Meeqqat atuarfianni inaarutaasumik naliliineq pillugu Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 3, 9. januar 2009-meersoq
Atuarfik pillugu Inatsisartut peqqussutaanni nr. 8-mi, 21. maj 2002-meersumi, inatsisartut peqqussutaatigut nr. 8, 15. april 2003-meersukkut allanngortinneqartumi, § 18, aamma inatsisartut peqqussutaat nr. 12, 20. november 2006-imeersoq naapertorlugit aalajangersarneqarput:
Kapitali 1
Inaarutaasumik naliliineq
Siunertaq aamma annertussusia ilaalu ilanngullugit§ 1. Atuarfiup naammassinerani naliliinermi siunertaavoq, atuarfimmi atuartitsissutini atuartitsissutinilu qanitariissuni alloriarfiit siunertaat, atuartitsissutit siunertaat ilikkagassatullu anguniagassat pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaanni, ilikkagassatut anguniagassat atuartumit qanoq annertutigisumik angusaqarfiusimanersut uppernarsassallugu.
§ 2. Naliliinermut ilaapput nalunaarut aamma angusat tunngavigalugit karakteeriliineq, atuartup nammineq naliliinera misilitsinnerillu, tassunga ilaalluni aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliamik saqqummiineq.
Imm. 2. Misilitsinnerit aamma aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaqarnerit ulluinnarni atuartitsinermi sulinermik ersersitsisuussapput.
Imm. 3. Angusanut tunngatillugu karakteeriliinermi aamma misilitsinnerit aalajangersimasumillu qulequtsiilluni suliap nalilerneranni Greenlandic Grading System-skala (GGS skala) atorneqassaaq. GGS skala makkunannga imaqarpoq:
A: Naammassisamut pitsaalluinnartumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik naammalluartumik naammassinninnermik takutitsisumut imaluunniit annikitsuinnarnik pingaaruteqanngitsumik amigaateqartumut
B: Naammassisamut ajunngivissumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik annertuumik naammassinninnermik takutitsisumut, annikitsumik ikittuinnarnik pingaarutilinnik amigaateqartumut.
C: Naammassisamut pitsaasumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik naammassinninnermik takutitsisumut, arlalinnik amigaateqartumut.
D: Naammassisamut ajorpallaanngitsumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik annikinnerusumik naammassinninnermik takutitsisumut, amerlasuunik amigaatilimmut.
E: Naammassisamut naammattumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik minnerpaamik akuerineqarsinnaasumik naammassinninnermik takutitsisumut.
Fx: Naammassisamut naammaginanngitsumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummut anguniakkanik akuerineqarsinnaasumik takutitsinngitsumut.
F: Naammassisamut akuerineqarsinnaanngilluinnartumut karakteeriliunneqartassaaq.§ 3. 10. klassip naammassinerani atuartitsissutini aamma atuartitsissutini qanitariissuni tamani nalunaarusiortoqarlunilu angusat tunngavigalugit karakteeriliisoqassaaq. Taamaaliortoqassaaq misilitsittoqalinnginnerani, ingerlaavartumik naliliineq tunuliaqutaralugu ilikkagassatullu anguniakkat aallaavigalugit. Taakku alloriarfimmi ilikkagassatut anguniakkat qanoq annertutigisumik angusaqarfiusimanerinut uppernarsaataassapput.
Imm. 2. Nalunaarummi atuartup atuartitsissutini piginnaasai - ilikkagassatut anguniakkanut naleqqiullugit - nalilerneqassapput. Nalunaarut ingerlaavartumik naliliinerit tunngavigalugit suliarineqassaaq.
Imm. 3. Nalunaarutip aamma angusat tunngavigalugit karakteerit takutissavaat, ilinniartitsisup atuartup, ilikkagassatut anguniakkanut naleqqiullugu, atuartitsissutini angusaanik naliliinera.§ 4. Atuartup nammineq naliliineranut minnerpaamik ilaassapput:
1) Atuartup atuarnermini pissarsiarisimasaminik naatsumik, allaganngorlugu allaaserinninnera.
2) Inuussutissarsiutitigut ilinniarnissamullu kissaatit pillugit isumaliuutit.
Imm. 2. Paasissutissanut, atuartup naliliinermini ilanngunneqartussatut kissaatigisaanut ilaasinnaapput:
1) Atuartut siunnersuisoqatigiivini sulineq.
2) Atuarfiup siulersuisuini sulineq.
3) Peqatigiiffinni sulineq.
4) Sunngiffimmi sammisaqartitsinermi peqataaneq.
5) Sunngiffimmi sulineq assigisaalu.
Imm. 3. Atuartup suliarinninnermi angerlarsimaffik aamma atuarfik peqataatissinnaavai. Naliliineq angajoqqaatut oqartussanit imaluunniit angajoqqaarsiaasussatut akuersissuteqartunit atsiorneqassaaq.
Imm. 4. Naliliineq misilitsissimanermut uppernarsaatip tunniunneqarnissaa sioqqullugu tunniunneqarsimassaaq tassungalu ilanngunneqarluni.
Imm. 5. Atuartup nammineq nalilersuineranut atorneqartussamik ilitsersuummik immersugassamillu Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik nassiussissaaq.§ 5. Atuartutut aamma pineqarput atuartitsinermik allamik, atuartitsinermik naliginnaasumik meeqqat atuarfianni piumasaqaataasunut nallersuussinnaasumik tigusaqarsimasut. Peqataasut taakku § 3-mi pineqanngillat.
Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliassaq§ 6. Atuartut aalajangersimasumik qulequtsiillutik suliaqartoqassapput. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaq januarimi imaluunniit februarimi tunniunneqassaaq. Suliaq allataassaaq tamatumalu kingorna saqqummiunneqarluni, takuuk kapitali 7.
Misilitsinnerit§ 7. Pisinnaasanik pinngitsoorani allattariarsorluni misilitsittoqassaaq kalaallit, danskit tuluillu oqaasiinik aamma matematikkimik. Pisinnaasanik misilitsinnerit aprilimi majimilu ingerlanneqassapput.
§ 8. Kalaallit oqaasiinik, danskit oqaasiinik, tuluit oqaasiinik aamma matematikkimik pisinnaasaanik allattariarsornikkut pinngitsoorani misilitsittoqassaaq.
Imm. 2. Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik aalajangiisinnaavoq aammattaaq pinngortitalerinermik, inuiaqatigiilerinermik imaluunniit upperisalerinermik aamma isumalioqqissaarnermik allattariarsornikkut pinngitsoorani misilitsittoqassasoq. Naalakkersuisoqarfiup aalajangissavaa atuarfinni ataasiakkaani atuartitsissutini sorlerni misilitsittoqassanersoq.
Imm. 3. Misilitsinnerit aprilimi aamma majimi ingerlanneqassapput.§ 9. Oqaluttariarsorluni imaluunniit oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnerit 3 pinngitsoorani ingerlanneqassapput.
Imm. 2. Misilitsinneq 1 atuartitsissutit ukua arlaanni ingerlanneqassaaq: kalaallit oqaasii, danskit oqaasii imaluunniit tuluit oqaasii, misilitsinneq 1 atuartitsissutit ukua arlaanni ingerlanneqassaaq: matematikki imaluunniit fysik/kemi aamma misilitsinneq 1 atuartitsissutit ukua arlaanni ingerlanneqassaaq: uumassuseqartulerineq, pinngortitaleriffiusumik nunalerineq, inuiaqatigiilerineq imaluunniit upperisalerineq aamma isumalioqqissaarneq. Naalakkersuisoqarfiup aalajangissavaa atuarfinni ataasiakkaani atuartitsissutini sorlerni misilitsittoqassanersoq.
Imm. 3. Atuartut allamiut oqaasiisa pingajuannik toqqaasimasut, atuartitsissummi oqaluttariarsorlutik misilitsinnissartik toqqarsinnaavaat.
Imm. 4. Aammattaaq atuartup toqqarsinnaavaa, atuartitsissutini sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassani imaluunniit atuartitsissutini imm. 2-mi aalajangiunneqanngitsuni ataasiarluni oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinniarluni.
Imm. 5. Misilitsinnerit majimi aamma junimi ingerlanneqassapput.§ 10. Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfiup 1. november nallertinnagu nalunaarutigissavaa, piffissami misilitsiffissami tulliuttumi atuartitsissutini sorlerni misilitsittoqassanersoq.
Kapitali 2
Nalunaarneq aamma nalunaarutiginninneq§ 11. 10. klassimi atuartut aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaqarnissamut § 6-imi eqqaaneqartumut, pisinnaasatigut misilitsinnissanut § 7-imi eqqaaneqartunut aamma pinngitsoorani misilitsinnissanut §§ 8-mi aamma 9-mi eqqaaneqartunut nalunaarsimapput.
Imm. 2. Atuartut atuartitsissummi ataatsimi arlalinniluunniit immikkut atuartinneqartut, tapertaliussaasumik atuartinneqartut imaluunniit allatigut immikkut perorsaanikkut ikiorserneqartut, atuartitsissutini pineqartuni misilitsinnernut peqataannginnissaat aalajangerneqarsinnaavoq. Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik tamanna pillugu erseqqinnerusumik aalajangersaassaaq.§ 12. Atuartut atuartitsinermik allamik, atuartitsinermik naliginnaasumik meeqqat atuarfianni piumasaqaataasunut nallersuussinnaasumik tigusaqarsimasut misilitsinnernut aamma aalajangersimasunik qulequtsiilluni suliaqarnernut §§ 7-9-mi taaneqartunut peqataaniarlutik nalunaarsinnaapput. Nalunaarneq pissaaq kommunimi pineqartup misilitsiffissatut kissaatigisaani atuarfeqarfiup pisortaanut 1. december nallertinnagu.
§ 13. Atuartut § 9, imm. 4 naapertorlugu misilitsikkusuttut, atuartitsissutit suut misilitsiffigerusunnerlugit 1. december nallertinnagu atuarfimmi pisortamut nalunaarutigeriissavaat. Nalunaarneq angerlarsimaffimmit atsiorneqassaaq, atuartoq inersimasuunngippat.
Imm. 2. Misilitsinnissamut nalunaarneq taamaallaat pisinnaavoq, atuartup atuartitsissummi atuartitsineq naammattumik annertussusilimmik malinnaaffigisimappagu. Atuarfiup pisortaata taamaattoqarnersoq aalajangissavaa.§ 14. Misilitsinissat atuarfimmit nalunaarutigineqarneri aamma allattariarsorluni suliassanik piniarnerit Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut 15. december nallertinnagu immersugassiaq naalakkersuisoqarfimmit akuerineqarsimasoq atorlugu nassiunneqassapput.
Kapitali 3
Napparsimasimalluni misilitsinnerit§ 15. Atuartoq misilitsinnissamut nalunaarsimasoq, kisiannili napparsimaneq imaluunniit pissutsit allat immikkut illuinnartut pissutigalugit misilitsinnermut peqataasinnaanngitsoq, tamanna pillugu ingerlaannartumik atuarfimmut nalunaaruteqassaaq. Misilitsinneq suli naammassinngitsoq nalunaarut tiguneqarsimanngippat, atuartoq takkutinngitsoortutut isigineqassaaq.
Imm. 2. Pisinnaannginnermut napparsimaneq pissutaappat, atuartoq kingusinnerpaamik ullormi misilitsiffiusumi najukkamini peqqinnissaqarfimmut saaffiginnissimassaaq, napparsimanerlu uppernarsaaserneqassaaq, atuarfiup pisortaanut piaarnerpaamik tunniunneqartussamik.
Imm. 3. Pisinnaannginneq allanik immikkut illuinnartunik pissuteqarpat tamanna tamatuma kingorna atuarfiup pisortaanit akuerineqassaaq.§ 16. Atuartoq napparsimasutut nalunaarsimasoq, taamaakkaluartorli misilitsinnermut peqataasoq, misilitseqqissinnaanngilaq.
