Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoqarfik

Akileraartarnermut Aqutsisoqarfik

25. september 2009

J.nr. 2008-014376

 

Aningaasarsianit akileraarutit pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuummut tusarniaatigineqartumut akissuteqaatit.

 
Aallarniut

Aningaasarsianit akileraarutit pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuummut tusarniaatigineqartumut akissuteqaatinik pingaarnersiukkanik una allagaq imaqarpoq.

Naalakkersuisut oqaaseqaataat kipungasunik allaqqapput.

Inatsisissamut siunnersuummi nalinginnaasumi oqaaseqaatini immikkoortoq 8-mi takuneqarsinnaapput.

Inatsisissatut siunnersuummi 15. juni 2009-mi tusarniaanermi suliffeqarfinnut suli nalikilliliinermut periarfissaatitaasunik atuisimanngitsunut immikkoortumi 5-imi killiliiffigineqarnerat takuneqarsinnaavoq. Malittarisassat uniorlugit tuniniaanerni malittarisassat, malitsigisaanillu ajunaaruteqarsinnaanerit pinngitsoortinniarlugit siunnersuummi tusarniaassutigineqartumi ilanngunneqanngillat. Inatsisissamut nalinginnaasumik oqaaseqaatit innersuussutigineqarput, malugeqquneqarlunilu malittarisassat atuuttut suliffeqarfinnit amigartooruteqarlutik ingerlatsisunit pisortat aningaasanik annaasaqaatigisinnaasaannik periarfissaqartut. Ilanngullugu erseqqissassavarput Naalakkersuisut inatsisissanik tulleriiaaralutik misissuinerminni tamanna ilisimalluarmassuk.

 

Tusarniaanermi akissutit tulleriiaarneri

 
Grønlands Arbejdsgiverforening (GA)

GAp siunnersuutigaa inatsisissatut siunnersuummi immikkoortumi 4-rami ilanngunneqassasoq akeqanngitsumik biileqartitaanermi suliffeqarfiit aningaasartuutaannut sunniuteqarnerlunnissaa.

Siunnersuut ilanngunneqarpoq.

Greenland Deveploment (GD)

GD akileraartarnermi periarfissat tunngavigalugit pissusissamisoorsoraa suliffeqarfiit erngup nukinganik innaallagissiorfiliornissani misissuinerni aatsitassarsiornermi inatsisinut atuuttunut sanilliunnissaa. GD-p taavaa aatsitassarsiorluni erngup nukinganik innaallagissiorfiliorniarnerni aatsitassanik piiaanissamut inatsimmi atuutsinneqarnera, tamannali suliffeqarfinnut allanut atuutsinneqannginnera eqqaavaat. Taamaaliortoqarnerani akileraartussaatitaanermi periarfissat immikkoortitaarneri innarlerneqarsinnaapput, pilersaarutinullu aallartinniarnerni nalikilliliisarnermilu ajorseriaataassasut.

Akileraartarnerup nutarteriffiginiarneranut toqqammaviuvoq imartani killeqarfiup iluani immallu naqqani pisuussutinik akileraarusiisinnaanissaq. Aatsitassarsiornerni periarfissaqartitsiniarnerni assigiimmik ingerlasoqalernissaa allaffissornerullu ajornaannerulernissaa anguniarlugu akileraartarnissamik taamak allannguisoqarniarpoq. Allannguutissatut siunnersuutigineqartut aatsitassarsiornerni akileraartarnissaq annertunerusoq anguniarpaa, suliffissuit illuinnaallu erngup nukinganik innaallagissiorfiliuunniarnerannut sanilliullugu annertunerusumik. Taamatut iliornermi qulakkeerniarneqarpoq Kalaallit Nunaanni aatsitassarsiornerni akileraartarnerup pitsaanerpaamik periarfissinnissaa.

Aningaasarsianit akileraarutit pillugit inatsimmi nunami ingerlatanut akileraarusersueriaaseq nunat tamat akornanni aalajangersakkat akuerisaasut tunngavigalugit aalajangersagaavoq. Naalakkersuisut isumaqarput aalajangersakkat tamakku uniorlugit inatsisiliortoqartariaqanngitsoq, soorlu ingerlatsiviit ingerlareersut, soorlu nunami allamiut suliffeqarfiutaat, piffissami sivikinnerusumi erngup nukinganik innaallagissiorfiliortut.

