniartunik ilinniarfimmut aggersaanermi periusissat pillugit malittarisassanik - nalunaarutitut ilusilikkanik - aalajangersaasinnaapput. Tamakkualu tassaasinnaapput ilinniariartoqqusilluni aggersaanerit ilusissaat pillugit piumasaqaatit, tamatumunnga ilanngullugit ilinniarfimmiinerup aallartinnissaanut naleqqiullugu pineqartut nassiqarnissaannut piffissaliussat.


§ 48-mut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 34-mik ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Aalajangersagaq tassaavoq pisut imminnut naleqqiunnissaannik tunngaveqarnerup ersersinnera, pineqarluni kinguneqartitsineq aallartinneqassanngitsoq, kinguneqartitsinikkut anguniagarisaq annertunnginnerusunik iliuuseqarnikkut anguneqarsinnaappat. Aammattaaq tunngavigisap nassataraa, kinguneqartitsineq aallartinneqassanngimmat, kinguneqartitsinerup ilinniartumut ajoqutissaa, ilinniartup unioqqutitsineranut naleqqiullugu naammagineqarsinnaasumik naapertuutinngippat. Taamaattumik ilinniarfiup kinguneqartitsinerit annikinnerusumik sunniisussat aallaqqaasiuttariaqarpai, ilinniartup ilinniartitsinermut ilaatitaajunnaarsinnginnerani. Ilinniartup aalajangiineq pisortatigut suliassaqarfimmut naammagittaaliutigisinnaavaa, tamatumani aammattaaq qitiusumik ilinniarfimmi ilinniartut pineqarput, tak. sirsuummi § 31, imm. 3. Aammattaaq aalajangersakkami naggatit aappaanni ersippoq, ilinniartitsinermut ilaatitaajunnarnissaq qitiusumik ilinniarfiup imaluunniit inuutissarsiutinik ilinniarfiup ulluinnarni pisortaanit aalajangerneqassasoq. Qitiusumik ilinniarfinni ilinniartunut tunngatillugu natsorsuutigineqarpoq pissusissanik saneqqutsinernut tunngasut siulersuisunit suliarineqartariaqanngitsut, tassami suliassat taamaattut ulluinnarni aqutsisuniipput. Taakku aammattaaq tassaapput takkuttussaatitaaneq pillugu malittarisassanik aamma torersaarnissamik malittarisassanik atortuutitsisut.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut pisinnaatinneqassasut, ilinniartut ilinniartitsinermut atatillugu peqataanerat pillugu malittarisassanik aalangersaanissamut. Tamatumani pineqarsinnaapput takkuttussaatitaaneq pillugu malittarisassaliorneq, torersaarnissamik malittarisassanik aalajangersaaneq, napparsimalluni peqannginnerup uppernarsaasernissaa, kinguneqartitsinerit, tamatumunnga ilanngullugit ilinniartitsinermut ilaajunnaartitaaneq, aamma ilaajunnaartitaanerit pillugit suliassat suliarinerat. Tamatumunnga atatillugu naatsorsuutigineqarpoq malittarisassat suliarineqassasut pisut imminnut naleqqiunnissaannik tunngaveqarneq qulaani pineqartoq naapertorlugu.


§ 49-mut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut peqqussummi atuuttumi § 35-mik ingerlatitseqqiineruvossanilu pineqarlutik lærlingitut isumaqatigiissutinut aamma ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissutinut qitiusumik piumasaqaatit.

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi allaaserineqarput lærlingitut isumaqatigiissuteqarnermi imaluunniit ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissuteqarnermi ilusiliussassanut ersarinnerusumik piumasaqaatit maluginiagassat. Ilutigisaanik oqaatigineqassaaq, isumaqatigiissut immersugassaq atorlugu suliarineqassammat. Immersuiffissaq ilinniartup ilinniarfigisaanut aamma kattuffinnut naapertuuttunut, assersuutigalugu sulisut sulisitsisullu kattuffiinut naapertuuttunut tusarniaassutigineqarsimassaaq, pisortatigullu suliassaqarfimmit akuerineqarsimassalluni.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi oqaatigineqarpoq immersugassami pisortatigut suliassaqarfiup akuersissutigeriigaani allannguisoqassanngitsoq. Tamatumunnga pissutaapput ilinniartumut suliffeqarfimmullu naleqqiullugu inatsisitigut isumannaatsuunissamik siunertarisat.

Imm. 3-mut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 35, imm. 3-mik ingerlatitseqqiineq. Aalajangersakkap nassataraa, ilinniartoq minnerpaamik aningaasarsianut ilinniartup pisassaanut tunngasunik ilisimatinneqartussaammat, tassami aningaasarsiassat lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissummi ersarissumik  allaqqasapput.

Imm. 4-mut

Aalajangersakkami  imm. 4-mi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut imm. 1-imi aamma 2-mi piumasaqaatit taaneqartut aamma isumaqatigiissutit imarisaat nalunaarsornissaallu pillugit erseqqissaanissamut pisinnaatitaafilerneqarnerat pillugu aalajangersagaq atuuttoq ingerlatiinnarneqassasoq.


§ 50-imut

Aalajangersagaq assigiingitsutigut allannguuteqarluni peqqussummi atuuttumi  § 36-imik ingerlatitseqqiineruvoq.

Imm. 1-imut

Aalajangersagaq isumaqarpoq, naak ilinniartut sungiusarlutik sulinerminni isumaqatigiissutit malillugit sungiusarluni sulisutut akissarsiaqarsinnaatitaagaluarlutik aammattaaq immikkut tapiutinik taaneqartartunik pissarsinissamut periarfissaqartut, tak. ilinniartuunersiaqarnermut malittarisassat. Tamanna isumaqarpoq, ilinniartoq assersuutigalugu akiliqarluni angalanissamut akuerineqarsinnaasoq, kisiannili ilinniartuunersiaqarani.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi erseqqissaatigineqarpoq ilinniartuunersiat pillugit malittarisassat aammattaaq ilinniartunut ilinniarfimmiittunut atuuttut. Tamanna tunuliaqutaralugu ilinniartoq pissutsit atuuttut aallavigalugit aamattaaq ilinniartursiaqarsinnaavoq, sungiusarluni sulineq ilinniarfimmiinnertut ingerlanneqarmat. Aalajangersagaq aalajangersakkamut atuuttumut naleqqiullugu allanngortinneqarpoq, ilinniartut ilaasa ilinniartuunersiaqarnermut paarlaallugu akissarsiaqarsinnaanerannut pisinnaatitsisoqarnissaa qularnaarumallugu.


§ 51-imut

Aalajangersakkap assingaa peqqussummi atuuttumi § 37.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami imm. 1-ip ersseqqissarpaa, isumaqatigiissuteqarnermut tunngasut atorfinitsitsinermut pingaarnerusutut tunngavigineqartut. Taamaattorli tamanna ilinniakkap anguniagaasa anguneqartussaanerannut innersuummik naleqqussarneqarpoq. Saniatigut aalajangersakkap ersersippaa, sulinermut inatsisitigut malittarisassat Inatsisartut inatsisaannut akerliunngitsut tamarmik, ilinniartunut inuutissarsiutinik ilinniagaqartunut atuummata, tamatumunnga ilanngullugit sulinermi avatangiisit pillugit inatsisit. Taamaalilluni ilinniartumut tunngatillugu pissutsinik malittarisassiornermi aallaaviupput, illuatungeriit akornanni (inter partes) pissutsit, ilinniartup sulisitsisullu akornanni atuuttut.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi erseqqissaatigineqarpoq sungiusarluni sulineq taamaallaat ilinniarnissamik siunertaqassasossuunakkullu qularnaarneqassasoq ilinniartup ilinniakkamut naleqqiullugu ingerlaannaq atorsinnaasunik pisinnaasaqalernissaa. Taamaammat suliffeqarfiup aatsaat pissutsit immikkorluinnaq ittut pissutigalugit, ilinniartoq ilinniarnermik siunertaqanngitsunik suliaqaqqusinnaavaa. Taamaattoqarpat tamanna taamaallaat pisinnaavoq ilinniakkami anguniakkat anguneqarsinnaappata. Pissutsit imm. 2-mi eqqaaneqartut eqquutsinnagit, ilinniartoq suliakkerneqassappat, ilinniartoq pisut aallaavigalugit qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuinut maalaaruteqarsinnaavoq, ilinniartoq qitiusumik ilinniarfimmut attuumassuteqaruni imaluunnit qitiusumik ataatsimiititaliamut, ilinniartoq inuutissarsiutinik ilinniarfimmut attuumassuteqaruni.