§ 17. Oqaluttariarsorluni/assassorluni misilitsinnerit ilaat, tak. § 9, atuartup piffissami misilitsiffiusumi tassani atuarfimmi allami ingerlassinnaappagu, atuartoq taamatut periarfissinneqassaaq.
Imm. 2. Atuarfiup aalajangersinnaavaa atuartut napparsimasimasut atuartitsissutini oqaluttariarsorissani imaluunniit oqaluttariarsorissani-suliaqarfiusuni misilitsissasut, tak. § 9. Misilitsinnerit kingusinnerpaamik ukiup atuarfiup nutaap allartinnerata kinguninngua ingerlanneqassapput.§ 18. Taamaallaat atuartut napparsimanermik imaluunniit immikkut illuinnartumik pissuteqarlutik misilitsinnermut peqataasinnaasimanngitsut imaluunniit naammassinnissinnaasimanngitsut, tamatumanngalu piffissaq eqqorlugu atuarfimmut nalunaarsimasut, tak. § 15, napparsimasimalluni misilitsinnernut peqataasinnaapput imaluunniit misilitsinnissamut piffissaliussami tullermi misilitsittussatut nalunaarsinnaallutik.
§ 19. Atuartup napparsimaneq imaluunniit pissutsit immikkut illuinnartut allat pissutigalugit aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliassaq naammassisinnaanngippagu, atuartoq 15. april nallertinnagu kisimiilluni naammassiniagassamik aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaminik tunniussinissaminut periarfissaqassaaq.
Kapitali 4
Misilitsinnerit pillugit ataatsimut malitarisassat
Misilitsinnerit ingerlanneqarneri§ 20. Atuarfiup pisortaa misilitsinnerit aamma aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliat malittarisassat atuuttut malillugit ingerlanneqarnerinut akisussaavoq.
§ 21. Piffissamik sioqqutsilluarluni atuartut makkunannga ilisimatinneqassapput:
1) Piffissaq misilitsiffiusussaq aamma misilitsinnernut ataasiakkaanut piffissaliussat.
2) Misilitsinnerit amerlassusii, atuartitsissutit makinneqarnissaat pillugit malittarisassat aamma § 9, imm. 4 naapertorlugu atuartitsissutit toqqarneqarnissaannut periarfissat, kingusinnerpaamik nalunaarnissamut piffissaliussat ilanngullugit.
3) Aalajangersimasumik q ulequtsiilluni suliap tunniunneqarnissaa aamma misilitsinnerit pillugit malittarisassat.
Imm. 2. Atuartut, ilinniartitsisut misilitsinnermilu nakkutilliisut piffissamik sioqqutsilluarluni makkua pillugit malittarisassanik ilisimatinneqassapput:
1) Napparsimalluni takkutinngitsoornerup imaluunniit immikkut illuinnartunik peqquteqarluni peqataannginnerup kingunissai, tak. kapitali 3.
2) Misilitsinnermi piumasaqaatit immikkut ittut, tak. § 24.
3) Misilitsinnerup pineqartup ingerlanneqarneranut malittarisassat nalinginnaasut immikkullu ittut atuuttut.
4) Naammagittaalliuuteqarnermut malittarisassat aamma naammagittaalliuuteqarnissamut piffissaliussat, tak. kapitali 12.
Imm. 3. Imm. 1-imi aamma 2-mi malittarisassat tunaartarisassallu taaneqartut atuarfiup imaluunniit kommunip nittartagaani nassaarineqarsinnaassapput.§ 22. Atuarfiup isumagissavaa atuartut siunertarineqanngitsumik imminnut attaveqaqatigiissinnaajunnaarlugit misilitsinnerit ingerlanneqarnissaat.
Imm. 2. Atuarfiup isumagissavaa atuartut misilitsinnerup nalaani siunertamut naapertuuttumik suliffissaqarnissaat.
Imm. 3. Allattariarsorluni misilitsinnissanut tunngatillugu oqaloqatigiinnissamut piffissaliussap nalaani kiisalu oqaluttariarsorluni aamma oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnissanut kap. 9-mi taaneqartunut piareersarnerup nalaani atuartut qarasaasianik internet-imut attavilinnik atuisinnaassanngillat.
Imm. 4. Aammattaaq atuarfiup atortorissaarutinik elektroniskiusunik atuisinnaanermut periarfissat killilersinnaavai, tassunga ilaallutik atortut elektroniskiusut nammineerluni nassatarineqartut, tamanna pisinnaasat pissutigalugit pisariaqassappat.§ 23. Misilitsinneq aallartinneqarsimassaaq, suliassanik agguaassineq aallartinneqarsimappat imaluunniit misilitsissutissamik imaluunniit suliassamik atuartoq ilisimatinneqareerpat.
§ 24. Atuarfiup pisortaa atuartunut timimikkut imaluunniit eqqarsartaatsikkut pisinnaasakinnerusunut imaluunniit aalajangersimasunik allatigut ajornartorsiuteqartunut misilitsinnermi immikkut atugaqartitsinissamik neqerooruteqassaaq, misilitsinnerup naammassinissaanut atuartut taakku, atuartunut allanut naligiissinneqarnissaasa taamaaliornissaq pisariaqartilerpassuk.
Imm. 2. Misilitsinnerup qaffasissusia allanngortinneqassanngilaq.
Karakteeriliineq aamma misilitsinnernik naliliineq§ 25. Misilitsinnermi karakteeriliisoqartassaaq atuartup atuartitsissutini ataasiakkaani ilikkagassatut anguniagassanik angusaqarsimassusia atuartullu misilitsinnermi naammassisai nalilersorsinnarlugit. Atuartut atuartoqataannut naleqqiunnerisigut karakteerilersuisoqassanngilaq.
Imm. 2. Misilitsinerit tamarmik karakteerilerneqassapput. Karakteerit atuartunut ataasiakkaanut tunngasuupput. Oqaluttariarsorluni imaluunniit oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnerni atuartup misilitsinnermik naammassinerata kinguninngua karakteeriliisoqassaaq. Karakteerit misilitsinnermi uppernarsaammut allanneqassapput.§ 26. Censori aamma ilinniartitsisoq tamarmik immikkut karakteeriliinissamut siunnersuuteqassapput. Censorip siulliulluni siunnersuutini saqqummiutissavaa. Censorip aamma ilinniartitsisup karakteeriliinerini karakteerimik ataatsimik nikingappata censorip karakteeriliussaa atuutsinneqassaaq. Karakteerinik 2-nik nikingappata, karakteerit taakku 2 akornanniittoq karakteeriliunneqassaaq. Karakteerinik 3-nik suliluunniit annertunernik nikingappata, isumaqatigiinniarnikkut karakteeriliisoqassaaq, pisariaqassappat atuarfiup pisortaa ikiorsiullugu. F-imik aatsaat karakteeriliisoqarsinnaavoq censori ilinniartitsisorlu isumaqatigiippata.
Imm. 2. Karakteerit pillugit isumaqatigiinniarnerit imaluunniit censorip aamma ilinniartitsisup karakteeriliinerisa akornanni nikingassutit atuartumut allanulluunniit avataaniittunut nalunaarutigineqassanngillat.§ 27. Karakteerip aalajangernissaanut atorneqartussanik censori allattuissaaq. Allattukkat naammagittaalliuuteqarnissamut piffissaliussap naanissaata tungaanut toqqorsimaneqassapput, tak. kapitali 12.
Imm. 2. Misilitsinnerup ingerlanneqarnerani pingaaruteqartutigut pissusissamisuunngitsoqarpat censori Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut, atuarfimmut misilitsitsiffiusumut assilinertalerlugu, nalunaaruteqassaaq. Misilitsinnerup ingerlanneqarnera pillugu nalunaarusianik naalakkersuisoqarfik censorimit piniarsinnaavoq.
Karakteerit allassimaffii§ 28. Karakteerit karakteerit allassimaffiinut Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfiup akuerisaanut allattorneqassapput. Karakteerit allattorsimaffii ukiuni 5-ini atuarfimmit toqqorsimaneqassapput.
Kapitali 5
Allattariarsorluni misilitsinnerit pillugit immikkut malittarisassat
Oqaatsinik toqqaaneq ilaalu ilanngullugit§ 29. Misilitsinnerni suliassat Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfiup suliarissavai.
§ 30. Matematikkimi pisinnaasatigut misilitsissutissaq kiisalu oqaatsinik atuartitsissutaanngitsuni misilitsissutissat kalaallisut danskisullu suliarineqassapput.
Imm. 2. Ulloq misilitsiffissaq nallertinnagu, suliassat sorliit atuartup akissuteqarnerminut tunngaviginiarnerai, atuartitsissummi ilinniartitsisup atuartullu isumaqatigiissutigissavaat.
Imm. 3. Misilitsinnerup aallartinnerani oqaatsit toqqarneqarsimasut atorlugit suliassat atuartumut tunniunneqassapput. Atuartup qinnutigippagu suliassat oqaatsit aappaat atorlugit allatat tunniunneqarsinnaapput, atuartup akissuteqarnermini ikorfartuutissaatut. Suliassat taakku tunniunneqassanngillat, inimiillu misilitsiffiusumiit misilitsinneq naammassitinnagu anninneqaqqusaanatik.§ 31. Misilitsinnerni akissutit atuartitsissummik ilinniartitsisumit aamma Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmit censorissanngortitamit nalilersorneqassapput.
Allattariarsorluni misilitsinnerit ingerlanneqarneri§ 32. Suliassat tiguneqarnerini atuarfiup pisortaata taassumaluunniit sinniisaata suliassat allakkat puuini normulersorsimasuniittut pisariaqartinneqartunik amerlassuseqarnissaat qularnaassavaa. Aammattaaq atuarfiup pisortaata taassumaluunniit sinniisaata misissussavaa piffissaq misilitsiffiusussaq, misilitsinneq, suliassap suunera, sapaatip-akunnerata ullua, ulluliussaq nalunaaqutarlu allassimasoq eqqortuunersut.
Imm. 2. Atuarfiup pisortaata misilitsinnerni ataasiakkaani suliassat tiguneqarneri aamma suliassat allakkap puuiniittut qassiuneri Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut allakkatigut uppernarsassavai.
Imm. 3. Suliassat allakkap puuiniittut ataasiakkaat, misilitsinnerup ingerlanneqarnissaanut piffissaliussaq nallertinnagu ammarneqaqqusaanngillat, taamaattorli tak. § 60, imm. 5.§ 33. Allattariarsorluni misilitsinnerni atuartut misilitsinnissamut nalunaarsimasut, nakkutilliisussat aamma atuarfiup pisortaa imaluunniit taassumalu sinniisaa kiisalu ilinniartitsisoq atuaasussaq imaluunniit ilitsersuisussaq inimut misilitsiffiusumut kisimik isersinnaatitaapput.
§ 34. Atuarfiup pisortaata nakkutilliisussat toqqassavai. Klassini pineqartuni atuartitsissummi allattariarsorluni misilitsiffiusumi ilinniartitsisoq atuartitsisuusimasoq atuartunik nakkutilliisussaanngilaq.
Imm. 2. Allattariarsorluni misilitsinnerni inini misilitsiffiusuni tamani, atuartunut siullernut 20-nut nakkutilliisut minnerpaamik marluussapput, atuartullu 20-nik ilaneri tamaasa nakkutilliisut ataatsimik ilaneqassallutik.
Imm. 3. Nakkutilliisut inimi siammaassimassapput. Suliamut tunngatillugu arlaannaatigulluunniit atuartunut paasissutissanik nalunaaruteqassanngillat.
