5. september 2008 UKA 2008/62
Inatsisissatut missingiummut nassuiaatit
Nassuiaatit nalinginnaasut
1. Aallarniut:Saqqummiunneqartoq una Kalaallit Nunaata nunap immikkoortuinut kommuneqarfinnullu aggorneqarnera pillugu inatsisartut inatsisaannut nr. 11, 30. oktober 1998-imeersumut (kingusinnerusukkut inatsisartut inatsisaatigut nr. 6/2000 aamma inatsisartut inatsisaatigut nr. 11/2003 allannguuteqartinneqartup) allannguutissaatut siunnersuutaavoq.
Inatsisissatut siunnersuummut matumunnga tunuliaqutaasoq tassaavoq pisortat ingerlatsiviini tamani iluarsaaqqinnissamik kissaateqarneq, soorlu Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitat isumaliutissiissutaanni (2003) siunnersuutigineqartoq namminersornermullu ingerlanerup ilaatut. Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaanut nangissutitut 2003-mi Naalakkersuisut pilersippaat Aaqqissuussaanermut Isumalioqatigiissitaq, taassuma suliassaralugit pisortat ingerlatsiviini tamani suliassanik naammassinnittarnermi allannguutissat aalajangiiffiginissaannut tunngavissanik teknikikkut suliatigullu nassuiaasersuinerup pigineqalernissaa. Kalaallit Nunaata nunap immikkoortuinut aggorneqarnera pillugu Inatsisartut inatsisaanni § 1-imi aalajangersakkat inatsisissatut siunnersuummut ingerlateqqinneqarput, malittarisani oqaatigineqartut suli atuuttut pissutigalugit.
2. Inatsisissatut siunnersuummut tunuliaqutaasut:2006-imi Aaqqissuussaanermut Isumalioqatigiissitaq isumaliutissiissumminik saqqummiussaqarpoq, tassani pisortat ingerlatsiviini tamani allannguinermi sinaakkutissat, matumanittaaq suliassanik Namminersornerullutik Oqartussaniit kommunerujussuarnut nutaanut sisamanut tunniussinissamut, naalakkersuinikkut aalajangiinissamut tunngavissat nassuiarneqarput. Nunap suatungaaniinnermut innuttaqassutsimullu tunngasut suut, matumanittaaq kommunit qanoq angitiginissaat, siunissami kommuninik aaqqissuussinissamut tunngaviutinneqarnissaannut siunnersuutinik Aaqqissuussaanermut Isumalioqatigiissitaq saqqummiussaqarpoq.
Tassunga nangissutitut pisortat ingerlatsiviini aaqqissuussaanerup iluarsaateqqqinneqarnissaa pillugu Isumaliutissiissut Naalakkersuisut siulittaasuannit Inatsisartunut (UPA2006/15) saqqummiunneqarpoq, tassani aalajangiunneqarpoq pisortat ingerlatsiviini iluarsaaqqinnermik suliaq Naalakkersuisut ingerlateqqissagaat.
UKA2006-imi Naalakkersuisut peqquneqarput kommunit 18-iusut kommunerujussuarnut sisamanut kattussuutsinneqarnissaat siunertaralugu UKA2007-imi aalajangiiffigisassatut siunnersuummik saqqummiusseqqullugit.
Aaliangiiffigisassatut siunnersuutip kommuninut tusarniaatigineqareerneratigut UKA2007-imi Inatsisartut aalajangerput, kommunerujussuassat sisamat kattussuutsinneqassasut kiisalu qanoq killeqarfilersorneqarnissaat kommunit nammineerlutik kissaatigisaat naapertorlugu aalajangersarneqassasoq. Kujataata Kommunianut tunngatillugu killeqarfilersuinissaq pillugu Inatsisartuni sammineqarpoq malitsigisaanillu Ataatsimiititaliap nalunaarutaani (UPA 2007/26) kissaatigineqarpoq Kujataata Kommuniata avannamut killeqarfia isorartuninngorlugu allineqassasoq (Takuuk nunap assinga ilanngussaq). Tamanna tunngavigalugu kommunit aggorneqarnerat pillugu inatsit matumuuna allanngortinneqarpoq.
3. Inatsisissatut siunnersuutip imarisai pingaarnerit:Inatsisissatut siunnersuutip imarai Kalaallit Nunaata nunap immikkoortuinut kommuneqarfinnullu aggorneqarnera pillugu inatsisartut inatsisaata nr. 11, 30. oktober 1998-imeersup (kingusinnerusukkut inatsisartut inatsisaatigut nr. 6/2000 aamma inatsisartut inatsisaatigut nr. 11/2003 allannguuteqartinneqartup) allannguutissaatut siunnersuut.
