22. september 2009 UKA 2009/91
Peqqussutissatut siunnersuummut nalinginnaasumik nassuiaatit
Nalinginnaasumik nassuiaatit1. Peqqussutissatut siunnersuutip tunuliaqutaa:
Taamanikkut Landsrådiusut 1978-imi Kalaallit Nunaanni meeqqat atuarfianni 8. klassimiit qummut atuartunut ilinniarnermut tapiissutit pillugit Landsrådip ileqqoreqqusaa aalajangiuppaat. Tamatu-mani siunertarineqarpoq angajoqqaat aningaasaqarnikkut ikiorsernissaat, aningaasat pissutigalugit meeqqap atuarnissaminut piukkunnaraluartup atuartitaasussaatitaanerup naammassinerani atuarun-naartinnissaata pinaveersaartinnissaa. Aammattaaq siunertaavoq angajoqqaat suli angajoqqaaminniittunik atuartuutillit angajoqqaanut meeqqaminnik nerisaqarfigiitigalugu atuarfimmiittuutilinnut sanilliullugit ajornerusumik inissisimannginnissaat.
Landsrådit ileqqoreqqusaat annertunngitsunik allannguuserlugu Meeqqat atuarfianni klassini qullerni atuartut atuarnermut tapiiffigineqartarnerat pillugu Inatsisartut peqqussutaat nr. 5, 28. oktober 1982-imeersoq aqqutigalugu ingerlateqqinneqarpoq. Tamatuma siunnersuutiginera taamani Isumaginninnermut Naalakkersuisumut suliarineqarpoq.
Qulequtaani ”ilinniarnermut tapiissutit” allanngortinneqarpoq ”tapiissutinngortillugu”, ilinniagaqartunut tapiissutit pillugit malittarisassanut paarlaanneqarnissaat pinngitsoorumallugu. Tapiissu-teqarnissamut atuartup atuarnerminut malinnaanissaanik piumasaqaat ilannguteqqinneqarpoq, tamanna Landsrådit ileqqoreqqusaanni 1978-imeersumi aamma ilaagaluarpoq, allannguinermili peer-neqarsimalluni. Siunnersuutip oqallisiginerani eqqaaneqarpoq aaqqissuussinerup Kulturimut Ilinniartitaanermullu Naalakkersuisoqarfimmut nuunneqarnissaa kissaatiginartoq. Tamatumunnga pis-sutigitinneqarpoq aaqqissuussineq inunnik isumaginninnermut ilaasutut isigineqassanngimmat, aamma aaqqissuussinerup meeqqat atuarfiata ulluinnarisaanut attuumassuteqarnera. Tamatuma ki-ngorna Naalakkersuisut aalajangiuppaat aaqqissuussinerup ingerlannera nuunneqassasoq (1983-imi).
Landsrådip ileqqoreqqusaa taassumalu malitsigisaa Inatsisartut peqqussutaat tamarmik aalajangiun-neqarput meeqqat atuarfiata pinngitsoorani atuarfiusussamut namminerlu piumassutsimik atuarfiusussamut avinneqarnikuunerata nalaani. Peqqussutip akuerineqarnerata nalaani meeqqat atuarfiat aveqqavoq ukiuni 9-ni pingaarnertut atuarfimmut, ukiuni 2-ni nangitsiviusumik atuarfimmut qaavatigullu ukiuni 2-ni pikkorissarluni atuarnermut. Ukiuni 9-ni siullerni pinngitsoorani atuartitaasussaatitaaneq atuuppoq.
Inatsisartut peqqussutaata nr. 8, 21. maj 2002-meersup akuersissutigineratigut meeqqat atuarfianniinneq ukiunut 10-nut sivikillivoq, taakkunanngalu ukiut 9 pinngitsoorani atuartitaasussaaffiul-lutik.
Inatsisartut peqqussutaata nr. 12, 20. november 2006-imeersup akuersissutigineratigut, taassumalu malittaanik nalunaarut nr. 15, 23. juni 2008-meersoq aqqutigalugu meeqqat atuarfiat ukiuni 10-ni pinngitsoorani atuartitaaffiusussanngorpoq, tamannalu maanna atuulluni.