Imm. 4. Misilitsinnerup aallartinnissaa minutsinik 10-nik sioqqullugu ini ammarneqassaaq. Nakkutilliisut atuartut inissaannut innersuutissavaat. Inissat tamarmik karakteerinut allattuiffik naapertorlugu atuartup aqqanik normuanillu pilersorneqarsimassapput.
Imm. 5. Atuartut inimi misilitsiffiusumi imminnut angusinnaanatik inissinneqassapput.§ 35. Misilitsinnerup aallartinnginnerani pappilissat allatassap allaqqaarnerani allaqqissaarneranilu atugassat agguaanneqassapput. Pappilissat A 4-tut angissuseqassapput. Atuartut namminneq allaatissaminnik nassassapput. Pappilissanut tunniunneqartunut ataasiakkaanut tamanut, atuartup allassavai atini normunilu, karakteerit allassimaffianni allassimasoq malillugu, atuarfiup aqqa, misilitsinnerup suliallu suunera aamma klassip imaluunniit holdip taaguutaa.
Imm. 2. Misilitsinnerup aallartinnginnerani atuarfiup pisortaata, taassuma sinniisaata imaluunniit misilitsinnermi atuaasussatut ilitsersuisussatulluunniit pisinnaatitaasup nipituumik atuartunut atuassavai misilitsinnerup suliallu suunera, sapaatip-akunnerani ulloq, ulloq nalunaaqutarlu pillugit suliassat puuanni allaqqasut. Piffissami aalajangiunneqarsimasumi suliassanut allakkap puua ammarneqassaaq. Nakkutilliisut isumagissavaat atuartut tamarmik suliassanik ilanngussaajunnartunillu pinissaat.§ 36. Misilitsinneq ingerlanneqartillugu, suliassat inip avataanut anninneqassanngillat. Taamaattorli pisariaqarpat pisortap taassumaluunniit sinniisaata, suliassat inimiit inimut allamut annissinnaavai.
Imm. 2. Misilitsinneq suleqatigiilluni oqallinnermik tulliullugulu ataasiakkaarluni akissuteqarnissamik imaqarpat, suleqatigiilluni oqallinnissamut piffissaliussaq naappat, nakkutilliisut atuartut ataasiakkaat allattugarisimasaat katersussavaat. Allattukkat atuartup aqqanik nalunaaqutserlugit ungaluliussamut ikineqassapput, inimullu ataasiakkaarluni misilitsiffiusussamut nakkutilliisumit nassarneqarlutik atuartup inissaanut ilineqassallutik.§ 37. Misilitsinnerit akissutaat nunguterneqarsinnaanngitsunik allanneqassapput. Matematikkimik misilitsinnermi titartakkat, assiliartaliilluni titartaanerit aamma geometriimi sanaat aqerluusamik suliarineqarsinnaapput, taakku pappilissani immikkut ittuni - soorlu millimeterpapirini - suliarinerat apeqqutaatinnagu. Suliassani akissutinut immersuiffissaqarpat, taakkunani akissutit aamma aqerluusamik suliarineqarsinnaapput.
Imm. 2. Taamaattoq pisinnaasatigut misilitsinnerit aqerluusamik allanneqarsinnaapput.
Misilitsinnerit nalaanni atuartunut atugassarititat§ 38. Atuartoq misilitsinnermut inortuisoq misilitsinnermi peqataasinnaanngilaq. Taamaattoq pisortaasup atuartup peqataanissaa akuerisinnaavaa, taanna suliassaq pillugu paasissutissanik pissarsisinnaasimanngilluinnartutut isigineqarsinnaappat, aamma inortuineq naammaginartumik peqquteqarpat sivikitsuinnaappallu. Naammassinissamut piffissaliussap aalajangerneqarsimasup avataatigut misilitsinnerit sivitsorneqarsinnaanngillat.
§ 39. Atuartoq akissuteqarnissamut eqqunngitsuliorluni ikiortissarsiorpat atuartumilluunniit allamik ikiuiniarsarippat, atuarfiup pisortaata atuartoq misilitsinnermiit anisissavaa. Suliaq ingerlaannartumik Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut nalunaarutigineqassaaq, tassanilu aalajangerneqassaaq atuartoq peqataasoq imaluunniit atuartut peqataasut piffissami misilitsiffiusumi tullermi misilitsinnissamut peqataasinnaassanersoq/peqataasinnaassanersut.
Imm. 2. Misilitsinnerup nalaani imaluunniit naliliinermi atuartoq eqqunngitsumik ikiortissimasoq imaluunnit ikiuisimasoq imaluunniit taamaasiornissamut misiliisimasoq ilimagineqalissappat, suliaq ingerlaannartumik allakkatigut Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut nalunaarutigineqassaaq, tassanilu atuartup peqataasimasup imaluunniit atuartut peqataasimasut misilitsissimanera/misilitsissimanerat akuerineqassanersoq aalajangiiffigineqassaaq.§ 40. Misilitsinnerup nalaani atuartup taamaallaat immikkut pisariaqarluinnartumik peqqutissaqaruni nakkutilliisullu arlaannit ilaqarluni, ini misilitsiffiusoq qimassinnaavaa. Napparsimasoqarnera eqqaassanngikkaanni atuartut taamaallaat ataasiakkaarlutik ini qimassinnaavaat.
Imm. 2. Misilitsinnerni nalunaaquttap-akunnerinik 3-nik sivisunerusumilluunniit sivisussusilinni, misilitsinnerup naanissaa akunnermik ataatsimik, minutsinik 30-nik aamma minutsinik 10-nik sioqqullugu, misilitsinnermi piffissaq qanoq annertutigisoq sinnerunnersoq nakkutilliisut ilaata nalunaarutigissavaa.§ 41. Atuartup akissut allaqqaarneralu tunniutereerunigit ini misilitsiffiusoq qimassinnaavaa. Nakkutilliisup atuartoq peqatigalugu misissussavaa, atortut attuumassuteqartut tamarmik akissutinut allaqqaakkanullu immikkoortinneqarlutik tunniunneqarnersut. Tamatuma kingorna nakkutilliisup akissutip saqqaanut, ilanngussaajunnartunut allaqqaakkanullu atini allassavaa.
Imm. 2. Atuartup piffissaq misilitsiffiusoq naatinnagu ini misilitsiffiusoq qimappagu, tamanna pissaaq misilitsinnermi peqataasut allat akornusersornagit.
Imm. 3. Suliassiissutit atuartumit tigummiinnarneqarsinnaapput misilitsiffissatut piffissaliussaq naappat.
Allattariarsorluni misilitsinnernik naliliineq§ 42. Misilitsiffissatut piffissaliussaq naaniariarpat, akissutit allaqqaakkallu tamarmik – immikkoortiterlugit normuisigullu tulleriisillugit – nakkutilliisunit atuarfiup pisortaanut taassumaluunniit sinniisaanut tunniunneqassapput.
Imm. 2. Akissutit klassikkaarlugit holdikkaarlugilluunniit allakkat puuannut ninngusuumut ikineqassapput, karakteerit allattorsimaffiannik atuartut atiinik normuinillu imaqartumik ilaqartillugit. Atuarfiup aqqa, misilitsinnerup suliallu suunera, klassip holdilluunniit taaguutaa kiisalu akissutit amerlassusii allakkap puuata qaavanut allanneqassapput. Tamatuma kingorna allakkap puua/allakkat puui isumannaatsumik poortorneqassapput ingerlaannartumillu tammatsaalisanngorlugit censorimut nassiunneqarlutik.§ 43. Misilitsinnerni censoriusussanik Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik suliakkiissaaq.
Imm. 2. Misilitsinnerup aalajangersakkat atuuttut malillugit ingerlanneqarnissaa aammalu atuartut assigiiaamik naleqquttumillu pineqarnissaat tatiginartumillu naliliivigineqarnissaat censorip peqataaffigalugulu nakkutigissavaa.§ 44. Taamaallaat akissut tunniunneqartoq naliliinermi tunngavigineqassaaq. Allaqqaagaq censorimut taamaallaat nassiunneqassaaq, atuartut ataasiakkaat pillugit taamaasiornissamut atuarfik Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmit akuerineqarsimatillugu.
Imm. 2. Censorip naliliineq naammassiguniuk, akissutit atuarfimmut tammatsaalisanngorlugit utertillugit nassiutissavai. Karakteerit allattorsimaffii allakkat puuani matoqqasumi immikkut nassiunneqassapput. Allakkap puuanut ataatsimut karakteerit allattorsimaffiat ataasiinnaq ikineqassaaq, allakkallu puuat misilitsinnerup aamma suliap suuneranik kiisalu klassip holdilluunniit taaguutaanik nalunaaqutserneqarsimassalluni.
Imm. 3. Atuartitsissummik ilinniartitsisup akissutinik nalileereernermigut karakteerinik allattuiffigisani atuarfiup pisortaanut tunniutissavaa. Tamatuma kingorna taassuma censorip karakteerinik allattuiffianik imaqartoq allakkap puua ammassavaa, censorillu allattuiffia ilinniartitsisumut tunniullugu ilinniartitsisullu allattuiffia censorimut nassiullugu.
Imm. 4. Censorip ilinniartitsisullu allattuiffiit atsiussavaat piaarnerpaamillu pisortamut utertillugit. Karakteereqarpat illuatungiusumit isumaqatigiinniarfigineqarusuttunik, tamanna allattuiffimmi naatsumik tunngavilersorlugu allanneqassaaq. Isumaqatigiinniarnerit – oqaloqatigiinnikkut allakkatigulluunniit – pissapput naliliisimasut arlaata tamanna kissaatigippagu. Atuarfiup pisortaata isumaqatigiinniarnerit ingerlatissavai. Isumaqatigiinniarnermi angusaq ilinniartitsisumit censorimillu atsiorneqassaaq.
Imm. 5. Suliakkiussanut akissutit, akissutinik naliliinerup naammassineqarnerata kingorna atuarfimmi sivikinnerpaamik ukiumi ataatsimi toqqorsimaneqassapput, atuartulli piumasaqarneratigut, naliliineq naammassineqareerpat, tunniunneqassallutik.
Kapitali 6
Oqaluttariarsorluni aamma oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnerit pillugit immikkut malittarisassat
Nassuiaatit§ 45. Oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnertut pineqarput misilitsinnerit allattariarsornerunngitsut. Misilitsinneq tamakkiisumik ilaannakuusumilluunniit suliaqarnermik imaluunniit pilersitsiffiusumik suliaqarnermik ilaqarsinnaavoq.
Tamanut ammasuuneri§ 46. Oqaluttariarsorluni aamma oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnerit tamanut ammasuupput.
Imm. 2. Misilitsinnerit nalaanni nipinik assinilluunniit immiussineq taamaallaat akuerineqarsinnaavoq tamanna misilitsinnermut ilaappat.
Imm. 3. Atuarfiup pisortaata misilitsinneq tamanut ammasuussanngitsoq aalajangiussinnaavaa, tamanna atuartup isumassornissaanik peqquteqarpat imaluunniit pissutsit immikkut ittut patsisaappata.
Pisassiissutit§ 47. Pisassiissutini atuartitsissummi ukiup ingerlanerani ataatsimoortumik suliaasimasut tamatigoortumik ersersinneqassapput. Pisassiissutit toqqartorneqassapput atuartut isumasioqatigalugit. Pisassiissutit assingi atuartunut tunniunneqassapput.
Imm. 2. Pisassiissutit quppernertut nalinginnaasutut nalunaarsorneqarpata, atuakkiani (prosa) quppernermi nalinginnaasumi naqinnerit 1300-ussapput taallianilu versit titarneri 30-llutik. Nalunaaruteqariaatsit allat, taakkununnga ilaallutik assit, nipit aamma videot, quppernertut nalinginnaasutut naatsorsorneqartanngillat.