Inatsisissatut maannakkut siunnersuutaasup pingaarnertut imarisaanut ilaapput kommuneqarfinnut aggorneqarnerata kommunit 18-iniit kommunerujussuarnut sisamanut aggorneqarnissaa pillugu inatsisissatut siunnersuut tamatumalu kingunerisaanik nutaanik killeqarfiliineq. Tamatuma peqatigisaanik kommunit siusinnerusukkut killeqarfii nunamik kommuninut 18-inut mikinerusunut agguataarisoq atorunnaassapput.
Kommuneqarfinnut aggorneqarnera pillugu inatsit siunissami (1. januar 2009-miit) § 2-mi kommuniulersussat pillugit Inatsisartut aalajangiinerannik inatsisikkut tunngaveqalerpoq, kommunit taakku tassaassapput:
Avannaa: Qaanaaq, Upernavik, Uummannaq, Ilulissat, Qeqertarsuaq, Qasigiannquit, Aasiaat aamma Kangaatsiaq. Ateqalerpoq Qaasuitsup kommunia.
Qeqqa: Sisimiut aamma Maniitsoq. Ateqalerpoq Qeqqata kommunia.
Kangia/Kitaa: Nuuk, Paamiut, Ivittuut, Ittoqqortoormiit aamma Ammassalik. Ateqalerpoq Sermersuup kommunia.
Kujataa: Qaqortoq, Narsaq aamma Nanortalik. Ateqalerpoq Kommune Kujalleq.
Ikaarsaariarnermi ataatsimiititaliat immikkut inatsisip § 16-iat malillugu kommunip atissai 4-it nutaat ilisarnaatissaallu innersuussutigaat.Kommunit atissaat ilisarnaatissaallu nutaat uani inatsimmi ilanngussatut takuneqarsinnaapput. Naalakkersuisut Inatsisartullu ikaarsaariarnermi ataatsimiititaliat kissaataat inatsisip akuersissutiginerani malissimavaat.
3.1. Kujataata kommunia. Kommune Kujalleq.
Aaqqissuusseqqinnermi maannamut sulinermi Naalakkersuisut nalunaarutaanni: "Aaqqissuussaanermik iluarsaaqqinnermi sulinerup killiffia – Upernaaq 2007" takuuk nunap assinga qupperneq 3-mi taaneqartutut Kujataata kommuniata aamma Kangiata/Kitaata kommuniani killeqarfik allanngortinnagu aallaavigineqarsimavoq
Inatsisissatut missingiutip matuma suliarineqarneranut atatillugu Inatsisartut oqallinneranni (UPA 2007/26) aaqqissuusseqqinnissaq pillugu siunnersuutigineqarpoq, Kujataata kommuniani kommunip killeqarfia avannamut isorartunerussasoq, taamaalilluni Kujataata kommunia nunatamigut allineqassaaq.
Tassunga uiggiullugu Aaqqissuusseqqinneq pillugu Inatsisartut Ataatsimiititaliaat siunnersuutip aappassaaneerneqarneranut Nalunaarummik tunniussaqarpoq, tassani takuneqarsinnaavoq: " naleqquttuussaaq kommunit killiligaanerat sukumiinerusumik isigissallugu matumanilu ilanngullugu eqqarsaatigissallugu Kujataata kommuniata nunataata annikinnera innuttaasullu amerlassusiat tassunga atatillugu allinneqarsinnaannginnersoq." aamma…" Naalakkersuisut nalunaarutiginikuuaat, kommuninik erseqqarinnerusumik killiliinissaq pillugu kissaatigisaat Kalaallit Nunaata nunap immikkoortuinut kommuneqarfinnullu aggorneqarnera pillugu Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnissaanut atatillugu suliarineqartariaqartoq. Aaqqissuusseqqinnermut Ataatsimiititaliap naatsorsuutigaa tamanna pissasoq……."
Aammattaaq suliami Naalakkersuisut ilisimatitsissutaanni takuneqarsinnaavoq: "Kujataani kommunit pingasut (Nanortalik, Qaqortoq aamma Narsaq) kissaatigigaat Kalaallit Nunaata Tunuani kommunip killeqarfiata allanngortinneqarnissaa pillugu Ammassallip kommunianik Naalakkersuisunillu isumaqatiginninniarnerit aallartisarneqarnissaat, taamaalilluni killeqarfiup Timmiarmiut angumalissallugit".