Taamaalilluni ullumi meeqqat atuarfianni nammineq piumassutsimik atuarnissaq atorunnaarnikuuvoq. Taamaalillutik angajoqqaat pisussaapput meeqqatik meeqqat atuarfiata sivisussusissaa tamaat atuartissallugit, imaappoq ukiuni 10-ni tamani imaluunniit qularnaassallugu meeqqat atuarfiata avataani atuartitaassagunik nalinginnaasumik meeqqat atuarfianni piumasaqaataasunut nallersuus-sinnaasumik atuartitaasinnaassasut. Taamaalilluni tapiisarnerup eqqunnerani siunertaasut aappaat atuukkunnaarpoq.
Aammattaaq Naalakkersuisut isumaqarput angajoqqaat meeqqaminnik angerlarsimasuutillit angajoqqaanut meeqqaminnik nerisaqarfiutigalugu atuarfinniittuutilinnut naleqqiullugu aningaasatigut ajornerusumik inissisimanngitsut.
2. Inatsisissatut siunnersuutip imarisai:Siunnersuutikkut siunnersuutigineqarpoq Meeqqat atuarfianni klassini qullerni atuartut atuarnermut tapiiffigineqartarnerat pillugu Inatsisartut peqqussutaat nr. 5, 28. oktober 1982-imeersoq atorun-naarsinneqassasoq 1. august 2010-miit atuutilersumik.
Sunniuteqalerfissaa toqqarneqarpoq meeqqat atuarfianni ukioq atuarfiusoq 1. august-imiit 31. juli-mut ingerlasarmat, tak. § 7, imm. 1 atuarfik pillugu peqqussummi, taamaammallu ukiumut atuar-fiusumut 2009/2010-mut piffissaq pineqartoq tamaat aningaasaliisoqarnikuuvoq.
3. Pisortanut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunerisassai:Siunnersuutip akuerineqarnerata nassatarissavaa, tapiisarneq atorunnaassammat 1. august 2010-miit sunniuteqalersumik. Tapiisarnermik aaqqissuussineq kommuninit aqutarineqarpoq, aningaasartuu-tillu kommuninit aningaasartuutigineqartarlutik. Aaqqissuussinermut maannamut nunatta karsianiit kommunit ataatsimoortumik tapiissutitigut aningaasaliiffigineqartarput. 2009-mi tapiissutit 7 mio. kr.-iupput. Peqqussut naapertorlugu tapiissutit qinnuteqaatigineqaqqaanngitsumik tunniunneqartarput qaammatit tamaasa kingumoortumik, ukiuni atuarfiusuni tamani qaammatini 10-ni, siuller-millu tunniunneqartarlutik 15. september kingullermillu 15. juni. Taamaammat 2010-mi piffissap ilaanut naleqqussakkamik ataatsimoortumik tapiissutit ikilineqassapput, 2001-miillu tamakkiisumik ikilineqassallutik.
Aaqqissuussinerup atorunnaarsinneratigut aammattaaq kommunit, atuarfiit aamma Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfik allaffissor-nikkut oqilisaanneqassapput.
Kommunit suliassarivaat nalilersussallugu pilersuisut kikkut tapisisinnaatitaanersut, tapiissutit annertussusaasa naatsorsornerat tapiissutillu tunniunneqarnissaat.
Allaffissornikkut oqilisaataasussat ima annertutiginngissorineqarput kommuninut ataatsimoortumik tapiissutinik allannguissallutik.
Atuarfiit suliassaraat atuartut takkunnerisa nalunaarsornissaat, sumiiffinnilu ataasiakkaani atuarfeqarfinnik ingerlatsivinnut nalunaarutiginissaat, tapiissutisinissamummi apeqqutaavoq atuartut qanoq atuarnerminnut malinnaatiginersut. Malinnaanissamik piumasaqaat Meeqqat atuarfianni klassini qullerni atuartut atuarnermut tapiiffigineqartarnerat pillugu. Tassani ersippoq atuartoq atuarnerminut malinnaasutut isigineqassaguni, piffissami aalajangersimasumi qaammammik ataatsimik sivi-sussuseqartumi, napparsimanerup allatigullu peqquteqarlutik atuanngitsoornerup saniatigut, akunnerit atuarfiit 10 sinnerlugit atuanngitsoorsimassanngitsoq. Taamatut nalunaarsuineq atuarfinni tamani 9. aamma 10. klassini atuartunut tamanut pisarpoq. Tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq ilin-niartitsisut sulinerminnut atatillugu atuartut atuarnerat nalunaarsortareermassuk, taamaalillunilu allaffissornikkut oqilisaatituaasussaq tassaalluni nalunaartarunnaarnissaq.
