5. november 2009

UKA 2009/12

 

Siunnersuut pillugu nassuiaatit

Nassuiaatit nalinginnaasut

1. Aallaqqaasiut

Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisissaattut nr. 7-itut, 13. juni 1994-imeersutut ullumikkut atuuttuusoq, pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu Inatsisartut inatsissaattut kiisalu pisortat ingerlatsinerat pillugu paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu Inatsisartut inatsissaattut siunnersuutit tamatumunnga peqatigitillugit oqaluuserineqartut piareersarlugit suliarineqarneranni arlalinnit oqaatigineqarpoq Inatsisartut inatsisaat taakku pingasut inatsisiliatut imminnut ataqatigiissutut Inatsisartunit isigineqartut ineriartortitsineq misilittagaalersullu tunngavigalugit allanngortinneqartariaqartut.

Pingaartumik Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisaannut atatillugu Inatsisartut 1993-imi ukiakkut ataatsimiinneranni siullermeerinermi oqaatigineqarpoq Ombudsmandi pillugu Danmarkimi inatsimmi, Kalaallit Nunaanni inatsimmut tunngavigineqartumi, allannguutit Inatsisartunit ingerlaavartumik malinnaaffigineqartariaqartut.

Ombudsmandi pillugu Danmarkimi inatsit tamatuma kingornagut Folketingip Ombudsmandia pillugu inatsisikkut nr. 473-ikkut 12. juni 1996-imeersukkut immikkoortutigut arlalitsigut allanngortinneqarpoq.

Ombudsmandip misilittakkat arlallit sulinermi ingerlanerani katersorsimavai, taakkulu takutippaat Inatsisartut inatsisaanni tassani aalajangersakkat arlallit ilaanneeriarlutik nalornissutissaqalersitsisartut. Aammattaaq inatsisip kalaallisut oqaasertai ataasiakkaatigut inatsisip qallunaatut oqaasertalersorneqarneranut nikingassuteqartut paasineqarpoq.

Qanoq paasinninnissamik nalornissutit Inatsisartut inatsisaanni atuuttumi eqqartorneqartunut ukununnga tunngasumik pilersimapput:

• Ataatsimiititaliat, aalajangiisartut allallu aalajangiinissamut oqartussaassuseqartut, Inatsisartunilu ilaasortanit ilaasortaaffigineqartunut ilanngullugit eqqarsaatigalugit Ombudsmandip sulinermini pisinnaatitaaneranik killissalersuineq.
• Aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffinnik Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartunik Ombudsmandip sulinermini pisinnaatitaaneranut ilanngussineq.
• Ombudsmandip inunnik ataasiakkaanik oqartussaasumit atorfeqartitaasunik misissuineri.
• Ombudsmandip Inatsisartunut, Naalakkersuisunut kommunalbestyrelsinullu nalunaarutiginnittussaatitaanera.
• Inatsimmi atuuttumi § 6, imm. 2-mi oqaaseqatigiit siulliit kalaallisut qallunaatullu oqaasertaasa assigiinngissuteqarnerat.
• Malittarisassalioriaaseq, Inatsisartut inatsisaata saniatigut Inatsisartunit Ombudsmandimut peqqusissummik oqartussaaffiup iluani peqqusissutigineqartumik atuiffiusoq, soorlu Ombudsmandip Sulinera pillugu Aalajangersakkat Nalinginnaasut aqqutigalugit taamaattoqartoq. Peqqusissutit taamaattut atuunnerminni innuttaasunut oqartussaasunullu, Ombudsmandip sulinerani sammineqartunut, inatsisitut kimeqanngillat.
• Ombudsmandip akissarsiaqarsinnaatitaaneranik soraarnerussutisiaqarsinnaatitaaneranillu aalajangersaaneq.
• Ombudsmandip oqartussaasunut nakkutigisassaminut attuumassuteqartuunnginneranik qulakkeerinninneq.

Aammattaaq oqaatigineqassaaq Ombudsmandi, Ombudsmandeqarfiup inuiaqatigiinni saqqumilaartuunissaanik pisariaqartitsineq matussuserniarlugu, kommuninut angalasarsimammat tamatumunngalu atatillugu kommunit ingerlatsiviini sulianik siumut aalajangeriigaanngitsumik toqqakkanik tigulaaraluni misissuinertigut sulianillu tigulaarinertigut kommunit sulianik suliarinninnerannik nakkutilliisarsimalluni. Taamaattumik misissuinermik suliaqarneq Ombudsmandip suliassaasa nalinginnaasut ilagigaat inatsisikkut aalajangersarneqarpat tamanna naleqquttuusorinarpoq. Aalajangersakkap taassuma tamatumunnga peqatigitillugu Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 2, imm. 3 ingerlateqqissavaa.

Naalakkersuit aammattaaq Ombudsmandimut 14. maj 2009-mi saaffiginnipput, Ombudsmandi Naalagaaffiit Peqatigiit naalliutitsisarneq allatullu peqqarniingaartumik, inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pinnittarneq imaluunniit pillaasarneq akiorniarlugit isumaqatigiissutaanut ilassut 18. december 2002-meersoq nammineq piumassuseq malillugu ilannguffigineqarsinnaasoq tunngavigalugu nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut suliassamik tiguserusussinnaanersoq paasiniarlugu.

Saaffiginnissut taanna Danmark eqqarsaatigalugu Danmarkimi Folketingip Ombudsmandiata suliassamik taassuminnga suliassinneqarsimaneranik tunngaveqarpoq.

Folketingilli Ombudsmandia oqartussaasunik suliffeqarfinnillu Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussat Savalimmiunilu Namminersornerullutik Oqartussat ataannittunik misissuinissaminut pisinnaatitaanngilaq. Nunanut Allanut Mininstereqarfiup periaatsinik assigiinnik pilersitsisoqarnissaa anguniarlugu Kalaallit Nunaanni Ombudsmandi Savalimmiunilu Ombudsmandi oqartussaasut suliffeqarfiillu pineqartut eqqarsaatigalugit nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut toqqarneqassasut Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussanut Savalimmiunilu Namminersornerullutik Oqartussanut siunnersuutigisimavaa.

Inatsisartut Ombudsmandiata suliassamik taassuminnga isumaginnissaguni pisariaqarneratut attuumassuteqanngitsooreernerata nassatarisaanik, suliassallu nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisup isumagisassaanut assingusut Ombudsmandip annertuutigut isumagisarereermagit suliassap taassuma Inatsisartut Ombudsmandiannut inissinneqarnissaa aaqqiissutissaqqissorinarpoq, tamatumunngalu peqatigitillugu naleqquttuusorinarluni - inuiaqatigiit aningaasaqarnerannit aamma isiginniarlugu - nakkutilliisoqarfimmik nutaarluinnarmik pilersitsisoqarnissaanut taarsiullugu.

Isumaqatigiissummut ilassummi aalajangersakkat tunngavigalugit nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut sulineq Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisaatigut atuuttukkut tamakkiisumik aalajangersaavigineqarsimanngilaq. Inatsisissatut siunnersuummi matumani misissuinissamut piginnaatitaanerpiaap ilanngunneqarnissaa siunnersuutigineqaraluartoq manna naleqquttuusorinarpoq, tassalu nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisumut pissutsit immikkut ittut isumaqatigiissummi immikkut taaneqartut, matumani inatsisiliaassamaartut pillugit oqaaseqaateqarnissamut aamma suliffeqarfinnik pisortat ingerlatsiviisa avataanniittunik misissuinissamut pisinnaatitaaneq ilanngullugit eqqarsaatigalugit, Kalaallit Nunaanni Ombudsmandi pillugu inatsimmi immikkut aalajangersakkatut ilanngunneqarnissaat.

Tamanna pillugu aalajangersagaq inatsisissatut siunnersuummi § 17-itut ilanngunneqassasoq siunnersuutigineqarpoq.

Aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffiit Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartut Ombudsmandip sulinerani pineqartunut Ombudsmandi pillugu inatsimmi atuuttumi § 4, imm. 2 tunngavigalugu ilanngunneqarnerat sulinermi qanoq paasinninnissamik nalornissutissaqalersitsisarsimavoq.

Suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 1, imm. 2, paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu inatsimmi § 1, imm. 2 aamma pisortani oqartussaasut nalunaarsuiffii pillugit inatsimmi § 2 tamarmik piginnaatitsissummik imaqarput, tassalu Naalakkersuisut nalunaarutikkut aalajangersarsinnaagaat Inatsisartut inatsisaat pineqartut ingerlatseqatigiiffinnut, suliffeqarfinnut, peqatigiiffinnut il.il. erseqqinnerusumik taaneqartunut, pisortat ingerlatsineranni ilaasutut isigineqarsinnaanngitsunut atuutissasut. Taamaattorli piginnaatitsissutit taakku atuutissapput pineqartut taakku sulineranni aningaasartuutit Namminersorlutik Oqartussanit kommuninilluunniit annertunerusutigut aningaasalersorneqartarpata, imaluunniit pineqartut taakku Inatsisartut inatsisaat imaluunniit Inatsisartut peqqussutaat tunngavigalugu Namminerlutik Oqartussat imaluunniit kommuni sinnerlugu aalajangiinissamut piginnaatinneqarsimappata.

§ 7, imm. 3-mi aalajangersagaq § 4, imm. 2-mik massakkut atuuttumik ingerlatitseqqittussatut siunnersuutigineqartoq Ombudsmandi pillugu inatsisip aamma ingerlatsineq pillugu nalinginnaasumik inatsiseqartitsinerup atuuffigisaasa ataqatigiissuutinneqarnissaannik kissaateqarneq taamaalillunilu Ombudsmandip nakkutilliinerata assigiissaartuunissaa tunngavigalugu isiginiarneqassaaq, suliffeqarfiit ilaannarkortumik pisortanit pigineqartut namminersortulluunniit Ombudsmandip sulinerani ilanngunneqarnerisa inatsisikkut imaluunniit allaffissornermik aqutsinermi aalajangiinikkut aalajangersarneqarnerat imaluunniit ilanngussinerup inatsisini malittarisassani inatsiseqartitsinikkulluunniit tunngavinni inatsisikkut aalajangersagaanngitsuni pineqartunut ilaatinneqarnerat apeqqutaatinnagu.

Ombudsmandip aaqqissuussaanikkut Inatsisartut aamma Naalakkersuisut eqqarsaatigalugit taakkununnga attuumassuteqartuunnginnera inatsisissatut siunnersuutikkut aammattaaq erseqqissarneqarpoq.

Malittarisassanik Ombudsmandip Atorfeqarfiata eqqartuussiveqarnerullu akornanni pissusiusunik aqutsisunik aalajangersaanissaq pisariaqarsorineqanngilaq, tassami eqqartuussiveqarneq naalagaaffiup ullumikkut oqartussaaffigisaanut ilaammat, Namminersorlutik Oqartussat taamalu aamma Ombudsmandip pisinnaatitaanerata avataaniittoq.

Inatsisartut Siulittaasoqarfiata Ombudsmandip saaffiginninnerata kingornatigut Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisaata allannguutissaatut siunnersuut 2000-imi suliaraa.

Siunnersuut taanna naalagaaffimmi, Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu aqutsinikkut oqartussaasunut arlalinnut tusarniaatigalugu nassiunneqarsimavoq, taamatuttaarlu Kalaallit Nunaata Eqqartuussivia tusarniaavigineqarsimalluni. Taakkua saniatigut KANUKOKA aamma Folketingip Ombudsmandia siunnersuut pillugu tusarniaavigineqarsimapput.

Tusarniaanermut akissutit tiguneqartut pingaartumik kommunit soqutigisaannik saqqummiussisut sulianik suliarinninnermi pitsaassuseqartitsineq naammaginartoq qulakkeerniarlugu kommunit pitsaanerusumik tunngavissaqalernissaannik pisariaqartitsineq pillugu ataatsimuunerusoq oqaasertaligaasunik tikkuussisuupput.

Tamanna tunngavigalugu inatsisissatut siunnersuummik saqqummiussinissaq unitsikkallarneqarsimavoq, tusarniaanermi akissutini pisariaqartitatut saqqummiunneqartup annertussusiata naliliivigineqarnissaa siunertaralugu.

Massakkut pineqartoq tassaavoq kommunit (aqutsinermilu allaffissornikkut oqartussaasut allat) sulinerminnik suliassat suliarineqartarnerat pillugu malittarisassanut naleqqussaanissaminnut ukiut 15-it sinnerlugit periarfissaqareersimalernerat, Ombudsmandillu ataatsimut paasinninnera unaavoq aqutsinikkut allaffissornerup pitsaassusia piffissap ingerlanerani pitsanngoriartinneqarsimasoq, suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsisip atortuulersinneqarnerata kingornatiguinnaanngitsoq, aammali piffissami Ombudsmandi pillugu inatsisip allanngortinneqarnissaanik siunnersuutip 2000-imi tusarniaatigalugu nassiunneqarnerata kingornatigut ingerlasimasumi.

Tamatuma saniatigut pineqartoq tassaavoq kommunini suliassaqarfiit aaqqissuuteqqinneqarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaata nr. 14-ip, 19. november 2007-imeersup atortuulersimanera, tamatumalu nassataralugu nunami maani kommunit 18-iusut 1. januar 2009 aallarnerfigalugu kommunerujussuarnut sisamanut katigutsinneqarsimanerat. Tamatumunnga peqatigitillugu nammagassanik suliassanillu agguataarinermik iluarsaaqqinneq ingerlanneqarsimavoq, tamatumalu nassataralugu akileraaruserinerup ingerlanneqarneranut akisussaaffiup akiliisitsiniarnermullu oqartussaanerup Namminersorlutik Oqartussanit tiguneqarnerat.

Ombudsmandip Siulittaasoqarfimmut oqaatigisimavaa Ombudsmandi sulisunilu aqutsinermi allaffissornikkut immikkoortortaqarfiit nutaat ilusilersuinermik iluarsaaqqinnerup kingunerisaanik pilersimasut eqqarsaatigalugit atuartitsinermik paasisitsiniaanermillu suliaqarnissaminnut piareersimasut.

Kiisalu Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussat pillugit inatsitsikkut, 21. juni 2009-mi atortuulersukkut aalajangersarneqarpoq Kalaallit Nunaanni pissaaneq pingasunut agguataagaasoq, tak. inatsimmi tassani § 1, taamatuttaarlu Namminersornerullutik Oqartussani oqartussaasut/immikkoortut pillugit taaguutit qallunaatuui manna tikillugu atuussimasut Namminersorlutik Oqartussat atulersinneqarnerisigut allanngortinneqarsimapput, tassa qallunaatut taaguutit Landstinget aamma Landsstyret atorunnaarlutik Inatsisartut aamma Naalakkersuisut aamma qallunaatut taaguutigitinneqalersimammata.

Tamanna tunngavigalugu Inatsisartut Siulittaasoqarfiata paasinninnera unaavoq inatsisissatut siunnersuummik saqqummiussinissamut piffissanngorsimasoq, taamaalilluni Ombudsmandi pillugu inatsit allanngortitaq Namminersorlutik Oqartussat kommunillu ilusilersuinikkut allanngortinneqarsimasut Ombudsmandimit nakkutigineqarnerannut tunngaviusinnaaleqqullugu.

2. Siunnersuummi immikkoortut pingaarnerit

Inatsisissatut siunnersuut immikkoortunik pingaarnernik imaattunik nassataqarpoq:

• Aalajangersakkat Nalinginnaasut atorunnaarsinneqassapput inatsissatullu siunnersuummut ilanngunneqarlutik.
   
• Inatsisip paasiuminarsagaasumik imatut aaqqissoqqinneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq, tassalu inatsisip paasinartunngorsarnissaa eqqarsaatigalugu kapitalinut imaalillugu agguarneqassasoq: Ombudsmandip Inatsisartunut pissusai pillugit aalajangersakkat nalinginnaasut inatsimmi §§-ini 1-imit - 6-imut katersorneqarlutik, Ombudsmandip pisinnaatitaanera pillugu malittarisassat inatsimmi §§-ini 7-imit 17-imut katersorneqarlutik, Ombudsmandip sulianik suliarinnittarnera aamma qisuariarnissaminut periarfissai inatsimmi §§-ini 18-imit 24-mut katersorneqarlutik, Ombudsmandeqarfiup iluani pissutsit pillugit malittarisassat inatsimmi §§-ini 25-mit 29-mut katersorneqarlutik kiisalu atuutilersitsineq pillugu aalajangersakkat § 30-mi.
   
• Ombudsmandip misissuinerisa malittarisassatut pingaarnertut pisortani oqartussaasunut, inunnulli ataasiakkaanut pinnatik, sammitinneqartarnerat malillugu inatsit aaqqissorneqassaaq.
   
• Ombudsmandip sulinerata ilaatut assigiinngitsut akornanni nammineerluni suliniutit, nakkutilliinermut atatillugu misissuiartornerit atorfeqartitsiviusunillu misissuiartornerit pillugit malittarisassaq inatsimmi ilanngunneqassaaq.
   
• Naalagaaffiit Peqatigiit naalliutitsisarneq allatullu peqqarniingaartumik, inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pinnittarneq imaluunniit pillaasarneq akiorniarlugit isumaqatigiissutaanut ilassut 18. december 2002-meersoq nammineq piumassuseq malillugu ilannguffigineqarsinnaasoq tunngavigalugu Ombudsmandip nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut suliassaa inatsimmi ilanngunneqassaaq.
   
• Tusarniaalluni allakkat oqaaseqaataagallartullu il.il. suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi aamma paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu inatsimmi suliani allagaatinik paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu aalajangersakkani pineqartunut ilaatinnginnissaannut Ombudsmandi periarfissaqalissaaq.
   
• Ombudsmandip qisuariarnissaminut periarfissami ilaattut suliap pineqartumut aningaasartuutaanngitsumik eqqartuussivimmi suliarineqarnissaanik akuersisoqarnissaa inassuteqaatigisinnaavaa.
   
• Ombudsmandip oqartussaasunut nakkutigisassaminut attuumassuteqartuunnginnera qulakkeerneqassaaq.
   
• Siunnersuutigineqarpoq Ombudsmandimik taassuma sulinera pillugu eqqartuussivimmut suliassiissutinik Ombudsmandip piumasaqaateqarneratigut eqqartuussiviup tunuartitsisinnaanera pillugu aalajangersakkamik ilanngussisoqassasoq.
   
• Taaguutip ”Ombudsmand”-ip illersugaanera.
   
• Ombudsmandip inatsisilerituutut soraarummeernermi angusisimasuunissaa saneqqunneqarsinnaanngitsumik piumasaqaatinngortinneqarpoq.

3.  Oqartussaasunut aningaasaqarnikkut aqutsinikkullu kingunerisassai

Naalliutitsisarneq allatullu peqqarniingaartumik, inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pinnittarneq imaluunniit pillaasarneq akiorniarlugit pinaveersaartitsineq siunertaralugu nakkutilliinermut atatillugu misissuiartorsinnaatitaanerup suliffeqarfinnillu misissuisinnaatitaanerup sukumiisumik ilanngunneqarnerisa Ombudsmandip suliassaasa amerlassusiannut sunniuteqarnissaa ilimagineqarpoq, ilaatigut nakkutilliinermut atatillugu misissuiartortarnerit pillugit nalunaarusiortarnissat sulisunik atuiffiunissaat pissutigalugu, ilaatigullu ilimagisariaqarpoq Ombudsmandip, assersuutigalugu Namminersorlutik Oqartussat paaqqinniffiini najugalinnik oqaloqateqarnerinut atatillugu, naammagittaalliuutinik aalajangersimasunik saqqummersoqartarumaartoq imaluunniit sulianik nammineerluni misissuiffigisassanik aallartitsisoqartarumaartoq.

Tamakkua saniatigut aqutsinermi oqartussaasut isumaqatigiissutit aqqutigalugit suliassanik Ombudsmandimut kiffartuussisinnaanerannik aalajangersaanerup, tak. § 26, imm. 5, isumaqatigiissutaasimasut akilerneqarnissaannut aningaasaliissutinik Ombudsmandip tunineqartarnissaa nassatarissavaa.

4.  Inuussutissarsiornermut aningaasaqarnikkut aqutsinikkullu kingunerisassai

Siunnersuutip inuussutissarsiornermut sunniuteqannginnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

5. Avatangiisinut pinngortitamullu kingunerisassai

Soqanngilaq.

6. Innuttaasunut aqutsinikkut kingnerisassai

Ombudsmandip innuttaasunut, suliffinnut, peqatigiiffinnut, suliffeqarfinnut allanullu Ombudsmandimut naammagittaalliorsinnaasunut attuumassuteqarnerata inatsimmut massakkut atuuttumut sanilliullugu allannguuteqannginnissaa tunngavigineqarpoq.

7.  Naalagaaffeqatigiinnermut Namminersorlutillu Oqartussanut tunngasut

§ 12, imm. 1, § 22 aamma § 24 malittarisassanik naalagaaffiup akuersinissaanik piumasaqaateqarfiusunik imaqarput. Tamanna Justitsministeqarfiup oqaaseqaataani 8. marts 2001-imeersumi saqqummerpoq.

8.  Oqartussaasunik, suliniaqatigiiffinnik il.il. tusarniaaviginninneq

Inatsisissatut missingiut piffissami 2009-mi 8. septemberimit 8. oktoberip tungaanut makkununnga tusarniaassutigineqarpoq:

• KANUKOKA
• Kommunit:
  • Kommune Kujalleq
  • Kommuneqarfik Sermersooq
  • Qeqqata Kommunia
  • Qaasuitsup Kommunia
• Namminersorlutik Oqartussani Naalakkersuisoqarfiit:
  • Naalakkersuisut Siulittaasuata Naalakkersuisoqarfia
  • Ineqarnermut, Attaveqarnermut Angallannermullu Naalakkersuisoqarfik
  • Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoqarfik
  • Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik
  • Inuussutissarsiornermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoqarfik
  • Isumaginninnermut Naalakkersuisoqarfik
  • Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfik
  • Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfik
  • Nunami namminermi pissutsinut Naalakkersuisoqarfik
• Naalagaaffiup Sinniisaa
• Eqqartuussisuuneq
• A/S Inissiaatileqatigiiffik INI
• Folketingip Ombudsmandia

Nunami namminermi pissutsinut, Pinngortitamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfik kiisalu Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfik siunnersuummut oqaaseqaateqanngillat.

Naalakkersuisut Siulittaasuata Naalakkersuisoqarfiata siunnersuummi siunertarineqartut isumaqatigai aammalu siunnersuutip saqqummiunneqarnera pitsaasutut isigalugu. Taamaattorli taaguutinut Siulittaasoqarfimmit akuerineqartunut inatsimmut missingiutip qulequtaata naapertuuttunngortinneqarnissaanut Naalakkersuisoqarfik kaammattuivoq.

Aammattaaq Ombudsmandip ingerlatai pillugit inatsimmik ullutsinnut naleqqunnerusumik suliarinnittoqarnera Ineqarnermut, Attaveqarnermut Angallannermullu Naalakkersuisoqarfiup pitsaasutut isigaa.

KANUKOKA kommuninit oqaaseqaatinik pissarsisimavoq:

Kommuneqarfik Sermersuup siunnersuutip imarisai naammagisimaarpai.

Qaasuitsup Kommuniata (allaffissornikkut) tusarniaanermut akissutai matuma kinguliiniittuni issuarneqarput, apeqqutinut ataasiakkaanut Siulittaasoqarfiup oqaaseqaatai uingasumik allanneqarlutik:

1) Kommunit nutaat eqqarsaatigalugit atuartitsinermi paasititsiniaanermilu suliassanik tigusinissaminut piareersimalluni Ombudsmandip oqarnera pillugu:

Pikkorissartitsinernik il.il. ingerlaavartumik pisariaqartitsisoqartoq Qaasuitsup Kommuniata nassuerutigaa, pisariaqartitalli ombudsmandeqarfimmit tunniunneqarnissaat naleqquttuunersoq apeqquserlugu. Aallaavittut isigalugu ombudsmandip nukissani pingaarnertut suliassaminut pingaarnertullu oqartussaaffimminut atortariaqarpai, tassalu pisortat ingerlatsinerannik nakkutilliineq. Tamatuma kingorna apeqqutaavoq pisortat ingerlatsiviannik, ombudsmandeqarfimmit ilinniartitsivigineqarsimasumik nakkutilliilluni misissuineq ombudsmandeqarfimmut ima kinguneqarsinnaanersoq; sulianik piginnaasatigut amigaataasinnaasunut ombudsmandeqarfiup akisussaaqataatitaasinnaanermigut uparuarneqarsinnaallunilu suliamut attuumassuteqarluni peqataasinnaanngitsutut pasillinneqarsinnaanersoq? Ombudsmandip namminersortumik iliuuseqarsinnaanera pissutigalugu pingaartumik atuartitsineq allanut tunniunneqarsinnaasutut isigineqarpoq.