Tamanna tunngavigalugu Naalakkersuisut inassutigaat, siunnersuummi matumani Kujataata kommuniata killeqarfilernerata allineqarnissaa Narsap eqqaani isuani avannamut kangillerpaamiit Timmiarmiunut, takuuk malittarisassap oqaasertaa § 2-mi, imm. 1. Inatsisartut Ataatsimiititaliaata kissaatigisaanut naapertuuttumik.
Tusarniaanermut atatillugu ikaarsaariarnermi ataatsimiititaliap killeqarfiliinissaq pillugu apeqqummut isummernissaa Naalakkersuisut utaqqinikuuaat kiisalu Kujataata kommuniata killeqarfilernerata allanngortinneqarneranut apeqqut pillugu kommunit allat qanoq isumaqarnerlutik nalunaarutigineqarnissaat utaqqinikuullugu takuuk imm. 10 tusarniaanermi.
3.2. Kommunit aggorneqarnerat pillugu inatsisissatut siunnersuummi ilanngunneqanngitsut
Nuna Allanngutsaaliugaq Pituffillu (Thule Air base) kommunit aggorneqarnerat pillugu inatsimmi ilanngunneqanngillat. Isumannaatsuunissamut atatillugu Pituffik ilanngunneqanngilaq isumaqatigiissut 27. april 1951-meersoq naapertorlugu Kalaallit Nunaata illersorneqarnera pillugu.
Nuna Eqqissisimatitaq naatsorsuutigineqarpoq nunap tamarmiusup oqaasissaqarfigigaa taamaattumillu kommunerujussuit pilersinneqarneranni inatsisissap matuma killeqarfiliinerinut ilaatinneqanngilaq. Taamaammat kommuninit namminernit Nuna Eqqissisimatitaq aqunneqanngilaq, kisiannili Attaveqarnermut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfimmit, tassungalu innuttaasut qinnuteqaatit, apeqquteqaatit, ilisimatuutut misissuinerit il.il pillugit saaffiginnissapput.
Kalaallit Nunaanni kommunit maannakkut killeqarfilersugaanerat Asiaq-p nunap assiliorsimavai nunap suatungaaniinnermi killeqarfiit Inatsisartut inatsisaanni nr. 11, 30. oktober 1998-imeersumi kingusinnerusukkullu allannguutai Inatsisartut inatsisaatigut nr. 2, 15. april 2003-meersumi oqaasertaanut naapertuuttunngorlugit, taakkununnga ilanngunneqassapput nunanut allanut ministerip aamma USA’p 2003-mi ambassadøriata akornanni allakkiat.
Kort- og Matrikelstyrelsen kiisalu Miljøministeria nunap assiutiminni siusinnerusukkut killeqarfiit piusut pigaat, tamatumali kingorna agguataarinermi allannguisoqarsimavoq, taamaattumik inatsisartut inatsisaannut atuuttunut tunngatillugu iluarsiinissat erseqqissaanissallu pisariaqarsimapput.
Nunap assiliorneq ingerlanneqarpoq Geografisk Informations Systemip digitalikkut pigisai aamma Kort- og Matrikelstyrelsep digitalikkut pigisai atorlugit.
4. Aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu pisortanut kinguniusussat:Innersuussutigineqarput aaqqissuusseqqinneq pillugu inatsisissatut siunnersuummi immikkortup 4-ta ataani nassuiaatit nalinginnaasut.
5. Aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu inuussutissarsiutinik ingerlataqartunut il.il. kinguniusussat:Siunnersuut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu inuussutissarsiutinik ingerlataqartunut il.il. kinguneqassanngilaq.
6. Avatangiisinut pinngortitamullu kinguniusussat:Siunnersuut avatangiisinut pinngortitamullu kinguneqassangatinneqanngilaq.
7. Allaffissornikkut innuttaasunut kinguniusussat:Nuna allanngutsaaliugaq aamma Pituffik kommuneqarfinnut agguataarineq pillugu inatsimmi pineqartunut ilaanngillat. Pituffik pineqartunut ilaanngilaq isumannaallisaanermi mianerisassat pillugit Nunalu allanngutsaaliugaq nunap susassaqarfigisaatut isigineqarpoq taakkulu pissutigalugit pineqartunut ilaanani. Attaveqarnermut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfiup susassaqarfigaa Nuna allanngutsaaliugaq innuttaasullu qinnuteqaatit, apeqquteqaatit, ilisimatusarnissamut akuersissutit il.il. pillugit tassunga saaffiginnissapput.