Akileraartussaatitaanermi malittarisassat marloriaammik akileraartitsinnginnissaq pillugu isumaqatigiissutini ilaapput, siunissamilu marloriaammik akileraartitsinnginnissaq pillugu isumaqatigiissutit aalajangersarnerannut killiliisuusinnaallutik. Malittarisassat siunnersuutigineqartut suliffeqarfinnut nunani allaniittuni Kalaallit Nunaata marloriaammik akileraartitsinnginnissamik isumaqatigiissuteqarfiginngisaani tamakkiisumik aamma atuutissapput.

GD-p tikkuarpaa suliffeqarfiit nunanit allaneersut akileraarutinut A-nut akiligassat pillugit aningaaserivinnut qularnaveeqqusertassagaat, siunnersuutigineqartutuut inunnik isumaginnittussanik piumasaqaateqarnissamut taarsiullugu.Tassunga atatillugu GD-p ujartorpaa suliffeqarfiit nunanit allaneersut sinniisuisa qanoq ilillutik akiligassanik pisinnaatitsinerit suliarisassaneraat, akiligassallu annertuallaalerpata sullitamik annaasaqarnissaat pinngitsoortinniarlugu tunuarsimaarfigilernissaat.

Akiliisussanik pisinnaatitsinerit atorunnaarput, soorlu ataani tusarniaanermi DGN-ip akissuteqaataani takuneqarsinnasoq.

Aningaasarsianik akileraarutit pillugit inatsisip allanngortinneqarnissaanut siunnersuummi tusarniaassutigineqartumi siunnersuutigineqarpoq suliffeqarfiit nunanit allaneersut akileraarnissaannut nalunaaruteqartartussat akileraarutinillu A-nik akiliisartussat Kalaallit Nunaanni najugaqartuunissaat. Tusarniaanermi GD-p DGN-illu akissuteqaataasa kinguneraat siunnersuutip sakkukillineqarnissaa, Akileraartarnermilu Aqutsisut nakkutilliinerisa innarlerneqannginnissaat siunertarineqarluni.

GD-p siunnersuutigaa aningaasaqarnermi allaffissornermilu atukkat kingunerisinnaasaasa inatsisissami annertunerusumik periarfissinneqarnissaat.

Siunnersuut ilanngunneqarpoq.

Deloitte, Grønlands Revisionskontor aamma Nuna-Advokater (DGN)

DGN-mit nalikilliliisarnernut malittarisassat ersarinnerusunngortinneqarnissaat kissaatigineqarpoq, soorlu aatsitassarsiornermi atugassarititaasut nutartertuarnerisigut, aammalu piiaanissamut akuersissutinik pisisinnaanerit tunisisinnaanerillu aatsitassanik piiaaniarnermi aningaasartuutinik matussutissanut atugassanik.

Aatsitassarsiornermi akileraarutinik nalilersuineq Naalakkersuisut Akileraartarnermut -Atugarissaarnerunissamullu Ataatsimiititaliap suliaanut malinnaatinneqarnissaa tulluartuusoraat.

DGN-ip siunnersuutigaa siusinnerusukkut Kalaallit Nunaanni aatsitassarsiorluni akileraaruteqaataasussatut isertitaasarsimasut ikaarsaariarnermi malittarisassani erseqqissarneqarnerusariaqarneri, aatsitassarsiorunnaarnermi nalilersueriaatsit ilanngullugit.

Siunnersuut ilanngunneqarpoq.

DGN-ip siunnersuutigaa sermip erngullu avammut nioqqutiginissaanut Inatsisartut inatsisaat malillugu tunisassiortunut suliffeqarfinnut atuutsinneqartariaqannginnersoq nalilersorneqassasoq.

Nunanut allanut sermip erngullu avammut nioqqutigineqartarnera pillugu akileraarusersuisarnerup sukumiinerusumik misissuiffigineqarnissaa Naalakkersuisut mattukkusunngilaat. Piffissakilliornerli pissutigalugu suli misissuisoqanngikkallarpoq.