§ 52-imut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut peqqussummi atuuttumi  § 38-mik ingerlatitseqqiineruvossunalu qitiusumik ilinniarfimmi ataatsimiititaliaq - inuutissarsiutinik ilinniarfimmi ilinniartumut tunngatillugu - aamma qitiusumik ilinniarfimmi siulersuisut - qitiusumik ilinniarfimmi ilinniartumut tunngatillugu - pisinnaatinneqarput, inunnut ataasiakkaanut tunngatillugu qinnuteqartup pisinnaasaanik erseqqissumik nalileereernikkut, ilinniakkamik sivikillisaasinnaanermut. Immikkut piginnaariikkat tassaasinnaapput sulinermik misilittagaqarneq imaluunniit ilinniakkatigut immikkut piginnaasaqareerneq, ilinniartup nalinginnaasumik piffissaq ilinniarfissaq atoraluaruniulluunniit annertunerusumik pissarsinaviannginneranik nassataqartitsisussat.

Aalajangersagaq  sirsuummi § 11, imm. 1, nr. 2-mut sanilliqassaassani erseqqissarneqarpoq Naalakkersuisut ilinniakkat immikkoortuisa ilaannit sivikillisaanneqarsinnaaneq malittarisassiuussinnaagaat. Aammattaaq sirsuummi § 11, imm. 2-mi ersippoq qitiusumik ataatsimiititaliat imaluunniit qitiusumik ilinniarfinni siulersuisut tigussaasutigut aalajangiinissamut pisinnaatitaasut. Taamaalilluni sirsuummi § 11, imm. 1, nr. 2 isiginiarneqassaaq tassaasoq, nalinginnaasumik aalajangersagaq, Naalakkersuisunik periarfissiisoq, inunnut immikkut misilittagalinnut piginnaasalinnulluunniit ilinniakkanik immikkut aaqqissuussanik aallartitsinissamut. Aammattaaq Naalakkersuisut § 11, imm. 1, nr. 2 tunngavigalugu inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tamarmut atatillugu ilinniakkanik sivikillisaanneqarsinnaaneq pillugu malittarisassanik aalajangersaasinnaapput, aalajangersakkamili matumani taamaallaat ilaatinneqarlutik tunngaviusumik inuutissarsiutinik ilinniartitsinerit.


§ 53-imut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut peqqussummi atuuttumi  § 39-mik ingerlatitseqqiineruvoq.

Imm. 1-imut

Imm. 1-imi ilinniartup aamma suliffiup akornanni sungiusarluni sulinermik, taamaalillunilu piffissamik ilinniarfimmik tamarmiusumik, sivitsuinissaq pillugu isumaqatigiissuteqarsinnaanermut tunngavissat allaaserineqarput.

Nr. 1

Nr. 1-imi aalajangersarneqarpoq, ilinniarnermik sivitsuineq pisinnaasoq, ilinniartoq napparsimanini pissutigalugu ilinniarnerup tamakkiissup sivisussusaata 10 %-ia sinnerlugu peqanngissimappat.

Nr. 2

Nr. 2 taamaallaat atuutissaaq, ilinniartoq ilinniarfimmiinnerminik uteqqiisariaqalerpat.

Nr. 3

Nr. 3-mi sulinngiffeqarneq pillugu aalajangersakkamut naleqqiullugu, sulinngiffeqarnissaq akuerisaappat, sivitsuinissaq isummerfigisariaqarpoq, sulinngiffeqarnissap ilinniartup suliffeqarfiullu akornanni isumaqatigiissutigineqarneranut ilutigitillugu. Tamatuma saniatigut ilinniarfik sulinngiffeqarnissap akuersissutigineranut ilaatinneqartariaqarpoamaaliornikkut tamatuma ilinniarnerup ingerlaqqinnissaanut naleqqussarneqarnissaa piareersimaffigineqarniassammat.

Nr. 4

Nr. 4-mi pineqarput ilinniartup piffissap ilaannaani suliffii imaluunniit sulisitsisumik isumaqateqarluni piffissap ilaani sulinngiffigiunnagai. Tamatumani assersuutigalugu pineqarsinnaapput timersortartoq, nipilersortartoq imaluunniit ilinniartut allanik sulinngiffimminni soqutigisaqartut, ilinniartup suliffiullu isumaqatigiinnerisigut ilinniartup peqataaniarluni sulinngiffeqarfigisai.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkami aalajangerneqarpoq ilinniartup suliffeqarfiullu aallaavittut taamaallaat isumaqatigiissutigisinnaagaat, piffissaq ilinniarfik peqanngiffiup sivisoqataanik sivitsorneqassasoq. Isumaqatigiissummi piffissaq peqanngiffimmit sivisunerusoq pineqarpat, taamatut sivitsuinissamik isumaqatigiissut akuersissutigineqassaaq. Akuersissuteqartussat tassaapput qitiusumik ataatsimiititaliat, ilinniartoq inuutissarsiutinik ilinniarfimmi ilinniartuuppat, aamma qitiusumik ilinniarfiup siulersuisui, ilinniartoq qitiusumik ilinniarfimmi ilinniartuuppat. Tassunga atatillugu ilimagineqarpoq, ilinniarfiit akuutinneqassasut, sivitsuinerup siunissami ilinniarfimmiittarnissanut naleqqussarnissaa siunertaralugu.

Imm. 3-mut

Imm. 3-p malittarisassiuuppaa, piffissap ilinniarfiup peqanngissimaneq pissutigalugu sivitsorneranut tunngatillugu ilinniartup suliffeqarfiullu akornanni isumaqatigiissuteqartoqarnerani apeqqutit aalajangiiffiginissaat sumiissanersoq. Suliassat taamaattut qitiusumik ataatsimiititaliamit aalajangiiffigineqartassapput, tamatumani inuutissarsiutinik ilinniarfinni ilinniartut pineqarpata, qitiusumillu ilinniarfiup siulersuisuinit, qitiusumik ilinniarfimmi ilinniartut pineqarpata. Taamaattoq qitiusumik ataatsimiititaliap imaluunniit qitiusumik ilinniarfiup suliamut ilanngutitinneqarnissaanut piumasarineqarpoq, minnerpaamik illuatungeriit aappaata tamanna pillugu qinnuteqaammik saqqummiussinissaa. Taama pisoqartillugu qitiusumik ataatsimiititaliat imaluunniit qitiusumik ilinniarfiup siulersuisui piffissaq ilinniarfik sivitsorsinnaavaat, piffissamit peqanngiffiusumit sivikinnerusumik sivisunerusumilluunniit.