Imm. 3. Pisassiissutit censorimit kingusinnerpaamik 1. maj tigoreerneqarsimassapput.
Imm. 4. Oqaluttariarsorluni aamma oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnernut pisassiissutit tamaasa pillugit paasissutissat atuarfiup pisortaata Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut nassiutissavai. Immersugassiat naalakkersuisoqarfimmit akuerineqarsimasut atorneqassapput.
Misilitsinnernik piareersaaneq ingerlatsinerlu§ 48. Misilitsinnerni suliassiissutissat atuartitsissummi ilinniartitsisumit suliarineqassapput, atuartitsissummi ilikkagassatut anguniakkani immikkoortut arlallit ilaatillugit, piffissallu piareersarfissap sivisussusissaa eqqarsaatigalugu.
Imm. 2. Oqaluttariarsorluni misilitsinnissamut suliassiissutit pisassiissutigineqartunit tamatigoortumik imaqartinneqassapput atuartut qassiunerat apeqqutaatinnagu. Misilitsinnissamut suliassiissutinut atatillugu atortussat inimi misilitsiffimmiiginnassapput, klassip holdilluunniit tamarmi misilitsereernissaata tungaanut.
Imm. 3. Atuarfiup atuartitsissummi suliassiissutit - ilanngussat ilanngullugit - nassiutissavai kingusinnerpaamik 1. maj censorimit tiguneqartussanngorlugit, censori misilitsinnerup imaa pillugu tamakkiisumik ilisimatinneqaqqullugu.
Imm. 4. Ulloq misilitsiffissaq sioqqullugu censori suliassiissutit misilitsinnerullu ingerlanneqarnissaa pillugit ilinniartitsisumut attaveqassaaq, misilitsinnissaq sioqqullugu apeqqutit nalornissutaajunnartut erseqqissarneqarsinnaaqqullugit. Pisariaqassappat atuarfiit pisortaat akuliutsinneqassapput.§ 49. Oqaluttariarsorluni aamma oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnerni suliassiissutit allagartanik akimut atuarneqarsinnaanngitsunik makitsinikkut agguaanneqassapput. Atuartut suliassiissutit minnerpaamik sisamat akornanni qinigassaqarsinnaassapput. Suliassiissutit ataasiakkaat misilitsinnerup ataatsip ingerlanera taamaallaat marloriarlutik atorneqarsinnaapput. Makitsinermi ilinniartitsisoq aamma censori tamarmik najuutissapput.
Imm. 2. Suliassiissut allaganngorlugu atuartumut tunniunneqassaaq.§ 50. Misilitsinneq ilinniartitsisumit aqunneqassaaq. Ilinniartitsisup censori isumaqatigiissuteqarfigissavaa, taanna misilitsinnerup ingerlanneqarnerani qanoq annertutigisumik peqataassinnaaner-soq. Ilinniartitsisup censorillu akornanni isumaqatigiinngitsoqalissappat, tamanna misilitsitsinerit marluk akornanni aaqqinneqassaaq, pisariaqarpat atuarfiup pisortaata peqataaneratigut.
Imm. 2. Tamatuma kingorna censorip misilitsitsinerup ingerlanneqarnera naammaginarsorinngippagu, misilitsinneq naammassineqaannartorlu censorip atuarfiani pisortaq aqqutigalugu, suliaq pillugu Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut nalunaaruteqartoqassaaq. Nalunaaruteqarnerup assilinera ilinniartitsisumut ilinniartitsisullu atuarfiani pisortamut nassiunneqassaaq.§ 51. Piffissami piareersarfiusumi nakkutilliisoqassaaq, atuartut ataatsimik amerlanerit inimi ataatsimi piareersarpata.
Imm. 2. Piffissami piareersarfiusumi pappilissami atuarfiup tunniussaani atuartoq allataqarsinnaavoq. Allatat misilitsinnerup nalaani atorneqarsinnaapput.
Oqaluttariarsorluni aamma oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnernik naliliineq§ 52. Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik misilitsinnernut censorissanngortitsisinnaavoq. Naalakkersuisoqarfik censorissanngortitsinngippat atuarfik misilitsitsiviusoq nammineerluni piukkunnaateqartumik censorissarsissaaq. Censori sapinngisamik atuarfimmit allameersoq toqqarneqassaaq.
Imm. 2. Atuarfiup pisortaata akisussaaffigaa, ilinniartitsisup atuaqatigiinni pineqartuni censoriusinnaanissaminut atuartitsissummut tunngatillugu naammattunik piginnaasaqarnissaa.§ 53. Censorip nakkutigisussaavaa misilitsinnerup imarisaata, tassunga ilanngullugit pisassiissutit suliassiissutillu, ilikkagassatut anguniakkanut aamma nalunaarummi matumani piumasaqaatinut naapertuuttuunera.
Imm. 2. Censorip peqataaffigalugulu nakkutigissavaa, misilitsinnerup aalajangersakkat atuuttut malillugit ingerlanneqarnera aamma atuartut assigiissaartumik naammaginartumillu pineqarnerat kiisalu tatiginartumik nalilerneqarnerat.
Kapitali 7
Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliassaq§ 54. Atuartut amerlanerpaamik 4-llutik suleqatigiikkuutaarlutik aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliassaq suliarissavaat.
Imm. 2. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliassami atuartitsissutinit aamma atuartitsissutini qanitariissunit tamaniit qulequttat ilanngunneqarsinnaapput. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaqarnermi takutinneqassaaq suliamut siunnerfeqartumik atuartup qanoq annertutigisumik suliaqarsinnaanera, atuartorlu apeqqutinik atuartitsissutinik akimuisunik suliaqarnissaminut periarfissinneqassalluni.
Imm. 3. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaqarneq ulluinnarni atuartitsinerup ilagivaa. Taamaattoq saqqummiineq tassaavoq oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinneq.§ 55. Atuartut klassimi imaluunniit klasseqatigiiaani ilinniartitsisut suleqatigalugit qulequtaq pingaarneq toqqassavaat, atituumik oqaasertaligaanermigut atuartitsissutit arlaqartut ilaatillugit isiginiarneqarsinnaasoq.
Imm. 2. Qulequtaq pingaarneq allanut sanilliussorneqarsinnaassaaq, qulequttanullu minnernut, atuartitsissutinit aamma atuartitsissutinit qanitariissunit arlalinniit sammisassanik, periutsinik, suleriaatsinik nalunaaruteqariaatsinillu pingaaruteqartutigut ilaatitsisunut, atuartunullu ataasiakkaanut unamminartumik, immikkoortiterinissamut periarfissiissalluni.
Imm. 3. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliassap aallartinnissaa sioqqullugu naliliinermi suna pingaartinneqassanersoq atuartunut ilisimatitsissutigineqassaaq.§ 56. Klassip imaluunniit klasseqatigiiaat ilinniartitsisui pisariaqarpallu ilinniartitsisut allat aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaqarnerup ingerlannera tamaat atuartunik ilitsersuissapput.
Imm. 2. Ilitsersuineq atuartup imaluunniit suleqatigiit nammineq pisariaqartitaminnik piginnaariikkaminnillu aallaaveqarsinnaanerinut periarfissiissaaq, tak. atuarfik pillugu peqqussummi § 17, makku eqqarsaatigalugit:
1) Apeqqutip samminiakkap aalajangiunniarnera oqaasertalersorneralu.
2) Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliassap apeqqusigaanut naleqqiullugu suliassamik killilersuineq.
3) Sulinermi misissuinermilu periutsinik toqqaaneq atuinerlu.
4) Imarisaanik periutsinillu toqqaaneq atuinerlu.
5) Najoqqutassanik atortussanillu toqqaaneq atuinerlu.
6) Nalunaaruteqariaasissanik toqqaaneq atuinerlu.
7) Suliamik saqqummiineq.
8) Saqqummiinissap piareersarnera ingerlanneqarneralu.§ 57. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaq suleqatigiit kissaataat naapertorlugu kalaallisut, danskisut, tuluttut imaluunniit allamiut oqaasiisa pingajui qinerneqarsimasut atorlugit allanneqassaaq.
Imm. 2. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaq aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliami oqaatsinit atorneqartunit allaanerusut atorlugit naatsumik eqikkaanertaqassaaq.
Imm. 3. Suleqatigiit saqqummiussinissamut piareersassapput, tassanilu suliaq saqqummiussinerullu ilusissaa sinaakkusiunneqartut iluanni toqqarneqassallutik.§ 58. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaq februari naatinnagu saqqummiunneqarsimassaaq.
Imm. 2. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliap suliarinera ima ingerlanneqassaaq:
1) Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliassap qulequtassaata oqaasertalernissaanut suliallu pilersaarusiornissaanut atuartut ullunik atuarfiusunik 2-nik tulleriinnik piffissalerneqassapput.
2) Tamatuma kingorna atuartut atortussanik katersinissamut minnerpaamik sapaatip-akunnerinik 2-nik piffissaqarput. Piffissami tassani nalinginnaasumik atuartitsisoqassaaq.
3) Tamatuma kinguninngua sammisap suliarinissaanut, suliap naammassineqarnissaanut suliallu tamarmiusup saqqummiunneqarnissaata piareersarnissaanut ullut atuarfiusut 5-it tulleriiginnaat atuartut periarfissarissavaat.
Imm. 3. Naammassinerup nanginneratut suleqatigiit tamarmik suliaq tamarmiusoq saqqummiutissavaat.§ 59. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaq saqqummiussinerup kingorna kingusinnerpaamik sapaatip-akunnerisa 3 qaangiunneranni nalilerneqareersimassaaq.
Imm. 2. Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliaq allakkatigut oqaaseqaammik karakteerimillu nalilerneqassaaq.
Imm. 3. Allakkatigut oqaaseqaat karakteerillu suliap imaa, suliap ingerlanneqarsimanera saqqummiussinerullu nalilerneri tunngavigalugit aalajangiunneqassapput.
Imm. 4. Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliat saqqummiunneqarnerinik malinnaasussanik censoriliisinnaavoq.
Kapitali 8
Pisinnaasatigut misilitsinnerit
Oqaatsinik atuartitsissutit§ 60. Kalaallit oqaasiinik, danskit oqaasiinik aamma tuluit oqaasinik pisinnaasatigut misilitsinnerit allattariarsornerupput.
Imm. 2. Pisinnaasatigut misilitsinnernut ilaasinnaapput oqaatsinik eqqortumik atuisinnaassuseq aamma oqaatsitigut paasinnissinnaaneq.
Imm. 3. Akissuteqarnissamut nalunaaquttap-akunnera 1 periarfissaassaaq. Akissutissap allaqqaarnissaanut pappilissanik tunniussisoqassaaq. Akissut atuartumut allaffissiami allanneqassaaq.
Imm. 4. Atuartut akissuteqarnerminni ordboginik atuisinnaapput, tassunga ilaallutik ordbogit oqaatsit isumaannik nassuiaasut.
Imm. 5. Misilitsinnermi kina atuaasuussanersoq imaluunniit ilitsersuisuussanersoq atuarfiup pisortaata aalajangissavaa. Nalinginnaasumik taanna atuartitsissummi ilinniartitsisuusariaqarpoq. Misilitsinnerup aallartinnissaa siusinnerpaamik minutsinik 30-nik sioqqullugu, allakkap puua pappialanik ilinniartitsisumut naatsorsuussanik imalik atuarfiup pisortaanit imaluunniit taassuma sinniisaanit ammarneqassaaq, misilitsitsinermilu atuaasussamut imaluunniit ilitsersuisussamut tunniunneqarluni, ilitsersuutip atuaqqaarneqarnissaa piffissaqarfigineqaqqullugu.