Aatsitassarsiorneq pillugu inatsimmi misissueqqaarnerit ataasiakkaat suunerisa aalajangersaaffigineqarneri erseqqinnerusumik nassuiaassutigineqartariaqarneri DGN-i isumaqarpoq.

Tamanna siunertaavoq. Oqaaseqaatini misissueqqaarnerni akuersissutit nassuiarneri allaassuteqangaanngillat.

DGN-ip Akileraartarnermut Aqutsisoqarfiup aatsitassarsiornermi akileraarusersueriaatsip aningaasatigut allaffissornikkullu kingunerisinnaasaannik naliliinera isumaqatiginngilaa.

Siunnersuut ilanngunneqarpoq.

DGN-ip inassutigilluinnarpaa pilersuisut mikinerit Kalaallit Nunaanni sulinerminni akileraartalernissaannut piffissarititaasup annikinnerpaaffilerneqarnissaa, soorlu marloriaammik akileraartitsinnginnissamik Danmark-imut Norge-mullu isumaqatigiissutit assigalugit – ukiumut sulinermi ullut 30-t sulereernermi aatsaat akileraartussanngorlugit. Tassunga atatillugu innersuussutigineqassaaq atortussanik pilersuisut mikinerit amerlanerit ukiumut qaammatit ikittuinnaat suliaqartarmata taamaattumillu immikkut ilisimasallit ullualuinnaat sulisussarsiariniarneri ajornakusoortussaavoq akileraarutitigut allaffissornikkullu piumasaqaatitit taama isikkoqartillugit.

Siunnersuut ilanngunneqarpoq.

Misissueqqaarneq atortussanik pilersuisut akileraartarnissaannik imaqanngilaq.

Atortussanik pilersuisut misissueqqaarnermi akileraaruteqartussatut ilanngunneqannginnerannut pissutaavoq suliffeqarfiit pineqartut misissueqqaarnerup nalaani Kalaallit Nunaannut aalajangersimasumik ima atassuteqartiginngimmata akileraaruteqartinneqarnissaat pissusissamisoortutut isigineqarsinnaanani.

Suliffeqarfiit aatsitassarsiornerni pilersuisut allanut sanilliullugit akileraartarnerunissaannik DGN-mit inassutigineqanngilaq, soorlu erngup nukinganik innaallagissiorfiliornernut atatillugu atortussanik pilersuisut assigalugit. Assigiinngisitsineq attatiinnarniarneqarpat inatsisissap oqaaseqaatitaanut ilanngunneqartariaqarpoq.

Aatsitassarsiorneq eqqarsaatigalugu maannakkut ingerlanneqarput misissuinerit piiaaffinnullu aningaasartuutissat missingissersorneri. Tamakku aningaasartuutaangaatsiarput. Aningaasartuutit suliffeqarfiit piiaanissamut allagartalinnut kingusinnerusukkut iluanaaruteqassagaluarunik ilanngaatigisinnaasaat. Aatsitassarsiornissami misissuinerit, piiaaffiliornerillu pilersuisunit minnernit piiaanissamut allagartalinnit akilersorneqartunit ingerlanneqarput. Naatsorsuutigineqartariaqarpoq pilersuisut minnerit isertitatik iluanaaruteqaatigisassagaat. Inatsimmi allannguutissami anguniarneqarpoq nunatsinni isertitatut akileraaruserneqarnissaat, piffissamiluunniit sivikinnerusumi suliat ingerlanneqaraluarpata. Siunnersuutigineqartutuut akileraarusersuisoqarpat naatsorsuutigineqarpoq aatsitassarsiornermiit aappaagumiit akileraarutitigut isertitat (annikikkaluamik) amerleriarumaartut.

Siusinnerusukkut eqqaaneqareerpoq aningaasarsianit akileraarutit pillugit inatsimmi nunami aatsitassarsiornermi akileraartussaatitaanermut aalajangersakkat, nunat tamat akornanni aalajangersakkat akuerisaasut tunngavigalugit aalajangersagaqartoq. Naalakkersuisut naleqquttuusorinngilaat periutsit pineqartut saneqqullugit iliuuseqartoqarnissaa, soorlu aalajangersimasumik ingerlatsivinnut akileraartussaatitaaneq aamma atuutilersissallugu, tassani ilanngullugit suliffeqarfiit erngup nukinganik innaallagissiorfiliornernut atatillugu piffissami sivikinnerusumi suliaqartartunut.