§ 54-imut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut peqqussummi atuuttumi § 40-mik ingerlatitseqqiineruvoq. Aalajangersagaq periarfissiivoq qitiusumik ataatsimiititaliat imaluunniit qitiusumik ilinniarfimmi siulersuisut immikkorluinnaq - sirsuummilu §§ 52-53-imi pineqanngitsunik - pisoqartillugu, ilinniarnermik sivitsuillutillu sivikilliliisinnaanerannut. Assersuutigalugu pineqarsinnaapput amigartumik piginnaasaqarneq, imaluunniit ilinniartoq inaarutaasumik soraarummeernermini angusinngitsoortoq kingusinnerusukkullu aatsaat soraarummeeqqissinnaasoq. Tamakku saniatigut aamma pineqarsinnaavoq ilinniartoq, ilinniakkap ilaanut naleqqiullugu pisinnaasanik ima takutitsisoq, ilinniartup taakkunannga naammassinninniarnissaanut pinngitsaaliniarnissaa isumaqanngitsutut nalilerneqarluni. Tamatumani pingaaruteqartumik aalajangiisuussaaq sivitsuineq ilinniakkap ilusaanut naleqqussarnissaa. Tamatigullumi pineqarpoq aalajangersagaq ataatsimut katiteriffiusoq, pisunut tigussaasunut, piffissap ilinniarfiup sivikillinissaanut sivitsornissaanulluunniit periarfissanut taaneqartunut allanut ilaanngitsunut naleqqiullugu atorneqarsinnaasoq.


§ 55-imut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut peqqussummi atuuttumi § 41-mik ingerlatitseqqiineruvossanilu  lærlingitut ilinniartinneqarnissamillu isumaqatigiissutinut tunngaviusumik periusissat allaaserineqarput.

Imm. 1-imut

Imm. 1-ip nassataraa lærlingitut isumaqatigiissut imaluunniit ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissut tassaammat  ilinniartup suliffeqarfiullu akornanni inatsisitigut pituttuisumik illuatungeriit akornanni (inter partes) isumannaagasaq aamma atorunnaarsinneqarsinnaanngitsoq.

Imm. 2-mut

Imm. 1-imi atorunnaarsitsisinnaannginneq eqqaaneqartoq imm. 2-mi naleqqussarneqarpoq. Tamatumunnga pissutaavoq sungiusarluni sulinermi qaammatit siulliit pingasut atorunnaarsitsisinnaannginnermut ilaannginnerat, tassanimi illuatungeriit tamarmik isumaqatigiissut siumut nalunaarutigeqqaarnagu atorunnaarsissinnaavaat, qaammatit siulliit pingasut illuatungeriimmik misiliiffiummata. Taamaalilluni piffissaq misiliiffik tassaavoq illuatungeriit imminnut qimerluualaarnissamut aamma atorfinitsitaanerup qaammatinik siullernik pingasunik sivinerussaneranik - taamaalillunilu atorunnaarsinneqarsinnaajunnaassaneranik -  nalilersuinissamut periarfissarisaat. Aammattaaq atorunnaarsitsinerujunnartumut atatillugu piumasarineqanngilaq atorunnaarsitsinerup patsisitalersornissaa. Piffissaq misiliiffik qaammatini siullerni pingasuni atuutttussaq, ilinniartup suliffimmi sungiusarluni sulilluni aallartinneraniit naatsorsorneqassaaq. Ilinniartup ilinniarfimmiinnini pissutigalugu peqannginneri piffissamut misiliiffimmut ilaatinneqassanngillat.

Imm. 3-mut

Imm. 3-mi pineqarpoq piffissamik misiliiffimmik imm. 2-mi taaneqartumik sivitsuineq. Tassani ersippoq ilinniartoq § 53, imm. 1-imi pissutsit taaneqartut pissutigalugit, soorlu napparsimaneq, tapiutaasumik ilinniarneq, sulinngiffeqarneq, sivikinnerusumik sulineq imalluunniit sulinnginneq pissutigalugit piffissap misiliiffiup iluani qaammat ataaseq sinnerlugu peqanngippat, piffissaq misiliiffiusoq ingerlaannartumik peqanngiffiup sivisoqataanik sivitsorneqassasoq. Imaappoq aalajangersagaq taamaallaat atussaaq peqannginneq piffissap misiliiffiup ilaani pippat, tassalu ilinniartup suliffimmiinerani qaammatit siullit pingasut ingerlaneranni.


§ 56-imut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut peqqussummi atuuttumi § 42-mik ingerlatitseqqiineruvossanilu pineqarput pisussaaffimmik sumiginnaasoqartillugu nalinginnaasumik isumaqatigiissutit pillugit inatsisitigut  pisinnaatitaaffiusartut, illuatungeriinnit tamanit atorneqarsinnaasut.

Imm. 1-imut

Nalinginnaasumik isumaqatigiissutit pillugit inatsisiliornermi tunngaviusartoq naapertorlugu, imm. 1-ip nassataraa, illuatungeriit arlaata pisussaaffini annertuumik sumiginnarpagit, aappaata isumaqatigiissummik atorunnaarsitsisinnaanera. Tassunga tunngatillugu suut annertuutut isigineqassanersut, pisunik ataasiakkaanik naliliinikkut aalajangerneqartariaqarpoq. Taamaattoq sulisitsisup akissarsititsinissamut pisussaaffimminik sumiginnaanera tamatigut annertuumik sumiginnaanertut isigineqassaaq. Tamatuma saniatigut ilinniartup tunngavissaqanngitsumik annertuumik suliffimmit peqannginnera, taassuma tungaanit annertuumik sumiginnaanertut isigineqarsinnaavoq.

Imm. 2-mut

Aalajangersakkani imm. 2 tassaavoq inatsisitigut oqariartaatsit ”eqqunngitsumik piumasarisat” kiisalu ”piumasarisat atuukkunnaartut” tunngavigalugit maleruagassanik aalajangersaanerup ersiutaa. Pissutsinut inunnut ataasiakkaanut atuuttunut naleqqiullugu, erseqqissumik naliliineq aallaavigalugu malittarisassat atortariaqarput. Tamatumunnga atatillugu eqqunngitsumik piumasarisat paasineqassapput tassaasut, pissutsit illuatungeriinni isumaqatigiissummik atorunnaarsitsisup isumaqatigiissummik atsiornermini pioreersutut naatsorsuutigisimasaralui, kingornatigulli taamaanngisaannarsimanerat paasineqartut. Taamaattorli ilutigisaanik piumasaavoq, erseqqaarissasoq, atorunnaarsitsisup isumaqatigiissut atsiorsimanavianngikkaluaraa, atsiornermi nalaani pissutsit eqqortut ilisimasimasuugunigit. Tamatumani assersuutigalugu pineqarsinnaavoq, ersarissumik saqqummersoq, sulisitsisup lærlingitut isumaqatigiissummik atsiornermini aallaavisimagaa, lærlingi aalajangersimasunik pisinnaasaqartoq, kingornatigulli taamaanngitsoq paasinarsisoq. Kisiannili tamatumunnga ilutigitillugu uppernarsineqarsinnaasariaqarpoq, sulisitsisup pissutsit eqqortut ilisimasimasuugunigit isumaqatigiissut atsiorsimanavianngikkaluaraa.