Inatsimmut nassuiaatini allassimasutut Ombudsmandip Siulittaasoqarfimmut oqaatigisimavaa Ombudsmandi Ombudsmandillu sulisui aqutsinermi allaffissornikkut immikkoortortaqarfiit nutaat ilusilersuinermik iluarsaaqqinnerup kingunerisaanik pilersimasut eqqarsaatigalugit atuartitsinermik paasisitsiniaanermillu suliaqarnissaminnut piareersimasut.

Sulianik ingerlatsinermi pitsaassutsimik naammaginartumik qaffasissusilimmik qulakkeerisinnaanissamut pingaartumik kommunini ingerlatsivinni oqartussaasut piginnaanerinik pitsanngorsaanissamik pisariaqartitsineq iliuuseqarfiginiarlugu taama oqartoqarpoq.

Tamatumunnga taarsiullugu (peqatigitilluguluunniit) pikkorissartitsinermik neqerooruteqartartut piginnaaneqarluartut kommuninit nammineq isumaqatigiissuteqarfigineqarsinnaasut imaluunniit Naalakkersuisut kommuninik nakkutilliinerata ilaatut paasissutissiisarnermi ilitsersuinermilu suliniutit nukittorsarnerisigut pisariaqartitsineq tamanna soorunami matussuserniarneqarsinnaavoq.

Ombudsmandili kommuninut tikeraartarnerminut atatillugu, Ombudsmandip nukissaanut annertunerusumik artukkiutaanngitsumik, pisortat ingerlatsineranni malittarisassat pillugit nalinginnaasumik paasissutissiinermik kommunini allaffeqarfiit suli neqeroorfigisinnaassavai aamma tamanna aqqutigalugu sulianik ingerlatsinermi kukkusarnerit pinaveersaartinnissaannut ikiuussinnaalluni.

Pisortat ingerlatsineranni malittarisassat nalinginnaasut pillugit paasissutissanut atatillugu kommunit Ombudsmandimut Ombudsmandilluunniit sulisuinut pisortatigoortuunngitsumik saaffiginnissinnaasarsimammata tamanna Ombudsmandip kommunillu akornanni tatigeqatigiinnermut iluaqutaasimasoq Ombudsmandip oqaatigaa. Kommuninut tikeraarnernut atatillugu pikkorissartitsinernik neqeroorutit taama tatigeqatigiinnerup annertusineranut peqataasinnaappata tamanna aamma tunngavissaavoq Ombudsmandip taama iliornissaanik mattunneqannginnissaanut.

Qaasuitsup Kommuniata oqarneratuulli atuartitsinermi paasissutissiisarnermilu suliassat Ombudsmandip pingaarnertut suliassaanut; pisortat ingerlatsiviinik nakkutilliineq; nukissat eqqarsaatigalugit artukkiisariaqanngillat. Aammattaaq suliassat taakku – tunngaviusumik pissutsit pissutigalugit - ima iluseqartillugit Ombudsmandimit isumagineqartariaqanngillat tamanna kommuninut aalajangersimasumik siunnersuinertut iluseqarluni.

2) Inatsisilerituutut ilinniarsimanissamik piumasaqaat pillugu (inatsisissatut missingiummi § 3, imm. 2):

Inatsisissatut siunnersuummi § 3, imm. 2 naapertorlugu “Ombudsmandi ajornanngippat inatsisilerituutut ilinniarsimasuussaaq”. Tassuuna inatsit maanna atuuttoq ingerlateqqinneqarpoq.

Inuiaqatigiinni inuunerup pisariunerulersimanera aammalu pisortat ingerlatsineranni suliassat amerleriaateqarnerat eqqarsaatigalugit Danmarkimi ombudsmandimut inatsisip matumani aamma isumassarsiorfiginissaa aammalu inatsisilerituutut soraarummeersimanissamik piumasaqaat pinngitsoorani piumasaqaataassasoq Qaasuitsup Kommuniata kissaatigaa.

Kaammattuut taassuma pissuseqataa Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliamit tiguneqarpoq. Inatsisissatut siunnersuummi saqqummiunneqartumi kaammattuut malinneqarpoq.

3)  Inatsisissatut siunnersuummi § 8 pillugu: Kommunit ingerlatsinerannik naliliinermi kommunit aqutsineranni atugassarititaasut Ombudsmandip mianerissavai.

Aalajangersagaq aaqqissuinikkut allanngortillugu Ombudsmandi pillugu inatsimmi § 4, imm. 3-mut atuuttumut naapertuuppoq. Taamaakkaluartoq aalajangersakkap ombudsmandip ulluinnarni atuunneranut saqquminerusumik atuunnissaa Qaasuitsup Kommuniata kaammattuutigaa. Kommunit namminneq aqutsinerannut missingersuutinullu akisussaasuunerannut annertunerusumik mianerinninnissaq paasinninnissarlu kissaatigineqarpoq, tak. aalajangersakkamut nassuiaatit.

Inatsisip oqaasertaanik allannguinissaq pinnagu ombudsmandip ingerlatai sapinngisamik annertunerpaamik pingaarnerutillugit aalajangersagaq pineqartoq ilaateqqullugu oqaatigineqartut Ombudsmandimut kaammattuutaasutut Siulittaasoqarfiup paasivai.

4) Inatsisissatut siunnersuummi § 10, imm. 2 pillugu: Oqaaseqatigiit ”imminut illersorluni oqaaserisai”.

Oqartussaasup il.il. misissuiffigineqartup imminut illersorluni qanoq oqaaseqarsinnaanera pillugu ukiumoortumik nalunaarutigisartakkamini ukiumoortumilluunniit nalunaarummini paasissutissiissutiginissaannut Ombudsmandip pisussaaffilerneqarnera inatsisissatut missingiummi § 10, imm. 2-mi aalajangersarneqarpoq.

Oqaaseqatigiit “imminut illersorluni oqaaserisai” atorneqarnerannut Qaasuitsup Kommunia akerliliivoq. Qaasuitsup Kommunia isumaqarpoq oqaatsip “illersorluni” atorneqarnera eqqartuussivimmitullusooq misissuinermut eqqaanartoq. Ombudsmandeqarfik immikkut eqqartuussiviunngilaq allaffissornikkut aalajangikkanik suliarinnittarfiusoq aammalu ombudsmandeqarfiup misissuinera eqqartuussivinnut taamaattunut sanilliunneqarsinnaanngilaq. Oqaaseq assersuutigalugu “oqaaseqaatit” assigisaaluunniit naleqqunnerussagaluarpoq, tak. assersuutigalugu § 21, imm. 1.

Aalajangersakkakkut Inatsisartut inatsisaanni atuuttumi § 10, imm. 3 atoqqinneqarpoq aammalu oqaaseqatigiit atorneqartut Danmarkimi Ombudsmandi pillugu inatsimmi aalajangersakkap assingani atorneqarput (§ 11, imm.2).

Saqqummersitami “Ombudsmandsloven med bemærkninger”(Ombudsmandi pillugu inatsit oqaaseqaatitalik) (Jon Andersen, Kaj Larsen & Karsten Loiborg, Jurist- og Økonomforbundets Forlag 1999) oqaatigineqarpoq aalajangersagaq “akerliliissuteqarsinnaanermi tunngavissanik pissusissamisoortumik ingerlateqqiinerusoq aammalu suliat eqqortumik ingerlanneqarnissaat (’fair trial’) pillugu tunngavissanut nalinginnaasunut naapertuuttoq”.

Inatsisissatut missingiummi § 10, imm. 2 missingiummi tassani § 21, imm. 1-imut pissusissamisoortumik attuumassuteqarpoq, tassani aalajangersarneqarluni oqartussaq inulluunniit pineqartoq oqaaseqaateqarnissamut periarfissinneqareersimatinnagu Ombudsmandi isornartorsiuilluni, inassuteqaateqarluni il.il. oqaaseqaateqassanngitsoq.

Aamma aalajangersagaq taanna atoqqinneqarpoq, Danmarkimi Ombudsmandi pillugu inatsisaanni (20, imm. 1) aalajangersakkap assingata oqaasertai assigalugit.

Saqqummersitami “Ombudsmandsloven med bemærkninger” oqaatigineqarpoq “akerliliissuteqarsinnaatitaanermut malittarisassaq pineqartoq”, taanna malillugu “ombudsmandip misissuinini isornartorsiuinertalimmik inassuteqaatitalimmillu il.il. naammassinngippagu misissuiffigineqartoq imminut illersorsinnaanissamut Ombudsmandimit periarfissinneqassaaq.”

Siuliani allassimasut tunngavigalugit inatsisissatut siunnersuummut saqqummiunneqartumi missingiummi oqaasiliornerup attatiinnarneqarnissaa ajornarluinnartutut isigineqarpoq.

5) Inatsisissatut missingiummi § 16 pillugu: Nakkutilliinermi suliassaq.

Atorfeqarfinnik/suliffeqarfinnik tamanik il.il. Ombudsmandip sulinerni ilaatinneqartunik misissuinissamut inatsisissatut missingiummi § 16-ip Ombudsmandi piginnaatippaa. Tassunga atatillugu isummat inuppalaassutsimut inunnillu ikiuinermut tunngasut aallaavigalugit pissutsit aaqqissuussaanermut ingerlatsinermullu tunngasut kiisalu atuisut qanoq pineqarnerat, tassunga aamma ilanngullugit ingerlatat suliffeqarfimmit atuisunut neqeroorutigineqartut Ombudsmandip naliliivigisinnaavai.

Aalajangersakkap Qaasuitsup Kommuniata allanik apeqquteqarnissamut tunngavissippaa: Suliap tamatuma isumaginissanut Ombudsmandeqarfik pisariaqartunik oqartussaaffeqarlunilu nukissaqarpa? Aalajangersagaq tamanna malillugu oqartussaaffiit suliffeqarfinnit, assersuutigalugu sullivinnik nakkutilliisoqarfimmit, oqartussaaffinnik pisariaqartunik peqareersunit isumagineqassappata tamanna ilaatigut pitsaanerussannginnerluni?

“Ombudsmandip sulinera pillugu aalajangersakkani nalinginnaasuni” § 2, imm. 3 aalajangersakkatut siunnersuutigineqartukkut ingerlateqqinneqarpoq erseqqissarneqarlunilu, tassaalluni ingerlatsivinni suliffinnik takuniaanissamut, tassunga ilanngullugu assersuutigalugu kommunit allaffiinik, atuarfeqarfinnik isumaginnittoqarfinnillu nakkutilliinermik Ombudsmandip ingerlatsisinnaaneranut inatsisitigut tunngavissaq, Folketingip Ombudsmandiata oqartussaaffiata assigisaa.

Aammattaaq aamma pissutsit (tassunga ilanngullugit illutatigut tarnillu pissusaatigut pissutsit) suliffeqarfiup sullitaminut neqeroorutigisai innuttaasut inatsiseqartitsinikkut innarlitsaalineqarnissaannik, mianerinninnissamut inuppalaartumillu sullissinissamut nalinginnaasumik piumasaqaatinut naapertuunnersut Ombudsmandip suliffeqarfinnik il.il. nakkutilliinermini naliliivigissagai aalajangersakkatut siunnersuummi erseqqissaatigineqarpoq.

Aammattaaq aalajangersagaq inatsisissatut missingiummi § 17-imut atatillugu isigineqartariaqarpoq, taanna malillugu naalliutitsisarneq allatullu peqqarniingaartumik, inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pinnittarneq imaluunniit pillaasarneq akiorniarlugu Naalagaaffiit Peqatigiit isumaqatigiissutaanut ilassut 18. december 2002-meersoq nammineq piumassuseq malillugu ilannguffigineqarsinnaasoq tunngavigalugu nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut suliassaq Ombudsmandip ilassummi aalajangersakkat tunngavigalugit isumagissavaa.

Isumaqatigiissummi tassani artikel 18-imi naalagaaffiit peqataasut pisussaatinneqarput nunami pinaveersaartitsisut pituttorsimasuunnginnissaat kiisalu sulisut pituttorsimasuunnginnissaat qulakkiissallugu. Tamannarpiaq pissutigalugu pisortat ingerlatsiviisa iluini oqartussaaffiit atuuttut nakkutilliinermi suliamut ilanngunneqarsinnaassanngillat.

Naalagaaffiit Peqatigiit isumaqatigiissutaat naapertorlugu Kalaallit Nunaata pisussaaffii naammassiniarlugit aaqqissuussaasumik nakkutilliisarnerit suliffeqarfinnullu takuniaasarnerit eqqarsaatigalugit Ombudsmandip nukissaasa annertusineqarnissaat annikinnerusumik pisariaqartinneqassaaq (ilaatigullu ombudsmandeqarfimmi oqartussaaffinnik nutaanik ineriartortitsinissaq/oqartussaaffinnik pigineqareersunik ineriartortitsinissaq aamma pisariaqarsinnaassalluni, tamannali suliassap isumagineqarnissaanut ingerlatsivimmik pituttorsimanngitsumik nutaavimmik pilersitsinermiit inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut iluaqutaanerussaaq.

Paatsoortoqaqqunagu aamma erseqqissaatigineqassaaq inatsisissatut missingiut tusarniaassutigineqartumut atatillugu inatsisissatut siunnersuummi inaarutaasumi § 16-imi paragrafimut innersuussut iluarsineqarmat. Taamaalilluni § 20-mut innersuussut taarserneqarpoq §§ 19-20-mut innersuussummik.

6) Inatsisissatut missingiummi § 18, imm. 3 pillugu:

Inatsisissatut missingiummi § 18, imm. 3-kkut Ombudsmandi piginnaatinneqarpoq inunnik – uppernarsaasulerlugit - misissuinermini pissutsit pingaaruteqartut pillugit eqqartuussivimmi nassuiaateqartussanik aggeqqusisinnaanermut. Aalajangersagaq inatsisartut inatsisaanni maanna atuuttumi § 7, imm. 4-mik ingerlatitseqqiineruvoq.

Taanna atorneqanngisaannarsimasoq atorneqarnissaaluunniit naatsorsuutigineqartoq aalajangersakkamut nassuiaatini paasissutissiissutigineqartoq Qaasuitsup Kommuniata maluginiarpaa. Tamanna tunngavigalugu aalajangersagaq isummamut matumunnga oqariartuutaasimassaaq: “pissaaneqarnermi sakkussamik pisariaqartitsigaluarluni peqannginnermit atorfissaqartinnagulu pissaaneqarnermi sakkussaqarnissaq iluarneruvoq”. Apeqqutaavoq pissaaneqarnermi sakkussanik/pisinnaatitaanernik taamaattunik ombudsmandeqarfik ilumut peqartariaqarnersoq imaluunniit taakku immikkoortoqarfinnut eqqornerusunut inissinneqartariaqarnersut?

Aalajangersagaq (imarisamigut Danmarkimi Ombudsmandi pillugu inatsimmi § 19, imm. 3-mut naapertuuttoq) § 18-imi aalajangersakkat sinnerinut atatillugu isigineqassaaq: Paasissutissanut, uppernarsaatinut allakkatigullu oqaaseqaatinut atatillugu Ombudsmandimit qinnuteqaatit malinnissaannut oqartussaasut pisussaatitaapput. Aammattaaq ininut oqartussaasumit pineqartumit atorneqartunut tamanut Ombudsmandip isertinnissaanut oqartussaasut pisussaaffeqarput. Taamaalilluni suliamik oqartussaasumilluunniit il.il. misissuinermini atugassaminik paasissutissanik Ombudsmandip pissarsiniarnermini periarfissaanut § 18 allattorsimaffiuvoq.

Allaffeqarfik inatsimmi tunngavissanik aammalu ingerlatsinermut maleruagassanik allassimanngitsunik malinninnersoq pillugu nakkutilliinissamik Inatsisartut inatsisiliortutut Ombudsmandi suliakkerpaat.

Paasissutissanik tamanik Ombudsmandip naliliinissanut pingaaruteqarsinnaasunik pissarsinissamut Ombudsmandi aatsaat qulakkeerneqarsimappat taamatut nakkutilliinissamut periarfissaqarpoq.

Inatsisartut ima inissisimatinneqalissanngillat suliami takussutissat tammarnerat pissutigalugu imaluunniit oqartussaasup paasissutissanik Ombudsmandimut tunniussiumannginnera pissutigalugu Inatsisartut Ombudsmandiat suliamik misissuisinnaajunnaarluni.

Ilisimannittunik apersuinerit eqqartuussiveqarnermi inatsimmi aalajangersakkat naapertorlugit eqqartuussivinni ingerlanneqartarput, taamaalillunilu tunngavissat toqqissisimanartut malillugit ingerlanneqartarlutik.

7) Inatsisissatut missingiummi § 24 pillugu: Ombudsmandip saqitsaassummik suliakkiissutigineqarnera.

Ombudsmandip aalajangigai il.il. pissutigalugit Ombudsmandip saqitsaassumik suliakkiissutigineqarnerani Ombudsmandip piumasaqarnera tunngavigalugu eqqartuussivinnit tunuartinneqarsinnaanerat inatsisissatut missingiummi § 24-mi aalajangersarneqarpoq.

Ombudsmandeqarfiup taama illersorneqarneranut tunngavigineqartoq Qaasuitsup Kommuniata apeqqutigaa. Kommunip oqarnera malillugu eqqartuussiviit tassaapput aaqqiagiinngissutit misilinneqartarnissaannut qullerpaatut oqartuussaassuseqartutullu aalajangiisartut, taamaattumillu tunngaviusumik isigalugu Ombudsmandi saqitsaassummik suliakkiissutigineqarsinnaassanngikkaluarnerluni?

Ombudsmandip saqitsaassummik suliakkiissutigineqarnissaanut periarfissamik aalajangersagaq mattussinngilaq. Eqqartuussiviit taamaalillutik piumasaqaammik malinninnissaminnut eqqartuussiviit pisussaatitaanngillat. Oqaaseqatigiinnili ”Ombudsmandip piumasaqarnera tunngavigalugu eqqartuussivimmit tunuartinneqarsinnaapput” naatsorsuutigineqarpoq ombudsmandip eqqartuussivimmi suliassanngortinneqarnerani saqitsaassummik suliakkiutigineqartunik akuersinissamut atatillugu eqqartuussiviit killilersuisinnaassasut. Tamatuminnga naliliinermi Ombudsmandip saqitsaassummik suliakkiummi suliakkiisoq inatsisinut tunngasumik suliami soqutigisaqarnersoq aalajangiisuusumik pingaartinneqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

Suliakkiisut inuinnaat inatsisinut tunngasumik suliami soqutigisaqartarnerat qaqutigoortuuvoq. Ombudsmandip misissuinermik aallartitsinissaq itigartissimappagu imaluunniit oqartussaasoq pillugu innuttaasup pineqartup naammagittaalliuutaa Ombudsmandimit taperserneqarsimanngippat inuinnaat saqitsaassummik suliakkiuteqarsinnaapput.

Naammagittaalliuut misissuinissamut naammaginartumik tunngavissiinersoq Ombudsmandip nammineq aalajangertarpaa (takuuk inatsisissatut missingiummi § 14). Taama aalajangiiniarnermi ilaatigut Ombudsmandeqarfiup nukissai suliaqassusialu pillugit isumaliutiginninnerit aammalu pisumi tassani ajornartorsiutit sorliit pingaaruteqarnerpaanersut pillugu naliliinerit ilanngunneqarsinnaapput. Taama aalajangiinerit eqqartuussivinnit ingerlanneqartumik misissorneqarnissamut naleqquttuunngillat (Aamma takuuk Østre Landsrettip eqqartuussutaa 21. december 1992-imeersoq).

Pisunut Ombudsmandip naammagittaalliuuteqartumut tapersiisimannginneranut atatillugu saqitsaassummik suliakkiisoqartillugu naammagittaalliuuteqartoq inatsisinut tunngasumik suliami pisariaqartumik nalinginnaasumik soqutigisaqarneq ajorpoq. Ingerlatsivimmut; taassuma aalajangigaa pissusilersuutaaluunniit innuttaasumit pineqartumit Ombudsmandimut naammagittaalliuutigisimallugu; saqitsaassummik suliakkiut aqqutigalugu naammagittaalliuuteqartup soqutigisai eqqumaffiginiarneqarsinnaapput.

Aamma saqitsaassummik suliakkiissutit, inatsisitigut tunngavigisaq oqartussaasumit pineqartumit isumaqatigineqarnani Ombudsmandimit inassuteqaatigineqartut, oqartussaasunit imaluunniit inunnit pisortani suliffeqartunit suliakkiissutigineqartut nalinginnaasumik ingerlanneqarnissat pisariaqarneq ajorpoq. Pisuni taamaattuni Ombudsmandip inassuteqaataanik malinninnissaq oqartussaasup malikkumaannanngissinnaavaa – aammalu tamatuma kingunerisaanik innuttaasup saqitsaassummik suliakkiuteqarsinnaanera utaqqimaaginnarlugu.

Akerlianik Ombudsmandip isornartorsiugaata oqartussaasumit inummilluunniit pineqartumit tunngavissaqanngitsutut isigineqartup imaluunniit kukkunermut sanilliullugu annertuallaatut isigineqartup eqqartuussivimmi misissorneqarnerani oqartussaasut ingerlatsivimmiluunniit inuit ataasiakkaat pisut aallaavigalugit inatsisinut tunngasumik suliami soqutigisaqarsinnaapput.

Erseqqissaatigineqassaaq - innuttaasup oqartussaasullu akornanni eqqartuussivikkut suliat eqqarsaatigalugit - ingerlatsiviup aalajangigaata eqqartuussivimmi suliap aallartinnginnerani Ombudsmandimit isummerfigineqarsimasup misissorneqarnissaanut eqqartuussiviit aalajangersakkakkut killilersorneqanngimmata.

Aalajangersakkap siunertarisaanut tunuliaqutaanullu atatillugu aamma Danmarkimi Ombudsmandi pillugu inatsimmi (§25) aalajangersakkap assingata piareersarneqarnerani suliat innersuussutigineqarput.

A/S Inissiaatileqatigiiffik INI tusarniaanermut akissuteqarpoq, akissutaanilu immikkoortut pingaarnerit matuma kinguliiniittuni issuarneqarput, Siulittaasoqarfiullu apeqqutinut ataasiakkaanut oqaaseqaatai uingasumik allassimallutik:

1) Inatsisissatut missingiummi § 5 pillugu: Ombudsmandip suliami peqataasinnaanera: Ombudsmandip sulisuisa suliami peqataasinnaanerannut malittarisassianik aalajangersaasoqarnissaanik siunnersuut.

Ombudsmandip sulisuisa sulianik namminneq inuttut soqutigisaqarfigisaminnik ingerlatsisinnaannginnerat pillugu aalajangersakkamik ilanngussisoqassasoq A/S Inissiaatileqatigiiffik INI-p siunnersuutigaa. Aammattaaq Ombudsmandip sulisui oqartussaasut namminneq inuttut aaqqiagiinngissuteqarfigisatik pillugit sulianik ingerlatsisinnaannginnerat pillugu aalajangersakkamik ilanngussisoqarnissaa inissiaatileqatigiiffiup siunnersuutigaa.

Ombudsmandeqarfik pisortat ingerlatsiviinut ilaanngilaq. Taamaattorli sulianik ingerlatsinermut inatsimmi periaaserineqartut – suliassamut tunngasumik ilisimasaqarnissaq pillugu maleruagassat pinnagit – aamma Ombudsmandip sulianik ingerlatsineranut atorneqarnissaat “Ombudsmandip sulinera pillugu aalajangersakkani nalinginnaasuni” atuuttuni § 6-ikkut aalajangersarneqarpoq.

Inatsisissatut missingiut aalajangersakkap taassuma assinganik imaqanngilaq. Pisortalli ingerlatsineranni sulianik ingerlatsinermi periaaserineqartutt Ombudsmandip immikkut suliaanut ingerlataanullu attuumassuteqartillugit assersuunneqarsinnaatillugillu aamma Ombudsmandeqarfimmut aamma atuunnerisa allanngortinneqarnissaat siunertaasimanngilaq.

Inatsisissatut siunnersuummi inaarutaasumik tamanna pillugu aalajangersakkamik ilanngussinissaq toqqarneqarpoq.

Suliamut attuumassuteqarneq pissutigalugu peqataasinnaannginneq eqqarsaatigalugu aalajangersakkap kingunerisaanik suliamut attuumassuteqarneq pissutigalugu peqataasinnaannginneq pillugu ingerlatsinermi inatsisitigut periaasereqqusat nalinginnaasut Ombudsmandeqarfimmut atuutissapput (aamma takuuk Ombudsmandip suliamut attuumassuteqarnini pissutigalugu peqataasinnaannginnera pillugu § 5).