Imm. 6. Misilitsitsinermi atuaasussaq imaluunniit ilitsersuisussaq nakkutilliisuussanngilaq atuaanerlu imaluunniit ilitsersuineq naammassippat ini misilitsiffiusoq qimassallugu. Nakkutilliisut nakkutigissavaat, misilitsinnerit pappialami ilinniartitsisumut naatsorsuussami ilitsersuutaasut naapertorlugit ingerlanneqarnerat.
Matematikki§ 61. Matematikkimi pisinnaasatigut misilitsinneq allattariarsornerussaaq.
Imm. 2. Pisinnaasatigut misilitsinnernut ilaapput kisitsisinik aamma algebramik, geometriimik aamma matematikkimik atuinermik suliassat. Atuartoq pisinnaasamigut aamma atuartitsissummi atortunik atuisinnaanermigut misilinneqassaaq.
Imm. 3. Akissuteqarnissamut nalunaaquttap-akunnera 1 periarfissaassaaq. Akissutissap allaqqaarnissaanut pappilissanik tunniussisoqassaaq. Akissut atuartumut allaffissiami allanneqassaaq.
Imm. 4. Atortorissaarutit pisariaqartinneqartut atorneqarsinnaapput. Taamaattorli formelit tabelillu, lommeregnerit imaluunniit teknikkikkut paasissutissiinermut atortut allat atorneqaqqusaanngillat.
Kapitali 9
Misilitsinnerit allat
Kalaallit oqaasii§ 62. Misilitsinnerit allattariarsornerupput oqaluttariarsornerullutillu. Atuartut ataasiakkaarlugit nalilerneqassapput.
§ 63. Allattariarsorluni misilitsinnerup atuartitsissummi immikkoortut tamaasa kalluassavai taakkualu tamatigoortumik imarissallugit.
Imm. 2. Akissuteqarnermi atortut naleqquttut tamarmik atorneqaqqusaapput.
Imm. 3. Suliassap akissuteqarfiginissaanut nalunaaquttap-akunneri 4-t atorneqassapput. Taakkunannga annerpaamik nalunaaquttap-akunnera 1 oqaloqatigiinnermut atorneqassaaq minnerpaamillu nalunaaquttap-akunneri 3 ataasiakkaarluni allalluni akissuteqarnissamut atorneqassallutik. Tamatuma saniatigut minutsit 15-it naatsorsuutaapput, inimit suleqatigiiffiusumiit inimut misilitsiffiusussamut nuunnermut atugassatut.
Imm. 4. Misilitsinnerit imatut ingerlanneqassapput:
1) Suliakkiussat atuartunut tunniunneqarnerisa kinguninnguatigut suliassat atuffassissutigineqassapput.
2) Tamatuma kingorna atuartut suleqatigiinnut, misilitsinnissaq sioqqullugu katiterneqarsimasunut avissapput. Suleqatigiinni suliakkiussat naallugit atuarneqassapput, suleqatigiillu suliakkiussani ataasiakkaani imarisaasut, periarfissat piumasaqaatillu oqallisigissavaat. Allattoqarsinnaavoq, taakkulu tamatuma kingorna akissutip allanneqarnerani atorneqarsinnaallutik. Piffissaq piareersarfiusoq naappat nakkutilliisut atuartut allataat katersussavaat, tak. § 36, imm. 2.
3) Atuartut inimut ataasiakkaarlutik misilitsiffissaminnukkassapput.
4) Misilitsinnerup allattariarsornertaata aallartinnerani atuartut allataat tunniunneqassapput. Misilitsinnerup allattariarsornertaa kapitali 5-imi malittarisassat malillugit ingerlanneqassaaq.
Imm. 5. Ilikkagassatut anguniakkanut naleqqiullugu atuartup nalorninani nikerarluartumillu akissuteqarsinnaassusia misilinneqassaaq.§ 64. Oqaluttariarsorluni misilitsinnermut pisassiissutigineqassapput allaaserisanik naannerusunik toqqakkat, tamatigoortumik katitikkat quppernerit nalinginnaasut 80-100-t. Allaaserisat tassaanerussapput prosa, taalliat nutaanerusut aamma allaaserisat sulianut aalajangersimasunut tunngasut nalunaaruteqariaatsillu allat, taakkununnga ilaasinaalluni drama. Taakkua saniatigut pisassiissutigineqassapput suliat annertunerusut 3, taakkunanngalu minnerpaamik ataaseq tassaassalluni kalaallit atuakkiaat.
Imm. 2. Suliassiissutini aallaavigineqassapput ilikkagassatut anguniakkat taakkunaniillu tamatigoortumik imaqassallutik. Misilitsinnermi suliassiissutit ataasiakkaat tassaapput allaaserisaq imaluunniit nalunaaruteqariaatsimit allamit assersuut. Taanna pisassiissutinut attuumassuteqassaaq atuartitsinermilu atorneqarsimassanani. Misilitsinnermi suliassiissutini oqariaatsit kalaallit oqaasii atorlugit allataassapput.
Imm. 3. Misilitsinnermut ilaapput piareersarneq aamma saqqummiussineq. Tamanna atuartumit ataatsimit imaluunniit suleqatigiinnit amerlanerpaamik atuartunik 3-nik inuttaqartunik ingerlanneqassaaq. Kisimiilluni misilitsinnermi piareersarnermut minutsit 20-40-t saqqummiussinermullu minutsit 20-40-t atorneqassapput. Suleqatigiillu misilitsinnermi piareersarnermut minutsit 40-60-it saqqummiussinermullu minutsit 20-40-t atorneqassapput. Piffissaliussaq ilinniartitsisumit aamma atuartunit aalajangerneqassaaq.
Imm. 4. Atuartoq piareersarnermi nalaani allataqarsinnaavoq namminerlu allatani ordbogillu atorsinnaallugit. Allatat saqqummiussinermi nassarneqarsinnaapput.
Imm. 5. Misilitsinneq kalaallisut ingerlanneqassaaq. Misilitsinnerup ingerlanerani atuartup imaluunniit suleqatigiit suliassiissutigineqartoq nassuiaateqarfigissavaat, tamannalu pillugu oqaloqatigiittoqarluni. Oqaluttariarsorluni saqqummiussinermi pisinnaasat aamma allaaserisanik nalunaaruteqariaatsinillu allanik suliaqarsinnaaneq, allaaserisanik misissueqqissaarsinnaassuseq, allanut sanilliussuisinnaassuseq suliassiissummillu naliliisinnaassuseq misilinneqassapput.
Danskit oqaasii§ 65. Misilitsinnerit allattariarsornerupput oqaluttariarsornerullutillu. Atuartut ataasiakkaarlugit nalilerneqassapput.
§ 66. Allattariarsorluni misilitsinnerup atuartitsissummi immikkoortut tamaasa kalluassavai taakkualu tamatigoortumik imarissallugit.
Imm. 2. Akissuteqarnermi atortut naleqquttut tamarmik atorneqaqqusaapput.
Imm. 3. Suliassap akissuteqarfiginissaanut nalunaaquttap-akunneri 4-t atorneqassapput. Taakkunannga annerpaamik nalunaaquttap-akunnera 1 oqaloqatigiinnermut atorneqassaaq minnerpaamillu nalunaaquttap-akunneri 3 ataasiakkaarluni allalluni akissuteqarnissamut atorneqassallutik. Tamatuma saniatigut minutsit 15-it naatsorsuutaapput, inimit suleqatigiiffiusumiit inimut misilitsiffiusussamut nuunnermut atugassatut.
Imm. 4. Misilitsinnerit imatut ingerlanneqassapput:
1) Suliakkiussat atuartunut tunniunneqarnerisa kinguninnguatigut suliassat atuffassissutigineqassapput.
2) Tamatuma kingorna atuartut suleqatigiinnut, misilitsinnissaq sioqqullugu katiterneqarsimasunut avissapput. Suleqatigiinni suliakkiussat naallugit atuarneqassapput, suleqatigiillu suliakkiussani ataasiakkaani imarisaasut, periarfissat piumasaqaatillu oqallisigissavaat. Allattoqarsinnaavoq, taakkulu tamatuma kingorna akissutip allanneqarnerani atorneqarsinnaallutik. Piffissaq piareersarfiusoq naappat nakkutilliisut atuartut allataat katersussavaat, tak. § 36, imm. 2.
3) Atuartut inimut ataasiakkaarlutik misilitsiffissaminnukkassapput.
4) Misilitsinnerup allattariarsornertaata aallartinnerani atuartut allataat tunniunneqassapput. Misilitsinnerup allattariarsornertaa kapitali 5-imi malittarisassat malillugit ingerlanneqassaaq.
Imm. 5. Ilikkagassatut anguniakkanut naleqqiullugu atuartup nalorninani nikerarluartumillu akissuteqarsinnaassusia misilinneqassaaq.§ 67. Oqaluttariarsorluni misilitsinnermut pisassiissutigineqassapput allaaserisanik naannerusunik toqqakkat, tamatigoortumik katitikkat quppernerit nalinginnaasut 60-80-it. Allaaserisat tassaanerussapput prosa taalliat nutaanerusut aamma allaaserisat sulianut aalajangersimasunut tunngasut nalunaaruteqariaatsillu allat, taakkununnga ilaasinnaalluni drama. Taakkua saniatigut pisassiissutigineqassapput suliat annertunerusut 2-t, taakkunanngalu minnerpaamik 1 tassaassalluni danskit atuakkiaat.
Imm. 2. Suliassiissutini aallaavigineqassapput ilikkagassatut anguniakkat taakkunaniillu tamatigoortumik imaqassallutik. Misilitsinnermi suliassiissutit ataasiakkaat tassaapput allaaserisaq imaluunniit nalunaaruteqariaatsimit allamit assersuut. Taanna pisassiissutinut attuumassuteqassaaq atuartitsinermilu atorneqarsimassanani. Misilitsinnermi suliassiissutini oqariaatsit danskit oqaasii atorlugit allataassapput.
Imm. 3. Misilitsinnermut ilaapput piareersarneq aamma saqqummiussineq. Tamanna atuartumit ataatsimit imaluunniit suleqatigiinnit amerlanerpaamik atuartunik 3-nik inuttaqartunik ingerlanneqassaaq. Kisimiilluni misilitsinnermi piareersarnermut minutsit 20-40-t saqqummiussinermullu minutsit 20-40-t atorneqassapput. Suleqatigiillu misilitsinnermi piareersarnermut minutsit 40-60-it saqqummiussinermullu minutsit 20-40-t atorneqassapput. Piffissaliussaq ilinniartitsisumit aamma atuartunit aalajangerneqassaaq.
Imm. 4. Atuartoq piareersarnermi nalaani allataqarsinnaavoq namminerlu allatani ordbogillu atorsinnaallugit. Allatat saqqummiussinermi nassarneqarsinnaapput.
Imm. 5. Misilitsinneq danskisut ingerlanneqassaaq. Misilitsinnerup ingerlanerani atuartup imaluunniit suleqatigiit suliassiissutigineqartoq nassuiaateqarfigissavaat, tamannalu pillugu oqaloqatigiittoqarluni. Oqaluttariarsorluni saqqummiussinermi pisinnaasat aamma allaaserisanik nalunaaruteqariaatsinillu allanik suliaqarsinnaaneq, allaaserisanik misissueqqissaarsinnaassuseq, allanut sanilliussuisinnaassuseq suliassiissummillu naliliisinnaassuseq misilinneqassapput.
Tuluit oqaasii§ 68. Misilitsinnerit allattariarsornerupput oqaluttariarsornerullutillu. Atuartut ataasiakkaarlugit nalilerneqassapput.
§ 69. Allattariarsorluni misilitsinnerup atuartitsissummi immikkoortut tamaasa kalluassavai taakkualu tamatigoortumik imarissallugit.
Imm. 2. Akissuteqarnermi atortut naleqquttut tamarmik atorneqaqqusaapput.