Aalajangersakkap piumasarisanut atuukkunnaartunut innersuussinerani pineqarpoq, atugassarisat immikkut ittut, lærlingitut isumaqatigiissutip imaluunniit ilinniartinneqarnissamik isumaqatigiissutip atsiornerani atuuttut, kingusinnerusukkut allanngornerat. Taamaattorli ilutigisaanik ersarissaaq, atugassarisat pineqartut aalajangiisuusumik sunniuteqarsimasut, isumaqatigiissummik atorunnaarsitsisup isumaqatigiissummik atsiorneranut naleqqiullugu. Tamatumunnga tunngatillugu aalajangiinissaq aammattaaq pisimasumik nalilersuereernermi aalajangiiffigineqartariaqarpoq. Tamatumani assersuutigalugu pineqarsinnaavoq ilinniartup lærlingitut isumaqatigiissummik atsiugaqareernermi kingorna suliffeqarfiup nutaamik piginnittortaqalerneranik misigisaqartoq, suliffeqarfiup ilusaanik ilinniartup ilinniagaanut naapertuukkunnaartumik allannguisumik. Saniatigut assersuutigineqarsinnaavoq nalinginnaasumik naliliinikkut  ersarissisoq ilinniartoq lærlingitut isumaqatigiissuteqarsimasoq, sulisitsisup suliassat allaaserinerannik tunniussaa naapertorlugu allarluinnarnik pisinnaasaqalertussatut ilimagisaqarluni. Tamatuma kingorna ilinniartoq suliassamut allarluinnarmut nuutsinneqarpoq. Aammattaaq tassani tunngavigineqarsinnaassaaq, suliassat allaaserinerat tunniqaqqaartoq, ilinniartup lærlingitut isumaqatigiissummik atsiorneranut aalajangiisuusumik pingaaruteqarsimasoq.

Takuneqarsinnaasutut malittarisassamik atuinissamut piumasarineqarpoq, tunngavigisat assigiinngisitsinngitsut aallaavigalugit nassuerutigisariaqartoq, piumasaqaatit eqqunngitsut imaluunniit piumasarisat atuukkunnaartut, lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissutip atsiorneranut aalajangiisuusimasut. Aammattaaq piumasarisariaqarpoq, isumaqatigiissummik atorunnaarsitsiniartup, naammaginartumik pissuteqarluni pissutsit piviusut isumaqatigiissutip atsiornerani takusinnaasimanngikkai, imaluunniit isumaqatigiissuteqarnissamut piumasarisat allanngornissaat naammaginartumik pissuteqarluni takusinnaasimanngikkai.

Aammattaaq aalajangersagaq illuatungeriit aappaannit tamanilluunniit patsisigineqarsinnaavoq.

Imm. 3-mut

Imm. 3-mi aalajangersarneqarpoq qisuariarnissamut piffissaliussaq, illuatungeriit arlaat imm. 1 aamma 2 naapertorlugit sumiginnaasoqartillugu pisinnaatitaaffik atorlugu, lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissummik atorunnaarsitsiniassappat. Qaammammik ataatsimik qisuariarnissamut piffissaligaaneq imaappoq, isumaqatigiissummik atorunnaarsitsiniartoq atorunnaarsitsinissamut pissutaasumik paasinninnerminiit imaluunniit paasinnittariaqarsimagaluarnerminiit, kingusinnerpaamik qaammatip ataatsip qaangirani illuatungerisaminut saaffiginnittariaqartoq. Nalinginnaasumik sissuerneq ima paasineqassaassaasoq nalinginnaasumik sissuerneq, assingusunik pisoqartillugu nalinginnaasumik naatsorsuutigisariaqartoq. Tamatumunnga pissutaavoq taamaanngippat pineqartoq isigineqassammat eqqunngitsumik piumasaqaatinik akuersaarsimasutut. Piumasaqaatinut atuukkunnaartunut naleqqiullugu piffissaliussaq naatsorsorneqassaaq, atorunnaarsitsisup piumasaqaatit allanngornerannik paasinninneraniit imaluunniit paasinnissimasariaqaraluarneraniit.

Imm. 4-mut

Imm. 4-mi erseqqissarneqarpoq ilinniartup tapertaliussaasumik atuarnera, atorunnaarsitsinermut patsisiliqarsinnaanngitsoq, imaappoq tamanna assersuutigalugu atuuppoq, tapertaliussaasumik atuarneq piumasaqaatinut atuukkunnartunut ilaasutut patsisiginiarneqartillugu. Aalajangersagaq atuuppoq atuartitsissutit ataasiakkaat imaluunniit ilinniarfimmiinneq ataaseq amerlanerilluunniit pineqartillugit. Ilinniartoq arlaleriarluni aalajangersimasumik soraarummeernissaminut misilitsinnisaminulluunniit akuerisaanngippat, lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissutip atorunnaarneranik kinguneqarsinnaavok, sirsuummi  § 57.


§ 57-imut

Aalajangersagaq pingaarnerusutigut peqqussummi atuuttumi § 43-mik ingerlatitseqqiineruvoq. Aalajangersagaq ilinniartup  § 48-mi pissutsit taaneqartut tunngavigalugit ilinniartitsinermut ilaatitaajunnaarneranut tunngassuteqarpoq, imaappoq takkuttussaatitaanermut torersaarnissamillu malittarisassanik unioqqutitsinerit kingunerisaannik, imaluunniit ilinniartoq marluk sinnerlugit angusinani soraarummeersimappat misilitsissimappalluunniit imaluunniit qitiusumik ataatsimiititaliamit, imaluunniit ilinniartoq qitiusumik ilinniarfimmut attuumassuteqarpat, qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuinit, immikkut akuersissummik tunineqarsinnaanngippat. Taamatut pisoqartillugu lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissut atorunnaassaaq. Aalajangersakkap siunertaraa erseqqissassallugu, lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissutip atorunnaarsinnera pisortatigoortumik suliassatut suliarineqassanngitsoq, ilinniarfiup ilinniartoq ilinniartitsinermut ilaatikkunnaarpagu, imaluunniit ilinniartup ilinniarfimmi ilinniarneq naammassisinnaanngippagu, tassami atorunnaarsitsineq tassaaginnarpoq ilinniartitsinermut ilaajunnaartitaanerup imaluunniit ilinniarfimmi ilinniarnermik ingerlatsisinnaannginnerup nassatarisaa. Taamaammat lærlingitut ilinniartinneqarnissamilluunniit isumaqatigiissutip atorunnaarnera aalajangiinertut iluseqanngilaq. Akerlianilli ilinniartup ilinniartitsinermut ilaajunnaarsitaanissamik ilinniarfiup aalajangiinera naammagittaalliutigisinnaavaa.

§ 58-imut

Aalajangersagaq ilaatigut peqqussummi atuuttumi § 44-mik ingerlatitseqqiineruvossanilu ilinniartup aamma sungiusarluni suliffiup akornanni isumaqatigiinngissutigineqartut pillugit aalajangiisarnerit pineqarput. Aalajangersagaq aammattaaq matuma siuliani, ilinniartup sungiusarluni sulinermut atatillugu suliffeqarfimmut nalinginnaasumik atasuunera pillugu eqqaaneqartunut, naleqqiullugu isigineqassaaq. Taamaattumik ilinniartup sungiusarlunilu suliffiup akornanni isumaqatigiinngissutit pingaarnerusutigut tassaapput sulinermut tunngasutigut inatsisit naapertorlugit suliassat, assersuutigalugulu tassaanatik pisortat ingerlatsinerat pillugu inatsisiliornermut tunngassuteqartut.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami ersippoq, qitiusumik ataatsimiititaliaq ilinniartup aamma sungiusarluni suliffiup akornanni isumaqatigiinngittoqartillugu aallaqqaammut isumaqatigiissitsiniaqqaassasoq. Taamatut isumaqatigiissitsisoqarsinnaanngippat, qitiusumik ataatsimiititaliaq suliamik aalajangiissaaq. Taamaattoq qitiusumik ataatsimiititaataliap pisinnaatitaanera taamaallaat atuuppoq ilinniartoq inuutissarsiutinik ilinniarfimmut attuumassuteqarpat.