Aalajangersakkaniilli inissiaatileqatigiiffimmit ujartorneqartunit tunngavissat taakku sakkortutiginngillat. Suliamut attuumassuteqarneq pissutigalugu peqataasinnaannginnermut malittarisassanit ingerlatsivinnut (eqqartuussivinnullu) atuuttunit sakkortunerujussuarnik suliamut attuumassuteqarneq pissutigalugu peqataasinnaanngitsutut ombudsmandeqarfiup aalajangersakkatigut malittarisassiornissaa tunngavilersorluagaananilu tulluartuunngilaq.

2) Inatsisissatut missingiummi § 7, imm. 3 pillugu, ingerlatseqatigiiffiit, suliffeqarfiit peqatigiiffiillu il.il. eqqarsaatigalugit Ombudsmandip pisinnaatitaanera pillugu.

Ingerlatseqatigiiffiit, suliffeqarfiit, peqatigiiffiit, il.il. aqutsinermi allaffissorluni aalajangiinikkut pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaannut, pisortat ingerlatsinerat pillugu paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu Inatsisartut inatsisaannut imaluunniit inuit pillugit paasissutissanik nalunaarsuineq pillugu inatsiseqartitsinermut ilanngunneqarpata inatsisissatut missingiummi § 7, imm. 3 naapertorlugu Ombudsmandi aalajangiisinnaavoq suliffeqarfiit pineqartut tamatuma annertoqataanik Ombudsmandip sulinerani pineqartunut ilaatinneqassasut.

Ingerlatseqatigiiffiit il.il. Ombudsmandip pisinnaatitaaneranut ilaatinneqassanersut Ombudsmandip aalajangersinnaassagaa A/S Inissiaatileqatigiiffik INI-mit kissaatigineqanngilaq.

Tamatumunnga atatillugu ingerlatseqatigiiffik Ombudsmandip pisinnaatitaaneranut inissinneqarnerata kingunerisaanik aki ingerlatseqatigiiffiup sullissinerinut innuttaasut akilertagaat qaffariaateqarsinnaasoq, taamaattumillu ingerlatseqatigiiffik Ombudsmandip pisinnaatitaaneranut inissinneqassanersoq pillugu Naalakkersuisut aalajangiisuusariaqartut inissiaatileqatigiiffiup oqaatigaa.

Inatsisissatut missingiummi § 7, imm. 3 ima oqaasertaqarpoq:

”Ingerlatseqatigiiffiit, suliffeqarfiit, peqatigiiffiit, il.il. aqutsinermi allaffissorluni aalajangiinikkut pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaannut, pisortat ingerlatsinerat pillugu paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu Inatsisartut inatsisaannut imaluunniit inuit pillugit paasissutissanik nalunaarsuineq pillugu inatsiseqartitsinermut ilanngunneqarpata Ombudsmandi aalajangiisinnaavoq suliffeqarfiit pineqartut tamatuma annertoqataanik Ombudsmandip sulinerani pineqartunut ilaatinneqassasut.”

Inatsisartut inatsisaanni atuuttumi § 4, imm. 2 malillugu ingerlatseqatigiiffiit, suliffeqarfiit peqatigiiffiillu il.il. Ombudsmandip sulinermini toqqaannartumik susassaqarfianut ilaatinneqarput, ingerlatseqatigiiffiit il.il. pineqartut pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi imaluunniit pisortat ingerlatsinerat pillugu inatsimmi maleruagassat tamakkiisumik ilaannakortumilluunniit ilaatinneqarnissaat Naalakkersuisunit aalajangerneqarsimappat. (Tamatumunnga inatsisitigut tunngavissaq suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi aammalu pisortat ingerlatsinerat pillugu inatsimmi nassaassaavoq).

Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisaata aammalu pisortat ingerlatsineranni inatsisit nalinginnaasut (suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit imaluunniit pisortat ingerlatsinerat pillugu inatsit) atuuffissaasa akornanni naapertuuttoqarnissaanik qulakkeerinissaq tamatumani siunertarineqarpoq.

Aalajangersagarli maanna atuuttoq ilaatigut tunngaviusumik ajornartorsiutitaqarpoq ilaatigullu atuutsitsinermut tunnganerusumik ajornartorsiutitaqarluni.

Tunngaviusumik isigalugu aalajangersagaq atuuttoq ima ajornartorsiutitaqarpoq taamaalillutik Naalakkersuisut tassaasut Ombudsmandip pisinnaatitaaffiisa annnertussusissaannik aalajangersaasartut. Ombudsmandip pisinnaatitaaneranut pingaarnertut tunngavissat oqartussaasunit Ombudsmandimit nakkutigineqartussatut Inatsisartunit aalajangerneqartunit aalajangersarneqaratik Inatsisartunit aalajangersarneqartariaqaraluarput.

Atuutsitsineq eqqarsaatigalugu ingerlatseqatigiiffiup imaluunniit suliffeqarfiup peqatigiiffiulluunniit ingerlatai suliaaluunniit sorliit pisortat ingerlatsineranni maleruagassanut, taamaalillunilu Ombudsmandip pisinnaatitaaffiinut ilaatinneqassanersut nalunaarummi atuuttumi Naalakkersuisunit erseqqissumik killilerneqarsimatinnagit aalajangersagaq atuuttoq ajornartorsiutitaqarsinnaavoq.

Inatsisissatut missingiummi aalajangersakkatut siunnersuutip kingunerisaanik pisuni tamani inatsit allaffissornikkulluunniit aalajangiineq malillugu suliffeqarfik malittarisassanut tunngavissanullu pisortat ingerlatsinerannut atuuttunut ilanngunneqartillugu suliffeqarfimmut atatillugu Ombudsmandip pisinnaatitaaffini pisariaqartillugu killilersortariaqassavai. Taama killilersuineq suliffeqarfik pineqartoq suleqatigalugu pissasoq naatsorsuutigineqarpoq.

Aalajangersakkap taassuma assingajaa Danmarkimi Ombudsmandi pillugu inatsimmi § 7, imm. 4-mi nassaassaavoq, tassanili taamaallaat pineqarlutik ingerlatseqatigiiffiit, suliffeqarfiit peqatigiiffiillu il.il. allaffissorneq eqqarsaatigalugu pisortat ingerlatsinerat pillugu inatsimmut ilanngunneqarlutik. Ingerlatseqatigiiffiit, suliffeqarfiit peqatigiiffiillu il.il. inatsit aqqutigalugu pisortat ingerlatsinerat pillugu inatsimmi maleruagassat ataannut ilanngunneqartut taamaalillutik Danmarkimi Ombudsmandi pillugu inatsimmi § 7, imm. 4-mut ilaatinneqanngillat.

Ingerlatseqatigiiffiit, suliffeqarfiit peqatigiiffiillu il.il. erseqqinnerusumik aalajangerneqartut pisortat ingerlatsineranni maleruagassanut tunngavissanullu ilaatinneqarnermik saniatigut Ombudsmandimit nakkutilliivigineqannginnissaat pillugu inatsisikkut aalajangersaanissamut Inatsisartut aalajangersakkakkut mattunneqanngillat. Taamaakkaluartoq Inatsisartut manna tikillugu pisarnertut Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu inatsisartut inatsisaasa aammalu pisortat ingerlatsinera pillugu inatsisit nalinginnaasut atuuffiisa akornanni naapertuuttoqarnissaa sulissutigissagaat naatsorsuutigineqartariaqarpoq.

3) Inatsisissatut missingiummi kapitali 3-p annertusineqarnissaanik siunnersuut

Ombudsmandip sulianik ingerlatsinera pillugu malittarisassanik ilanngussisoqarnissaa A/S Inissiaatileqatigiiffik INI-p siunnersuutigaa. Pingaartumik sulianik ingerlatsinermi piffissaq atorneqartoq pillugu malittarisassat, ombudsmandip allagaasa atuaruminartuunissaat pillugu malittarisassat kiisalu malittarisassat Ombudsmandip oqaaseqaataanut isornartorsiutinut Ombudsmandip isummernissaanut pisussaaffiliisut inissiaatileqatigiiffimmit ujartorneqarput.

Ombudsmandeqarfik pisortat ingerlatsiviinut ilaanngilaq. Taamaattorli pisortat ingerlatsineranni sulianik ingerlatsinermut periaasereqquneqartut – suliassamut tunngasumik ilisimasaqarnissaq pillugu maleruagassat pinnagit – aamma Ombudsmandip sulianik ingerlatsineranut atorneqarnissaat “Ombudsmandip sulinera pillugu aalajangersakkani nalinginnaasuni” atuuttuni § 6-ikkut aalajangersarneqarpoq.

Inatsisissatut missingiut aalajangersakkap taassuma assinganik imaqanngilaq. Sulianilli ingerlatsinermi pingaarnertut tunngavigineqartut, tassunga ilanngullugit sulianik pitsaasumik ingerlatsinissamut tunngavigineqartut aamma Ombudsmandeqarfimmut atuuttussanngortillugit allanngortinneqarnissaat siunertaasimanngilaq.

Inatsisissatut siunnersuummi inaarutaasumik tamanna pillugu aalajangersakkamik ilanngussinissaq toqqarneqarpoq, tamannalu pisut malillugit ajornartorsiutinut saqqummiunneqartunut attuumassuteqarsinnaassaaq.

Piffissaq Ombudsmandip sulianik ingerlatsinermut atugaa immikkut eqqarsaatigalugu soorunami ajuusaarnarpoq piffissaq Ombudsmandip sulianik ingerlatsinermut atugaa suliat ilaanni ima sivisutigisinnaasarmat Ombudsmandip nammineq naammaginanngitsutut isigalugu. Pisuni taamaattuni piffissaq sulianik ingerlatsinermut atorneqartoq pillugu Ombudsmandi naammagittaalliuuteqartumut soorunami utoqqatsissuteqartarpoq aammalu sulianut nammineq aallartitaminut atatillugu piffissaq sulianik ingerlatsinermut atorneqartoq pillugu oqartussaasumut utoqqatsissuteqartarluni.

Taamaakkaluartoq piffissaq sulianik ingerlatsinermut nammineq atukkani Ombudsmandip killiliinnarmik nammineq aqutaraa. Taamaalilluni qaqutigoortuunngilaq oqartussaasup akissuteqarniarnerani piffissaq sivisooq ingerlasinnaasarmat imaluunniit akissuteqaatit tiguneqartut allanik apeqquteqarnissamut allanilluunniit misissuinissamut tunngavissiisarmata.

Tamatuma saniatigut Ombudsmandip suliaanut tatiginninneq eqqarsaatigalugu suliat inatsisilerinikkut pitsaassusaat apeqqutaassaaq, tamatumanilu suliat taakkulu inatsisitigut tunngavigisaasa misissorneqarnissaannut nukissat annertuut pisariaqassallutik.

Atuaruminaatsoqarnera eqqarsaatigalugu oqaatigineqarpoq inatsisilerinikkut apeqqutit imaannaanngitsut Ombudsmandimit oqaatigineqarajuttartut, taakku inuinnarnut paasiuminarsarlugit ingerlateqqinniarnerat ajornakusoortarluni. Ombudsmandip oqaaseqaatimi oqartussaasunut innuttaasunullu paasiuminarsarneqartarnissaat ingerlaavartumik sulissutigaa, taamaattorli inatsisilerinikkut pitsaassuseq tamatumani pilliutiginaveersaarlugu imaluunniit inatsisilerinikkut oqariartaatsit atornaveersaarnissaat pinnagu. Suliniutit taakku ilaattut Ombudsmandip nalunaarutai oqaatsit tusagassiorfinni ingerlatitseqqinnissamut naleqqussarniarneqartut ataatsit atorlugit Ombudsmandip nittartagaanut saqqummiunneqartarput.

Kiisalu Ombudsmandip isornartorsiuinernut isummernissamut pisussaaffia eqqarsaatigalugu oqaatigineqarpoq inatsisissatut missingiummi § 21, imm. 1 naapertorlugu oqartussaq inulluunniit pineqartoq oqaaseqaateqarnissamut periarfissinneqareersimatinnagu Ombudsmandi isornartorsiuilluni, inassuteqaateqarluni il.il. oqaaseqaateqassanngitsoq. Tamatumani aamma oqartussap pineqartup inatsisitigut paasinnittaasianut isummernissaminut Ombudsmandi pisussaatitaavoq.

Akerlianik Ombudsmandip suliaq naammassisimappagu Ombudsmandip inerniliinerinut isornartorsiuutaasinnaasunut Ombudsmandip isummernissaa aallaavittut isigalugu naatsorsuutigineqarsinnaanngilaq. Ombudsmandilli tamanna siunertarisamut naleqquttutut isigippagu Ombudsmandip suliamik naammassinninnissani sioqqullugu suliaq pillugu paasisani pillugit nassuiaammik oqartussaq pineqartoq nassissinnaassavaa, taamaaliortoqarpallu ombudsmandip saqqummiussaanut suliamullu isumaanut oqaaseqaateqarnissamut oqartussaq periarfissinneqassaaq. Aallaavittulli isigalugu suliani immikkut annertussusilinni, ajornakusoortuni tunngaviusuniluunniit, pingaaruteqarluinnartuni imaluunniit innuttaasunit immikkut soqutigineqartuni aatsaat tamanna pisinnaassaaq.

4) Inatsisissatut missingiummi § 22 pillugu: Suliap pineqartunut aningaasartuutaanngitsumik eqqartuussivikkut suliarineqarnera

Inatsisissatut missingiummi § 22 malillugu pissutsit Ombudsmandip sulinerani pineqartunut ilaatinneqartut pissutigalugit suliap pineqartumut aningaasartuutaanngitsumik eqqartuussivikkut suliarineqarnissaa Ombudsmandip inassuteqaatigisinnaavaa.

Aalajangersakkap peerneqarnissaanut A/S Inissiaatileqatigiiffik INI kaammattuivoq. Tamatumunnga ikorfartuutitut ingerlatseqatigiiffiup makku oqaatigai:

Aalajangersakkap siunnersuutigineqartup kingunerisaanik inuit isertitaqqortuut eqqartuussissuserisumik ikiorneqarlutik namminneq akiliuteqarnatik oqartussamik suliassanngortitsisinnaassapput. Inuit isertitakitsut namminneq akiligarinngisaminnik suliaq eqqartuussivikkut suliaritissinnaavaat. Taamaattumik aalajangersakkatut siunnersuutigineqartoq inunnut isertitaqqortuunuinnaq iluaqutaassaaq kingunerissallugulu innuttaasut allat tamarmik pisortat ingerlatsiviinik annikinnerusumik iluaquteqalernerat.

Eqqartuussivimmi suliat eqqartuussissuserisunit aqunneqartut oqartussamut annertoorujussuarmik aningaasartuutaapput, tamatumalu kingunerisaanik oqartussaq suliassavimminut nukissaajarneqartarluni.

Kalaallit Nunaanni eqqartuussisarnermik inatsimmi atuuttumi 1. januar 2010-meersumi § 254 naapertorlugu inuk qinnuteqarnikkut piginnaatitaavoq nammineq akiligarinngisaminik eqqartuussisulersuussinissamut

1) eqqartuussisulersuussinissamut pissutissaqarluartutut isumaqarfiginassappat,
2) suliamik ingerlatsinissamut inatsisitigut ikiorsertariaqartut isumaqarfiginassappat, aamma
3) inuk suliassami inatsisitigut ilinniarsimasumik eqqartuussinermi sinniisitut piginnaaassusiligassamik pissarsinermut atasumik aningaasartuutinik annertuumik annaasaqaatigalugu akiliisinnaassappat.

Taamaakkaluartoq (inatsimmi tassani § 255 naapertorlugu) Inatsisinik atortitsinermut ministeri taamaasiornissamut immikkut ittunik pissutissaqartillugu qinnuteqarneq malillugu nammineq akiligassarinngisamik eqqartuussisulersuussinissamut akuersisinnaavoq piumasaqaatit naammassineqanngikkaluartut. Pingaartumik suliassani pingaarutilinni imaluunniit tamanut nalinginnaasumik soqutiginaatilinni imaluunniit qinnuteqartup inuttut imaluunniit inuussutissarsiornikkut atugarisaanut annertuumik pingaarutilinni taamaattassalluni.

“Suliassani pingaarutilinni imaluunniit tamanut nalinginnaasumik soqutiginaatilinni” suliap aningaasartuutaanngitsumik eqqartuussivikkut suliarineqarnissaanik nalunaaruteqarnissamut inatsisitigut tunngavissamut tassunga inatsisissatut missingiummi aalajangersakkatut siunnersuutigineqartoq pissusissamisoortumik attuumassuteqarpoq.

Aalajangersakkap Danmarkimi Ombudsmandi pillugu inatsimmi § 23-mut naapertuuttup Ombudsmandip maannamut ingerlatai inatsisitigut tunngavissippai.

Pisuni oqartussaasup naammagittaalliuutigineqartup aalajangigaa kukkusutut Ombudsmandimit isigineqartillugu aammali allanngortinnissaanik Ombudsmandi inassuteqaraluartoq oqartussaq aalajangikkaminik attassiinnartillugu naammagittaalliortup inatsisitigut pisinnaatitaaffimminik angusaqarniarnerani ikiornissaa suliap aningaasartuutaanngitsumik eqqartuussivikkut suliarineqarnissaannut inassutigineqarnerani siunertarineqarpoq. Suliap eqqartuussivinnut saqqummiunneqarnerani inatsisitigut inissisimanerup nalornissutigineqarnerata qulaajarneqarnissaanut siunertarisaq peqataasinnaavoq.

Oqartussamut suliassanngortitsinerit oqartussaasumut aningaasaqarnikkut nukissatigullu nanertuutaanerat aalajangikkat eqqartuussivinni misissortinneqarsinnaannginnerannut tunngavissaatinneqarsinnaanngilaq.

5) Inatsisissatut missingiummi § 25 pillugu: Ombudsmandip akissarsiassai.

Tamanna pillugu A/S Inissiaatileqatigiiffik INI ima oqaaseqarpoq: Ombudsmandiujunnaarnersiutit soraarnerussutisiaallu eqqarsaatigalugit sooq Ombudsmandi Naalakkersuisunut ilaasortatulli pineqassanersoq INI-p ilisimanngilaa, tamannali Inatsisartut namminneq aalajangissavaat.

Inatsisissatut missingiummi § 25-mi aalajangersarneqarpoq malittarisassat Naalakkersuisunut ilaasortanut atuuttut malillugit Ombudsmandi ombudsmandiujunnaarnersiuteqarsinnaatitaallunilu soraarnerussutisiaqarsinnaatitaasoq.

Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu inatsisartut inatsisaat atuuttoq malillugu Ombudsmandi Namminersornerullutik Oqartussani pisortaanertut akissaateqartinneqassaaq, tamatumalu saniatigut Ombudsmandi inummut tapisiaqartinneqarsinnaalluni. Ombudsmandi utaqqinermi akissaateqartussaavoq soraarnerussutisiaqartussaallunilu Inatsisartunut Naalakkersuisunullu ilaasortat aningaasarsiaqartinneqarneri soraarnerussutisiaqartinneqarnerilu il.il. pillugit malittarisassat naapertorlugit.

Taamaalilluni ombudsmandiujunnaarnersiuteqarsinnaatitaaneq soraarnerussutisiaqarsinnaatitaanerlu eqqarsaatigalugit Ombudsmandip piginnaatitaaffiisa allanngortinneqarnissaat siunertarineqanngilaq. Taamaakkaluartoq Naalakkersuisunut aammalu Inatsisartunut ilaasortanut assigiinngitsunik malittarisassanik akuersissuteqartoqarsinnaanera pissutigalugu (maannakkutut: Naalakkersuisunut AAMMA Inatsisartunut ilaasortanut piginnaatitaaffiit pinnagit) Naalakkersuisunut ilaasortat piginnaatitaaffiinut attuumassuteqarnissaa toqqarneqarsimavoq.

6) Inatsisissatut missingiummi § 26, imm. 1 pillugu: Ombudsmandip sulisui.

A/S Inissiaatileqatigiiffik INI isumaqarpoq suliat ombudsmandimit suliarineqartartut amerlassusiannut sanilliullugu ombudsmandip sulisui amerlavallaartut. Taamaattumik Ombudsmandip sulisui suliassaqassuseq malillugu amerlassusilerneqarnissaat assersuutigalugu nassuiaatini aalajangersarneqassasoq Inissiaatileqatigiiffiup siunnersuutigaa.

Ombudsmandi ukiut tamaasa Inatsisartunut nalunaarummik tunniussaqartarpoq, tassani qaammatisiutit ukiuani siuliani Ombudsmandip suliani nassuiaatigisarlugit. Ombudsmandip ukiumoortumik nalunaarutaani kingullermi takuneqarsinnaavoq 2008-p naanerani ombudsmandeqarfimmi sulisut tassaasut inatsisilerinermi pisortaq, nutserisut pingasut, fuldmægtigit pingasut allatsilu ataaseq. Ukiup naanerani fuldmægtigitut atorfik ataaseq inuttaqanngilaq.

Ombudsmandip sulisunik atorfinitsitsisarneranut aningaasaliissutitigut killissarititat Aningaasanut Inatsimmi aalajangersarneqarput, taamaalillutillu Inatsisartunit akuerisaallutik.

Allaffeqarfik inatsimmi tunngavissanik aammalu ingerlatsinermut malittarisassanik allassimanngitsunik malinninnersoq pillugu nakkutilliinissamik Inatsisartut inatsisiliortutut Ombudsmandi suliakkerpaat. Taamaalilluni ombudsmandi tassaavoq Inatsisartut Naalakkersuisunik inatsisinillu atuutsitsisunik nakkutilliineranni sakkussaq, tamatumali peqatigisaanik tassaalluni nunatsinni innuttaasut inatsisitigut isumannaatsuunissaannik qulakkeerisoq. Suliassap tamatuma toqqissisimanartumik naammassinissaanut Ombudsmandi periarfissinniarlugu Ombudsmandimut aningaasaliissutit aalajangersarneqarput.

7) Inatsisissatut missingiummi § 26, imm. 5 pillugu: Oqartussaasunit Ombudsmandip nakkutilliinerani ilaatinneqartunit kiffartuunneqarneq ikiorneqarnerluunniit

Ombudsmandi aaqqissuussaanermini suliassat naammassiniarnerini oqartussaasunit allanillu Ombudsmandip nakkutilliinerani pineqartunut ilaatinneqartunit kiffartuussinernik ikiorneqarnermilluunniit pissarsiniaruni inatsisissatut siunnersuummi § 26, imm. 5 naapertorlugu Ombudsmandip oqartussaasoq pineqartoq suliassap naammassiniarneqarnissaa pillugu isumaqatigiissuteqarfigissavaa.

A/S Inissiaatileqatigiiffik INI-p maluginiarpaa aalajangersakkamut taaneqartumut inatsimmut nassuiaatini paasissutissiissutigineqartoq “aqutsinermi oqartussaasut taakku Ombudsmandimut taassumalu sulisuinut ilumut peqqusissuteqarsinnaanerannik nalornissutiginnilersitsisarsimavoq”.

Tassunga atatillugu Inissiaatileqatigiiffiup oqaatigaa Ombudsmandip sulisui sulisorisanut inissiamik attartornissamut isumaqatigiissummik atsiornerminni allat assigalugit pisinnaatitaaffeqarnerat pisussaaffeqarnerannut INI-mit nalornissutigineqanngisaannarsimasoq.

Ombudsmandip, INI-p, Nukissiorfiit oqartussaasullu allat akornanni isumaqatigiissutissatut siunnersuutigineqartoq inissiaatileqatigiiffiup isumaa malillugu iluaqutaanavianngilaq.

Ombudsmandeqarfimmi nukissatigut killilersuinerit (aammalu Namminersorlutik Oqartussani nukissat tulluussakkamik atorneqarnissaat eqqarsaatigalugu) kingunerisaannik aaqqissuussaanikkut suliassat arlalippassuit ombudsmandeqarfiup allaffissornikkut oqartussaasunut tunniussimavai. Tamatumani ilaatigut pineqarput akissarsialerineq aammalu (piffissat ilaanni) naatsorsuuserineq.

Oqartussaasut Ombudsmandip nakkutilliivigisassaasa ombudsmandeqarfimmut atatillugu taakku oqartussaanerminni pisinnaatitaaffeqannginnissaat aalajangersakkatut siunnersuutikkut anguniarneqarpoq. Tamanna ombudsmandeqarfiup oqartussaasullu pineqartup akornanni suleqatigiinnermi pisinnaatitaaffiit pisussaaffiillu inuit ataasiakkaat pillugit inatsiseqartitsinerup tunngavigineratigut qulakkeerneqassaaq, tassalu isumaqatigiissuteqarnikkut.

Ilaatigut oqartussaasunut Ombudsmandip nakkutillivigisaminut Ombudsmandip attuumassuteqartuunnginnissaanut illersorneqarnissaanut ilaatigullu ombudsmandeqarfiup peqataasinnaanerata illersorneqarnissaanut aalajangersagaq atuuppoq.