DGN-ip sakkortuumik piumasaraa sulisut ukiup ilivitsup iluani sivikinnerpaamik ulluni 14-ini Kalaallit Nunaanneereerlutik aatsaat akileraartussanngortinneqartarnissaannik, inatsisissatut siunnersuummi § 2, imm. 5 tunngavigalugu.

Aalajangersakkat § 2, imm. 1, nr. 1-5, nr. 8 aamma imm. 5 aallaavigalugit nunagisap imartaani nunavimmilu immap naqqaniittumi aatsitassarsiorsinnaanernut ilanngunniarneqarput. Aalajangersakkalli imarisaat atortuulernissaallu allannguuteqassanngillat.

Ilanngullugu umiarsuarni, timmisartuni avataanilu qalluiffinni sulisut akileraaruteqartarnissaannik aalajangersakkat suliarineqassapput. Malittarisassat siunniunneqartut § 2, imm. 1, nr. 17 tunngavigaat, annertuneruinnarlutik. Umiarsuit, timmisartut il.il. Kalaallit Nunaanni sulliaqarneri apeqqutaassapput. § 2, imm. 1, nr. 17 tunngavigalugu sulisut ulloq suliffik siulleq aallarnerfigalugu malittarisassat atuuttut malillugit akileraartinneqartassapput. DGN-ip siunnersuutaa ullunik 14-inik periarfissaqartitsinerup kinguneriinnassavaa assigiinngissutsip immikkoortikkuminaassineranik.

DGN-ip takorlooruminaatsippa suliffeqarfiit nunat allamiut A-nut akileraarnissaminnut Kalaallit Nunaanni inummik immikkut akileraarnissamik pisinnaatitsinikkut A-nik akiliinngitsoortoqarneratigut akiliisussanngortitaasassappat.

Siunnersuut ilanngunneqarpoq.

PriceWaterhouseCoopers (PWC)

Umiarsuarniit immap naqqani qillerinissanut attartortut Kalaallit Nunaannut akileraaruteqartannginnissaannut malittarisassat PWC-ip erseqqissaqquaa. PWC isumaqarpoq nunami allamiut attartortitsisartut, piiaanngitsulli akileraaruseraanni OECD-p malittarisassaliai unioqqutinneqassasut, inatsisissatut siunnersuutip oqaaseqaatitaatulli pisoqassappat.

Siunnersuut ilanngunneqarpoq.

KANUKOKA

KANUKOKA-p uparuarpaa sulinngiffeqarnerup nalaani tusarniaasoqarsimanera, kingunerisimagaalu kommunit marluinnaat qisuariaateqarsimanerat.

Sulinngiffeqarnerup nalaani tusarniaasoqartannginnissaa Naalakkersuisut isumaqatigaat. Maannali pisumut peqqutaavoq naalakkersuisunngortut inatsisissap tusarniaaviginissaanut piffissakilliorsimanerat. Inatsisissap pingaarnera pillugu takorlooruminaassimavoq UPA 2010-mut utaqqinneqarnissaa.

Qeqqata Kommuniata paaserusuppaa aatsitassanik ujarlernerni umiarsuit kommunimi angerlarsimaffeqanngitsut akileraarutaat kikkunnut tuttassanersut. Ilanngullugu paaserusunneqarpoq umiarsuit takornariartaatit sulisuilu qanoq pineqassanersut.

Umiarsuit il.il. aatsitassanik ujarlertut akileraaruserinermi ingerlatsineq pillugu Inatsisartut inatsisaanni § 40 tunngavigalugu akileraartussaatitaasut akileraarutaat agguaanneqartassapput. Suliffeqarfiit pilersuisut sulisuisalu akileraartarnissaat kommunit Namminersorlutillu Oqartussat aveqatigiittassavaat. Sulisut kommunit aggornerisa avataanni sulisut akileraarutaat Namminersorlutik Oqartussat kisimik pisassavaat.