Imm.2-mut

Sungiuisarluni suliffiup ilinniartullu qitiusumik ilinniarfimmi ilinniartuusup akornanni isumaqatigiissuteqarnermut naleqqiullugu, qitiusumik ataatsimiititaliat suliarisartagaat qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuinit isumagineqassapput. Taamaattumik qitiusumik ilinniarfiup siulersuisui taamatut pisoqartillugu aallaqqaammut ilinniartup suliffeqarfiullu akornanni isumaqatigiisitsiniassapput, illuatungeriilu isumaqatigiissuteqarsinnaanngippata siulersuisut suliamik aalajangiissapput. Qitiusumik ilinniarfiit siulersuisui immikkut ataatsimiititaliamik pilersitsisinnaapput, assersuutigalugu suligallartussatut inissitamik, imaluunniit isumaqatigiinngissutinik taamattunik suliaqartartussanik, aalajangiineq ilanngullugu, pilersitsisinnaallutik. Tamatumani aamma pineqarsinnaavoq, qulaani nalinginnaasuni oqaaseqaatini immikkoortoq 2b, pkt. 9-ip ataani taaneqartoq, aqutsineq pillugu naapittarfik, qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa pilersissinnaasaat.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami aalajangiqarpoq, isumaqatigiinngissutit akissarsiatigut atorfinitsitaanermilu atugassarititat pillugit apeqqutinut tunngasuuppata, qitiusumik ataatsimiititaliap imaluunniit qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuisa aalajangiinerat sulinermi pissutsinut eqqartuussiveqarnikkut aaqqissuussinermut saqqummiqarsinnaasvoq, illuatungeriit kattuffimmut ilaasortaappata. Taamaanngippat apeqqut eqqartuussivinnit aalalajangiiffigineqartussanngortinneqartariqarpoq.

Imm. 4-mut

Qitiusumik ataatsimiititaliap imaluunniit qitiusumik ilinniarfinni siulersuisuit aalajangiinerat allaffissornikkut oqartussaasumut allamut ingerlateqqinneqarsinnaanngimmat, sungiusarluni suliffiup imaluunniit ilinniartup, qitiusumik ilinniarfiup siulersuisuisa imaluunniit qitiusumik ataatsimiititaliap aalajangiinerisa nassatarisaanik annaasaqaataat pillugit piumasaqaatit, taamaallaat eqqartuussisunut saqqummiqarsinnaapput.


§ 59-imut

Aalajangersagaq ilaatigut peqqussummi atuuttumi § 45-mik ingerlatitseqqiineruvoq.

Imm.1-imut

Imm. 1-imi aalajangersarneqarpoq ilinniartut ilinniartinneqarnissamik lærlingitulluunniit isumaqatigiissuteqarsimasut, sulisilluni ajoqusersinnaanermut sillimmasiisarneq pillugu malittarisassanut ilaasut, tak.  Kalaallit Nunaanni sulisilluni ajoqusersinnaanermut isumannaarineq pillugu inatsisip atortuulersinneqarneranik peqqussut nr. 273, 24. april 2001-imeersoq. Tamanna taamaallaat ilinniarfimmiinnernut, ilinniarnerup naammassinissaanut pisariaqartunut atuuppoq. Taama pisoqartillugu ilinniartoq sulisitsisup sulisilluni ajutoorsinnaanermut sillimataanut ilaassaaq.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi ersseqqissarneqarpoq, ilinniartunut atuaatigalutik sungiusartillutik imaluunniit imm. 1-imi taaneqartut avataatigut ilinniarfimmiitillutik ajoqusertunut, sulisitsisup sulisilluni ajoqusersinnaanermut sillimmataanut ilaassasut, suliffimmut assingusuni ilinniartitsisoqartillugu ajoqusertoqarsimappat. Ajutoornerit tamakkua Namminersorlutik Oqartussat sulisut ajoqusersinnaanerinut sillimmataannut ilaatinneqarput. Aalajangersagaq manna sirsuummi attatiinnarneqarpoq, ilinniartut sulisilluni ajoqusersinnaanermut sillimmasiineq pillugu inatsisinut nalinginnaasumik ilaasanngimmata, tak. imm. 1-imut oqaaseqaatini peqqussut eqqaaneqartoq.


§ 60-imut

Aalajangersagaq annertigut peqqussummi atuuttumi § 46-mik ingerlatitseqqiineruvossaallunilu ilinniartut suliffeqarfiillu akornanni inatsisitigut pissutsinik Naalakkersuisut malittarisassiussisinnaanerannnut pisinnaatitsissut. Tamatumunnga atatillugu pisinnaatitsilluni aalajangersagaq atuuttoq tunngavigalugu nalunarummik pilersitsisoqarnikuunngilaq. Aalajangersagaq takorloorneqarsinnaavoq atorneqartoq, sungiusarluni suliffiup ilinniartullu akornanni isumaqatigiinnginnerit pillugit malittarisassanik aalajangersaanissaq siunertaralugu, soorlu ilinniartup sungiusarluni suliffiup torersaarnissamik suliallu suliarinissaannik malittarissaanik maleruaasussaatitaanera, sungiusarluni suliffiup sungiusarluni sulineq pillugu oqaaseqaateqartussaatitaanera aamma sulinermi aaqqiagiinngissuteqartoqarnerani ilinniartup inissisimanera allallu pillugit malittarisassanik.


Kapitali 9

Kapitali 9-mi eqqartorneqartut tassaapput pikkorissarnerit aningaasanut inatsit aqqutigalugu aningaasalersorneqartut pillugit nalinginnaasumik tunngavissat. Saniatigut kapitalimiipput aalajangersakkat Inatsisartut 2008-mi upernaakkut ataatsimiinneranni inatsimmik allannguinermut atatillugu akuersissutigineqartut, taamatullu atasiakkaatigut ersarissaatissat sirsuutigineqarlutik. Taamaalilluni kapitali annerusumik tassaavoq inatsisinik atuuttunik ingerlatitseqqiineq. Kapitalimi matumani annermik pingaartinneqarpoq maannarniit annertunerusumik suliffissaqartitsiffinni inuutissarsiutinillu ilinniartitsinermut tunngasuni peqataasut allat ilaatinnissaat, suliniuteqarfissanut naleqqiullugu tamatigoornerusunik pisariaqartitsinermillu aqqartumik neqerooruteqartarnissap qularnaarnissaa siunertaralugu. Tassunga atatillugu pikkorissarnerit tapiiffigineqarsinnaasut ingerlannerinut naleqqiullugu sumiinneq aallaavigalugu killilersuisoqanngilaq,kisianni naatsorsuutaavoq pikkorissarnerit tapiiffigineqarsinnaasut sallerpaatillugu Kalaallit Nunaanni ingerlanneqartassasut.

Pikkorissaanerit tapiiffigineqarsinnaasut siunertaraat inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut iluanni inuit eqimattakkaat piukkunnarsarneqarnissaat, taamaanngippat pineqartoq inatsisitigut tunngavigisat avataanniilissammat. Inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut iluanni tapiissarnerup pineqarnerata, Inuussutissarsiutinut ilinniartitaanerit inuussutissarsiutinullu pikkorissartitsisarnerit pillugit Inatsisartut peqqussutaata pissusissamisuuginnartumik malitsigaa, tamannalu sirsuummi allanngortinneqanngilaq. Taamaalilluni Inatsisartut pequssutaata atuuttup, kiisalu Sulisoqarnermut akitsuut pillugu Inatsisartut inatsisaata, tapiissutinut aningaasaliissutit akileqqunerini ilaatigut tunngaviusartup, tak. tassani § 2, malitsigaat taamaallaat inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasunut atatillugu pikkorissarnernut tapiisoqarsinnaammat, taamaammallu assersuutigalugu pikkorissarnerit ilinniartitsisunut perorsaasunullu saaffiginnittut inatsisitigut tunngavissat avataanniillutik, tamannalu oqaatigineqareersutut annerusumik peqqussummi atuuttumi malittarisassanik ingerlatitseqqiineruvoq.