Taamaattoqassappat paatsoortoqaqqunagu oqaatigineqassaaq ombudsmandeqarfiup inissiaatileqatigiiffimmik INI-mik isumaqatigiissuteqarnissaa pisariaqartinneqassanersoq inatsisissatut siunnersuummi isummerfigineqanngimmat.

Aammattaaq Kalaallit Nunaanni Naalagaaffiup Sinniisuanit tusarniaanermut akissut tiguneqarpoq, taassuma tusarniaanermut akissutaa kinguliini allassimasuni issuarneqarluni, Siulittaasoqarfiullu apeqqutinut ataasiakkaanut oqaaseqaatai uingasumik allanneqarlutik:

1) Inatsisissatut missingiummi § 7, imm. 1 pillugu: Ombudsmandip pisinnaatitaanera

Pisortat ingerlatsinerisa ilaat tamarmik Ombudsmandip sulinerani ilaatinneqartut inatsisissatut siunnersuummi § 7, imm. 1-imi aalajangersarneqarpoq.

Naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni ingerlataasa Inatsisartut Ombudsmandiata pisinnaatitaaneranut ilaatinneqannginnerisa inatsisissatut siunnersuummi § 7, imm. 1-imi erseqqissaatigineqarnissaa Kalaallit Nunaanni Naalagaaffiup Sinniisuata kissaatigaa.

Kaammattuut inatsisissatut siunnersuummi saqqummiunneqartumi malinneqarpoq.

2) Inatsisissatut siunnersuummi § 29: Ombudsmandip taaguutaata illersorneqarnera.

Taaguut Ombudsmandi imaluunniit taaguut alla taassumunnga paarlaanneqarsinnaasoq inatsimmik Inatsisartunit akuersissutigineqarsimasumik tunngaveqartinneqanngikkuni atorneqassanngitsoq inatsisissatut missingiummi § 29-mi aalajangersarneqarpoq

Ombudsmandip taaguutaata illersorneqarnerata taassuma taaguutip “Naalagaaffiup Sinniisua) atorneqarneranut killilersuinngitsoq inatsisip oqaasertaani imaluunniit inatsimmut nassuiaatini erseqqissaatigineqassasoq Kalaallit Nunaanni Naalagaaffiup Sinniisuata qinnutigaa.

Kaammattuut inatsisissatut siunnersuummut nassuiaatini saqqummiunneqartuni malinneqarpoq.

Tusarniaanermi periaatsip nassuiaatigineqartup saniatigut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq, ilaatigut Inatsisartut Ombudsmandiannut Ataatsimiititaliat atuuttoq Siulittaasoqarfiup isumasiorsimavaa. Inatsisip allanngortinneqarnissaanut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq tunngaviusumik isumaqataavoq.

Taamaattorli inatsisissatut siunnersuutip qulequtaa oqaatsinut atorneqartussatut Siulittaasoqarfimmit akuerineqartunut naapertuuttunngortinneqarnissaanut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq (Naalakkersuisut siulittaasuata Naalakkersuisoqarfia assigalugu) kaammattuuteqarpoq.

Aammattaaq Inatsisartut Inatsisartunut qinersisoqareernerit tamaasa Ombudsmandip suliassaminik ingerlatsisinnaanngikkallarnermini taartigisartagassaanik qinersisarnissaat pillugu aalajangersakkap (“Ombudsmandip sulinera pillugu aalajangersakkani nalinginnaasuni” atuuttuni § 12, imm. 2-mut naapertuuttup) attatiinnarneqarnissaa Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap kissaatigaa. Suliami Ombudsmandi suliamut attuumassuteqarnini pissutigalugu peqataasinnaanngitsutut nalunaartillugu Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap (imaluunniit Inatsisartut) suligasuarnermigut Ombudsmandip taartigisartagassaanik toqqaasarneratigut periaatsip atorneratigut pissutsit suuneri apeqqutaatillugit suliap ingerlanneqarnera pisariaqanngitsumik kinguarsarneqassanngilaq, taama naliliivoq Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq.

Kiisalu Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq (Qaasuitsup Kommunia assigalugu) isumaqarpoq Ombudsmandip inatsisilerituutut soraarummeersimasuunissaa pinngitsoorani piumasaqaataasariaqartoq.

Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliamit inassuteqaatit tamarmik inatsisissatut siunnersuutikkut malinneqarput.

 

Siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut nassuiaatit

 

Kapitali 1 - Inatsisartunut tunngasut

§ 1 pillugu

Imm. 1 pillugu.

Siunnersuummi imm. 1-ip allannguutit kingunerinik naqqiissuteqartinneqarluni Ombudsmandi pillugu inatsimmi atuuttumi §1-ip pissuseqatigaa. Ombudsmandip piffissamik Inatsisartut qinigaaffiannik malinninnera pillugu aalajangersakkap allanngortinneqarani ingerlateqqinneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq.

Inatsimmi atuuttumi § 1, imm. 1-imi oqaasertap imaattup: “Inatsisartut sinnerlugit Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatsinerannik kiisalu kommunit ingerlatsinerannik paasisimasaqartumik” peerneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq, taamaaliornikkut Ombudsmandip pisinnaatitaanera pillugu aalajangersakkat inatsisissatut siunnersuummi §§-ini 7-imit 17-imut katersorneqarsinnaalissammata. Ilanngutinngitsuuinermi Ombudsmandip pisinnaatitaanerata annertussusiani allannguuteqartitsinissaq siunertarineqanngilaq.

Inatsimmi atuuttumi § 1, imm. 2 § 2-nngorpoq.

Imm. 2 pillugu.

Siunnersuummi imm. 2, oqaasertalioqqinneqarnera ilanngullugu, imarisamigut inatsimmi atuuttumi § 1, imm. 3-mut naapertuuppoq.

Ombudsmandip Inatsisartunit tatigineqarunnaaruni Inatsisartunit soraarsinneqartarnissaa pillugu malittarisassap allannguuteqartarani ingerlateqqinneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq.

Ombudsmandimik qinersinermi soraarsitsinermilu periaaseq pillugu aalajangersakkat siunnersuummi sukumiinerusumik allaaserineqanngillat, aalajangersakkammi taamaattut malittarisas­sanut, Inatsisartut sulinerannik, tassalu Inatsisartut Suleriaasiannik, allaaserinnittunut atammata.

§ 2 pillugu

Aalajangersagaq taanna inatsimmi atuuttumi § 1, imm. 2-mut naapertuuppoq, taamaattorli imatut allannguuteqarluni, tassalu Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaat, imaanngitsoq Inatsisartut Siulittaasoqarfiat, tassasoq Ombudsmanditut suliamik kia suliaqarallarnissaanik aalajangiisussaq, Inatsisartut katersuunnissaasa Ombudsmandimillu nutaamik qinersinissaasa tungaanut.

Allannguutissatut siunnersuutip Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata Ombudsmandip sulineranut ataatsimiititaliatut oqartussaatitaasutut qinerneqarneranik Inatsisartut aalajangernerat 26. oktober 1995-imeersoq inatsisikkut tunngavissippaa.

§ 3 pillugu

Imm. 1 pillugu

Aalajangersagaq inatsimmi atuuttumi § 2-mut sanilliullugu annertusinneqarpoq, Ombudsmandilu Inatsisartunut, Naalakkersuisunut taamatullu kommunalbestyrelsinut nunaqarfinnilu aqutsisunut qinigaanissamut mattunneqanngitsoq, kisiannili Ombudsmandi qinigaaguni Ombudsmanditut sulinerminik ingerlatseqqissinnaanngitsoq erseqqissarneqarluni.

Ombudsmandi piffissap qinigaaffiup ingerlanerani suliassanut taamaattunut qinigaaguni tunuartariaqarpoq.

Aalajangersakkami tassani kommunalbestyrelsit nunaqarfinnilu aqutsisut pineqarput.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2-kkut aalajangersarneqarpoq Ombudsmandi inatsisilerituutut soraarummeernermi angusisimasuussasoq. Aalajangersagaq taanna inatsimmi atuuttumi § 2-mi Ombudsmandi "inatsisinik ilinniarnertuutut ilinniarsimasariaqarpoq"-mut sanilliullugu Ombudsmandip suliatigut pisinnaasaqarnera pillugu piumasaqaatinik sakkortusisitsineruvoq.

§ 4 pillugu

Imm. 1 pillugu

Inatsimmi atuuttumi § 13, imm. 1-imut naapertuuppoq.

Imm. 2 pillugu

Inatsimmi atuuttumi § 13, imm. 2-mut naapertuuppoq, taamaattorli siunnersuut pineqartup angutaanera arnaaneraluunniit ersersinnagu oqaasertaliugaavoq. Aalajangersakkap pingaartumik nassataraa Inatsisartut katersuunneranni, piffissami Ombudsmandip qinnuteqaateqareernermigut imaluunniit utoqqalinini pissutigalugu soraarnissaata siornaniittumi qaninnerpaami, Inatsisartut Ombudsmandimik nutaamik qinersissasut. Ombudsmandip 65-inik ukioqalernermini pinngitsoorani soraarninngornissaanik aalajangersakkap maannamut atuuttup atatiinnarnissaa siunnersuutigineqarpoq, tamatumalu nassataraa inuup 65-inik ukioqalereersimasup Ombudsmanditut sulinissaminut qinigaasinnaannginnera.

§ 5 pillugu

Imm. 1 pillugu

Aalajangersakkap Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 12, imm. 2 ingerlateqqippaa, taamaattorli erseqqissarneqarluni Ombudsmandimut taartaasartoq Inatsisartunut qinersereernikkuinnaanngitsoq, aammali atorfiup inuttaarunnerrani, qinerneqartassasoq. Ombudsmandimut taartaasartumik atorfiup inuttaarunnerani qinersineq Inatsisartut nalinginnaasumik katersuunnerannut tulliuttumut siullermut nalinginnaasumik utaqqimaarunneqarsinnaasussaavoq.

Imm. 2 pillugu

Aalajangersakkamut tunuliaqutaasoq pisortat ingerlatsineranni inatsiseqartitsineq naapertorlugu suliami peqataasinnaanissaq pillugu nalinginnaasumik tunngavissaqarnerup kinguneraa, tassalu inuk suliap suliarineqarnerani peqataasinnaanngitsoq suliap suliarinerani suugaluartuniluunniit peqataassanngitsoq. Tamatuma kingorna suliap suliarineqarnerani peqataasinnaanngitsumut suliassiisup, pisumi matumani Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata, isummerfigisassarilissavaa suliaq qanoq iliorluni suliarineqassanersoq.

Ombudsmandip suliami peqataasinnaannginnerminik nalunaaruteqarnerata kingunerisaanik, Ombudsmandip sulisui suliamik pineqartumik sutigulluunniit suliaqarnissaminnut peqataasussaajun­naassapput. Taamaattorli Ombudsmandi taassumaluunniit sulisui, Ombudsmandimut taartaasartup matuminnga qinnutigisaqarneratigut, suliami sulissutiginninnernik sullissinerinnaviusunik suliaqarsinnaapput, soorlu allagaatinik nutserinermik, suliami allagaatinik aalajangersimasunik assigisaannillu pissarsiniarnernik.

Aammattaaq aalajangersakkap periaaseq maannamut atorneqartoq, Ombudsmandip aamma Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata akornanni isumaqatigiissutigineqarsimasoq, inatsisikkut aalajangersaavigaa, tassalu suliassat, Ombudsmandip suliami peqataasinnaannginnerminik nalunaaruteqarfigisai, Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaannut nassiunneqartassasut.

Aalajangersakkani Nalinginnaasuni maannakkut atuuttuni § 12, imm. 2 imaattunik oqaasertaqarpoq:

“Inatsisartut inatsisartunut qinersisoqareernerit tamaasa Ombudsmandip suliassaminik ingerlatsisinnaanngikkallarnermini taartigisartagassaanik qinersissapput.”

Imm. 3 pillugu

Imm. 2 inatsimmi atuuttumi § 12, imm. 2-mut naapertuuppoq, tassami Ombudsmandip atorfianut akuersinermik nalunaaruteqarnissamut pisinnaatitaaneq Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliamut tunngatinneqassasoq siunnersuutigineqarmat, tassaasoq Inatsisartuni ataatsimiititaliaq Ombudsmandip sulinera pillugu apeqqutinik ilaatigut suliarinnittartuusoq. Aammattaaq aalajangersakkap imatut annertusineqarnissaa siunnersuutigineqarpoq, tassalu peqatigiiffimmi suliaqarnissaq pillugu Ombudsmandi Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap akuersissutaanik pissarsisassasoq.

Aalajangersagaq taanna Ombudsmandip arlaannaannulluunniit attuumassuteqartuunnginnissaanik piumasaqaateqarnermut ataneqartillugu isiginiarneqassaaq.

§ 6 pillugu

Aalajangersagaq inatsimmi atuuttumi § 3-mi oqaaseqatigiit aappaannut naapertuuppoq, imarisamigullu allannguuteqartinneqarani.

Imm. 1 pillugu

Ombudsmandip Inatsisartunut attuumassuteqannginnerata pingaartumik kinguneraa Inatsisartut Ombudsmandi suliamik aalajangersimasumik suliaqaqqullugu peqqusinnaanngimmassuk, Ombudsmandi suliamik suliaqaqqunagu inertersinnaanngimmassuk imaluunniit Ombudsmandi peqqusinnaanngimmassuk suliamik suliaqarneq aalajangersimasumik inernilerneqas­sasoq.

Arlaannaannullunniit attuumassuteqannginneq atorneqarnermini Inatsisartut ataatsimiititaliaasa Ombudsmandip oqaaseqaataanik isummerfiginnittannginnerisigut imaluunniit isornartorsiuisannginnerisigut erseqqissarneqartarpoq.

Inatsisartut Ombudsmandeqarfik aqqutigalugu ingerlatsinermik nakkutiginninnerisa saniatigut nakkutilliineq Inatsisartut ataatsimiititaliaasa Naalakkersuisunut ilaasortanik isumasioqateqartarnerisigut taamatullu ataatsimiititaliat sulianik Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisaat Inatsisartullu Suleriaasissaat naapertorlugit allatigut suliaqartarnerisigut pisarpoq. Inatsisartut aalajangissappassuk ataatsimiititaliarsuit (kommissionit) misissuisartussat pillugit inatsiseqartitsinermik atortuulersitsisoqassasoq, Inatsisartut nakkutilliinerat taamatuttaaq taakkunatigut ingerlanneqarsinnaasassaaq.

Inatsisartut taakkualuunniit ataatsimiititaliaasa suliamut isummersimasinnaanerannik, Ombudsmandip suliassamik suliaqalernissaanik imaluunniit suliap suliarineranik ingerlatsiinnarnissaanik mattussisumik, nalornissuteqalersinnaanerit ikilisinniarlugit Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata Ombudsmandillu 1998-imi majip qaammataani suleqatigiinnissamik isumaqatigiissuteqarnermi isumaqatigiissutigisimavaat, ilaatigut Ombudsmandip matuminnga apeqqutilliissutini Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaannut ingerlatittassagai, assilinera ataatsimiititaliamut allamut pineqartumut nassiullugu, ilaatigullu Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata suliamik ataatsimiititaliami oqaluuserinninnerup inernera pillugu Inatsisartut ataatsimiititaliaasa allat Ombudsmandimut nalunaarutaannik akunnermiliuttuuneq ataqatigiissassagaa. Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata Ombudsmandillu suleqatigiinnissamik isumaqatigiissutaat Ombudsmandip 1998-imi ukiumoortumik nalunaarutaani naqitigaavoq, tamatumani tak. kalaallisuuani quppernerit 11 tulliilu aamma qallunaatuuani quppernerit 11 tulliilu.

Ombudsmandip Atorfeqarfiata siunertaa naalakkersuinikkullu arlaannaannulluunniit attuumassuteqartuunnginnera erseqqissarniarlugit naatsorsuutigineqarpoq Inatsisartut Ombudsmandi suliami annertunerusumik iliuuseqaqqissinnaajunnaarsillugu suliaq pillugu isummersimanersut Ombudsmandip suliani ataasiakkaani nammineq naliliiffigissagaa.

Imm. 2 pillugu

Inatsimmi atuuttumi § 3-mi oqaaseqatigiit siulliit allannguteqartinnagit ingerlateqqinneqarput. Naak Aalajangersakkat Nalinginnaasut atuuttut inatsisissatut siunnersuummi uani atorunnaarsinneqarnissaat siunnersuutigineqaraluartoq, aalajangersakkap atatiinnarneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq, Inatsisartut Ombudsmandip sulineranut aalajangersakkanik nalinginnaasunik aalajangersaanissaq kingusinnerusukkut kissaatigilissagaluarpassuk, taamanikkussamut iliuuserisassat pisariillisarniarlugit.

Kapitali 2 - Ombudsmandip pisinnaatitaanera

Ataatsimut

Siunnersuutigineqarpoq inatsimmi atuuttumi § 7, imm. 3, aamma § 9, imm. 1, inuit ataasiakkaat pillugit naammagittaaliuutinik misissuinernut tunngasoq, ingerlateqqinneqassanngitsoq, tamatumuunakkut ersersinniarlugu Ombudsmandip suliassaa pingaarnertigut oqartussaasunut sammitinneqartoq inunnullu ataasiakkaanut, oqartussat sinnerlugit iliuuseqartunut sammitinneqarnani. Taamaattorli Ombudsmandip pisuni immikkut illuinnartuni misissuinini inunnut aalajangersimasunut, oqartussaasut sinnerlugit qanoq iliuuseqartunut, suli sammitittarsinnaavaa, inatsisinillu unioqqutitsisoqarsimanera paasineqarpat tamatuminnga malersuinissamik inassuteqarsinnaalluni.

§ 7 pillugu

Imm. 1 pillugu

Imm. 1-ip inatsimmi atuuttumi § 1, imm. 1 aamma § 4, imm. 1 ingerlateqqippai, tamatumunngalu peqatigitillugu Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 1 ingerlateqqullugu.

Aalajangersakkami oqaatigineqarpoq oqartussaatitaasunut sorlernut tunngasumik Ombudsmandi pisinnaatitaasoq. Namminersorlutik Oqartussani kommuniniluunniit pisortatigoortumik ingerlatsinermut Ombudsmandip maannamut pisinnaatitaanerani allannguuteqartitsinissaq anguniarneqanngilaq. Taamaammat Ombudsmandip Inatsisartunut, taakkua ataatsimiititaliaannut imaluunniit eqqartuussivinnut tunngasumik pisinnaatitaannginnera ataannarpoq.

Ombudsmandip Inatsisartunut attuumassuteqartuunnginnini pissutigalugu Inatsisartut sulinerat isummerfigisinnaanngilaa, taamaattumillu Inatsisartut ataatsimiititaliaat ataavartut imaluunniit ataatsimiititaliarigallagaat Ombudsmandip sulinerata avataaniipput. Inatsisartut aqutsinerat tamatuma pissuseqataanik Ombudsmandip sulinerata avataaniippoq.

Naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni ingerlatsinera Inatsisartut Ombudsmandiata pisinnaatitaanerani pineqartunut ilaanngilaq, Folketingilli Ombudsmandiata pisinnaatitaanerani pineqartunut ilaalluni.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2 nutaajuvoq, aallaaviusorlu Ombudsmandip ataatsimiititalianut, pisortat ataatsimiititaannut il.il., inuinnaat akornanni saqitsaassutinik aaqqiisartunut, tunngasumik pisinnaatitaanermini maannamut killiliussimasaa inatsisikkut aalajangersarlugu.

Ombudsmandip pisinnaatitaanerata, Ombudsmandip pisinnaatitaaffiginngisaanik aalajangersakkami taaguinikkut, killiliivigineqarnissaa siunnersuutigineqarpoq, taamaalilluni Ombudsmandi pisortat ataatsimiititaasa, toqqissisimanartunik periaaseqarlutik aalajangiisartut, tassa assersuutigalugu imaappoq eqqartuussivinnut assingusunut eqqartuussisunillu ilaasortaaffigineqarajuttartut, tungaannut pisinnaatitaassanani.

Ombudsmandi, soorlu tamanna Ombudsmandip nalunaarutaanit oqaaseqaataanillu ersertoq, maannamut pisinnaatitaanerminik killiliisimavoq oqartussaaffiup pineqartup suliaanik, katitigaaneranik aaqqissuussaanikkullu inissisimaneranik pisuni pineqartuni naliliineq tunngavigalugu.

Taamaalilluni Ombudsmandi oqartussaaffiit makkua pillugit naammagittaalliuutinik suliaqarnermut tunngasumik pisinnaatitaasutut imminut isigivoq:

• oqartussaaffiit aqutsinermi allaffissornermik suliaqartartut, ingerlatsinermi oqartussaasut suliassaannut assingusunik suliaqartartut, assersuutigalugu akuersissutinik, tapiissutinik imaluunniit taarsigassarsinissamik qinnuteqaatinik suliaqartartut, assersuutigalugu Inuussutissarsiutitigut Tapersiisarnermut Ataatsimiititaliaq (takuuk kinguliiniittut) aamma taamani Immikkut Ikiorsiisarnermi Aningaasaateqarfiusoq,
   
• oqartussaaffiit pisortani oqartussaasut aalajangiinerinik naammagittaalliuuteqartarfittut ingerlasut, assersuutigalugu Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik, Ilinniagaqarnersiuteqartitsinermi Naammagittaalliuuteqartarfik aamma Ineqarneq pillugu Maalaaruteqartarfik,
   
• oqartussaaffiit ajornartorsiutit illua’tungeriit marluk akornanni inuit ataasiakkaat pillugit inatsiseqartitsinermut tunngasumik pissusillit aaqqinnissaannik suliallit, oqartussaaffik misissuinissamik nakkutilliinissamillu, pisortanut oqartussaasunut inatsiseqartitsineq naapertorlugu tunngavilinnik, pisussaatinneqarsimappat, assersuutigalugu Atuisunut Pisisartunullu Maalaaruteqartarfittut Ataatsimiititaliaq Inatsisartut inatsisaat naapertorlugu pilersinneqarsimasoq,
   
• oqartussaaffiit inatsisinut naapertuutsitsinermik nakkutilliisutut suliaqartut, assersuutigalugu Kalaallit Nunaanni Kommunit Nakkutilliisoqarfiat, aammattaaq kinguliiniittut takukkit.

Oqartussaaffiit suliaqaqatigiissut, taakkunani Inatsisartunut ilaasortat inatsit naapertorlugu allamilluunniit tunngaveqartumik oqartussaaffik tamaat ilaannaaluunniit ilaasortaaffigalugu, Ombudsmandip 1995-imut nalunaarutaa malillugu immikkut ajornartorsiuteqarfiupput.

Inuussutissarsiornermut Tapersiisarnermut Ataatsimiititaliamut tunngasumik 1995-imi taamatut ajornartorsiuteqartoqarsimavoq, Ombudsmandilu pisinnaatitaanerminik killiliinermini ima eqikkaasimavoq, ataatsimiititaliaq sulianik ingerlatsinermut oqartussaasut suliassaasa nalinginnaasut assinginik suliaqartartilluni, soorlu ilaatigut qinnuteqaatinik ataasiakkaanik aalajangiisarnermigut, taamaattumillu naalakkersuisut suliassaqarfianni, Inatsisartullu sulinerata nalinginnaasup ilaatut pinnani, suliaqarluni, taava ataatsimiititaliaq Ombudsmandip pisinnaatitaaneranut ilaavoq.

Atuisartunut Pisisartunullu Maalaaruteqartarfittut Ataatsimiititaliaq Inatsisartut toqqagaannik pingasunik ilaasortaqartoq eqqarsaatigalugu Ombudsmandi 1996-imi pisinnaatitaasutut isigisimavoq.

Oqaaseqaammi 1998-imeersumi, Ombudsmandip ukiumut 1998-imut nalunaarutaani eqqartorneqartumi, ombudsmandi isummernerit taakkununnga assingusut tunngavigalugit Kalaallit Nunaanni Kommunit Nakkutilliisoqarfiannut tunngasumik pisinnaatitaasutut imminut isigivoq, tassami Ombudsmandip aamma pingaartissimammagu, siulersorneqarnermik 1994-imi iluarsaaqqinnermi Inatsisartut nakkutilliisoqarfimmi sinniisuutitaasa amerlassutsimikkut ikilisinneqarsimanerat, ilaasortanit amerlanerussuteqartunit 3-nit ilaasortanut ikinnerussuteqartunut 2-nut, Ombudsmandeqarfimmut pilersinneqassamaartumut tunngasumik pisinnaatitaanerup killiliiviginissaa innersuussutigerpiarlugu.