Imm. 3. Suliassap akissuteqarfiginissaanut nalunaaquttap-akunneri 3 atorneqassapput. Taakkunannga annerpaamik nalunaaquttap-akunnerata affaa oqaloqatigiinnermut atorneqassaaq minnerpaamillu nalunaaquttap-akunneri marluk affarlu ataasiakkaarluni allakkatigut akissuteqarnissamut atorneqassallutik. Tamatuma saniatigut minutsit 15-it naatsorsuutaapput, inimit suleqatigiiffiusumiit inimut misilitsiffiusussamut nuunnermut atugassatut.
Imm. 4. Misilitsinnerit imatut ingerlanneqassapput:
1) Suliakkiussat atuartunut tunniunneqarnerisa kinguninnguatigut suliassat atuffassissutigineqassapput.
2) Tamatuma kingorna atuartut suleqatigiinnut, misilitsinnissaq sioqqullugu katiterneqarsimasunut avissapput. Suleqatigiinni suliakkiussat naallugit atuarneqassapput, suleqatigiillu suliakkiussani ataasiakkaani imarisaasut, periarfissat piumasaqaatillu oqallisigissavaat. Allattoqarsinnaavoq, taakkulu tamatuma kingorna akissutip allanneqarnerani atorneqarsinnaallutik. Piffissaq piareersarfiusoq naappat nakkutilliisut atuartut allataat katersussavaat, tak. § 36, imm. 2.
3) Atuartut inimut ataasiakkaarlutik misilitsiffissaminnukkassapput.
4) Misilitsinnerup allattariarsornertaata aallartinnerani atuartut allataat tunniunneqassapput. Misilitsinnerup allattariarsornertaa kapitali 5-imi malittarisassat malillugit ingerlanneqassaaq.
Imm. 5. Ilikkagassatut anguniakkanut naleqqiullugu atuartup nalorninani nikerarluartumillu akissuteqarsinnaassusia misilinneqassaaq.§ 70. Oqaluttariarsorluni misilitsinnermut pisassiissutigineqassapput allaaserisanik naapertuuttumik sapernassusilinnik tamatigoortumik katitikkat quppernerit nalinginnaasut 50-60-it. Allaaserisanut pisassiissutaasunut ilaassapput atuakkiat aamma allaaserisat sulianut aalajangersimasunut tunngasut. Aammattaaq nalunaaruteqariaatsit allat pisassiissutigineqassapput. Pisassiissutigineqartuni sammisassat nunanit tuluttut oqaasilinnit arlalinneersut ilaassapput.
Imm. 2. Suliassiissutini aallaavigineqassapput ilikkagassatut anguniakkat taakkunaniillu tamatigoortumik imaqassallutik. Misilitsinnermi suliassiissutit ataasiakkaat tassaassapput tuluit oqaasii atorlugit allatat aamma/imaluunniit oqaluinnarluni saqqummiussat, assilissanik taputartuussanik ilaqartinneqarsinnaasut. Suliassiissutit pisassiissutinut attuumassuteqassapput nunanilu tuluit oqaasiinik oqaluffiusuni kulturimut inuiaqatigiinnullu tungasunik takussutissiinissamik periarfissiillutik. Suliassiissutit atuartitsinermi atorneqarsimassanngillat. Misilitsinnermi suliassiissutini oqaatsit atorneqartut tassaassapput tuluit oqaasii.
Imm. 3. Misilitsinnermut ilaapput piareersarneq aamma saqqummiussineq. Tamanna atuartumit ataatsimit imaluunniit suleqatigiinnit amerlanerpaamik atuartunik 3-nik inuttaqartunik ingerlanneqassaaq. Kisimiilluni misilitsinnermi piareersarnermut minutsit 20-40-t saqqummiussinermullu minutsit 20-40-t atorneqassapput. Suleqatigiillu misilitsinnermi piareersarnermut minutsit 40-60-it saqqummiussinermullu minutsit 20-40-t atorneqassapput. Piffissaliussaq ilinniartitsisumit aamma atuartunit aalajangerneqassaaq.
Imm. 4. Atuartoq piareersarnermi nalaani allataqarsinnaavoq namminerlu allatani ordbogillu atorsinnaallugit. Allatat saqqummiussinermi nassarneqarsinnaapput.
Imm. 5. Misilitsinneq tuluttut ingerlanneqassaaq. Misilitsinnerup ingerlanerani atuartup imaluunniit suleqatigiit suliassiissutigineqartoq nassuiaateqarfigissavaat aamma nalilersuillutillu isummersussapput, tamannalu pillugu oqaloqatigiittoqarluni. Pingaartinneqassaaq atuartup nattaqqillisaanngitsumik oqariartuuteqarsinnaanera.
Allamiut oqaasiisa pingajui§ 71. Misilitsinneq oqaluttariarsorneruvoq ataasiakkaarlunilu ingerlanneqassalluni.
§ 72. Misilitsinnermut pisassiissutigineqassapput allaaserisanik naapertuuttumik sapernassusilinnik tamatigoortumik katitikkat quppernerit nalinginnaasut 30-40-t. Allaaserisanut pisassiissutaasunut ilaassapput atuakkiat aamma allaaserisat sulianut aalajangersimasunut tunngasut. Aammattaaq nalunaaruteqariaatsit allat pisassiissutigineqassapput.
Imm. 2. Suliassiissutini aallaavigineqassapput ilikkagassatut anguniakkat taakkunaniillu tamatigoortumik imaqassallutik. Misilitsinnermi suliassiissutit ataasiakkaat tassaassapput oqaatsit pineqartut atorlugit allatat aamma/imaluunniit oqaluinnarluni saqqummiussat, assilissanik taputartuussanik ilaqartinneqarsinnaasut. Suliassiissutit allatat quppernermik nalinginnaasumik ½-1-imik annertussuseqassapput, oqalunnikkut suliassiissut minutsinik 3-4-nik sivisussuseqassaaq. Suliassiissutit pisassiissutinut attuumassuteqassapput, atuartitsinermilu atorneqarsimasuussanatik. Misilitsinnermi suliassiissutini oqaatsit pineqartut atorneqassapput.
Imm. 3. Misilitsinnermut ilaapput piareersarneq aamma saqqummiussineq. Piareersarnissamut minutsit 20-40-t piffissaliunneqassapput, saqqummiussinermut karakteeriliinermullu minutsit 20-t piffissaliunneqarlutik.
Imm. 4. Atuartoq piareersarnermi nalaani allataqarsinnaavoq namminerlu allatani ordbogillu atorsinnaallugit. Allatat saqqummiussinermi nassarneqarsinnaapput.
Imm. 5. Misilitsinneq oqaatsit pineqartut atorlugit ingerlanneqassaaq. Misilitsinnerup ingerlanerani atuartup suliassiissut nassuiaateqarfigissavaa, tamannalu pillugu oqaloqatigiittoqassaaq. Pingaartinneqassaaq atuartup oqariartaatsit nalinginnaasut ulluinnarnilu oqaatsit atorlugit nalunaaruteqarsinnaanera.
Matematikki§ 73. Misilitsinnerit allattariarsornerupput oqaluttariarsornerullutillu. Atuartut ataasiakkaarlugit nalilerneqassapput.
§ 74. Allattariarsorluni misilitsinnermut ilaapput kisitassanik eqqarsaatigisarialinnik suliassiissutit atuartitsissummi immikkoortunik tamanik kalluaasussat.
Imm. 2. Misilitsinnermi atuartup atortut akuerineqarsimasut tamaasa atorsinnaavai, taakkununnga ilaallutik kisitsinermi najoqqutassat tabelillu katersat akuerineqarsimasut, nammineq allataatit, atuakkat ujarlerfissat kiisalu lommeregneri. Suliassiissutini ataasiakkaani atortut immikkut ittut atorneqassappata, tamanna atuarfinnut suliassiissutit nassiunnerini nalunaarutigineqassaaq.
Imm. 3. Suliassiissutit akissuteqarfiginissaannut nalunaaquttap-akunneri 4-t atorneqassapput.
Imm. 4. Atuartup matematikkimi eqqarsaatigisariallit nalinginnaasut ammasullu ulluinnarni inuiaqatigiinnilu inuunermeersut pinngortitamullu tunngasut suliarisinnaasariaqarpai, matematikkimi ilusiliussanik atuisinnaalluni inernerillu nassaarisani atuartitsissutikkoortumik tunngavilersorsinnaasariaqarlugit.§ 75. Oqaluttariarsorluni misilitsinnermut pisassiissutigineqassapput sammisat tamatigoortumik katitikkat atuartitsissummi immikkoortunik tamanik kalluaasut.
Imm. 2. Misilitsinnermi suliassiissutit tassaapput najoqqutassaq, ilikkagassatut anguniakkani immikkoortunik arlalinnik imalik:
1) Kisitsisilerineq aamma algebra.
2) Geometriilerineq.
3) Matematikkip atuuffii.
4) Eqqarsaatigisarialinnik suliaqarneq aamma attaveqaqatigiinneq.
Imm. 3. Misilitsinneq ingerlanneqassaaq klassi isumasioreerlugu ilinniartitsisup aalajangiinera naapertorlugu, periutsit makkua arlaat ataaseq atorlugu, tassami klassimi tamarmi misilitseriaaseq ataaseq atorneqassaaq:
Misilitseriaaseq A) Atuartoq minutsini 20-40-ni piareersassaaq, suliassiissut eqqarsaatigisarialinnik tigussaasunik isummanillu tunngaviusunik aallaaveqartoq tunngavigalugu. Atuartoq piareersarnermini allataqarsinnaavoq, saqqummiinermini nassarsinnaasaminik. Saqqummiinerup ingerlanerani atuartup suliassiissummik suliaqarsimanini nassuiassavaa. Saqqummiinermut karakteeriliinermullu katillugit minutsit 20-t immikkoortinneqassapput.
Misilitseriaaseq B) Misilitsinnermi aallaaviussaaq suliassiissut eqqarsaatigisarialinnik tigussaasunik isummanillu tunngaviusunik aallaaveqartoq. Suliassiissutip atuartut periarfississavai misissuinerit, tulleriiaarisumik aaqqissuusseriaatsit tunngavilersukkamillu inerniliinerit aqqutigalugit suleriaatsinik atuinissaannut aamma matematikkimut atortarneranullu tunngasunik paasinninnerminnik pisinnaasaqarnerminnillu takutitsinissaannut. Atuartoq tigussaasumik matematikkimik atuinerup isummallu tunngaviusut akornanni nikittaqattaarsinnaassaaq. Misilitsinneq kisimiilluni misilitsinneruvoq imaluunnit atuartut amerlanerpaamik 3-llutik misilitsissinnaallutik. Misilitsinnerup ingerlanerani ilinniartitsisup censorillu atuartut ataasiakkaat oqaloqatigissavaat. Misilitsinneq karakteeriliineq ilanngullugu nalunaaquttap-akunnerinik 2-nik sivisussuseqassaaq. Atuartut amerlanerpaamik 6-it ataatsikkut misilitsissinnaapput.
Imm. 4. Misilitsinnermi ulluinnarni atuartitsinermi atortut atorneqartartut tamarmik atorneqarsinnaapput. Inimi misilitsiffiusumi qarasaasiap atorneqarnissaanut periarfissaqassaaq.
Imm. 5. Atuartoq atuartitsissummi taaguutinik suleriaatsinillu tigussaasumik atuisinnaanerminik, periutsinik toqqaasinnaanerminik kiisalu matematikkimi sammisanik ilisimasaqarnerminik paasinnissimanerminillu misilinneqassaaq. Atuartup inerniliussat nassaarineqartut tunngavilersorsinnaasariaqarpai.
Pinngortitalerineq§ 76. Misilitsinnerit allattariarsornerupput aamma tassaallutik oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnerit. Atuartut ataasiakkaarlugit nalilerneqassapput.