Naalakkersuisoqarfiup suliassarai pisortaqarfittut suliassat nalinginnaasut, taakkununnga ilaalluni aaqqissuussineq pillugu allaffissornikkut malittarisassiorneq. Aammattaaq Naalakkersuisoqarfik tapiissutinut atatillugu kommunini aalajangiinerit pillugit maalaartarfiuvoq. Suliat ikittuinnaat maalaarutigineqarsimapput. Taamaammat allaffissornikkut oqilisaaneq ima annertutiginngilaq sipaarniuteqarfiusinnaalluni.
4. Inuutissarsiutinik ingerlatsisunut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunerisassat:Inatsisissatut siunnersuut inuutissarsiutinik ingerlatsisunut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu sunniuteqassanngilaq.
5. Avatangiisinut pinngortitamullu kinguneriumaagaiInatsisissatut siunnersuut avatangiisinut pinngortitamullu sunniuteqassanngilaq.
6. Innuttaasunut kingunerisassaiInatsisissatut siunnersuut innuttaasunut allaffissornikkut sunniuteqassanngilaq.
Ukiumit atuarfiusumut 2010/2011-mit tapiissutit atorunnaassapput, taamaattumillu ilaqutariit atuarfimmi 9.-10. klassini atuartuutillit isertitatik pissutigalugit maannamut tapiiffigineqartariaqarsimasut tapiiffigineqartarunnaassallutik.
Tapiissutini isertitat apeqqutaammata tapiissuteqartarunnaarnikkut ilaqutariit aningaasaqarnikkut inissisimanerlunnerpaat eqqugaanerussapput. Tamatumunnga atatillugu ilisimatitsissutigineqarsin-naavoq ukiumi atuarfiusumi 2008/2009-mi tapiissutissat annerpaaffissaat ukiumut 11.344 kr.-iummata meeqqanullu ukiumut 195.674 kr.-it angullugit isertitalinnik perorsaasulinnut tunniunneqassallutik. Tapiissutit meeqqanik 289.535 kr.-it aamma 314.099 kr.-it akornanni isertitalinnit pilersuisunut 3.682 kr.-inut ukiumut appartikkiartorneqassapput pilersuisullu 314.099 kr.-inik amerlanerusunillu isertitalinnut atorunnaassallutik.
7. Pisortanut kattuffinnullu tusarniaaneqInatsisissatut siunnersuut piffissami 22. juli – 25. august 2009-mi ukununnga tusarniaassutigineqarpoq:
Naalakkersuisoqarfiit tamarmik
KANUKOKA
Kal. Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat
ILIK
SIK
IMAK
KANUNUPE
NUSUKA
AK
Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat, AK aamma Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik nalunaarput siunnersuummut oqaaseqaatissaqaratik.KANUKOKA allappoq peqqussummi siunertaasup atorunnaarsimanera isumaqatigalugu, tassami atuarfimmi atuartarneq tamarmi maanna pinngitsoorani ingerlanneqartussaammat. Taamaattumik KANUKOKA imarisaanut oqaaseqaatissaqanngilaq.
SIK-mit nalunaarutigineqarpoq peqqussutip atorunnaarsinneqarnissaanik siunnersuut tusaatissatut tigugitsik, peqqussummilli atuisut ajornerusumik atugaqalinnginnissaat qularnaarneqartariaqartoq. Naalakkersuisut tamatumunnga oqaatigissavaat peqqussutip atorunnaarnera peqqussummik atuisut ajornerusumik atugaqalernissaannik nassataqanngitsoorsinnaanngitsoq, tapiissuteqartoqartarunnaartussaammat.