Pisinnaatitaanerup killissalersugaanera pillugu apeqqut naalagaaffimmi oqartussaasut eqqarsaatigalugit aamma atuussimavoq:

Taamaalilluni Kalaallit Nunaanni Sulisilluni Ajoqusersinnaanermut Sillimmasiisarnermi Ataatsimiititaliaq eqqarsaatigalugu Ombudsmandi 1995-imi pisinnaatitaasutut imminut isigisimavoq, tassami ataatsimiititaliaq taanna, naalagaaffimmi malittarisassat tunngavigalugit pilersinneqarsimagaluarluni, Den Sociale Ankestyrelsilu oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfissaagaluartoq, aaqqissuussaanikkut Namminersornerullutik Oqartussani (massakkut Namminersorlutik Oqartussat) inissinneqarsimammat.

Sulisilluni Ajoqusersinnaanermut Sillimmasiisarnermi Ataatsimiititaliaq Kalaallit Nunaanni sulisilluni ajoqusersinnaanermut sillimmasiisarneq pillugu inatsisip atortuulersinneqarnera pillugu Kunngip peqqussut nr. 991, 3. oktober 2008-meersoq tunngavigalugu Sulisilluni Ajoqusersinnaanermut Sillimmasiisarfimmit Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussat ataanni oqartussaasumit taarserneqarpoq.

Kalaallit Nunaanni Tugassassiuutit pillugit Aalajangiisartut, naalagaaffimmi oqartussaasuusut, naalagaaffiup toqqagaannaanik ilaasortaqartut eqqarsaatigalugit Ombudsmandi 1998-imi pisinnaatitaanngitsutut imminut isigisimavoq.

Ombudsmandi tamatuma kingornatigut, tassalu 24. marts 2009-mi, Tusagassiuutit pillugit Aalajangiisartut, Naalakkersuisut tusagassiuisarnermi akisussaassuseqarneq pillugu Inatsisartut inatsisaanni nr. 17-imi, 19. november 2007-imeersumi § 41 tunngavigalugu pilersissimasaat eqqarsaatigalugit pisinnaatitaasutut imminut isigilersimavoq. Ombudsmandip aalajangiinera taanna Tusagassiuutit pillugit Aalajangiisartut nutaat suleriaasiat aaqqissuussaanikkullu inissimanerat pillugit paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit pisimavoq, imaammammi Tusagassiuutit pillugit Aalajangiisartut taakku naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni Tugassiuutit pillugit Aalajangiisartuinut tamakkiisumik assersuunneqarsinnaanngitsut, Aalajangiisartullu taakku ingerlatsineq pillugu inatsiseqartarnermi aaqqiagiinngissutinik aalajangiiviginnittartutut Ombudsmandip sulinerani ilaatinneqartariaqanngitsutut isigineqarnissaannut erseqqissumik tunngavissaqanngimmat.

Inuit normuisa atorneqarnerat pillugu Namminersornerullutik Oqartussat (massakkut Namminersorlutik Oqartussat) kommunillu sulianik suliarinninneri pillugit naammagittaalliuutit suliarinissaannut Ombudsmandi 2000-imi pisinnaatitaasutut imminut isigisimavoq.

Ombudsmandip Kalaallit Nunaanni Politimesteri 2001-imi nalunaarfigisimavaa nappaatit tunillaassortut akiorniarlugit iliuutsit pillugit Inatsisartut peqqussutaat tunngavigalugu tunillaassortunik nappaalanersuaqarneranut ataatsimiititaliarsuaq Politimesterip aalajangersimasumik siulitittaasuuffigisaa eqqarsaatigalugu Ombudsmandi pisinnaatitaasutut imminut isigisoq, tassami Politimesteri ataqatigiinneqarnermi tassani Namminersornerullutik Oqartussat (massakkut Namminersorlutik Oqartussat) sinnerlugit aqutsinikkut suliassamik isumaginnittuummat.

Imm. 3 pillugu

Imm. 3 inatsimmi atuuttumi § 4, imm. 2-mik oqaasertaasigut allanngortitsilluni ingerlatitseqqineruvoq, Ombudsmandillu ingerlatseqatigiiffinnut, suliffeqarfinnut il.il., allaffissornikkut aalajangernikkut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi aamma paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu inatsimmi malittarisassannut imaluunniit ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi tunngaviit inatsisikkut aalajangersagaanngitsunut ilanngunneqartunut, naleqqiussilluni pisinnaatitaaneranik killissalersuinermi tunngavissaanerusutigut ajornartorsiutinit arlalinnit pilersinneqarsimalluni.

Siunnersuutikkut tamatumunnga peqatigitillugu siunertarineqarpoq tunngaviusumik ajornartorsiutaasup, § 4, imm. 2-p atuuttup nassatarisimasaata aaqqiissuteqarfiginissaa, tassami Naalakkersuisut, Ombudsmandip pisinnaatitaaneranut ilaatinneqartut, allamut atassuteqartumik Ombudsmandip pisinnaatitaanera pillugu aalajangiisinnaammata. Iliuuseqarniarnerit, Ombudsmandip pisinnaatitaanerata annertussusissaa pillugu aalajangernernut tunngassuteqartut, Inatsisartunit aallaaveqartariaqarput, Naalakkersuisunit pinnatik.

Suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi aamma paasitinneqarsinnaatitaanermik inatsimmi § 1, imm. 2 Naalakkersuisut ingerlatsinermut inatsisit ingerlatseqatigiiffinnut, peqatigiiffinnut, il.il., erseqqinnerusumik taaneqartunut, pisortat ingerlatsinerannut ilaasutut naatsorsuunneqarsinnaanngitsunut, tamakkiisumik ilaannakortumilluunniit atortuutinneqarnissaat pillugu malittarisassanik sukumiinerusunik aalajangersaanissaannut piginnaatitsissummik imaqarput.

Piumasaqaatit, suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi taamatullu paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu inatsimmi taaneqartut, ingerlatseqatigiiffiup, suliffeqarfiup, peqatigiiffiup, il.il., suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsisip aamma paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu inatsisip malittarisassartaannut ilanngunneqarnissaannut inatsisini eqqartorneqartuni taakkunani marlunni taaneqartut, tassaapput oqartussaaffiup sulinerani aningaasartuutit Namminersorlutik Oqartussanit imaluunniit kommunimit annertunerusutigut matussuserneqassasut imaluunniit oqartussaaffiup inatsisikkut imaluunniit inatsit naapertorlugu Namminersorlutik Oqartussat sinnerlugit imaluunniit kommuni sinnerlugu aalajangiinissaminut pisinnaatitaaffilerneqarsima­neratut annertutigisumik tamanna atuutissasoq.

Naalakkersuisut piginnaatinneqarneq taanna maannamut A/S Inissiaatileqatigiiffimmut INI-mut atorsimavaat, tamannalu Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaatigut nr. 37-kkut 19. december 1996-imeersukkut pivoq.

Nalunaarut, soorlumi tamanna Ombudsmandip 1997-imi ukiumoortumik nalunaarutaani quppernermit 11-mit ersertoq, Ombudsmandip ingerlatseqatigiiffinnut suliassanik, suliassat pisortat oqartussaasut ingerlatsinerannut inatsiseqartitsinermut taamatullu inuit ataasiakkaat pillugit inatsiseqartitsinermut tunngasut pissuseqataannik, isumaginnittunut tunngasumik pisinnaatitaanerata annertussusia pillugu qularutiginninnernut nalornissuteqarnernullu pissutaasarsimavoq, taamatuttaarlu soorlu ingerlatseqatigiiffimmik pilersitsineq pillugu inatsimmit erseqqissumik ersinngitsoq, ingerlatseqatigiiffik suliassaqarfinni suni Namminersornerullutik Oqartussat (massakkut Namminersorlutik Oqartussat) sinnerlugit imaluunnit kommuni sinnerlugu aalajangiinissaminut pisinnaatinneqarnersoq.

Ombudsmandi ingerlatseqatigiiffimmik tassungalu oqartussaatitaalluni pisortaqarfimmik oqaloqatiginnereernerit kingornagut ingerlatseqatigiiffiup suliassaanik aalajangersimasumik naliliineq tunngavigalugu pisinnaatitaanini pisariaqartutigut killilerpaa, tamannalu Ombudsmandip nalunaarummi amigaatinik Inatsisartunut Naalakkersuisunullu 1997-imi decembarip qaammataani nalunaarutiginninneranik nassataqarsimavoq.

Inatsisissatut siunnersuutip kingunerissavaa Ombudsmandi pisuni ataasiakkaani tamani, oqartussaaffik allaffissornikkut aalajangerneq malillugu ingerlatsinermi inatsiseqartitsinermut ilanngunneqaraangat, pisariaqartitsinertut annertutigisumik pisinnaatitaanerminik oqartussaaffimmut naleqqiussilluni killiliisariaqassasoq. Naatsorsuutigineqarpoq oqartussaaffik pineqartoq suleqatigalugu taamatut killissaliisoqartarumaartoq.

Inatsisartut tipsernermit lottornermillu iluanaarutinit agguaassisarneq pillugu Inatsisartut inatsisaanni nr. 13-imi, 11. november 2000-imeersumi taamani atuuttumi (massakkut Inatsisartut inatsisaanni nr. 7-imi, 1. juni 2006-imeersuni § 3-kkut) § 2-kkut aalajangersarsimavaat aningaasat taakku Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiata aamma Team Greenlandip agguaatissagaat. Aalajangersagaq taanna piareersarlugu sulianit erserpoq taanna Naalakkersuisut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu suliniaqatigiiffinnut taakkununnga marlunnut atuuttussanngortissinnaagaat. Tamanna suli pisimanngilaq, suliniaqatigiiffiillu taakku marluk eqqarsaatigalugit pisinnaatitaasinnaanini pillugu apeqqummut Ombudsmandi suli saqqummiussiffigineqarsimanngilaq.

Tamatuma saniatigut pineqartoq tassaasimavoq Inatsisartut takornariartitsisarnermik inuussutissarsiuteqarnerup aamma nunami inuussutissarsiutit siuarsarneqarnissaat pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnera pillugu Inatsisartut inatsisaatigut nr. 10-kkut, 14. november 2004-meersukkut aalajangersaasimasut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit aqutsinermi ingerlatseqatigiiffimmut namminersortumut taamaattumut atuutissasoq.

Ingerlatseqatigiiffik taamaattoq eqqarsaatigalugu Ombudsmandip pisinnaatitaaneranik apeqqut Ombudsmandimut aalajangiiffigisassatut suli saqqummersimanngilaq.

Aammattaaq Inatsisartut ilinniagaqarnersiutit pillugit Inatsisartut peqqussutaanni nr. 5-imi, 14. november 2004-meersumi aalajangersarsimavaat ilinniagaqarnersiutit pillugit malittarisassanik aqutsinernermik suliffeqarfimmut namminersortumut Naalakkersuisut isumagisassanngortitsisinnaasut.

Inatsisissatut siunnersuummut nassuiaatinit erserpoq taamatut isumagisassanngortitsinermi suliffeqarfik namminersortoq taanna suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi pineqartunut ilaatinneqassasoq.

Suliffeqarfik namminersortoq taamaattoq eqqarsaatigalugu Ombudsmandip pisinnaatitaaneranik apeqqummik Ombudsmandi aamma saqqummiussiffigineqarsimanngilaq.

Oqartussaaffimmut ingerlatsinermi inatsiseqartitsinerup malittarisassartaanut ilanngunneqartumut tunngasumik Ombudsmandip pisinnaatitaaneranik killissaliineq Ombudsmandip pisortat ataatsimiititaliaannut, ataatsimiititalianut, il.il., tunngasumik pisinnaatitaanerminik killiliineranit allaassuteqangaarnerunissaa ilimagineqanngilaq, takuuk matumuunakkut siunnersuummi § 7, imm. 2.

Tamanna ilaatigut ima nassataqarpoq Ombudsmandi, oqartussaaffiup pineqartup allaffissornikkut ingerlataanik, aaqqissuussaanikkut inissisimaffianik, oqartussaaffiup oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfiusinnaanermini periaasianik il.il., pisuni ataasiakkaani naliliisarumaartoq, oqartussaaffiup Ombudsmandip pisinnaatitaaneranut ilanngunneqarnissaa pillugu aalajangiinissaq siunertaralugu.

Nalunaarsuutit naalakkersuisuni pisortat ingerlassaat pillugit inatsit Kalaallit Nunaannut atuuttoq naapertorlugu, folketingip inatsisaani nr. 294-imi, 8. juni 1978-imeersumi § 2 naapertorlugu, ministerip pisussaasup nalunaarsuutinik nakkutiginnittut oqaaseqarteqqaarlugit aalajangersinnaavaa inatsit atortuussasoq nalunaarsuutinut ingerlatseqatigiiffiit, suliffeqarfiit, peqatigiiffiit, il.il., erseqqinnerusumik kikkuussutsiminnik nalunaarneqartut naalakkersuisut pisortaqarfiinut atanngitsutut naatsorsuuttariaqartut atugassaattut ingerlanneqartunut, taakkua ingerlatsinerminni aningaasartuutaat amerlanerit naalagaaffimmit imaluunniit kommunimit akilerneqartarpata.

Oqartussaaffeqarfiit inuit ataasiakkaat pillugit inatsiseqartitsineq tunngavigalugu aaqqissuunneqarsimasut Ombudsmandip sulianerani pineqartunut ataqatigiinneqarnermi tassani ilanngunneqassappata tamanna siullertut oqartussaaffeqarfiit taakku nalunaarsuutit pillugit inatsimmut ilanngunneqarnissaannik naalagaaffiup oqartussaasuisa akuersinerannik tunngaveqassaaq. Aappaattut piumasaqaataassaaq oqartussaaffeqarfiup taamaattup ingerlanneqarnera Namminersornerlutik Oqartussanit kommuninilluunniit annerpaamik aningaasaliiffigineqartartuussasoq.

Inuit pillugit paasissutissanik suliarinnittarneq pillugu inatsit Danmarkimi atuuttoq Kalaallit Nunaannut atortuulersinneqarsimanngilaq, inatsilli Kalaallit Nunaanni ingerlatsiviit ilaannut Inatsisartut Ombudsmandillu suliarissallugit pisinnaatitaaffigisaanut atuutsinneqalissagaluarpat Ombudsmandi pillugu inatsisip allanngortinneqarnissaa pisariaqarunnaarsillugu inatsisip oqaasertalersorneqarnissaa naleqquttutut isigineqarpoq.

§ 8 pillugu

Aalajangersagaq oqaasertami allannguallatsinneqarneri ilanngullugit inatsimmi atuuttummi § 4, imm. 3-mut naapertuuppoq.

Aalajangersagaq naalakkersuinermut inatsiseqartitsinermi tunngaviusuni sumiiffimmi namminersorluni aqutsinerup ataqqineqarnissaanik tunngaveqarnermut ersiutaavoq.

Aalajangersagaq pingaartumik ima kinguneqarpoq, Ombudsmandip kommunimi missingersuusiornissamut pissaaneqarneq ataqqissagaa, kommunalbestyrelsilu tassaasoq inatsisip atuuttup killissarittaasa iluanni isumalluutinik agguataarisussaq tunngaviutissagaa.

Aammattaaq aalajangersakkap nassataraa kommunimi naliliinikkut aalajangiinerit pineqartillugit, inatsisip atuuttup killissarititaasa iluanni sumiiffimmi naalakkersuinikkut nalilersuinerit tamatumalu nassatarisaanik kommunit akornanni assigiinngissuteqarsinnaanerit Ombudsmandip ataqqissagai.

§ 9 pillugu

Aalajangersagaq nutaajuvoq, Ombudsmandillu naliliinermini tunngavigisaani killissaliinernik imaqarluni, taamaattumillu inatsimmi ilanngunneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq.

Aalajangersagaq inatsisitigut pissusiusunik atuuttunik erseqqinnerulersitsinissamik siunertaqarpoq, taanna malillugu ilagiinni siulersorneqarnikkut pissusiusut allaffissornikkut sulinertut, Ombudsmandip nakkutilliineranut ilaatinneqartutut isigisariaqarlutik, akerlianilli ilagiit nalunaajaanerminnut tunngavigisaat upperisamillu ajoqersuuteqarnerat Ombudsmandip nakkutilliineranut ilanngunneqarsinnaanngitsut, tassami ilagiit sulinerisa ilaannut tassunga malittarisassat naalakkersugaanermut inatsiseqartitsinikkut Inatsimmi Tunngaviusumi § 4-mit aqunneqarmata, inatsisiliortullu Inatsimmi Tunngaviusumi § 66 naapertorlugu pisinnaatitaanerannut ilaatinneqaratik.

Namminersorlutik Oqartussat eqqarsaatigalugit ilagiit siulersorneqarnerat Kalaallit Nunaanni ilageeqarneq pillugu inatsit nr. 264, 6. maj 1993-imeersoq naapertorlugu naalagaaffiup aamma Namminersornerullutik Oqartussat (massakkut Namminersorlutik Oqartussat) akornanni agguataagaavoq, taanna malillugu Kalaallit Nunaanni biskoppeqarfimmut biskoppinngortussaq ilageeqarnermut ministerip inassuteqarneratigut kunngimit atorfinitsinneqassalluni, tak. inatsimmi § 4, imm. 4, akerlianilli ilagiit allatigut siulersorneqarnerannut tunngasut tamatumunnga ilanngullugit ilagiinnut sinniisoqarneq atuagarsuarnillu allattaaveqarneq pillugit malittarisassat Namminersornerullutik Oqartussanit aalajangersarneqartarlutik, tak. inatsimmi §§-it 5 aamma 6.

Taamaalilluni Ombudsmandi ilagiit kalaallit tamatuma tungaatigut allaffissornerannut, Kalaallit Nunaanni ilageeqarneq pillugu inatsimmi §§ 5 aamma 6 naapertorlugit Inatsisartut peqqussutaatigut aqunneqartumut tunngasumik pisinnaatitaavoq.

Suliani ilagiit oqartussaatitaat Inatsisartut Ombudsmandiata pisinnaatitaaneranut ilaatinneqartut biskoppip atorfini naapertorlugu peqqusinera malillugu taannaluunniit suleqatigalugu sulineranni suliaasuni naatsorsuutigineqarpoq Inatsisartut Ombudsmandiata misissuinermini Folketingip Ombudsmandia, pisariaqartitsineq naapertorlugu, akuliutsittassagaa.

§ 10 pillugu

Aalajangersagaq oqaasertami allannguallatsinneqarneri ilanngullugit inatsimmi atuuttumi § 10, imm. 2-mut aamma imm. 3-mut kiisalu Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 9-mut naapertuuppoq.

Imm. 1 pillugu

Erseqqissarneqarpoq ukiumoortumik nalunaarut Inatsisartut ukiakkut ataatsimiineranni suliarisassanngorlugu Inatsisartunut tunniunneqartassasoq.

Ukiumoortumik nalunaarut eqqarsaatigalugu Ombudsmandip ukiumoortumik nalunaarut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliamut tunniuttassagaa tunngavigineqarpoq. Ukiumoortumik nalunaarutip Inatsisartuni qanoq iliorluni suliarineqartarnissaa Inatsisartut namminneq aalajangigassaraat.

Ukiumoortumik nalunaarutit Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata aalajangiiffigisassatut siunnersuutitut saqqummiussaa aqqutigalugu ukiuni kingullerni isummerfigineqartarsimapput.

Ombudsmandip inatsisikkut aalajangersagaasumik paasissutissiissussaatitaaneq nalunaarutinik tamanut saqqummiunneqarsimasunik Ombudsmandip nittartakkaminut www.ombudsmand.gl-imut ilanngussisarnermigut tapertalertarpaa. Aammattaaq Ombudsmandip, Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaat isumaqatigiissuteqarfigereerlugu, suliat Ombudsmandip ukiumoortumik nalunaarummut ilanngutissamaagai, nittartakkamut ukioq nalunaarusiorfiusoq 2009 aallarnerfigalugu ilanngunneqartalissasut aalajangerpaa.

Imm. 2 pillugu

Aalajangersakkap taassuma inatsimmi atuuttumi § 10, imm. 3 allannguteqartinnagu ingerlateqqippaa.

§ 11 pillugu

Aalajangersagaq inatsimmi atuuttumi § 11-mut naapertuuppoq.

Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 7, imm. 2-p ingerlateqqinneqannginnisaa siunnersuutigineqarpoq, siunnersuumili § 11-p imarisaaniilluni.

Naatsorsuutigineqarpoq Ombudsmandip inatsisini atuuttuni erseqqarlunnernik amigaatinillu naliliinernut, oqaatsimut inatsisitigut inissisimanermi innarlitsaalineqarnissamik qularnaallisitsinermik taaneqartartumut ilaasunut, aammalu inatsisinik akuersissutigineqarsimasunik allaffissornikkullu aalajangersakkanik naalakkersunikkut naliliinernik tunngaveqanngitsunut, atassuteqartumik nalunaaruteqartarnermi maannamut periaaserisimasani attatiinnassagaa.

Ombudsmandip Inatsisartunik nakkutilliisussaannginnerata malitsigisaanik Inatsisartut pissutsinut isummereersimappata Ombudsmandi aalajangersagaq taanna malillugu nalunaaruteqarsinnaanngilaq.

Naalagaaffiit Peqatigiit naalliutsitsisarneq allatullu peqqarniingaartumik, inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pinnittarneq imaluunniit pillaasarneq akiorniarlugit isumaqatigiissutaanut ilassut nammineq piumassuseq malillugu ilannguffigineqarsinnaasoq tunngavigalugu Ombudsmandip nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut inatsisit pioreersut imaluunniit inatsisissatut siunnersuutit pillugit oqaaseqaatinik saqqummiussinissaminut periarfissaa eqqarsaatigalugu inatsisissatut siunnersuummi § 17-mut nassuiaatit innersuussutigineqarput.

Nalunaarutigisassat nalinginnaasumik Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaannut kiisalu Naalakkersuisunut nalunaarutigineqartarput.

Malittarisassani amigaatit, assersuutitut Ombudsmandimit nalunaarutigineqarsinnaasussat, suussutsimikkut imatut oqaatigineqarsinnaapput:

• Malittarisassap kalaallisut qallunaatullu oqaasertaanni naapertuutinngitsoqarnera.
• Malittarisassap atuuffigisassaa pillugu erseqqarluttoqarnera.
• Allaffissornermi aqutsinikkut malittarisassap inatsimmik tunngavissaqannginnera imaluunniit inatsimmik tunngavissaqarnerata nalorninartoqarnera.
• Allaffissornermi aqutsinikkut malittarisassat marluk aamma imaluunniit Inatsisartut inatsisaasa imaluunniit Inatsisartut peqqussutaasa marluk akornanni naapertuutinnginnerit.
• Inatsisartut inatsisaata, Inatsisartut peqqussutaata malittarisassallu nalinginnaasut, Namminersornerlutik Oqartussat malissallugit pisussaaffigisaasa, matumani Namminersorlutik Oqartussat pillugit inatsit, Inatsit Tunngaviusoq aamma Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Europami Isumaqatigiissut ilanngullugit eqqarsaatigalugit, akornanni naapertuutinngitsoqarnera.
• Oqartussaasup qulliunerusup naammagittaalliorfiusinnaasup suunerata erseqqarlunnera.
• Periaaseq inatsimmik tunngavissaqanngitsoq.

§ 12 pillugu

Aalajangersakkap inatsimmi atuuttumi § 6, imm. 1 aamma Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 2, imm. 1, § 3 kisianni imm. 2, nr. 1 pinnagu, kiisalu § 4 ingerlateqqippai.

Imm. 1 pillugu

Imm. 1-imi oqaaseqatigiit siulliit inatsimmi atuuttumi § 6, imm. 1-imut aamma Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 3, imm. 1-imut naapertuupput.

Kialluunniip Ombudsmandimut naammagittaalliorsinnaaneranik aalajangersakkap nassataraa, assersuutigalugu naammagittaalliortup nammineersinnaassuseqarnera, danskisut innuttaassuseqarnera imaluunniit Kalaallit Nunaanni najugaqarnera pillugit piumasaqaateqartoqarsinnaanngitsoq.

Naammagittaalliortup suliami illua’tungiusutut inissisimanera imaluunniit inatsisinut tunngasumik suliami soqutigisaqarnera aallaavittut piumasaqaataanngilaq. Taamaattorli Ombudsmandip suliani, inuit ataasiakkaat namminneq pissuserisaannut tunngasuni, isumaqataanissaq imaluunniit naammagittaalliuut inummit naammagittaalliortumit allaanerusumit saqqummiunneqarsimappat, naammagittaalliortumit piginnaatitsissuteqarnissaq piumasarisarpaa. Tamatumuunakkut Ombudsmandip qulakkiissavaa suliami illua’tungiusoq Ombudsmandip suliamik suliaqarnermi ilaatut suliami illua’tungiusup inuinnartut pissusaanut tunngasut, ombudsmandip oqaaseqaataani issuarneqarsinnaasussat, pillugit paasissutissanik paasiniaaneranut isumaqataasoq.

Taamaattorli Ombudsmandip naammagittaalliortut annertuumik imaluunniit naleqquttumik inatsisinut tunngasumik suliami soqutiginninnermik takutitsinngitsut itigartissinnaasarumaarpai, aamma tak. inatsisissatut siunnersuummi § 14, imm. 1-imut nassuiaatit.