Naatsorsuutigineqarpoq nalunaarutitut ilusilerlugu aalajangerneqassasoq, pikkorissarnernut akuerisaasunut tapiissutit pingaarnerusutigut malittarisassatut angalanernut najugaqarnernullu tapiissutitut tunniqartassasut, pikkorissarnermut akiliutinut ullormusianullu tapiissutaanatik. Taamaattoq ilutigisaanik naatsorsuutigineqarpoq nalunaarummi taamaattumi aalajangersarneqassasoq pikkorissarnerni tapiiffigineqarsinnaasuni ilitsersuisut ullormusiaqartinneqarsinnaassasut, ullormusiat sulisitsisunut aningaasartuutaasarmata.


§ 61-imut

Imm.1-imut

Aalajangersakkap Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 47, imm. 1, naggat siulleq assigaa. Aalajangersakkami imm. 1-imi aalajangersarneqarpoq Inatsisartut aalajangertassagaat, inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut iluanni pikkorissarnerit neqeroorutaasut qanoq annertutigissanersut, aningaasanut inatsimmi aningaasaliissutit immikkoortinneqartut tunngavigalugit. Aalajangersakkap nassatarissavaa, pikkorissaanernut assigiinngitsunut tapiissutit assigiingitsut tapiissutigineqarsinnaassammata. Erseqqinnerusumik malittarisassiuussineq naatsorsuutigineqarpoq nalunaarusiornikkut pissasoq. Tapiisarnermik aaqqissuussinikkut saaffigineqarput sulisut ilinniagaqanngitsut aamma ilinniagaqarsimasut, suliffissaaleqisut ilanngullugit.

Sirsuutigineqarpoq pikkorissaanerit sulisunut ilinniagaqanngitsunut ilinniagaqarsimasu-mullu, taamatullu suliffissaaleqisunut tunngasut, sammitinneqassasut inunnut inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut iluanni annerpaamik "ilinniagaqarsimasutut" ilinniagalinnut. Tamatumunnga pissutaavoq naatsorsuutigineqarmat, inuutissarsiutigalugu sulisut pineqartut suliffissaqartitsiffiit piumasaqaataannik naammassinninnissamut naleqqiullugu, immikkut pisariaqartitsissasut, taamatullu naatsorsuutigineqarluni inuutissarsiutigalugu sulisut allat qaffasinnerusumik ilinniagaqartut nalinginnaasumik aningaasaliissutit allat aqqutigalugit periarfissinneqassasut. Tamatumunnga atatillugu inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut iluanni ilinniarsimasut ilinniarsimanngitsullu pisortatut tunngaviusumik pikkorissarnernut immikkoortukkaarneqartunut peqataaneri tapiiffigineqarsinnaassapput.

Inatsisartut peqqussutaani atuuttumi § 47, imm. 1, naggatit aappaat, atorunnaartussatut sirsuutigineqarpossami § 61, imm. 1-imi naggatit siulliata nassatarereerpaa, namminersorlutik suliffiutillit aammattaaq tapiiffigineqarsinnaanissaat, taakku ilutigisaanik ilinniarsimasuugunik ilinniarsimanngitsuugunilluunniit. Taakku saniatigut aammattaaq aalajangersakkamut pisortat ilaassapput.

Taamaattoq pisortat namminersortullu inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasut iluanni annerpaamik sivikinnerusumik ingerlaqqiffiusumik ilinniagaqartuussapput. Imaappoq ilinniakkat sivikinnerusut ingerlaqqiffiusut, taakkunanilu ilinnialernissamut piumasaqaataasinnaapput pikkorissarnernik naapertuuttunik naammassisaqarsimanissaq.

Pikkorissarnernut tapiiffigineqarsinnaasunut ersarinnerusumik piumasaqaatit, pikkorissarnerit sivisussusaat, tapiiffigineqarnissamut piumasaqaatit, tapiissutinik tunniussineq, tapiissutit annertussusaat allallu ilanngullugit, maannamutut nalunaarutitut ilusilerlugit aalajangersarneqassapput, tak. sirsuummi § 62, imm. 2.

Imm. 2-mut

Aalajangersagaq ilaatigut peqqussummi atuuttumi § 47, imm.1, naggatit aappaannik ingerlatitseqqiineruvoq. Naak tapiissutit taamaallaat angalanernut ineqarnernullu aningaasartuutinik matussutissatut tunniuneqartaraluartut, inuutissarsiutit siuarsarneqarumasut ilaannut atatillugu, maannamutut angalanernut ineqarnermullu tapiissutit qaavatigut aningaasartuutinut allanut aamma tapiissuteqartoqarsinnaavoq. Tamatumani annermik pineqarput pikkorissarnernut akiliutinik matussusiinerit. Salliutillugit pineqarput inuutissarsiutit qaqugukkulluunniit ineriartorfiusussatut nalunaarutigineqartut.

Imm. 3-mut

Aalajangersakkami imm. 3-p assigaa peqqussummi atuuttumi § 47, imm. 2, tassuunalu pingaarnerusumik malittarisassaq ersersinneqarpossaasoq qitiusumik ilinniarfiit imaluunniit inuutissarsiutinik ilinniarfiit suli tassaassasut pikkorissarnernik pineqartunik isumaginnittut. Ilutigisaanik imm. 4-mut innersuussinissaq sirsuutaavoq, qasukkaanissatut sirsuutigineqartup, Inatsisartut inatsisip kingullermik allanngortinneranut atatillugu akuersissutigisaasa nassatarisaanik.

Imm. 4-mut

Aalajangersakkap Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 47, imm.3 assigaa. Aalajangersagaq Inatsisartunit 2008-mi upernaakkut atulersinneqarpoq, pikkorissarnernut, pineqartup iluani ingerlataqartartunit allanit neqeroorutigineqartunut, tapiinissamut periarfissiinissaq siunertaralugu. Tamakkua tassaasinnaapput pikkorissarnernut Piareersarfinnit imaluunniit pikkorissaasartunit namminersortunit neqeroorutigineqartunut atatillugu tapiissutit. Kingulliullugu taaneqartumut tunngatillugu tassaasinnaapput naqitassanik suliaqarnermut imaluunniit elektronikkimut tunngatillugu pikkorissarnerit, imaluunniit motoorinik ilisimasaqarnermut tunngatillugu pikkorissarnerit il.il. Ilimagineqarpoq malittarisassanik qasukkaanerup nassatarissagaa ingerlaavassutsip ineriartornerullu annertusinerat, inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasuni pikkorissarnerit pitsaassusaannut atatillugu, tassami matuma kingorna ilimagineqarpoq pikkorissarnerit pisariaqartitsinermik aallaaveqarnerulluni ingerlanneqartalissasut.