§ 77. Pinngortitalerinermi allattariarsorluni misilitsinnermut ilaassapput atuartitsissutinit ukunannga minnerpaamik 2-nik sammisat: fysik/kemi, uumassuseqartulerineq aamma pinngortitamut tunngasumik nunalerutit. Misilitsinneq apeqqutinik akissuteqarnissamut arlalinnik periarfissalinnik imaqarsinnaavoq.
Imm. 2. Misilitsinnermi atuartup atortut naleqquttut tamaasa atorsinnaavai, taakkununnga ilanngullugit pinngoqqaatit piginnaasaat allaavigalugit tulleriiaarineq (det periodiske system), nammineerluni allattukkat, atuakkat ujarlerfissat aamma lommeregneri. Suliassiissutini ataasiakkaani atortussat immikkut ittut atorneqassappata, suliassat nassiunneqarnerini tamanna pillugu atuarfiit nalunaarfigineqassapput.
Imm. 3. Suliassiissutit akissuteqarfiginissaannut nalunaaquttap-akunneri 2-t piffissaliunneqassapput.
Imm. 4. Atuartut atuartitsissutini ilikkagassatut anguniakkat iluanni atuartitsissutini taaguutit paasineqarneri atorneqarnerilu pillugit misilinneqassapput.§ 78. Fysik/kemimi oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsitsinermut sammisat tamatigoortumik katitikkat pisassiissutigineqassapput. Pisassiissutigineqartut fysikkip aamma kemiip akornanni assigiimmik agguataarneqassapput makkualu ilaatinneqassallutik:
1) Pinngortitalerinermi suleriaatsit.
2) Atortussiat kaajalukaarneri, piginnaaneri pinngoqqaatillu piginnaasaat aallaavigalugit tulleriiaarineq (det periodiske system).
3) Radioaktivitet.
4) Nukissaq, innaallagiaq saviullu kajungerisaa.
5) Ulloriarsiorneq.
Imm. 2. Atuartut laboratoriami suliassap naammassinissaanut nalunaaquttap-akunnerinik 2-nik piffissalerneqassapput. Suliassaq ima atitutigisumik oqaasertaligaassaaq imm.1-imi pineqartut arlallit ilaatinneqarlutik. Misilitsinnermut piffissaliussamut ilaapput atortut ikussorneri, torersaaneq aamma karakteeriliineq.
Imm. 3. Suliaq atuartup kisimiilluni suliarisinnaavaa imaluunniit atuartut amerlanerpaamik 3-llutik suliarisinnaallugu. Misilitsinnerup ingerlanerani ilinniartitsisup censorillu atuartut ataasiakkaat oqaloqatigissavaat. Atuartut amerlanerpaamik 6-it ataatsikkut misilitsissinnaapput.
Imm. 4. Misilitsinnermi atuartup ulluinnarni atuartitsinermi atortut atorneqartartut tamaasa atorsinnaavai. Inimi misilitsiffiusumi qarasaasiap atorneqarnissaanut periarfissaqassaaq.
Imm. 5. Atuartup atuartitsissummik ilisimasaqassusia paasinninneralu kiisalu fysikkimi imaluunniit kemiimi misileraanernik aaqqissuussisinnaanera inerniliisinnaaneralu misilinneqassaaq. Atuartitsissummi itisiliisinnaaneq aamma ataqatigiiffiusunik annertunerusunik paasinnissinnaaneq pingaartinneqassapput.§ 79. Uumassuseqartulerinermi aamma pinngortitamut tunngasunik nunalerutini oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnermut sammisat tamatigoortumik katitikkat pisassiissutigineqassapput, atuartitsissutip pissutsinut pinngortitamut, inuiaqatigiinnut kulturimullu tunngasunut atorsinnaaneranik takutitsisut.
1) Uumassuseqartulerinermi sammisanut ilaassapput:
a) Inuup timaata sananeqaataasa atuunneri.
b) Uumasut naasullu.
c) Uumassuseqartulerineq aamma teknologii.
2) Pinngortitamut tunngatillugu nunalerutini sammisanut ilaassapput:
a) Nunarsuup ineriartornerata oqaluttuassartaa.
b) Kalaallit Nunaata sananeqaataa ilusaalu.
c) Aatsitassat.
d) Silaannaap pissusia.
Imm. 2. Misilitsinneq ilinniartitsisup klassi isumasiorsinnarlugu aalajangiineratigut periutsit uku arlaat atorlugu ingerlanneqassaaq, misilitseriaaserlu taanna klassimi tamarmi atorneqassaaq.
Misilitseriaaseq A) Atuartup suliassiissut apeqqutinik tigussaasunik isummanillu tunngaviusunik tunngavilik minutsini 20-40-ni piareersassavaa. Piareersarnermini atuartoq nammineerluni allattugaqarsinnaavoq saqqummiinermi nassarsinnaasaminik. Saqqummiinermi atuartup suliassiissummik suliaqarsimanini nassuiassavaa. Saqqummiinermut karakteeriliinermullu katillugit minutsit 20-t immikkoortinneqassapput.
Misilitseriaaseq B) Misilitsinnermut aallaaviussaaq suliassiissut apeqqutinik tigussaasunik isummannillu tunngaviusunik tunngaveqartoq. Suliassiissutip atuartut periarfississavai atuartitsissummut atorneranullu tunngatillugu paasinninnissimanerminnik pisinnaasaqarnerminnillu takutitsinissaannut. Misilitsinneq kisimiilluni misilitsinnerusinnaavoq imaluunniit suleqatigiittut annerpaamik atuartunik 3-nik inuttaqartinneqarluni misilitsinnerusinnaalluni. Misilitsinnerup ingerlanerani ilinniartitsisup censorillu atuartut ataasiakkaat oqaloqatigissavaat. Misilitsinneq – karakteeriliineq ilanngullugu – akunnernik 2-nik sivisussuseqarpoq. Annerpaamik atuartut 6-it ataatsikkut misilitsissinnaapput.
Imm. 3. Misilitsinnermi ulluinnarni atuartitsinermi atortut atorneqartartut tamarmik atorneqarsinnaapput. Inimi misilitsiffiusumi qarasaasiap atorneqarnissaanut periarfissaqassaaq.
Imm. 4. Atuartoq atuartitsissummi taaguutsinik suleriaatsillu tigussaasumik atuisinnaanerminik, periutsinik toqqaasinnaanerminik kiisalu atuartitsissummi sammisanik ilisimasaqarnerminik paasinnissimanerminillu misilinneqassaaq. Atuartitsissummi itisiliisinnaaneq ataqatigiiffiinnillu annertunerusunik paasinnissinnaaneq pingaartinneqassapput.
Inuiaqatigiilerineq§ 80. Misilitsinnerit allattariarsorluni aamma oqaluttariarsorluni-suliaqarluni misilitsinnerupput. Atuartut ataasiakkaarlugit nalilerneqassapput.
§ 81. Allattariarsorluni misilitsinnerup atuartitsissummi immikkoortut tamaasa kalluassavai taakkualu tamatigoortumik imarissallugit.
Imm. 2. Misilitsinnermut ilaapput suliassiissutit, suliassanik itisilerinerunerusunik eqqarsaatigisarialinnillu imaqarlutillu naatsunik piviusunut sammisunik imaqartut, akissuteqarnissamut arlalinnik periarfissiisunik apeqqutitaqarsinnaasut.
Imm. 3. Suliassiissutit itisileriffiusut, eqqarsaatigisariallit suliarineranni atuartup atuakkat ujarlerfissat, nammineq allattukkat ordbogillu atorsinnaavai.
Imm. 4. Suliassap akissuteqarfiginissaanut nalunaaquttap-akunneri 2-t atorneqassapput.
Imm. 5. Atuartup ilikkagassatut anguniakkanut naleqqiullugu nalorninani allanngorartumillu akissuteqarsinnaanera misilinneqassaaq. Atuartup nammineq isumaliutigisaminut atuartitsissut atorlugu tunngavilersuisinnaanera pingaartinneqassaaq, tassunga ilaalluni atuartitsissummi nassuiaatinut ilusiliunneqartartunik atuineq.§ 82. Inuiaqatigiilerinermi oqaluttariarsorluni misilitsinnermut sammisat tamatigoortumik katitikkat quppernerit 30-40-t suliassiissutigineqassapput, atuartitsissutip immikkoortuinik tamanik imaqartut.
Imm. 2. Misilitsinnermi suliassiissutit tassaassapput allataq, sammisassaq tigussaasoq imaluunniit allatut nalunaaruteqariaatsimut assersuut alla. Pisassiissutigineqartunut attuumassuteqassapput, atuartitsinermilu atorneqarsimasuussanatik. Misilitsinnermi suliassiissut tassaappat sammisaq tigussaasoq imaluunniit allatut nalunaaruteqariaatsimut assersuut, quppernermik ½-1-imik allatamik ilaqartinneqassaaq.
Imm. 3. Misilitsinnermut ilaapput piareersarneq saqqummiussinerlu. Kisimiilluni imaluunniit annerpaamik pingasuulluni suleqatigiinnikkut ingerlanneqarsinnaavoq. Kisimiilluni misilitsinnissamut atuartoq minutsini 20-40-ni suliassiissummik piareersassaaq minutsinilu 20-40-ni saqqummiilluni. Suleqatigiilluni misilitsinnerup minutsit 40-60-it piareersarfiussapput minutsillu 20-40-t saqqummiinermut atorneqarlutik. Piffissaliunneqartussaq ilinniartitsisumit atuartunillu aalajangiunneqassaaq.
Imm. 4. Atuartoq piareersarnermini allattuisinnaavoq atuakkallu ujarlerfissat naapertuuttut, nammineq allattukkani ordbogillu atorsinnaallugit.
Imm. 5. Atuartup suliassiissutit pillugit nassuiaasinnaassusia, imarisaasunik ilisimariikkaminut sanilliussisinnaassusia, naliliisinnaassusia, paasiniaaqqissaarsinnaanera najoqqutanillu atuisinnaassusia kiisalu nammineq sammineqartut pillugit ilisimasaminik pissuseqarfiginninnerminillu saqqummiillunilu atuisinnaassusia misilinneqassaaq.
Upperisalerineq isumalioqqissaarnerlu§ 83. Misilitsinnerit allattariarsorluni aamma oqaluttariarsorluni misilitsinnerupput. Atuartut ataasiakkaarlugit nalilerneqassapput.
§ 84. Allattariarsorluni misilitsinnerup atuartitsissummi immikkoortut tamaasa kalluassavai taakkualu tamatigoortumik imarissallugit.
Imm. 2. Misilitsinnermut ilaapput suliassiissutit, suliassanik itisilerinerunerusunik eqqarsaatigi-sarialinnillu imaqarlutillu naatsunik piviusunut sammisunik imaqartut, akissuteqarnissamut arlalinnik periarfissiissunik apeqqutitaqarsinnaasut.
Imm. 3. Suliassiissutit itisileriffiusut, eqqarsaatigisariallit suliarineranni atuartup atuakkat ujarlerfissat, nammineq allattukkat ordbogillu atorsinnaavai.
Imm. 4. Suliassap akissuteqarfiginissaanut nalunaaquttap-akunneri 2-t atorneqassapput.
Imm. 5. Atuartup ilikkagassatut anguniakkanut naleqqiullugu nalorninani allanngorartumillu akissuteqarsinnaanera misilinneqassaaq. Atuartup nammineq isumaliutigisaminut atuartitsissut atorlugu tunngavilersuisinnaanera pingaartinneqassaaq, tassunga ilaalluni atuartitsissummi nassuiaatinut ilusiliunneqartartunik atuineq.§ 85. Upperisalerinermi isumalioqqissaarnermilu oqaluttariarsorluni misilitsinnermut sammisat tamatigoortumik katitikkat quppernerit 30-40-t suliassiissutigineqassapput, atuartitsissutip immikkoortuinik tamanik imaqartut.