Oqartussaasut allat pillugit oqartussaasut naammagittaalliuutaat Ombudsmandimit aallaavittut suliarineqartassanngillat. Kisiannili, soorlumi Ombudsmandip 1996-imi ukiumoortumik nalunaarutaani qupperneq 27-mit tamanna ersertoq, pisortanit oqartussaasunit pisortat oqartussaasut allat pillugit naammagittaalliuutip suliarinissaanut pisinnaatitaasutut Ombudsmandi imminut isigivoq, tassami naammagittaalliortoq suliami aalajangersimasumi tassani suliami illua’tungiusumut inuinnarmut sanilliuttariaqarmat.

Ombudsmandi Inatsisartunit Inatsisartulluunniit ataatsimiititaliaannit naammagittaalliuummik suliaqarnissaminut pisussaaffeqanngilaq, tamannami Ombudsmandip Inatsisartunut attuumassuteqanngitsuunerata kingunerimmagu, Ombudsmandilu Inatsisartunit taakkulu ataanni oqartussaasunit peqqusissuteqarfigineqarsinnaanani.

Imm. 1, oqaaseqatigiit aappaat nutaajupput inuillu, tarnikkut nappaateqarnermut tunngasut pillugit inatsiseqartitsineq naapertorlugu allaffissornikkut kiffaanngissusiiagaasut taamatullu inuit, pinerluttulerinermut inatsiseqartitsineq naapertorlugu misissuinerup imaluunniit pinerluttulerinermut inatsiseqartitsineq naapertorlugu oqartussaasut kiffaanngissusiiaasunit misiliisuutitaqartitsiviunngitsumik pineqaatissiinerup ilaatut kiffaanngissusiiagaasut Ombudsmandimut naammagittaalliorsinnaanerannik qulakkeerussinissamik siunertaqarlutik.

Inatsisartut Ombudsmandiannut tunngasumik tamanna ima nassataqassaaq, aammattaaq inuit kiffaanngissusiiagaasimasut Kalaallit Nunaanni imaluuniit Qallunaat Nunaanni najugallit Namminersorlutik Oqartussat kommunillu pillugit naammagittaalliorsinnaasassasut, tamanna oqartussaasumit kiffaanngissusiiaasumit killilersorneqartinnagu.

Inatsisartut Ombudsmandiannut saaffiginnissuteqarnerni malunnaarsaarnermik Folketingip Ombudsmandianut saaffiginnissuteqarnerni atuuttup assinganik kiffaanngissusiiakkat atugaqartinnissaat aalajangersakkami siunertaavoq.

Taamaattorli aalajangersakkap immikkoortua, eqqartuussisarnermik inatsimmut tunngassutilik, aammalu inunnut kiffaanngissusiiagaasunut angerlarsimaffimmi, Inatsisartut Ombudsmandiata § 7 naapertorlugu pisinnaatitaaneranut ilaanngitsumi najugalinnut tunngassuteqartoq naalagaaffiup oqartussaaffiinik isumaqatiginniutigineqaqqaartussaavoq.

Inatsisinik Atortitsinermut Ministereqarfiup allakkani 8. marts 2001-imeersuni Inatsisartut nalunaarfigai aalajangersagaq taanna ministerip oqaaseqaatissaqarfiginngikkaa.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2 inatsimmi atuuttumi § 6, imm. 2-mi oqaaseqatigiinnut siullernut naapertuuppoq, oqaasertalerneqarnerani imatut allannguallalluni, tassalu erseqqissarneqassasoq naammagittaalliuutit kinaassutsimik isertuisut naammagittaalliuutillu najugaqarfigisamik, Ombudsmandip suliamik suliaqarnera pillugu nalunaarutinik nassitsiffigisinnaasamik taasaqarfiunngitsut Ombudsmandimit suliarineqarsinnaanngitsut. Nassuiaatini nalinginnasuni oqaatigineqartutut inatsisip atuuttup aalajangersagartaani kalaallisut qallunaatullu oqaasertat taamaaqatigiinngillat.

Aammattaaq pineqartoq tassaavoq Ombudsmandip sulinermini inatsiseqartitsinikkut isumannaatsuutitsineq eqqarsaatigalugu piumasaqaatigisimagaa naammagittaalliuutit e-mailikkut nassiunneqartut, scannikkamik atsiorneqanngitsut, nassiussisup allakkatigut imaluunniit telefaxikkut malitseqartitsivigisassagai, nassitsisullu kinaassusia tassuuna uppernarsarlugu. Periaatsip taassuma atorneqarnerata ingerlaqqinnissaa naatsorsusutigineqarpoq.

Imm. 3 pillugu

Imm. 3 Ombudsmandip sulinera pillugu Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 6, imm. 2-mi oqaaseqatigiit aappaannut aamma § 3, imm. 2 nr. 2-mut naapertuuppoq. Naammagittaalliornissamut piffissarititaq ukiumik ataatsimik sivisussusilik taamatorluinnaq paasineqassaaq imatut, piffissarititamik sanioqqutsinissamut inatsisitigut tunngavissaqanngitsoq. Taamaattumik Ombudsmandip naammagittaalliuut kingusinnerpaamik pissutsit naammagittaalliuutigineqartut pisimanerannit ukiup ataasinngornerani tigoreersimasussaavaa.

Naammagittaalliornissamut piffissarititap aallartiffissaa sanioqqutassaanngilluinnartutut Ombudsmandimit maannamut paasineqartarsimavoq imatut, naammagittaalliornissamut piffissarititaq ullormit, suliami inaarutaasumik aalajangiiffiusumit, ingerlalersussatut naatsorsuutigineqarluni.

Naammagittaalliornissamut piffissarititap naaneranik saneqqutsinnginnissamik paasinninnermut tunngavilersuutaasoq tassaavoq Ombudsmandip naammagittaalliuutinik Kalaallit Nunaanni nunap immikkoortuinit tamanit tiguneqartunik suliaqarnerani assigiiaarnerusunngortitsinissamik pingaartitsineq. Aammattaaq oqartussaasut suliami aalajangiisimasut eqqarsaatigineqarput, tassami oqartussaasut suliap inaarneqarsimanera naatsorsuutigisinnaasariaqarmassuk. Kiisalu naggataatigut saneqqutsinnginnissamik paasinninneq Ombudsmandip, taamaaliornissamut tunngavissaqarpat, naammagittaalliuut kingusinaarluni tunniunneqarsimasoq tunngavigalugu suliassamik nammineerluni aallartitsisinnaajumaarnissaanut sanilliullugu isigineqartariaqarpoq. Aammattaaq takukkit inatsisissatut siunnersuummi § 14, imm. 1 pillugu nassuiaatit.

Imm. 4 pillugu

Imm. 4 nutaajuvoq, matumalu erseqqissarneqarnissaa siunertaralugu, tassalu allaffissornikkut aqutsinermi oqartussaasup qullerpaap isummernissaa Ombumbudsmandip suliniutigisimappagu naammagittaalliornissamut piffissaliussaq ukiumik ataatsimik sivisussusilik, imm. 3-kkut aalajangersarneqarsimasoq, Ombudsmandip sivitsorsinnaagaa.

Erseqqissaanermi pisut Ombudsmandip naammagittaalliuummik suliarinninneranut § 13-ip toqqaannartumik akornutaanngiffii Ombudsmandilli § 14 tunngavigalugu suliamik suliarinninnginnermini suliap allaffissornikkut aqutsinermi oqartussaasumit suliarineqartariartutut isumaqarfigisai pineqarput.

Tamanna assersuutigalugu pisariaqarsinnaavoq Ombudsmandi isumaqarpat suliaq kommuninik nakkutilliinermi oqartussaasumut nalinginnaasumut saqqummiunneqartariaqartoq, imaluunniit Namminersorlutik Oqartussani oqartussaasumit ingerlatsiveqarfimmik pineqartumik nakkutilliinissamut piginnaatitaasumut saqqummiunneqartariaqartoq.

Naammagittaalliuut nutaaq aalajangiinerup naammagittaalliuutigeqqaarneqartup kingorna ukiumik ataatsimik piffissaliussap naannginnerani suliarineqarsinnaanngitsoq pissutsit ilimanarsisippassuk Ombudsmandip naammagittaalliortoq pisuni taamaattuni nalunaarfigisinnaavaa aalajangiineq naammagittaalliuutigeqqaarneqartoq pillugu naammagittaalliuut nutaaq piffissaagallartillugu tunniunneqartutut isigineqassasoq, naammagittaalliuut suliat ataasiakkaarlugit sivikinnerusumik piffissaliussatut nalunaarutigineqarup iluani tiguneqarpat.

§ 13 pillugu

Aalajangersakkap inatsimmi atuuttumi § 6, imm. 3 aamma Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 3, imm. 2 nr. 1 aamma imm. 4 ingerlateqqippai.

Aalajangersagaq tunngaviusumik isummamut imaattumut ersiutaavoq, tassalu ingerlatsiviup innuttaasullu akornanni saqitsaassutit illua’tungeriit akunnerminni aaqqinniartariaqaraat, nakkutilliisutut oqartussaasup avataaneersup Inatsisartut Ombudsmandiattut ittup suliamut akuliutitinneqannginnerani.

Inatsisartut inatsisaanni atuuttumi § 6, imm. 3-mi aalajangiinerit pillugit naammagittaalliuutit pineqarput. Ombudsmandip periaaseraa pissutsit allat pillugit naammagittaalliuutit, taakkunani oqartussaasumut qulliunerusumut naammagittaalliorsinnaaneq atorneqarsimanngikkaangat, aalajangiinerit pillugit naammagittaalliuutit assigalugit oqartussaasumut qulliunerusumut naammagittaalliorfiusinnaasumut nassiunneqassasut, tassani isummerfigineqarnissaat siunertaralugu. Periaasiusoq unaavoq, Ombudsmandip naammagittaalliortoq oqartussaasup qulliunerusup suliamik isummerfiginninnissaanik utaqqimaaqqusarlugu, naammagittaalliortup naammagittaalliuumminik Ombudsmandimut saqqummiussinnginnerani.

Taamaattumik aalajangiinerit pillugit naammagittaalliuutit aamma pissutsit allat pillugit naammagittaalliuutit akornanni immikkoortitsisarnerup ingerlateqqinneqannginnera inatsimmi malittarisassatut nutaajuvoq, Ombudsmandip naammagittaalliuummik suliarinnilinnginne-rani allaffissornikkut aqutsinermi oqartussaasunut qulliunerusunut naammagittaalliornissamut periarfissat tamarmik tamatigut atorneqarsimanissaannik tunngavimmik allaaserineqartumik qulakkeerinnittussaq.

Ombudsmandip sulinermi periaatsimini inatsimmi atuuttumi § 6, imm. 3 imatut paasisimavaa innuttaasut inatsimmi naammagittaalliornissamut piffissaliunneqartup iluani oqartussaasumut qulliunerusumut naammagittaalliornissamut periarfissanik atueqqaarnatik Ombudsmandimut naammagittaalliortut naammagittaalliuutaasa suliarineqarnissaat (aamma) itigartitsissutigineqartassasut. Periaatsip taassuma manna allaavigaa, tassalu innuttaasoq allaffissornermi aqutsinikkut naammagittaalliornissamut periarfissamut taarsiullugu Ombudsmandimut naammagittaalliornissamik toqqaasinnaasariaqanngitsoq. Periaatsip taassuma inatsisissatut siunnersuutip nassatarisaanik allannguuteqarani ingerlaqqiinnarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

Ombudsmandimut naammagittaalliornissamut piffissarititaq ukiumik ataatsimik sivisussusilik, tak. inatsisissatut siunnersuummi § 12, imm. 3, aatsaat piffissamit, pisup naammagittaalliuutigineqartup oqartussaasumit qullerpaamit aalajangiiffigineqarnerata kingornatigut aallartittutut naatsorsorneqalersarpoq.

Taamaalilluni piffissaliunneqartup qaangerneqarnera pissutigalugu itigartitsineq, tak, inatsisissatut siunnersuummi § 12, imm. 3, oqartussamut qulliunerusumut naammagittaalliornissamut periarfissamik atuisimannginneq pissutigalugu itigartitsinermut sanilliullugu periarfissatut kinngullertut inissisimavoq.

Taamaattorli Ombudsmandip, tak. inatsisissatut siunnersuummi § 15, imm. 1, suliaq nammineerluni suliarilersinnaavaa, allaffissornikkut oqartussaasumut qulliunerusumut inatsisitigut aalajangersagaanngitsumik naammagittaalliorfiusinnaasumut naammagittaalliorsinnaatitaaneq imaluunniit naammagittaalliorsinnaatitaaneq inatsisitigut aalajangersagaasoq atorneqarsimanngikkaluarpataluunniit.

§ 14 pillugu

Imm. 1 pillugu

Imm. 1 inatsimmi atuuttumi § 6, imm. 4-mut naapertuuppoq.

Aalajangersakkakkut Ombudsmandi, naak naammagittaalliuut piffissaq eqqorlugu naammagittaalliuutigineqarsimagaluartoq, oqartussaasumut qulliunerusumut naammagittaalliorsinnaaneq atorneqarsimagaluartoq naammagittaalliuullu pissutsinut, Ombudsmandip pisinnaatitaaneranut atagaluartoq, naammagittaalliuutip suliarinissaata itigartitsissutiginissaanut periarfissinneqarpoq.

Aalajangersagaq taanna manna tikillugu suliat itigartitsissutiginissaannut suliallu suliarineqarnissaminnut naleqquttunngorsarnissaannut, taamaaliornikkut naammagittaalliuutip immikkoortuisa ilaannai aalajangersimasumik misissuiffigineqassallutik, atorneqarsinnaavoq.

Aalajangersagaq taanna suliat makku suliarineqarnissaasa itigartitsissutigineqarnissaannut atorneqartarsimavoq:

• annikitsuarsuit pillugit naammagittaalliuuti­t,
• pissutsit inuit ataasiakkaat pillugit inatsiseqartitsinermi malittarisassanut sanilliussilluni pisortat suliffiutaannik naliliinissamik piumasaqaateqarfiusut pillugit naammagittaalliuutit,
• naammagittaalliuutit misissuinissamut nukissanik naleqqutinngitsumik amerlasuunik piumasaqaateqarfiusut,
• naammagittaalliuutit Ombudsmandip naalakkersuisunikkut siunertaqartutut naliliiffigisai aamma
• naammagittaalliuutit, assersuutigalugu pissutsinik uppernarsaasersuinermut tunngasunik pissuteqarluni eqqartuussivinnit aalajangiivigineqarnissaat pissusissamisoornerusut.

Kiisalu aalajangersagaq sulianik, Ombudsmandip nammineerluni suliniutitut suliarinissaat naleqquttuunerpaasutut isumaqarfigisaanik itigartitsissuteqarnermut atorneqartarsimavoq, oqartussaasuni taakkuusuni pissutsit assigiiaartut pillugit naammagittaalliuutinik arlalinnik naammagittaalliuuteqartoqartarsimanera pissutigigajunnerullugu.

Naammagittaalliuutinik, Ombudsmandimit suliarineqarnissaminnut allatigut naammassinnittunik, itigartitsissuteqarnissamut Ombudsmandip piginnaatinneqarnerata Ombudsmandip siunertarisamut naleqqunnerpaasorinninneratut atuinnarneqarsinnaasariaqarpoq.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2 Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 3, imm. 3-mi malittarisassamik ingerlatitseqqippoq. Aalajangersakkani Nalinginnaasuni imm. 3-mi oqaaseqatigiit aappaanni Ombudsmandip itigartitsissuteqarnermut atatillugu suliamik Folketingip Ombudsmandianut ingerlatitseqqilluni nassiussisinnaanera pillugu aalajangersakkap ingerlateqqinneqannginnissaa siunnersuutigineqarpoq.

§ 15-imut

Imm. 1 pillugu

Imm. 1 inatsimmi atuuttumi § 6, imm. 5-imut naapertuuppoq, taamatuttaarlu Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 2, imm. 2 ingerlateqqullugu.

Periaatsimi suliassat nammineerluni suliarineqalertarput suliassaq pissutsinik tunngavissaanerusunik tunngaveqaraangat, imaluunniit suliassap paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit kukkunernik annertuunik pingaarutilinnillu imaqarsinnaanera tunngavigalugu. Tamatumunnga pissutaasinnaavoq suliap tusagassiuutini eqqartorneqarnera, naammagittaalliuutip kingusinaarluni tunniunneqarsimanera imaluunniit naammagittaalliuutit imarisamikkut imaluunniit imarisaasa immikkoortuisa ilaasa tamanut tunngasumik immikkut misissuiffigineqarnissaminnut piukkunnarnerpaanerat.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2 nutaajuvoq erseqqissassallugulu Ombudsmandip nammineerluni suliniutinik, oqartussaasumi suliassanik arlalinnik ilalinnik imaluunniit oqartussaasuni arlalinni suliassanik pissuseqatigiinnik, aallartitsisinnaaneranut inatsisitigut tunngavissaqartoq.

§ 16 pillugu

Ombudsmandip sulinera pillugu Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 2, imm. 3-p oqaasertaligaanerata allanngortinneqarnissaanik siunnersuutikkut siunertarineqarpoq manna erseqqissarneqassasoq, tassalu Ombudsmandi suliffeqarfinnik il.il. misissuinermini - apeqqutit inatsiseqartitsinermut tunnganerusut pillugit naliliinermi saniatigut - suliffeqarfiup/paaqqinniffiup sullitaasa inuttut timikkut tarnikkullu ikiuineq eqqarsaatigalugu atugaat pillugit aamma naliliisassasoq. Ombudsmandip tamatumunnga atatillugu naliliinera innuttaasut inatsiseqartitsinikkut innarlitsaalineqarnissaannik, mianerineqarnissaannik inuppalaartumillu pineqarnissaannik piumasaqaateqarnermit sunnerneqarsimassaaq. Ombudsmandi naliliinera assersuutigalugu illutat allanngortinneqarnissaat, pitsaanerusumik aserfallatsaalineqarnissaat imaluunniit sunngiffimmi sammisassaqartitsinermilu pitsaanerusunik suliniuteqartoqarnissaa pillugit inassuteqaatitut saqqummersinnaavoq.

Aalajangersakkap taassuma tamatuma saniatigut Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 2, imm. 3-mi Ombudsmandip ingerlatsiveqarfiup atorfeqartitsiviinik takusaasinnaanera pillugu aalajangersagaq inatsisikkut aalajangersarlugulu ingerlateqqippaa, matumani Ombudsmandip kommunip allaaffiinik, suliffeqarfinnik atuartitsiviusunik, isumaginninnermi paaqqinniffinnik pisortallu allaffeqarfiinik il.il. assersuutigalugu Folketingip Ombudsmandiata pisinnaatitaaneratut pisinnaatitaalluni misissuivissinnaatitaanera ilanngullugu eqqarsaatigalugu. Misissuiartorluni takusaanerit taamaattut Ombudsmandip naliliinera tunngavigalugu immikkut suliniuteqarnertut imaluunniit allatigut illoqarfinnut nunaqarfinnulluunniit tikeraarneranut atatillugu ingerlanneqarsinnaapput.

Suliamik paasissutissuinerup ilaatut Ombudsmandip suliffeqarfinnik takusaanera pillugu nassuiaatini § 18, imm. 4 innersuussutigineqarpoq.

§ 17 pillugu

Aalajangersakkap taassuma nutaajusup erseqqissarpaa Naalagaaffiit Peqatigiit naalliutsitsisarneq allatullu peqqarniingaartumik, inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pinnittarneq imaluunniit pillaasarneq akiorniarlugit isumaqatigiissutaanut ilassut 18. december 2002-meersoq nammineq piumassuseq malillugu ilannguffigineqarsinnaasoq tunngavigalugu nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut suliassaq Ombudsmandip sulineranut ilaasoq.

Suliassap annertussusia isumaqatigiissummut ilassummi nammineq piumassuseq malillugu ilannguffigineqarsinnaasumi artikilini 17-imit 23-mut aamma artikilimi 35 imaattunik oqaasertaqartuni erseqqinnerusumik allaaserineqarsimavoq:

"Artikel 17

Naalagaaffiup peqataasup suulluunniit isumaqatigiissummut ilassutip matuma atortuulernerata imaluunniit atortuulersinneqarnerata akuerineqarnerataluunniit kingornatigut kingusinnerpaamik ukioq ataaseq qaangiutsinnagu naalliutitsisarneq pinaveersaartinniarlugu nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisoq ataaseq arlalilluunniit atatissavai, toqqassavai pilersissallugilluunniit. Pinaveersaartitsisut qitiunngitsumi inissisimasunit toqqagaasut nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut toqqarneqarsinnaapput, isumaqatigiissummut ilassut manna siunertaralugu, taakku isumaqatigiissummut ilassummi aalajangersakkanut naapertuuttuuppata.

Artikel 18

1.  Nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisut sulinerminni arlaannaannulluunniit attuumassuteqannginnerat sulisuisalu arlaannaannulluunniit attuumassuteqannginnerat naalagaaffiit peqataasut uppernarsassavaat.
2.  Nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsinermi immikkut ilisimasallit suliatigut pisariaqarneratut pisinnaasaqarnissaat ilisimasaqarnissaallu qulakkeerniarlugu pisariaqartumik iliuuserineqartussat naalagaaffiit peqataasut isumagissavaat. Angutit arnalu amerlaqatigiissinniarneqassapput, nunallu inoqqaavisa nunamilu ikinnerussuteqartut naammaginartumik sinniisoqartinneqarnissaat anguniarneqassalluni.
3.  Nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisut sulisinnaaqqullugit pisariaqartitaannik atugassikkumallugit naalagaaffiit peqataasut imminnut pisussaatipput.
4.  Nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisunik pilersitsinermi nunami pineqartumi inuit pisinnaatitaaffii pillugit suliniaqatigiiffiit inissisimanerat naalagaaffiit peqataasut pisariaqarneratut mianerissavaat.

Artikel 19

Nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisut annikinnerpaaffiatigut makkuninnga pisinnaatitaassapput:

a)  inuit kiffaanngissusiiagaasimasut tigummineqarfiini, tak. artikel 4-mi nassuiaat, pinninnerup akuttunngitsumik misissortarnissaanut, naalliutsitsinermut peqqarniingaartumillu inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pineqarnermut pillarneqarnermulluunniit illersorneqarnerisa nukittorsarneqarnissaat siunertaralugu;
b) oqartussaasunut susassaqartunut kaammattuutinik saqqummiussinissaminnut, inuit kiffaanngissusiiagaasimasut pineqarnerisa atugaasalu pitsaanerulersinneqarnissaat siunertaralugu aamma FN-ip aalajangersagai pineqartut isiginiarlugit naalliutsitsineq allatullu peqqarniingaartumik, inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pinninneq imaluunniit pillaaneq pinaveersimatinniarlugit;
c)  inatsisaareersut inatsisissatulluunniit siunnersuutit pillugit siunnersuutinik oqaaseqaatinillu saqqummiussinissaminnut.

Artikel 20

Nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisut piginnaatitaanerminnik naammassinninnissaat anguniarlugu naalagaaffiit isumaqatigiissummut ilassummi peqataasut imaaliornissamut imminnut pisussaatipput:

a)  tigumminniffinni, tak. artikel 4-mi nassuiaat, inuit kiffaanngissusiiagaasimasut amerlassusiat kiisalu tigumminniffiit amerlassusii sumiiffiillu pillugit paasissutissanik tamanik tunniussinissamut;
b)  inuit taamaattut pineqarnerat kiisalu kiffaanngissusiiagaanerminni atugaat pillugit paasissutissanik tamanik tunniussinissaminnut;
c)  tigumminniffinnut taakkulu illuutaannut atortulersuutaannullu tamanut isersinnaatitsinissaminnut;
d)  inuit kiffaanngissusiiagaasimasut kiisalu inuit kikkulluunniit paasissutissanik pisariaqartinneqartunik tunniussisinnaasutut nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisup isigisaanik nakkutigineqaratik ilisimannittoqaratilluunniit oqaloqatiginissaannut periarfissiinissaminnut, inuk nammineq oqalutseqarluniluunniit oqaloqatigalugu, tamanna pisariaqartoq naliliisoqarpat;
e)  sumiiffinnik iserfigerusutanik inunnillu oqaloqatigerusutanik toqqaanissaannut kiffaanngissuseqartinnissaannut;
f)  pinaveersaartitsinermi komitémut attaveqarfiginnissinnaatitsinissaminnut, paasissutissanik tassunga nassiussisinnaatitsinissaminnut taassuminngalu naapeqatiginnissinnaatitsinissaminnut.