8. Kinguniusinnaasut allat pingaaruteqarnerit:Siunnersuut allanik pingaaruteqarnernik kinguneqassanngilaq.
9. Naalagaaffeqatigiinnermut namminersornermullu tunngasut:Inatsisissatut siunnersuut toqqaannanngikkaluamik Naalagaaffeqatigiinnermut tunngasunik kinguneqassaaq, tassa Kalaallit Nunaata kommunerujussuarnut sisamanut aggorneqarnera pillugu inatsimmik allannguineq Kalaallit Nunaata namminersornissaanut suliniutit arlallit ilagimmassuk, tak. Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissummini 2003-meersumi kaammattuutai aamma Aaqqissuussaaneq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaa 2006-imeersoq.
10. Oqartussaasunik kattuffinnillu il.il tusarniaaneq:Inatsisissatut siunnersuut akissuteqarnissamut sap. akunnerinik 6-inik piffissaliilluni tusarniaatigineqarsimavoq ukununnga KANUKOKA, kommunit, DIM, DFFL, Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfik, Asiaq aamma biskoppeqarfik akissuteqaatit tiguneqariissallutik sisamanngornermi 1. juli 2008.
Qeqqata kommuniani ikaarsaariarnermi ataatsimiititaliap kissaatigaa § 2, imm. 3 malillugu inatsisissami siunnersuut akuersaarneqassasoq taamaasilluni maannamut Sisimiut Maniitsullu kommuniisa nunanut aggorneqarneri siunnissami Qeqqata kommunerissammagu.
Tusarniaanermi akissummi Avannaata kommuniani ikaarsaariarnermi ataatsimiititaliamiit siunnersuutigineqarpoq § 2, imm. 4 innersuussutigalugu Nassuttuup nunataa tamaat Avannaata kommunianut ilanngunneqassasoq.
Kangiata/Kitaataa tusarniaanermut akissutaani ikaarsaariarnermi ataatsimiititaliap innersuussutigaa kujammut killiliussaq siulleq attatsiinnarniarlugu kiisalu kissaatigineqartoq avannamut killiliussaq allanngortinneqassassoq Atammik ilanngullugu killigitinneqassasoq.
Ittoqqortoormiit kommunalbestyrelsiata siunnersuutigaa Kangia/Kitaata kommuniata avannamut killinga Nunap eqqissisitap tungaanut nuunneqassasoq taamaasilluni Traill aamma Geographicap qeqertai kangeqqullugit avannamut Kejser Frantz Joserfip kangerluanukartillugu tassanngaaniillu kimmorluinnaq Avannaata kommuniata killeqarfianut. (Takuuk nunap assinga ilanngunneqarsimasoq). Taamaattoq nuna eqqissisimataq ilanngunneqarsimanngilaq takuuk qulaani ilanngunneqarsimanngitsoq immikkoortup ataani 3.2-imi.
Kujataata kommuniata akuersaarsinnaavaa kangimut ilassutigineqartoq Timmiarmiut qeqertaasa avannaatungaanut kisiannili kitaani killigitinneqartoq Sermiligaarsummiit Arsuup kujataata kommunianut ilanngunneqarnissaa kissaatigalugu. Kommunerujussuanngortussat kommuninut sorlernut kattukkusunnerannut tusarniarneqarneranni 31.12.2006 tikitsinnagu akineqartussami Paamiut kommunalbestyrelsiisa aammalu Arsummi nunaqarfimmi aqutsisut kissaatigisimanngilaat kujataata kommunianut ilaatinneqarnissartik. Tamanna tusaatissatut tiguneqarsimavoq taamaattumillu inatsisissamut ilanngunneqarsimanani.
Inatsisissatut siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut nassuiaatit.
§ 1-imt.Kalaallit Nunaata nunap immikkoortuinut aggorneqarnera pillugu inatsisartut inatsiserisimasaat massakkut siunnersuummut ingerlateqqinneqarpoq, taaguutit Kalaallit Nunaata Avannaa, Kalaallit Nunaata Kitaa aamma Kalaallit Nunaata Kangia malittarisani assigiinngitsuni suli atorneqarnerat pissutaalluni. Taamaammat malittarisamut tassunga tunngatillugu nunap immikkoortuinut killilersuinissaq suli pisariaqarpoq.