Imm. 2. Misilitsinnermi suliassiissutit tassaassapput allataq, sammisassaq tigussaasoq imaluunniit allatut nalunaaruteqariaatsimut assersuut alla. Pisassiissutigineqartunut attuumassuteqassapput, atuartitsinermilu atorneqarsimasuussanatik. Misilitsinnermi suliassiissut tassaappat sammisaq tigussaasoq imaluunniit allatut nalunaaruteqariaatsimut assersuut, quppernermik ½-1-imik allatamik ilaqartinneqassaaq.
Imm. 3. Misilitsinnermut ilaapput piareersarneq saqqummiussinerlu. Kisimiilluni imaluunniit annerpaamik 3-lluni suleqatigiinnikkut ingerlanneqarsinnaavoq. Kisimiilluni misilitsinnissamut atuartoq minutsini 20-40-ni suliassiissummik piareersassaaq minutsinilu 20-40-ni saqqummiilluni. Suleqatigiilluni misilitsinnerup minutsit 40-60-it piareersarfiussapput minutsillu 20-40-t saqqummiinermut atorneqarlutik. Piffissaliunneqartussaq ilinniartitsisumit atuartunillu aalajangiunneqassaaq.
Imm. 4. Atuartoq piareersarnermini allattuisinnaavoq atuakkallu ujarlerfissat naapertuuttut, nammineq allattukkani ordbogillu atorsinnaallugit.
Imm. 5. Atuartup suliassiissutit pillugit nassuiaasinnaassusia, imarisaasunik ilisimariikkaminut sanilliussisinnaassusia, naliliisinnaassusia, paasiniaaqqissaarsinnaanera najoqqutanillu atuisinnaassusia kiisalu nammineq sammineqartut pillugit ilisimasaminik pissuseqarfiginninnerminillu saqqummiillunilu atuisinnaassusia misilinneqassaaq.§ 86. Atuartitsissutini ukunani misilitsittoqarsinnaavoq: assassorneq ilusilersuinerlu, eqqumiitsuliorneq illussanillu titartaaneq, timersorneq silamiinnerlu kiisalu nipilersorneq, erinarsorneq, timip aalatinnera isiginnaartitsinerlu. Misilitsinnerit oqaluttariarsorluni/suliaqarluni misilitsinnerupput.
Sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassat
Imm. 2. Misilitsinnermut ilaapput piareersarneq aamma saqqummiussineq. Misilitsinnerit atuartut ataasiakkaarlugit suleqatigiikkaarlugilluunniit ingerlanneqarsinnaapput. Kisimiilluni misilitsinnermi piareersarnissamut minutsit 20-40-t saqqummiussinermullu minutsit 20-40-t piffissaliunneqassapput. Suleqatigiilluni misilitsinnermi piareersarnissamut minutsit 40-80-it saqqummiussinermullu minutsit 40-80-it piffissaliunneqassapput. Piffissaliussaq ilinniartitsisumit atuartunillu aalajangerneqassaaq.
Imm. 3. Misilitsinnerup imaa, ingerlanneqarnera naliliinerlu pillugit malittarisassanik kommunalbestyrelsi aalajangersaassaaq. Tamanna pillugu Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik ilitsersuusiussaaq.
Imm. 4. Kommunalbestyrelsi imm. 3 naapertorlugu malittarisassaliorsimanngippat, ilikkagassatut pilersaarummi ilitsersuutaasumi ilikkagassatut anguniagassat aamma Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfiup misilitsinnernut ilitsersuutaa atuuttuussapput.
Kapitali 10
Immikkut akuersinerit aamma misileraanerit§ 87. Immikkut illuinnartunik pisoqartillugu Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik nalunaarummi matumani aalajangersakkat sanioqqunneqarnissaat pillugu immikkut akuersissuteqarsinnaavoq. Immikkut akuersinernut ilaasinnaanngillat, pissutsit atuartup inatsisitigut inissisimaneranik ajornerulersitsisut.
§ 88. Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfiup misilitseriaatsinik allanik misiligaanissaq akuersissutigisinnaavaa, taakkununnga ilaalluni naalisarlugu imaqarnersiuineq tunngavigalugu misilitsinnerit.
Imm. 2. Misiligaanissaq pillugu qinnuteqaat perorsaanikkut ineriartortitsilluni misileraallunilu suliaqarnermik tunngavilersorneqarsimassaaq. Misiligaanerup siunertaa, imaa, piffissaq sumiiffillu qinnuteqaammi allaaserineqassaaq. Qinnuteqarfissaq kingulleq tassaavoq 1. december.
Imm. 3. Misiligaanerup inerneri Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut tunaartarisassat naalakkersuisoqarfiup aalajangersagai naapertorlugit nassiunneqassapput.
Kapitali 11
Aalajangersakkat allat
Misilitsinneq pillugu allattuiffiit§ 89. 9. aamma 10. klassimi atuartut ataasiakkaat misilitsinnermi karakteerinik allattuiffissanik pilersitsisoqassaaq. Misilitsinneq pillugu allattuiffik atuartup atuarsimaneranut uppernarsaatip uppernarsaanerillu suliarinissaannut tunngaviuvoq.
Imm. 2. Naliliineq naammassippat karakteerit misilitsinneq pillugu allattuiffimmut allanneqassapput.
Imm. 3. Atuartoq misilitsinnermi peqataasimanngippat misilitsinneq pillugu allattuiffimmi karakteerip allaffissaata nalaani imatut allattoqassaaq:
1) * - isumaqartoq peqataanngilaq, atuartoq atuartitsissummik misilitsinnissamut peqataannginnissaminik akuerineqarsimappat.
2) ** - isumaqartoq napparsimavoq, atuartoq napparsimaneq pissutigalugu misilitsinnermi peqataasimanngippat, tak. § 15, imm. 1.
3) *** - isumaqartoq alla, atuartoq napparsimanerunngitsumik allamilli pissuteqarluni misilitsinnermi peqataasimanngippat, tak. § 15, imm. 1.
4) **** - isumaqartoq takkutinngitsoorpoq, atuartoq misilitsinnermut takkutinngitsoorsimappat atuarfillu tamanna pillugu ilisimatissimanngippagu, tak. § 15, imm. 1.
5) ***** - isumaqartoq qimagutsitaavoq, atuartoq misilitsinnermit qimagutsitaasimappat/anisi-taasimappat.
Imm. 4. Nalunaarutit aamma angusimasanut karakteerit ulloq misilitsiffiusoq siulleq sioqqutitsiarlugu misilitsinneq pillugu allattuiffimmut allanneqassapput.
Imm. 5. Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfiup misilitsinneq pillugu allattuiffiit akuerissavai taakkualu toqqortarineqarnissaat pillugu malittarisassanik aalajangersaalluni.§ 90. Angusimasanut karakteerit, nalunaarutit aamma atuarsimanermut uppernarsaatit assilineri atuartup anineraniit ukiuni 5-ini atuarfiup toqqortarissavai.
Nalunaarutiginninnerit nakkutilliinerlu§ 91. Misilitsinnerit ingerlaneri angusallu pillugit atuarfiup pisortaa Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut kingusinnerpaamik 1. juli nalunaaruteqassaaq.
§ 92. Misilitsinnerit ingerlanneqarnerinik Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfik qullersaalluni nakkutilliisuuvoq. Pissusissaanngitsumik iliornerit nalornissutillu ingerlaannartumik naalakkersuisoqarfimmut apuunneqassapput.
Atuarsimanermut uppernarsaat atsiornerlu§ 93. Atuarfik atuartunut 9. klassip kingorna, 10. klassip ingerlanerani aamma 10. klassip kingorna atuarfimmit anisunut atuarsimanermut uppernarsaasiussaaq.
Imm. 2. Atuarsimanermut uppernarsaat paasissutissanik makkuninnga imaqassaaq:
1) Atuartup atii tamaasa aamma inuttut normua.
2) Atuarfiup aqqa atuartullu klassia.
3) Atuarfimmit aninerup ullua.
4) Atuartitsissutini suni atuartinneqarsimanersoq.
5) Atuartitsissutini atuartitsissutinilu qanitariissuni tamani atuartoq pillugu nalunaarut angusimasanullu karakteerii kingulliit.
6) Kapitali 7-9-mi misilitsinnerni peqataaffigisani karakteerit.
7) Atuartup nammineq naliliinera, tak. § 4.
8) Allakkatigut oqaaseqaatit ilassutaajunnartut.
Imm. 3. Atuartut 9. klassip kingorna aamma 10. klassip ingerlanerani atuarfimmit anisut § 2, imm. 2-mi allaaserineqartutut nalunaarummik angusimasanullu karakteerinik tunineqassapput.
Imm. 4. Atuartoq atuarfinni arlalinni misilitsissimappat atuarsimanermut uppernarsaat atuarfimmit atuartup qaninnerpaamik attavigisimasaanit suliarineqassaaq. Misilitsinnerit, atuarfimmi atuarsimanermut uppernarsaasiortumik allaanermi ingerlanneqarsimasut, atuarsimanermut uppernarsaammi x-imik nalunaaqutserneqassapput, atuarsimanermullu uppernarsaammi nassuiarneqassaaq, misilitsinneq pineqartoq atuarfimmi sumi ingerlanneqarsimanersoq.
Imm. 5. Atuarsimanermut uppernarsaat atuarfiup pisortaanit atsiorneqassaaq.
Imm. 6. Atuarsimanermut uppernarsaatit immersugassiani Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmit akuerineqarsimasuni suliarineqassapput.
Kapitali 12
Naammagittaalliuutit§ 94. Misilitsinnissamut pisassiissutit, misilitsinnerit ingerlanneqarneri aamma karakteerit pillugit naammagittaalliuutit atuartumit taassumalu angajoqqaavinit imaluunniit atuartumut angajoqqaarsiaasutut akuerineqartunit saqqummiunneqarsinnaapput.
Imm. 2. Naammagittaalliuut allakkatiguussaaq tunngavilersorneqarsimassallunilu atuarfiullu pisortaanut tunniunneqassalluni.
Imm. 3. Naammagittaalliuutip tunniunneqarnissaanut piffissaliussaq tassaavoq ullormiit karakteerip tunniunneqarneraniit imaluunniit misilitsinnerup ingerlanneqarneraniit sapaatip-akunneri 4-t.
Imm. 4. Allattariarsorluni misilitsinnerni karakteerit pillugit naammagittaalliuuteqartoqartillugu, naammagittaalliuuteqartoq akissutimi assilineqarneranik pissarsinissamut pisinnaatitaavoq.
Imm. 5. Censori aamma ilinniartitsisoq tamarmik immikkut atuarfiup pisortaanut oqaaseqaateqassapput, taassumalu oqaaseqaatit ilanngussallu pisariaqartut nammineq oqaaseqaamminik ilaqartillugit Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmut nassiutissavai, taannalu aalajangiissaaq.§ 95. Aalajangiinerit allat pillugit naammagittaalliuutit Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfim-mut nassiunneqassapput.
Imm. 2. Naammagittaalliuut allakkatiguussaaq tunngavilersorneqarsimassallunilu. Naammagittaalliuuteqarnissamut piffissaliussaq tassaavoq ullormit aalajangernerup nalunaarutigineraniit sapaatip-akunneri 4-t.
Kapitali 13
Atortuulersinneranut aalajangersakkat§ 96. Nalunaarut 1. august 2009-imi atortuulissaaq.
Imm. 2. Peqatigisaanik meeqqat atuarfianni inaarutaasumik naliliineq pillugu Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 12, 27. juni 2007-imeersoq atorunnaarsinneqarpoq.
Namminersornerullutik Oqartussat, ulloq 9. januar 2009
Tommy Marų/
Lise Lennert Olsen