Artikel 21

1. Oqartussaasup imaluunniit atorfilittap kialuunniit inuk suliniaqatigiiffilluunniit paasisisutissanik nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisumut tunniussisimanera pissutigalugu naalliutsinneqaqqusinnaanngilaa pineqaatissinneqaqqusinnaanaguluunniit, imaluunniit tamanna akuersaarsinnaanagu akueriinnarsinnaanaguluunniit, paasissutissat eqqortuunerat eqqunngitsuuneralluunniit apeqqutaatinnagu, paasissutissanillu tunniussineq inunnut suliniaqatigiiffinnulluunniit taamaattunut ajoqutissarsiffiusumik kinguneqartinneqassanani.
2. Paasissutissat isertuunneqartussat nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisumit katersorneqartut nipangiussisimasussaatitaanermik aalajangersakkani pineqartunut ilaatinneqarput. Pissutsit inunnut ataasiakkaanut tunngalluinnartut pillugit paasissutissat inuk pineqartoq erseqqilluinnartumik akuersisimanngippat tamanut saqqummiunneqassanngillat.

Artikel 22

Naalagaaffimmi peqataasumi oqartussaasut taamaaliornissaminnut pisinnaatitaasut nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisup kaammattuutai suliarissavaat, naammassinninniarlunilu iliuuserineqarsinnaasoq pillugu oqaloqatiginnissallutik.

Artikel 23

Naalagaaffiit isumaqatigiissummut ilassummi matumani peqataasut imminnut pisussaatipput nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisut ukiumoortumik nalunaarusiaasa tamanut saqqummiunnissaannut ilisimaneqarlersinniarlugillu siammarterinissaminnut.

(...)

Artikel 35

Pinaveersaartitsinermi komitémut ilaasortat aamma nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisut sulinermik ingerlannerani arlaannaannulluunniit atuumassuteqannginnissamik pisariaqartitsinerup annertussusia naapertorlugu pisinnaatitaaffilerneqarlutillu attorneqarsinnaanngiffilerneqassapput (immunitet). Pinaveersaartitsinermi komitémut ilaasortat FN-ip pisinnaatitaaffii attorneqarsinnaanngiffiilu pillugit isumaqatigiissutaani 13. februar 1946-meersumi § 22-mi aalajangersarneqartunik pisinnaatitaaffilerneqarlutillu attorneqarsinnaanngiffilerneqassapput, isumaqatigiissummi tassani imm. 23 isiginiarlugu." (Atorfeqarfimmi nutsigaavoq)

Pingaartumik suliffeqarfiit namminersortut pisortanillu ilaannakortumik pigineqartut eqqarsaatigalugit artikel 4-mi pisinnaatitaaneq, artikel 18, imm. 2-mi attuumassuteqarneq immikkullu ilisimasaqarneq inatsisilerinerup saniatigut allanik immikkut ilisimasalinnik ilanngussinissamut pisussaaffimmik nassataqarsinnaasoq, artikel 19, litra c-mi inatsisaareersut inatsisissatulluunniit siunnersuutit pillugit siunnersuuteqarsinnaaneq oqaaseqaateqarsinnaanerlu, artikel 21, imm. 1-imi inuit nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisumut paasissutissanik tunniussisut pineqaatissinneqarsinnaannginnerat, artikel 22-mi naammassinninniarnermi iliuuserisassat pillugit oqaloqatiginnittussaatitaaneq kiisalu artikel 35-mi nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisup attorneqarsinnaanngiffeqarnera Ombudsmandip sulineranut nalinginnaasumik tunngavimmik saneqqutsinerummata siunnersuutigneqarpoq isumaqatigiissummut ilaasumi aalajangersakkat Ombudsmandi pillugu inatsimmi ilanngunneqassasut, suliassaq nalornissutigineqaleqqunagu.

Kapitali 3 - Ombudsmandip sulianik suliarinnittarnera

§ 18 pillugu

Aalajangersakkap inatsimmi atuuttumi § 7, imm. 1 aamma imm. 4 ingerlateqqippai. Imm. 4-p Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 2, imm. 3 ingerlateqqippaa.

Siunnersuutigineqarpoq inatsimmi atuuttumi § 7, imm. 2, Ombudsmandip tamanna pillugu eqqartuussisarnermik inatsimmi malittarisassanut innersuussilluni paasissutissanik piumasaqarnerani killiliinernut tunngasoq, atorunnaassasoq. Malittarisassat pineqartut eqqartuussisarnermik inatsisip ilisimannittunik nalunaajaaqqusinnginneq aamma ilisimannittoq imminut pillarneqartiinnassagaangat imaluunniit inuulluarnerminik annaasaqartitsiinnassagaangat imaluunniit naalagaaffiup isumannaatsuutinnissaa imaluunniit naalagaaffiup takornartanut pissaanilinnut pissuserisai pissutigalugit ilisimannittunik nalunaajaanngitsoortitsinissaq pillugu malittarisassartaanut tunngapput.

Aalajangersagaq taanna pisariaqanngitsutut isigineqarpoq.

Eqqartuussivimmi killisiuinissamik imm. 3-mi piumasaqarsinnaatitaaneq Ombudsmandip atorsinnaasarumaarpaa imaluunniit oqartussaasumik eqqartuussisunut suliassanngortitsisinnaajumaarluni, Ombudsmandip allatut iliorluni oqartussaasoq pappiaranik uppernarsaatissanik paasissutissanilluunniit qinnutigineqartunik tunniussisissinnaangikkaangagu. Qisuariarnissamut periarfissaq taanna manna tikillugu atorneqarsimanngilaq, siunissamilu qaqutigorujussuaannaq atorneqartarnissaa ilimagineqarluni.

Imm. 1 pillugu

Imm. 1 paasissutissanik imaluunniit allagaatinik pigineqareersunik, matumunnga ilanngullugu aamma allakkianik suliffiup iluani atugassanik, allattaavinnik, paasissutissanik qarasaasianiittunik il.il., tunniussinermut tunngavoq.

Ombudsmandip periaasia Ombudsmandip 1996-imi ukiumoortumik nalunaarutaani allaaserineqarpoq, tassani Ombudsmandip erseqqissarsimammagu “naammagittaalliortumut tunngasumik suliami mappimik atukkiussinissamik” qinnutigisaqarnerup oqaasertaa naapertorlugu paasineqassasoq, suliamilu allagaatinik paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu malittarisassat kingunerisaannik killiliiffigineqassanngitsoq.

Tamatumunnga atatillugu oqaatigineqarpoq allagaatit suliami allagaatinik paasitinneqarsinnaatitaanermit qulangersimaneqarnerat pingaaruteqanngitsoq. Pappiarat atortussat suliffiup iluani pigineqartut, ombudsmandimut tunniunneqarnermikkut suliffiup iluani atorneqartussaanermittut pissuseqarnertik annaaneq ajorpaat.

Aammattaaq Ombudsmandip erseqqissarpaa oqartussaasut suliami allagaatit sorliit nassiunneqartussatut naleqquttuunerinik nalilersuinissaminnut pisinnaatitaanngitsut, qinnutigisaqarnerli suliami allagaatinut mappimik pigeqqaakkamik suliami uppernarsaatissanik, suliami pigineqartunik oqartussaasullu suliamik suliaqarnerannut tunngaviusunik, tamanik imalimmik atukkiussinissaq pillugu qinnutigisaqarnertut paasineqassasoq.

Aalajangersagaq Ombudsmandip suliassanik suliaqarnerani pingaaruteqartuuvoq. Ilaatigut imatut pisoqarsinnaasarpoq, Ombudsmandip suliami oqaaseqaateqareernermi kingornagut paasigaa oqartussaasut suliami allagaatinik tamanik atukkiussisimanngitsut, taamaattumillu ombudsmandip naliliinerminut tunngavigisani nalileqqittariaqaraa, immaqalu isornartorsiuinini nalileqqittariaqarlugu.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2 nutaajuvoq, periaatsimilli inatsisitigut aalajangersaanerulluni. Aalajangersagaq imm. 1-imut, ombudsmandip suliami pappiaraatinik atortussanik pioreersunik piumasaqarsinnaatitaaneranik taamaallaat eqqartuisumut tapersiutaavoq. Aalajangersakkakkut siunertarineqarpoq Ombudsmandip paasissutissanik paasiniaasinnaatitaanermini paasissutissaannavinnik paasiniaanermini uppernarsaatissanillu oqartussaaffiup pigisaanik pissarsiniarnermini killiliivigineqannginnissaa, aammattaarli piumasarisinnaallugu oqartussaasoq periaatsimut, oqartussaasup susassaqarfimmini atortagaanut, tunngaviusutut aamma/imaluunniit tamanut tunngasumik pissuseqarnerusumut inatsisitigullu paasinnittaatsimik tunuliaqutaasumut nassuiaammik saqqummiussinissaa.

Imm. 3

Imm. 3-p inatsimmi atuuttumi § 7, imm. 4 taarserpaa. Aalajangersakkap Ombudsmandi suliani, oqartussaasup paasissutissanik, Ombudsmandip piumasarisaanik tunniussiumanngiffigisaani imaluunniit suliaq ingerlatsivimmi tammarsimassagaluarpat, inunnik eqqartuussivimmi killisiorneqartussanik aggeqqusinissaanut periarfissippaa. Taamaattorli aalajangersagaq kalaallit qallunaalluunniit Ombudsmanditut sulinermik periaaseqarneranni atorneqanngisaannarsimavoq, taamaakkaluartorli Ombudsmandip nakkutilliinermik sunniuteqarluartumik sulinermini periarfissaanik killiliinnginnissaq pissutigalugu atatiinnarneqarnissaa siunnersuutigineqarluni.

Inatsimmi atuuttumi § 7, imm. 4-mi aalajangersakkap, eqqartuussisarnermik inatsisip misissuinermi killisiuisarneq pillugu malittarisassartai naapertorlugit nalunaajaasoqarnissaanut tunngasup, eqqartuussinerit tamanut ammasuunnginnerinut taamatullu inuup naammagittaalliuummi pineqartup nammineq illersuisoqarlunilu nalunaajaasitsinermi najuussinnaatitaaneranut tunngasup, ingerlateqqinneqannginnissaa siunnersuutigineqarpoq. Tunuliaqutaasoq tassaavoq Ombudsmandip misissuineranut atatillugu eqqartuussivimmi killisiuinerit malittarisassanik, eqqartuussisarnermik inatsimmi aalajangersarneqarsimasuninngarnit allaasunik malittarisassaqartinneqartariaqannginnerat. Taamaattumik eqqartuussinerit tunngaviusumik tamanut ammasuusarumaarput. Aammattaaq siunnersuut manna tunuliaqutaralugu isigineqartariaqarpoq, tassalu Ombudsmandip misissuinini qaqutiguinnaq inunnut ataasiakkaanut imaluunniit atorfeqartitanut ataasiakkaanut tunngatittarmagu, aallaaviusutulli oqartussaasunut tunngatittarlugu. Taamaattumik killisiuinerit najuuffiusinnaatitaanerat pillugu illersuisumillu ikiorteqarnissaq pillugu aalajangersakkap atatiinnarnissaanut tunngavissaqanngilaq.

Oqaatigineqarpoq Kalaallit Nunaanni eqqartuussisarneq pillugu inatsimmi nr. 305-imi, 30. april 2008-meersumi, 1. januar 2010-mi atuutilersussami § 707-ikkut eqqartuussisarneq pillugu inatsimmi atuuttumi kapitali 8, § 1-imi pissutsit inatsiseqartitsinermut pingaaruteqartut pillugit misissuinermut paasissutissartalersuinermullu atatillugu eqqartuussivimmi killisiuinerit pillugit aalajangersagaq ingerlateqqinneqarmat.

Imm. 4 pillugu

Imm. 4-p oqaasertamigut allannguallatsinneqarluni aalajangersagaq Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 2, imm. 3-miittoq nuuppaa. Aalajangersakkakkut erseqqissarneqarpoq Ombudsmandip suliamut tunngasumik paasissutissartalersuinera aammattaaq misissuiartornermut takusaanermullu atatillugu ingerlanneqarsinnaasoq.

Taamaalilluni nammineerluni misissuiartorneq § 16-imi pineqarpoq, kiisalu Ombudsmandip suliaanut tunngatillugu paasissutissartalersuinermut ataneqartillugu suliffeqarfinnik takusaaneq § 18, imm. 4-mi pineqarpoq.

§ 19 pillugu

Imm. 1 pillugu

Aalajangersakkap inatsimmi atuuttumi § 5 ingerlateqqippaa erseqqissarlugulu Ombudsmandip naliliinerminut tunngavigisaa tassaasoq inatsisit atuuttut, matumani aamma ingerlatsinermi inatsisit immikkullu inatsiseqartitsinermi suliassat suliarineqartarnerannut malittarisassat. Tamatuma saniatigut suliassanik suliaqarneq oqartussaasut suliassanik suliaqartarnerannut oqartussallu ingerlatsinermi ileqqorissaarnissamik maleruaanerannut tunngavigisat inatsisitigut aalajangersagaanngitsut tunngavigalugit nalilerneqartarpoq. Kiisalu Ombudsmandip nalilertarpaa oqartussaasup malittarisassiinermini iliuuserisaminilu inuttut piginnaatitaaffinnik maleruaaner­soq. Misissuiartorluni takusaanermik suliaqarnerminut atatillugu Ombudsmandip naliliinerminut tunngavigisaa pillugu § 16-imut nassuiaatinut innersuussisoqarpoq.

Ombudsmandip misissuiartorluni suliaqartarnerminut atatillugu naliliisarneranut tunngavik eqqarsaatigalugu § 16-imut innersuussisoqarpoq, tassami aalajangersakkamut tassunga innersuussinermi erseqqissarneqarmat Ombudsmandip misissuiartornermini naliliisarnermini tunngavia atitunerummat inatsisitigut misiliisarnermut tunngavimmut, Ombudsmandip sulianik misissuisarneranut atuuttumut, naleqqiullugu.

Naalagaaffiit Peqatigiit naalliutsitsisarneq allatullu peqqarniingaartumik, inuppalaanngitsumik imaluunniit nikanarsaataasumik pinnittarneq imaluunniit pillaasarneq akiorniarlugit isumaqatigiissutaanut ilassut 18. december 2002-meersoq nammineq piumassuseq malillugu ilannguffigineqarsinnaasoq tunngavigalugu Ombudsmandip nuna tamakkerlugu pinaveersaartitsisutut sulinera eqqarsaatigalugu § 17-imut nassuiaatit innersuussutigineqarput.

Imm. 2 pillugu

Aalajangersakkakkut tassuuna "Ombudsmandip sulinera pillugu Aalajangersakkat Nalinginnaasut"-ni § 6-imi atuuttut ingerlateqqinneqarput, tassanilu aalajangersarneqarpoq pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaanni tunngaviit Ombudsmandip sulinerani taamatut atuutsinneqassasut, taamaattorli allagaatinik paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu malittarisassat ilanngunnagit.

Aalajangersakkap manna nassataraa, tassalu Ombudsmandip (Ombudsmandillu sulisuisa) suliami peqataasinnaassuseqannginneq (tamanna § 5-imi aalajangersakkap aamma nassataraa), ilitsersuisussaatitaaneq, suliami illua'tungiusup isumaanik tusarniaasarneq tunngavilersuisarnerlu kiisalu nipangiussisimasussaatitaaneq (tamanna § 28-mi aalajangersakkap aamma nassataraa) pillugit tunngavinnik malinnittussaanera.

Ilitsersuisussaatitaanermik tunngavik Ombudsmandi eqqarsaatigalugu suliatigut sunniuteqanngilaq.

Ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi tunngaviit inatsisitigut aalajangersagaanngitsut (matumani ass. isiginiagassanik suliamut attuumassuteqanngitsunik ilanngusseqqusaannginneq ilanngullugu eqqarsaatigalugu) naatsorsuutigineqarpoq Ombudsmandip taakku sulianik suliarinninnermini suli atortassagai, tamanna Ombudsmandip immikkut atuuttuuneranut sulineranullu attuumassuteqartoq ataneqartinneqarsinnaasorlu naliliisoqaraangat.

Tamatuma pissuseqataa ingerlatsinermi ileqqorissaarnermik tunngavinnut ingerlatsineq pillugu inatsisini taaneqanngitsunut aamma atuuppoq, matumani ilaatigut ingerlatsiviup inussiarnersuunissaanik, mianerinnittuunissaanik tatiginninnermillu pilersitsisuunissaanik piumasaqaatit kiisalu angusaqarluartarnissamik toqqissisimanartunillu periaaseqarnissamik piumasaqaatit ilanngullugit eqqarsaatigalugit.

Pisortat ingerlatsinerat pillugu paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu Inatsisartut inatsisaanni tunngaviit aalajangersakkami tassani pineqartunut ilaatinneqanngillat. Taamaakkaluartoq Ombudsmandi qulaani "toqqissisimanartunik periaaseqarnissamik" piumasaqaatip nassatarisaanik, allattuisussaatitaanermik piumasaqaammik aallaavittut malinnittuussaasutut isigineqarpoq.

Ombudsmandi ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi aalajangiinermik oqartarnermi aalajangiinertut ittunik aalajangiineq ajorpoq, taamaalillunilu aalajangersakkap saneqqunneqarnera assersuutigalugu Ombudmandip nalunaarutiginninneri, inassuteqaatai imaluunniit suliamik misissuiffiginninniarani aalajangiineri eqqarsaatigalugit atuussinnaassuseqannginnermik nassataqarsinnaasussaanani.

Aalajangersakkamik saneqqutsinerup pisortani oqartussaasoq Ombudsmandi eqqarsaatigalugu, Inatsisartut inatsisaata nassatarisaanik, soorlu paasissutissanik Ombudsmandimut nalunaaruteqarnissamut allagaatinilluunniit Ombudsmandip piumasaanik tunniussinissamut aamma pisussaaffiianngilaa.

Taamaalillutik oqartussaasut naammagittaalliortulluunniit aalajangersagaq taanna tunngavigalugu Ombudsmandimut atortussaatitsiniarsinnaanngillat. Aalajangersakkamilli saneqqutsineq Ombudsmandip Inatsisartullu akornanni pissutsinut sunniuteqarsinnaavoq, tamannalu ajornerpaatut kinguneqartinneqarpat Inatsisartut Ombudsmandi soraarsissinnaavaat, Ombudsmandip suliassani Inatsisartunit tatigineqarunnaarutigisaminik ingerlappagit.

§ 20 pillugu

Aalajangersakkap oqaasertai allanngortinneqarput, inatsimmilu atuuttumi § 9, imm. 2 aamma Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 7, imm. 1 ingerlateqqillugit.

Atorfillip atorfimmini naalasseriitsuliornerata misissuiffigineqalernissaanik piumasaqarnissamut Ombudsmandip periarfissaqarnera pillugu inatsimmi atuuttumi § 9, imm. 1-imi aalajangersakkap ingerlateqqinneqannginnissaa siunnersuutigineqarpoq, tassami taanna Ombudsmandip oqartussaasut pillugit, inuillu ataasiakkaat pinnagit, naammagittaalliuutinik suliaqartarnera pillugu tunngavigisamut naapertuutinngimmat.

Oqartussaasorli akisussaasoq sulisumik naliliinikkut malersuinermik aallartitsinissaanik inassuteqaateqarfigissallugu Ombudsmandi mattunneqarsimassanngilaq, taamatuttaarlu pisuni immikkorluinnaq ittuni Ombudsmandi ingerlatsivimmi sulisumik politiinut unnerluutiginnissinnaasussaalluni. Aammattaaq borgmesterit kukkussutigisaat sumiginnaanerilu kommunini ataatsimiititalianut aamma Kalaallit Nunaani Kommuninik Nakkutilliisoqarfimmut nalunaarutigisinnaasussaavai.

Inuttut akisussaatitsineq atuutsinneqassanersoq misissuisoqaqqullugu Ombudsmandip inassuteqaataa Namminersornerlutik Oqartussani oqartussaasumit akisussaasumit malinneqarumanngippat tamanna Ombudsmandip Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaannut nalunaarutigisinnaavaa, tak. inatsisissatut siunnersuummi § 23 taannalu pillugu nassuiaatit.

§ 21 pillugu

Aalajangersakkap taassuma inatsimmi atuuttumi § 10, imm. 3 aamma Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 5, imm. 1 aamma § 6 ingerlateqqippai.

Ombudsmandip naammagittaalliuummik suliaqarnerata tjenestemandit pillugit inatsit naapertorlugu atorfimmi naalasseriitsuliornermik misissuininngorluni ingerlanneqalernissaanik tjenestemandip piumasaqarsinnaanera pissutigalugu malittarisassap maannamut atuuttup ilanngutinngitsoornissaa siunnersuutigineqarpoq, tassami tamanna ilaatigut ombudsmandip misissuineri­sa inunnut ataasiakkaanut pinnani, oqartussaasunulli sammitinneqartarnerannik tunngaveqarner­mut tulluutinngimmat, ilaatigullu aalajangersagaq sulisunik suliaqaqatigiinnik allanik, naalasseriitsuliornermut tunngasunik taamatut suliaqartitsinissaminnut periarfissaqanngitsunik, tjenestemandinut naleqqiussilluni assigiinngisitsinermik kinguneqarmat.

Malittarisassaq atorneqarluni oqartussaasuni atorfilittanilu, Ombudsmandip malittarisassamik ilisimatitsinissaminik pissutissaqarfigisimasaani, paatsuuinernut aammattaaq pissutaasarsima­voq, tamannalu pisarsimavoq atorfillip ataatsip naammagittaalliortumut tunngasumik pissusilersornera naammagittaalliuutigineqaraangat. Taamaalilluni assersuutissaqarpoq atorfillip naammagittaalliuutigineqartup taassumalu sulisitsisuata Ombudsmandip § 7, imm. 3-mi malittarisassaq pillugu, naammagittaalliuutip aalajangersimasumik suliarineqarnissaata aallartinnginnerani, paasissutissiinera kukkusumik imatut paasisimagaat, tamanna atorfillip atorfimmi naalasseriitsu­liorsimanerata misissuiffigineqalernissaanut tunngavissaqarnera pillugu nalunaarutaasoq.

Imm. 1 pillugu

Aalajangersakkami erseqqissarneqarpoq oqartussaasup naammagittaalliuutigineqartup tusarniaaviginissaanut immikkullu illuinnartunik pisoqartillugu inuup naammagittaalliuutigineqartup tusarniaaviginissaanut Ombudsmandi pisussaaffeqartoq. Inuulli naammagittaalliuutigineqartup tusarniaaviginissaanut pisussaaffeqarneq pisuni immikkut illuinnartunu taamaallaat pisassasoq naatsorsuutigineqarpoq, tassami Ombudsmandip misissuineri siullertut pingaarnertullu oqartussaasunut, imaanngitsoq inunnut ataasiakkaanut, sammititaammata. Pisussaaffeqarneq misissuinernut, naammagittaalliuuteqartoqarneratigut sulissutigineqalersunut taamatullu sulianut, Ombudsmandip nammineerluni suliniuteqarnertut aallartitaanut atuuppoq.

Aalajangersakkakkut erseqqissarneqarpoq tassani akerliliissuteqarsinnaatitaanermut malittarisassaq pineqartoq, illua’tungeriit tamarmik immikkut illua’tungerisap oqaatigisaanik ilisimasaqalersinnaatitaanissaat taakkununngalu oqaaseqarsinnaatitaanissaat pillugu malittarisassaq.

Ombudsmandip suliamik suliaqarnini pilertortumik misiliineq tunngavigalugu suli inaarsinnaasarumaarpaa, tassa imaappoq oqartussaasoq naammagittaalliuutigineqartoq tusarniaavigina­gu, assersuutigalugu suliami allagaatinik misissuinerinnarmigut, tassalu misissuineq isornartor­siuinani inassuteqaateqaraniluunniit inaarneqassappat.

Kisiannili Ombudsmandi pillugu inatsisip maannakkut atuuttup atuunnerata nalaani aalajangersimasumik aamma periaasiusarsimavoq oqartussaasup naammagittaalliuutigineqartup tusarniaavigineqanngitsuuinnartarnera, Ombudsmandi naammagittaalliuut tunngavigiinnarlugu imaluunniit suliami allagaatinik misissuereernermi kingorna suliassaq itigartitsissutiginiarlugu aalajangerpat imaluunniit nalilerpagu oqartussamut naammagittaalliuutigineqartumut isornartorsiuilluni oqaaseqarnissamut inassuteqaateqarnissamulluunniit tunngavissaqanngitsoq. Inatsisissatut siunnersuut taamaalilluni periaatsimik atuuttumik inatsisikkut aalajangersaanermut ersiutaavoq.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2. aalajangersagaavoq nutaaq suliami nalileereernerup kingorna paasitinneqarsinnaatitaanerup suliamilu illua’tungiusut paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu inatsit aamma suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit naapertorlugit suliami allagaatinik paasitinneqarsinnaatitaanerisa allagaatinut aalajangersimasunut, Ombudsmandip suliamik paasinnikkallarneranik imalinnut, tunngasumik atuuttussaannginneranik aalajangernissamut Ombudsmandi periarfissippaa.