IMAK-imit siunnersuutip maanna saqqummiunneqarnera tupaallaatigineqarlunilu eqqumiigineqarpoq. Tamatumunnga tunngavilersuutigineqarpoq piffissami kingullermi meeqqat kaallutik innartar-nerat tusagassiorfinni oqallisigineqangaatsiarmat, kiisalu allat nunatsinni inuiaqatigiinni inuttut atugarisatigut assigiinngitsumik atugaqarneq oqallisigalugu, pisuut pisuunngoriartorlutik piitsullu pii-tsunngoriartorlutik. Taamaattumik IMAK-imit kaammattuutigineqarpoq isumaginninnermut tun-ngasut ilanngullugit meeqqanut inuusuttunullu tunngasunut ilivitsumik pilersaaruteqartoqalersinnagu siunnersuut naammassineqassanngitsoq. Tamatumunnga atatillugu oqaatigineqarpoq allanik taarsiissuteqarani tapiissutit piiginnarneqassappata ilaqutariit meerartallit atugaasa assigiinnginnerat annertuseriartiinnarneqassasoq. Taamaattumik allamik taarsiissuteqarani inatsisissatut siunnersuut naammassineqassappat ilaqutariinnut meerartalinnut pineqartunut kingunipiluutissat IMAK-imit an-nilaanngatigineqarput. Aammattaaq allanneqarpoq atuarfimmit misilittakkat paasinarsisikkaat tapiissutit taakku ilaqutariinnut meerartalippassuarnut pingaaruteqarluinnartuusut, ernummatigine-qarsinnaasorlu inuusuttut pineqartut sunngiffimminni suliffeqartariaqalernissaat, atuarnerannut tuttussamik.
IMAK-imit naggasiullugu oqaatigineqarpoq allanik ilaqutariinnut meerartalinnut assigiissitsinerunissamik isumaginninnikkullu qularnaarinissamik qularnaariffiusinnaasunik malittarisassanik atuut-tunik taarsiissutaasinnaasunik suliniuteqartoqarpat aalajangersakkap atorunnaarsinneqarnissaa isumaqatigineqarsinnaasoq. Naalakkersuisut tamatumunnga oqaatigissavaat siunnersuuteqarnermi tu-nuliaqutaasoq siunnersuummut nalinginnaasumik nassuiaatini allassimasutut tassaammat aaqqissuussinerup nutaanngilisimasutut isigineqarnera, tassami aaqqissuussinerup atuutilernerani siuner-taaqqaartoq atorunnaartutut isigineqartariaqarmat, atuarfimmi atuartarneq tamarmi maanna pinngitsoorani ingerlatassaammat. Taamaattumik isumaginninnikkut tapiissutituinnaq aaqqissuussinerup ingerlaannarnissaa Naalakkersuisut naapertuussorinngilaat.
Aningaasanut Naalakkersuisoqarfimmit allanneqarpoq inatsit atuutilersinneqarmat nassuiaatini allaaserineqarsimanngitsoq inatsisissatut siunnersuut Namminersornerullutik Oqartussat kommunilu akornanni taarsiissutitut aningaasanik sunik imaqarnersoq, taamaattumillu inatsisissatut siunnersuutip atorunnaarsinneqarnerata kingunerisaanik (peqqussutip atorunnaarnerata kingorna) kommu-ninut taarsiissutissat pillugit naalakkersuisoqarfiup isumaqatigiinniarnissaanut misissoqqinneqartariaqartoq tunngavissiisariaqartorlu naalakkersuisoqarfik isumaqarmat.Tamatuma kingorna naalak-kersuisoqarfimmit uppernarsarneqarpoq ataatsimoortumik tapiissutit pillugit isumaqatigiinniarnermi maanna qaffasissuseritinneqartut pingaaruteqartut, taakkulu aningaasaqarnikkut kingunerisassanik allaaserinninnermi ukiumut 7 millioner kr.-itut allassimapput. Naalakkersuisoqarfimmut oqaaseqaatigineqartut allat siunnersuummut oqaaseqaatini ilanngunneqarput.
Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut nassuiaatit
§ 1-imutAalajangersakkakkut meeqqat atuarfianni klassini qulliunerusuni atuartunut tapiissutit pillugit Ina-tsisartut peqqussutaat atorunnaarsinneqartussatut siunnersuutigineqarpoq. Tamatumunnga pissutaa-voq peqqussummut siunertaasut atuukkunnaarnerat, meeqqat atuarfianni atuarneq tamarmi maanna pinngitsoorani atuarfiusussaammat. Nalinginnaasumik oqaaseqaatini itisilerineq innersuunneqar-poq.
§ 2-mutSiunnersuutigineqarpoq peqqussut atuuttuulissasoq 1. januar 2010 sunniuteqalissallunilu 1. august 2010. Tamatuma nassatarissavaa tapiisarnerup ukiup atuarfiusup 2009/2010-p naanerani atuukkunnaarnera, taamaalillunilu 1. august 2010-miit tapiisoqartarunnaarluni.