§ 2-imut.Kommunit kommunerujussuarnut sisamanut aggorneqarnerat pillugu inatsit Kalaallit Nunaata namminersornissaanut naalakkersuinikkut sulinerup ilagaa (Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaa 2003-meersoq aamma Aaqqissuussaanermut Isumalioqatigiissitaq 2006). Kommuneni ikaarsaariarnermut ataatsimiititaliat sisamaasut tusarniaassutinut akissuteqarnerminni kommunit killeqarfissaat pillugit isummatik tusartippaat, naleqqiuguk immikkoortoq 10-mi tusarniaanermut tunngasoq.
§ 3-mutKommunit killeqarfiisa killilerneqarnerat Asiaq suleqatigalugu pivoq. Killeqarfiit pillugit nunap assingi Kort- og Matrikelstyrelsep Kalaallit Nunaat pillugu digitalikkut assiutai tunuliaqutaralugit Inatsisartut inatsisaat aallaavigalugit suliarineqarput. Siusinnerusukkut nunap assiliortarnermut tunngatillugu inatsit tunngavigalugu killeqarfiit nunami sumiippiarneri eqqornerusumik takutinneqarsinnaalerput kiisalu Kangerlussuarmi mittarfiup eqqaani allannguutit aamma Pituffimmut tunngasut eqqornerullutik. Nunap assiliorneri ilanngussatut ilaapput.
§ 4-mutImmap tungaanut killeqarfiit killeqarfinnut tunngaviusunut killilerneqarput. Killeqarfiit tunngaviusut United Nations Bulletin no. 56, Law of the Sea naapertorlugu atuupput.
§ 5-mut4.a. Kalaallit Nunaata illersorneqarnera pillugu isumaqatigiissut 27. april 1951-imeersoq naapertorlugu (Thule Air base) Pituffik kommuninut agguataarinerup avataaniippoq.
4.b. Kiisalu kommuninut agguataarinerup avataaniippoq Kalaallit Nunaata avannaarsuani kangianilu Nuna allanngutsaaliugaq, taassuma killeqarfii takuneqarsinnaapput Kalaallit Nunaanni pinngortitamik allanngutsaaliuineq pillugu Inatsisartut inatsisaanni nr. 15, 9. november 1988-imeersumi, tassunga ilanngullugu Nuna allanngutsaaliugaq pillugu nalunaarut nr. 7, 17. juni 1992-imeersoq. Nuna allanngutsaaliugaq nunap susassaqarfigisaatut isigineqarpoq, taamaattumik kommuninit aqutsivigineqarsinnaanngilaq kommunerujussuillu sisamat pilersinneqarnerisigut inatsisikkut ugguuna killeqarfilersuinerup avataaniilluni. Nunap allanngutsaaliukkap siunissami aqutsivigineqarnissaa kingullermik oqallisaavoq Nuup Kommunianit Sermitsiami allaaserisakkut 15. september 2006-imi, taanna Naalakkersuisunit akineqarpoq.
§ 6-imutKilleqarfiliinerit, matumanittaaq Kalaallit Nunaannit atortussiassat aatsitassanit pisut pillugit inatsimmut (atortussiassalerinermik inatsit) atatillugu killeqarfiliinerit, pillugit tunaartassanik erseqqinnerusunik Naalakkersuisut aalajangersaasinnaapput.
§ 7-imutKommunit ataasiakkaat taaguutaasa ilisarnaataasalu allanngortinneri inatsisartut inatsianni nr. 14, 19. november 2007-imeersumi § 16, imm. 2 naapertorlugu ikaarsaariarnermi ataatsimiititaliamit kingusinnerpaamik 1. august 2008-mi aalajangiiffigineqassapput. Tamanna kommuninut ataasiakkaanut Naalakkersuisuniit tusarniaanermi takuneqarsinnaavoq. Taamaasilluni ikaarsaariarnermi ataatsimiititaliat kommunit nutaat atissaat ilisarnaatissaallu innersuussutigaat taakkulu tunngavigalugit Naalakkersuisut Inatsisartullu akuersaarsimapput.
Inatsimmut piareersaatini takuneqarsinnaavoq taaguut ilisarnaallu inatsisartut inatsisaatigut aalajangersarneqassasut, ikaarsaariarnermili aaqqissuussinermut atatillugu inatsisissatut siunnersuutip aamma inatsimmut nassuiaatit akornanni assortuussuteqanngitsoq Naalakkersuisut isumaqarput.
§ 8-imutTunngavissaatitaavoq inatsisip allanngortinnera 1. januar 2009-mi atuutilissasoq.