Aalajangersagaq assersuutigalugu nassuiaatigigallakkamik tamanut nalunaarutiginninnerup ingerlatsinermut oqartussaasumut pineqartumut imaluunniit inuit ataasiakkaat inatsisit naapertorlugit innarlitsaalineqarnissaannut naleqqutinngitsuusorisariaqarneranik pisoqarfiusuni atorneqarsinnaavoq, pingaartumik Ombudsmandip nalilerpagu, nassuiaataagallartup oqartussaasumillu tusarniaaviginnereernerup kingorna inaarutaasumik nassuiaatip akornanni allannguuteqartoqarsinnaasoq.

Ombudsmandi suliami allagaatinik paasitinneqarsinnaatitaanermik atorunnaarsitsinissaq sioqqullugu oqartussaasumit pineqartumit immikkut ittumik oqaaseqaammik apeqqut pillugu oqaaseqaateqartitsiniarsinnaavoq.

Ombudsmandip suliamik suliarinninnerani allagaatit pigineqarallartut allagaatinik paasissutissiinermi ilaatinneqartariaqarnersut aalajangiinermi pingaartillugu isiginiartariaqarpoq manna illua'tungeriinnut tamanut illersorneqarsinnaanerpaajussasoq, tassalu inuiaqatigiit nalunaarusianik, oqaaseqaatinik, nassuiaatinik il.il. taakkulu inernilerneqarnerinik paasissutissat tamarmiusut eqqortullu tunngavigalugit oqaluuserinninnissaminnut periarfissaqarnissaat.

§ 22 pillugu

Aalajangersagaq nutaajuvoq Ombudsmandillu maannamut periaaserisaanik inatsisitigut tunngavissiilluni, taanna malillugu Inatsisartut Ombudsmandiat Folketingip Ombudsmandiata inassuteqaateqarnissaminut periarfissaqartitaanerata assinganik periarfissaqarluni, tassalu naammagittaalliortoq allalluunniit eqqartuussivimmut suliassanngortitsinermi aningaasartuutinik akiliisinneqassanngitsut, pineqartup aningaasatigut matumunnga piumasarineqartunik naammassinninnera apeqqutaatinnagu.

Aalajangersagaq pingaartumik pingaaruteqalersinnaavoq pissutsit pisimasut imaluunniit inatsisinut tunngasut uppernarsaanikkut, Ombudsmandip misissuineranut killissarititaasut iluanni naammassineqarsinnaananilu naammassineqartariaqanngitsukkut, taamaallaat paasinarsisinneqarsinnaappata.

Assersuutigalugu uparuarneqarsinnaapput suliat oqartussaasup taarsiiviginninnissamut akisussaanerata aalajangersarnissaa naammagittaalliortumut pingaaruteqartut ingerlatsinermullu inatsiseqartitsineq naapertorlugu kukkussuteqarnernik paasisaqarneq minnerusuinnarmik pingaaruteqartut. Taarsiivigineqarnissamik piumasaqarneq Ombudsmandip isummerfigisinnaanngilaa, taamaattumillu pisortanut oqartussaasunut piumasaqaatit taamaattut amerlanertigut eqqartuussivinnit aalajangerneqartariaqartassallutik.

Aalajangersakkap suliani inatsisit naapertorlugit apeqqutinik nalorninaateqarluinnartunik, assersuutigalugu inatsisinut piareersaataasut isummersornerisigut paasinarsisinneqarsinnaasimanngitsunik ilalinni, imaluunniit aamma suliani ingerlatsiviup suliamik suliaqarnermi kukkuluttorsimasinnaanerata pisussaaffiusumik aalajangiivigineqarnissaa innuttaasup inatsisitigut soqutigisaqarfigisaani, atorneqarnissaa aamma eqqarsaatigineqarsinnaavoq.

§ 23 pillugu

Aalajangersagaq aaqqissuinikkut allannguutit ilanngullugit inatsimmi atuuttumi § 10, imm.1-imut aamma Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 8-mut naapertuuppoq.

Malittarisassamik taassuminnga atuinermi ilimagisariaqarpoq Ombudsmandi naliliinerminut tunngavigisamini aallaaveqassasoq, tassalu inatsisit naapertorlugit innarlitsaalineqarnerup inatsisillu naapertorlugit illersorneqarnissap tungaatigut mianerisassat, taamaaliornikkut ingerlatsinermi amigaatit pingaaruteqartut imaluunniit innuttaasunut tunngasumik inatsisinik unioqqutitsinerit annertuut nalunaarutigineqartarumaarlutik.

Kommunip ingerlatsinerani kukkunernik sumiginnaanernillu annertuunik Ombudsmandip nalunaarutiginnittarnera taamatuttaaq Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaannut, suliap Naalakkersuisunut imaluunniit Naalakkersuisut Siulittaasuannut, kommuninik nakkutilliinermi oqartussaaffimmut qullerpaamut siulittaasuusumut, naalakkersuuinikkut suliassiissutiginninnissaminut periarfissaqartumut, taamatuttaaq pisarumaarpoq.

Ombudsmandip sulinera pillugu Aalajangersakkani Nalinginnaasuni, inatsisit oqaasertaasigut ingerlateqqinneqannginnissaat siunnersuutigineqartuni Inatsisartunut Naalakkersuisunullu immikkut nalunaarutiginnittussaatitaaneq § 8-mi oqaatigineqarpoq, Ombudsmandi isumaqarpat Naalakkersuisunut ilaasortat akisussaassuseqarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaat naapertorlugu Naalakkersuisunut ilaasortaq suliassanngortittariaqartoq.

Aalajangersakkap inatsisip oqaasertaasigut ingerlateqqinneqannginnissaa siunnersuutigineqarpoq, tassami inatsisissatut siunnersuut malillugu Ombudsmandip misissuineri, tak. § 7 taannalu pillugu nassuiaatit, aallaaviusutut oqartussaasunut sammitinneqartarmata, inunnullu ataasiakkaanut sammitinneqarnatik.

Taamaattorli Ombudsmandi, tamanna qaqutiguinnaq pisumik pisariaqarsorineqassagaluarpat, inuit, tamatumani aamma Naalakkersuisunut ilaasortat, atorfimminnik ingerlatsinerat pillugu eqqartuussisunut suliassanngortinnissaat pillugu inassuteqaateqarsinnaatitaaginnassaaq, matumanittaaq tak. inatsisissatut siunnersuummi § 7 aamma § 20 pillugit nassuiaatit.

Naalakkersuisunut ilaasortat akisussaassuseqarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaat naapertorlugu Naalakkersuisunut ilaasortap eqqartuussisunut suliassanngortinneqarnissaanik inassuteqaateqarnerup § 23 naapertorlugu Inatsisartunut Naalakkersuisunullu nalunaarutigineqartassasoq naatsorsuutigineqarpoq.

§ 24 pillugu

Aalajangersagaq nutaajuvoq aammalu Ombudsmandip oqaaseqaataa atorfik naapertorlugu saqqummiunneqarsimasoq pissutigalugu inuit ataasiakkaat eqqartuussivinnut suliassiissuteqarnerinut, assersuutigalugu Ombudsmandip oqaaseqaataata atortussaatinnginnissaanik imaluunniit Ombudsmandip misissuinermik aallartitsisussaatinnissaanik siunertaqartunut taamaallaat atuulluni. Ombudsmandimik inuinnartut eqqartuussisunut suliassanngortitsinerit tamatuma avataaniipput. Aalajangersagaq sulianik, Ombudsmandip suliarisimasaanik eqqartuussiviit tamatuma kingornagut misissuinerinut tunnganngilaq.

Oqaatsimik “-sinnaavoq”-mik atuinikkut aalajangersakkamit erserpoq eqqartuussiviit Ombudsmandip itigartitseqqusissutaata malinnissaanut pisussaaffeqanngitsut.

Inatsisinik Atortitsinermut Ministereqarfiup allakkani 8. marts 2001-imeersuni Inatsisartut nalunaarfigai aalajangersagaq taanna ministerip oqaaseqaatissaqarfiginngikkaa.

Kapitali 4 - Aaqqissuussaanermut tunngasut

§ 25 pillugu

Imm. 1 pillugu

Imm. 1-imi oqaaseqatigiit siulliit inatsimmi atuuttumi § 12, imm. 1 taarserpaat, tassami Ombudsmandip akissarsiaqartinneqarnerata Naalakkersuisuni atorfillit akissarsiassaannik aalajangersaanermik ullumikkut tunngaveqarnera siunertarisamut naleqquttuusorineqanngimmat. Aalajangersagaq  taanna Ombudsmandip akissarsiamigut inissisimaneranut allannguutinik imaaliaflaannaq nassataqassanngilaq.

Ombudsmandi suli inummut tapilerneqarsinnaasussaassaaq. Inummut tapiliisoqassappat
inummut tapit Ombudsmandi isumaqatiginiareerlugu Inatsisartut Siuliuttaasoqarfiannit aalajangersarneqassapput.

Atorfininnermut soraarnermullu atatillugu akiliunneqarluni angalasinnaatitaaneq pillugu aalajangersagaq Ombudsmanditut atorfiup immikkut ittuuneranik tunngaveqarpoq, Ombudsmandillu sulilernermini soraarnerminilu Naalakkersuisunut ilaasortanit ajornerusumik inissinneqannginnissaa qulakkeerlugu.

Ombudsmanditut soraartup suliffimmut allamut naleqqussarnissaa imaaliallaannaq ajornakusoorsinnaavoq, tassami Ombudsmandip oqartussaasumut Ombudsmanditut sulinermi nalaani nakkutigisimasaminut nuunnissaa piviusorsiorpallaanngitsutut isigineqartariaqarmat, taamatuttaarlu Ombudsmandi inatsisissatut siunnersuummi § 5, imm. 2-ip nassatarisaannik Ombudsmanditut sulinermi nalaani namminersorluni inuussutissarsiornermut attuumassuteqarnissaminut mattusimaneqarluni.

Ombudsmandip nuunnermi ajungitsorsiassaqartitaanermigut aamma soraarnermut atatillugu akiliunneqarluni angalasinnaatitaanermigut suliamut nutaamut nuunnermi ajornartorsiutinut allaaserineqartunut taamatut taartisiaqartinneqarnissaa naleqquttuusorinarpoq.

Tamatuma pissuseqataanik malittarisassatut siunnersuutigineqartoq taanna sulisussarsiniarneq aamma Ombudsmandimut inuttut piumasaqaatit annertuut piumasaqaatigineqartut isiginiarlugit aamma naleqquttuussaaq.

Ombudsmandip soraarnerussutisiaqarsinnaatitaanera aamma Ombudsmandiujunnaarnersiuteqarsinnaatitaanera pillugit aalajangersakkap oqaasertalersorneqarnerani siunnersuutigineqarpoq Ombudsmandip pisinnaatitaaffia Naalakkersuisunut ilaasortat pisinnaatitaaffiannut immikkut ataneqartinneqassasoq, taamaalilluni Ombudsmandip soraarnerussutisiaqartitaanikkut inissisimanera nalornissutigineqartaqqunagu, Naalakkersuisunut ilaasortat pillugit malittarisassat immikkut ittut qaquguugaluarnersoq aalajangersarneqassappata.

Soraarnerussutisiaqartitsineq taamaattoq soraarnerussutisiaqarnissamut sillimmasiisarfik namminersortoq aqqutigalugu sillimmasiivigineqassappat tamatumani tunngaviuvoq Ombudsmandi soraarnerussutisiaqarnissamut sillimmasiisarfimmik atorneqartussamik toqqaanermi Inatsisartut Siulittaasuannut inassuteqaateqassasoq.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2 nutaajuvoq, matumalu qulakkeerneqarnissaa siunertaralugu, tassalu Ombudsmandip soraarnerussutisiaqarnermik aaqqissuussineq Naalakkersuisunut ilaasortanut Naalakkersuisunut ilaasortaajunnaarnersiuteqartitsineq soraarnerussutisiaqartitsinerlu pillugit malittarisassanik malinnginngitsoq toqqarsinnaagaa, tassami Ombudsmandip Ombudsmanditut atorfimmi soraarnerussutisiaqarsinnaatitaanermi soraarnerussutisiaqartitsinermik aaqqissuussinermut, assersuutigalugu soraarnerussutisiaqartitsinermi aningaasaateqarfimmut Ombudsmandip Ombudsmanditut ivertinneqannginnermini imaluunniit Ombudsmanditut soraarnermi kingornatigut attaveqarfigisaminut nuunnissaata periarfissaqarnissaa naleqquttuusorinarmat.

Aalajangersagaq taanna pisuni Ombudsmandip akissarsiaasa Naalakkersuisunut ilaasortat akissarsiaannit qaffasinnerusut aalangersarneqarfianni Ombudsmandillu qinigaaffinni arlallini qinigaaqqiffigisaani aamma naammaginartuusussaavoq, tassami pisumi tassani § 1 tunngavigalugu soraarninngornerup nassatarisinnaasussaammagu Ombudsmandip akissarsiat Ombudsmandip akissarsiarisimasaanit appasinnerusut aallaavigalugit soraarnerussutisiaqartinneqarnera.

Ombudsmandip malittarisassat sorliit tunngavigalugit soraarninngortinneqarnissani tulliullugulu pensionisiassat naatsorsorneqarnissaat kissaatiginerlugu kingusinnerpaamik piffissami soraarfigisamini toqqarsimassavaa. Ombudsmandi soraarnerussutisiaqartitsinermik aaqqissuussineq imminut atorneqartussaq suli toqqarnagu toqukkut qimaguppat aappaasumut soraarnerussutisiaritinneqartussat aalajangersarneqarneranni aaqqiissut aappaasumut iluaqutissarsiviunerpaasoq toqqarneqassaaq.

Imm. 3 pillugu

Imm. 3 oqaasertamigut allannguallatsinneqarnini ilanngullugu inatsimmi atuuttumi § 14-imut naapertuuppoq.

§ 26 pillugu

Aalajangersakkap allanngortinneqarluni inatsimmi atuuttumi § 15 Aalajangersakkanilu Nalinginnaasuni § 11 ingerlateqippai.

Aalajangersagaq oqaasertamigut allanngortinneqarsimavoq annertusisinneqarlunilu, taamaaliornikkut tassannga erseqqissumik erserluni Ombudsmandip allaffissornikkut aqutsinera Ombudsmandimullu aningaasaliissutigineqartut Inatsisartut iluminni ingerlatsinerisa iluanni suliassaasut, taamaalillutillu Naalakkersuisunut suliassaajunnaarlutik.

Ombudsmandip Namminersornerlutik Oqartussat (massakkut Namminersorlutik Oqartussat) kommunillu allagaateqarfii nalunaarsuiffiilu pillugit inatsisinik atuuttunik malinnittussaanera pillugu Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 10-mi aalajangersakkap atuuttup ingerlateqqinneqannginnissaa siunnersuutigineqarpoq, tassami oqartussaasut Ombudsmandip pisinnaatitaanerani pineqartunut ilaatinneqartut pissutsit Ombudsmandeqarfiup iluanut tunngasut pillugit aalajangiisinnaanerat pitsaasuusorineqanngimmat. Allagaatinik tunniussinissaq toqqortaqarnissarlu pillugit naatsorsuutigineqarpoq Ombudsmandip Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu tamanna pillugu immikkut isumaqatigiissuteqarfigissagaa.

Imm. 1 pillugu

Ombudsmandi sulisumi atorfinitsinnissaannut nammineerluni suli oqartussaavoq.

Imm. 2 aamma 3 pillugit

Aalajangersakkat taakku nutaajupput, periaaserli inatsisikkut aalajangersarlugu.

Imm. 4 pillugu

Atorfeqarfimmi naatsorsuuserineq maannamut Inatsisartut Siulittaasoqarfiannit piginnaatitsissutaa naapertorlugu pisarsimavoq, matumani Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 11, imm. 2 takuuk. Taamaattumik Ombudsmandip naatsorsuuserinermut akisussaanermik Inatsisartunit tigusaqarnerata inatsimmi ilanngunneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq.

Imm. 5 pillugu

Imm. 5 nutaajuvoq, matumalu qulakkeerneqarnissaa siunertaralugu, tassalu oqartussaasut Ombudsmandip nakkutigisai Ombudsmandimut peqqusissuteqarnissaminnut inatsiseqartitsinikkut pisinnaatitaanngitsut. Tamanna Ombudsmandip arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsutut inissisimanerata piviusumik imaqarnissaanut annertuumik tunngaviuvoq.

Kalaallilli Nunaanni Ombudsmandip Atorfeqarfiani atugassiissutaasut killeqarnerat pissutigalugu pisuni arlalinni aaqqissuussaanikkut suliassat aqutsinermi allaffissornikkut oqartussaasunut isumagisassanngortinneqartarnissaat Ombudsmandip pisariaqartittarsimavaa.

Siullertut pineqartoq tassaavoq akissarsianik Ombudsmandip aqutsinera, taannalu Inatsisartut Allattoqarfiata aqutsisoqarfiullu isumaqatigiissutaat tunngavigalugu Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoqarfiup Sulisoqarnermik Aqutsisoqarfiani akissarsialeriffimmit ullumikkut isumagineqarpoq.

Aammattaaq pineqartoq tassaavoq sulisunut inissianik Ombudsmandip sulisuminut atugassiissutigisartagaanik innersuussisarneq aqutsinerlu.

Inatsisartut Allattoqarfiata aamma Ineqarnermut Attaveqarnermullu Pisortaqarfiup Inatsisartuni aamma Ombudsmandeqarfimmi sulisunut inissianik innersuussisarneq pillugu isumaqatigiissut inissianik attartortitsisarneq pillugu Inatsisartut peqqussutaat tunngavigalugu isumaqatigiissutigimavaat.

Ombudsmandip naatsorsuuserisoqarfia piffissat ilaanni, pingaartumik atorfiit ilaasa inuttaqannginnerisa nalaanni, Ombudsmandimut aalajangersimasumik isumaqatigiissutit tunngavigalugit Qitiusumik Naatsorsuuserisoqarfimmit aammattaaq isumagineqartarsimavoq.

Suliassanik oqartussaasunut Ombudmandip nakkutigisaanut taamatut isumagisassanngortitsisarneq pisuni arlalinni aqutsinermi oqartussaasut taakku Ombudsmandimut taassumalu sulisuinut ilumut peqqusissuteqarsinnaanerannik nalornissutiginnilersitsisarsimavoq.

Taamaattumik siunnersuutigineqarpoq suliassat Ombudsmandip Atorfeqarfiata aaqqissuussaaneranut tunngasut oqartussaasunut allanullu Ombudsmandip nakkutigisaanut isumagisassanngortinneqartarnissaat Ombudsmandip suli pisariaqartutut isigippagu tamatumunnga inatsisitigut tunngavigisaq tassaassasoq inuit ataasiakkaat pillugit inatsiseqartitsineq tunngavigalugu isumaqatigiissut, tassanilu Ombudsmandip aamma oqartussaasup pineqartup pisinnaatitaaffii pisussaaffiilu aalajangersarneqassasut.

Aalajangersakkap taassuma imaaliallaannaq kingunerisassa tassaavoq suliassaqarfinni isumaqatigiissutitigut aalajangersaavigineqareersimanngitsuni isumaqatigiissuteqartoqarnissaa.

§ 27 pillugu

Aalajangersakkap oqaasertamigut annikitsumik allanngortinneqarluni Aalajangersakkani Nalinginnaasuni § 12, imm. 1 taarserpaa. Suliassamik isumaginnittussanngortitsisinnaatitaaneq pisunut, assersuutigalugu Ombudsmandip napparsimaneq, sulinngiffeqarneq, aallarsimaneq pissutigalugu allamilluunniit pissuteqarluni suliaminik isumaginninnissinnaajunnaarallarneranut tunngavoq. Atorfeqarfimmi sulisut amerlassusiisa killeqarnerat pissutigalugu aamma Ombudsmandip nammineerluni suliffiup iluani allaffissornermik isumaginninnissaanik tunngaveqarneq, tak. aammattaaq § 26, pissutigalugu siunnersuutigineqarpoq suliassamik isumaginnittussanngortitsinerup annertussusissaanik tamatumanilu atugassarititaasunik sukumiinerusunik aalajangersaanissaq Ombudsmandimut namminermut tunniunneqassasoq.

Suliassamik isumaginnittussanngortitsisinnaatitaaneq suliassat piareersarneqarnerannut taamatullu oqaaseqaammik inaarlugu suliarisamik tunniussinermut kiisalu § 26 naapertorlugu pisinnaatitaanernik suliarinninnermut atuuppoq.

§ 28 pillugu

Imm. 1 pillugu

Aalajangersagaq taanna oqaasertamigut annikitsumik allanngortinneqarluni inatsimmi atuuttumi § 8-mut naapertuuppoq. Ombudsmandi taamatullu Ombudsmandip sulisui pinerluttulerineq pillugu inatsisip nipangiussisussaatitaaneq pillugu aalajangersagartaanik malinnittussaatinneqarput, matumani takuuk pinerluttulerineq pillugu inatsimmi § 29.

Ombudsmandi tamatuma pissuseqataanik paasissutissanik allanut isertuussassanik tamanut ingerlatitseqqissinnaanngilaq. Taamaattumik suliat Ombudsmandip ukiumoortumik nalunaarutaani saqqummiunneqartut issuagaaneranni kinaassutsit ilisarnarunnaarsinneqartarput.

Imm. 2 pillugu

Imm. 2-mi aalajangersagaq nutaajuvoq, matumalu qulakkeerneqarnissaa siunertaralugu, tassalu Ombudsmandip suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi pineqartunut ilaatinneqanngitsup allaffissornikkut aqutsinermi oqartussat suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 27, imm. 3-mi nipangiussisimaqqusisinnaanerisa pissuseqataanik oqartussaasunut, suliffeqarfinnut inunnullu Ombudsmandimut isumaqatigiissuteqarnikkut Ombudsmandeqarfimmi suliassanik kiffartuussillutik sulisunut nipangiussisimaqqusinissamut periarfissaqarnissaa. Aalajangersakkap taassuma assersuutigalugu suliffeqarfinnut eqqiaanermik ingerlataqarnut, qarasaasialerinermik suliaqartunut ingerlatsinermilu oqartussaasunut Ombudsmandip isumaqatigiissuteqarfigisaanut atorneqartarnissaa eqqarsaatigineqarsinnaavoq, tak. inatsisissatut siunnersuummi § 26, imm. 5.

Imm. 2-p paasissutissanut pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 27, imm. 1-imi pineqartut assinginut atorneqartarnissaa tunngaviuvoq.

§ 29 pillugu

Aalajangersagaq nutaajuvoq taaguutillu Ombudsmandip atorfinni, atorfeqarfinni il.il., inatsisikkut Inatsisartunit akuersissutigineqarsimasunuinnaq atorneqarnissaata qulakkeerneqarnissaanik siunertaqarluni.

Aalajangersakkap, Danmarkimi Ombudsmandi pillugu inatsimmi § 30-mut naapertuuttup nassataraa atorfeqarfiit, suliffiit, peqatigiiffiit il.il. Kalaallit Nunaanniittut, inuit ataasiakkaat pillugit inatsiseqartitsineq tunngavigalugu pilersinneqarsimasut taamatullu Kalaallit Nunaanni kommunit inatsimmik tunngaveqaratik nakkutilliivittut oqartussaaffimmik taamatut taaguutilimmik pilersitsisinnaatitaanngitsut.

Taaguut naalagaaffimmi oqartussaasut taaguummik "Rigsombudsmand"-imik atuinerannut killilersuinermik nassataqanngilaq.

§ 30 pillugu

Imm. 1 pillugu

Ikaarsaariarneq pillugu aalajangersakkami imm. 3-miittumi erseqqissarneqarpoq naammagittaalliuutit, inatsisip matuma atuutilersinneqannginnerani Ombudsmandimut naammagittaalliuutigineqarsimasut, Ombudsmandi pillugu inatsimmi atuuttumi aalajangersakkat tunngavigalugit suliarineqassasut.

Imm. 2 pillugu

Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisaata nr. 7-ip, 13. juni 1994-imeersup atorunnaarsinneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq. Tamatumunnga peqatigitillugu Ombudsmandip sulinera pillugu Aalajangersakkat Nalinginnaasut Inatsisartut 14. juni 1995-imi aalajangiinerisigut akuerineqartut atorunnaarsinneqassapput. Oqaatineqassaaq Aalajangersakkat Nalinginnaasut inatsisip oqaasertaanut ilanngunneqarmata.

Imm. 3 pillugu

Imm. 3-mi ikaarsaariarneq pillugu aalajangersakkami siunnersuutigineqarpoq naammagittaalliuutit inatsisip matuma atuutilersinneqannginnerani Ombudsmandimut tunniunneqartut Ombudsmandi pillugu inatsimmi massakkut atuuttumi aalajangersakkat tunngavigalugit suliarineqartassasut.