Imm. 5-imut

Imm. 5-imi  peqqussummi atuuttumi § 47, imm. 3, naggatit aappaat, inuit ataasiakkaat pikkorissartarnerinut tunngasoq, ingerlateqqinneqarpoq. Aalajangersagaq - Qitiusumik Ilinniarfiit Kattuffiata, Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiififiata aamma ILIK-up tusarniaanermut akissutaat tunuliaqutaralugit - immikkoortinneqarpoq, imm. 5 nutaaq avissaartillugu ikkqarmat. Pikkorissaanernut taakkununnga peqataanermut aallaaviungajuppoq, suliffeqarfiit aalajangersimasut pikkorissarnermik taassumannga pisariaqartitsinerat. Ulluinnarni imaattarpoq, suliffeqarfik qitiusumik ilinniarfimmut saaffiginnittarluni, taassumalu saaffiginnissut pisortatigut suliassaqarfimmut ingerlateqqittarlugu, tassanilu saaffiginnissut tunuliaqutaralugu suliaq aalajangiiffigineqassaapiiffigineqarunnarneralu akuersissutigineqarluni. Pikkorissaanerit taamaattut tamanut ammasumik neqeroorutigineqarneq ajorput, akuttunngitsumik Kalaallit-Nunaata avataani ingerlanneqartaramik.

Imm. 6-imut

Imm. 6 tassaavoq Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaata, Inatsisartut peqqussutaata kingullermik allanngortinneqarneranut atatillugu allannguutissatut sirsuutigisaanik ingerlatitseqqiineq. Aalajangersakkakkut erseqqissarneqarpoq sulisut sinnisaannik pikkorissaanerit imaluunnit taakkununga peqataanerit tapiiffigineqarsinnaanngitsut. Tamatumunnga pissutaavoq naatsorsuutigineqanngimmat, pikkorissarnerit taakkua, inuutissarsiutinut aalajangersimasunut imaluunniit nalinginnaasumik inuutissarsornermut naleqqiullugu piukkunnarsagaanissamik piumasaqaatit piviusunngortissagaat.


§ 62-imut

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami imm.1 peqqussummi atuuttumi § 48, imm.1 -mik ingerlatitseqqiineruvoannalu § 61-imut sanilliqassaaq, tasssani takuneqarsinnaavoq inuutissarsiutinik ilinniartitsinermut tunngasuni pikkorissarnerit tapiiffigineqartartut. Taamaammat ilinniarfiit pikkorissarnermi peqataasunit akiliuteqartitsisinnaanerat pisariaqarpoq.

Imm. 2-mut

Aalajangersagaq tassaavoq peqqussummi atuuttumi § 48, imm. 2-mik aamma § 49-mik ataatsimoortitsineq. Naatsorsuutigineqarpoq nalunaarusiornikkut malittarisassanik aalajangersaasoqassasoq, pikkorissaanernik piginnaasanik inerisaanissamik, ilinniartitseqqinnerit ilanngullugit, aallaveqarlutik periarfissiisunik. Ilutigisaanik ilimagisaavoq ilanngqassasoq, pikkorissarnernut, inuttut inerikkiartornermik siunertaqartunut tapiinissamut periarfissamanna suliamut atatillugu piginnaanngorsarnermut pisariaqartutut nalilerneqarpat. Naatsorsuutigineqarpoq aallaavittut pikkorissarnerit taakku suliffissaaleqisunut iliuusissanik pilersaarutit pinngitsoorani suliarineqartussat tunngavigisasagaat imaluunniit immikkoortukkaartumik piginnaaniviit aallaavigalugit pikkorissaanerit ilagissagaat.

Aningaasatigut inatsimmi immikkoortinneqarsimasut tamakkiisumik atorneqarnissaasa tungaannut tapiiffigineqarnisaq taamaallaat periarfissaqassaaq.

Nalinginnaasumik pikkorissarnermi peqataasut akiliuteqarnissaannut malittariasassanik aalajangersaanerup saniatigut, sirsuutigineqarpoq, Naalakkersuisut tapiissutinik qinnuteqarneq pillugu aalajangersaasinnaanissamut erseqqissumik pisinnaatinneqarnerat ilanngqassasoq, soorlu immersugassat atorlugit qinnuteqartarnissaq pillugu. Immersugassat qularnaassavaat qinnuteqartut paasissutissanik pisariaqartunik tamanik nassitsinissaat, pikkorissarnerit pineqartut tapiiffigineqassanersut erseqqissumik nalilernissaat siunertaralugu, tapiiffigineqarnissamik qinnuteqaatit suliarinissaannut atugassanik.

Saniatigut sirsuutigineqarpoq, pisortatigut suliassaqarfiup akinik aalajangigai malillugit, tapiissutit annertussusissaannik malittarisissiorsinnaanermut pisinnaatitsisoqassasoq, tassuunakkut ajornarunnaassalluni najugaqarnermut aningaasartuutinut tapiissutit aalajangersarnissaat, assersuutigalugu ullormut  ataatsimut annertussusiliinertut iluseqartillugu. Tassunga atatillugu ilinniarfiit pikkorissaanissamut taperneqarnissamik qinnuteqaataat, aamma inuit ataasiakkaat tapiiffigineqarnissamik qinnuteqaataat Kalaallit Nunaata avataani pikkorissarnerni peqataanissamut tunngassuteqartut immikkoortinneqarsinnaapput. Aammattaaq aalajangersakkami pikkorissaanerit tapiiffigineqarsinnaasut siunertaannut tunngatillugu malittarisassanik, tapiiffigineqarnissamut piumasaqaatinik, tapiissutillu annertussusissaannut malittarisassanik aalajangersaanissamut pisinnaatitsineq ilaavoq. Aammattaaq Naalakkersuisut, inunnut ataasiakkaanut pikkorissarnernik taaneqartut pillugit assingusunik malittarisassiorsinnaapput.


Kapitali 10

Kapitali 10-p imarivaa aalajangersagaq ataaseq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi kapitali 9-mit ingerlatiqqinneqartoq. Kingulliullugu taasap, tassalu kapitali 9-p, imarivai aalajangersakkat assigiinngitsut, naammagittaalliorsinnaanerup malittarisassiorneraniit kommunit aningaasalersuinerat pillugu malittarisassanik aalajangersaanermut siammaassimasut. Tassunga atatillugu sirsuutigineqarpoq peqqussummi atuuttumi § 50 atorunnaarsinneqassasossani aalajangersarneqarpoq peqqussut, inatsisitigut maleruagassanut immikkut ittunut allanut naleqqiullugu, appasinnerusumik inissisimasutut isigineqassasoq. Sirsuut aqqutigalugu naatsorsuutigineqarpoq eqaassuseq ima annertutigisoq qularnaarneqassasoq, assersuutigalugu inuutissarsiutinik ilinniakkat assigiinngitsut imarisaannut naleqqiullugu, aalajangersagaq pineqartoq pisariaarutissalluni.

Saniatigut sirsuutigineqarpoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 51-imi misileraanermik aaqqissuussinermut pisinnaatitsissut atorunnaarsinneqassasoq. Tamatumunnga tunngavigineqarpoq naatsorsuutigineqarmat sirsuut, naak inuutissarsiutinik ilinniartitsineq nikerartaraluaqisoq, naammaginartumik eqaassuseqartitsissasoq, annermik aqutsinermik aaqqissuussinissatut sirsuutigineqartoq pissutigalugu, tassanimi pisinnaatitsissutit sirsuutigineqartut  aallaavigalugit pissutsit immikkut ittut sillimaffiginissaat periarfissinneqarpoq. Aammattaaq paasinarsisimavoq peqqussummi atuuttumi § 51 ulluinnnarni atoruminaatsoamaammallu suliniutinik aallanisaanernut tunngavittut atorneqarsimanani. Kiisalu sirsuutigineqarpoq aammattaaq Inatsisartut peqqussutaani atuuttumi § 53 atorunnaassasoassuma naleqqukkunnaarnera pissutigalugu. Tamatumunnga pissutaavoq taamani inuutissarsiutinik ilinniarfiusunut aningaasartuutit avittarneranniit maanna Piareersarfeqarluni aaqqissuussinermut ikaarsaariarneakkua kommuninit ingerlanneqarput, Namminnersorlutik Oqartussat kommunalbestyrelsillu ataasiakkaat akornanni sullissinissamik isumaqatigiissutit tunngavigalugit.


§ 63-imut

Aalajangersagaq tassaavoq Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi § 52-imik pingaarnerusutigut ingerlatitseqqiineq.

Imm. 1-imut

Aalajangersakkami imm. 1-imi ersippoq ilinniartut maalaarutat, tamatumani pineqarsinnaallutik ilinniarfiup ilinniartumut kinguneqartitsinera assersuutigalugu ilinniartitsinermut ilaajunnaartitsinikkut, imaluunniit ilinniartumit ilinniarnermi sivitsornera sivikkillineraluunniit pillugit aalajangiinermik maalaarutit, Naalakkersuisunut saqqummiqarsinnaasut. Suleriaaseq naapertorlugu imaappoq pisortatigut suliassaqarfimmut naapertuuttumut ingerlatinneqassasut. Tamatuma saniatigut assersuutigalugu sungiusarluni suliffissatut akuerineqanngitsoornek. § 45, pillugu maalaarutit aammattaaq pisortatigut suliassaqarfimmut naapertuuttumut saqqummiqarsinnaapput.

Sirsuummi § 31, imm. 2-mut aamma  § 58-imut innersuussutit siunertaraat erseqqissassallugu, maalaarsinnaatitaanermut ilaanngimmata qitiusumik ilinniarfiup ingerlatsinertik pillugu aalajangiineri aamma qitiusumik ataatsimiititaliat kiisalu qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa ilinniartup sungiusarlunilu suliffiup akornanni aaqqiagiinngissutaat pillugit aalajangiineri.

Imm. 2-mut

Imm. 2-mi sirsuutigineqarpoq Naalakkersuisut peqqussummi atuuttumi § 52, imm. 2 assingalugu, nalunaarutitut ilusilerlugu, maalaarfiusartussat pillugit malittarisassanik aalajangersaanissamut pisinnaatitaaffilerneqassasut, taamatullu maalaaruteqarsinnaanerup killiliiffiginissaa maalaarnermilu periusissat pillugit aalajangersaasoqarsinnaavoq. Aalajangersagaq atorneqarsinnaavoq maalaarfiusartusaanik  pilersitsinermut. maalarutinik suliaqarlutillu taakku pillugit allaffissornikkut inaarutaasumik aalajangiisartussanik.


Kapitali 11

Kapitalimi pineqarput piffissaq atuuttuulerfissaq aamma ingerlatsinikkut malittarisassanik atorunnaarsitsineamatullu ikaarsaariarnermi malittarisassat ilanngqarnissaat sirsuutigineqarluni.


§ 64-imut

Imm. 1-mut

Imm. 1-imi sirsuutigineqarpoq Inatsisartut inatsisissaat 1. januar 2011atortussanngortin-neqassasoamaalillunilu Inuussutissarsiutinut ilinniartitaanerit inuussutissarsiutinullu pikkorissartitsisarnerit pillugit Inatsisartut peqqussutaat maanna atuuttoq atorunnaassasoq. Piffissaliussaq naleqqussarneqarpoq, maanna qitiusumik ataatsimiititaliaasut aqutsinermik aaqqissuussinerup nutaap atuutilernissaanut suliniutinik pisariaqartunik piviusunngortitsinissaq siunertaralugu piareersarnissaannut, tak. nalinginnaasumik oqaaseqaatit ataanni immikkoortoq 2b, pkt. 8.

Qitiusumik ataatsimiititaliat, qitiusumik ilinniarfinnut tunngatillugu, 2010-p naanissaata tungaanut ingerlanissaat naatsorsuutigineqarpoq. Aammattaaq piffissaliinerup periarfississavaa, allaffissornikkut maleruaqqusanik inatsimmut atasunik arlaqartunik suliaqarnissaq piviusunngortitsinissarlu.

Aammattaaq sirsuutigineqarpoq Imarsiornermik ilinniartitaanerit pillugit Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi kapitali 2 atorunnaarsinneqassasoq,  tassami kapitalip imarsiornernik ilinniarfiit taakkunanilu ilinniakkat aqqarnerinut malittarisassat aalajangersarpai. Matuma kingorna sirsuummi aalajangersakkat, Imarsiornermik ilinniartitaanerit pillugit Inatsisartut peqqussutaanni aalajangersakkanut allanut naapertuuttussapput.

Imm. 2-mut

Aallaqqaammut siunertaagaluarpoq sirsuutigineqassasoq Qitiusumik ilinniarfiit aqqarnerat pillugu Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 29, 5. november 1998-imeersoq qitiusumik ilinniarfinnut naleqqiullugu atorunnaarsinneqassasoq. Tamatumunnga patsisaavoq nalunaarummi aalajangersakkat, inatsisitigut atugassarititanut sirsuutip pilersinniagaanut  naapertuutinngimmata, taamatullu nalunaarummi pissutsit eqqaaneqartut sirsuummi malittarisassiuqarmata. Kisianni taamatut nalunaarummik ilaannakortumik atorunnaarsitsinerup, nalunaarutip allanngortinnera assigissagaa naatsorsuutigineqarpoq tamannalu Namminersorlutik Oqartussat malittarisassaliornermut tunaartarisaannut atuuttunut naapertuutinngilaq. Taamaattumik nalunaarutip atuukkallarnissaa naatsorsuutigineqarpoamaattorli taamaallaat inuutissarsiutinik ilinniarfinnut naleqqiullugu, tak. § 3, imm. 2, tassami Inatsisartut inatsisaat manna pingaarnerulluni salliujuassaaamaalillunilu qitiusumik ilinniarfinnut atuutissalluni, tak. inatsisit pingaarnerullutik inissimasut pillugit tunngavik (lex superior). Kisiannili siunertarineqarpoq, sirsuut akuerineqassappat, piaartumik nutaamik nalunaarusiortoqassasoq, nalunaarummik pineqartumik piumasarisaasut naapertorlugut atorunnaarsitsisumik. Aammattaaq sirsuutigineqarpoq Siammasissumik Tunngaviusumik Ilinniartitaanermi (S.T.I.) ilinniartussat tiguneqartarneri pillugit Namminersornerullutik Oqartussat Nalunaarutaat nr. 1, 9. januar 1990-imeersoq atorunnaarsinneqassasoq. Tamaatumunnga patsisaavoq sumiiffinni ataasiakkaani inuutissarsiutinik ilinniarfiit atorunnaarnerisigut nalunaarutip naapertuukkunnaarnera.


§ 65-imut

Sirsuutigineqassaaq qitiusumik ilinniarfiit siulersuisuisa sirsuummi  § 35, imm. 5 tunngavigalugu qitiusumik ilinniarfiit forstanderiinik atorfinitsitsisinnaatitaanerat soraarsitsisinnaatitaanerallu, forstanderinut Inatsisartut inatsisaata atuutilersinneqarnerani ilinniarfinni pineqartuni forstanderitut atorfeqartunut naleqqiullugu atuutissanngitsoq. Tamatumunnga patsisaavoq pissutsit pinngitsaaliinikkut arsaarinninnermut eqqaanartut pinngitsoorumaneqarmata, tassami taamaanngippat sirsuummi § 35, imm. 5 atorfinnik atorunnaarsitsinernut sanniliuuneqarsinnaassammat.