Ulloq 9. februar 2007

UPA 2007/39

 

Siunnersuummut nassuiaatit

Nassuiaatit nalinginnaasut

1. Aallaqqaasiut
Allannguutissatut siunnersuuteqarnermi siunertaavoq akinik misissuititsinermut atatillugu suliffeqarfiit paasissutissanik tunniussinissamut pisussaaffilernissaannut inatsisitigut tunngavissiinissaq kiisalu paasissutissanik tunniussinissamik pisussaaffik naammassineqanngippat akiliisitsinissamut inatsisitigut tunngavissiinissaq. Aammattaaq Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit iluanaarutinik misissuinissamut periarfissaqarnerat peerneqarpoq, paasissutissat tamakku atuisartunut attuumassuteqartutut nalilerneqanngimmata.

UKA 2006-imi ullormut oqaluuserisassani immikkoortoq 139-mi sunnersuutigineqarpoq Inatsisartut aalajangissagaat Naalakkersuisut peqquneqassasut, Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisooqatigiit, tuniniaasarneq, nalunaaqutsersuisarneq, akit aamma atuisartunut pisisartunullu maalaaruteqartarfittut ataatsimiititaliat pillugit inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnissaanik, tassuunakkut inatsisartut inatsisaani § 24 malillugu niuertut nalunaaruteqartarnissaanik peqquneqartalernissaanik akit iluanaaruteqartarnerlu pillugit misissuisarnissanut atugassanik nalunaaruteqartussaatitaanerannik, sumiginnaasullu imaluuniit eqqunngitsunik nalunaaruteqartut akiliisinneqartalernissaanik imaqartumik.

Aalajangiiffigisassatut siunnersuut Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaannit misissorneqarpoq, taakkulu isumaliutissiissummik saqqummiussillutik, tassani siunnersuuteqartumiit paasissutissat tunngavigalugit ataatsimiititaliap isumaqatigiittup siunnersuut Inatsisartunit akuerineqassasoq inassutigalugu. Siunnersuuteqartoq ilaatigut paasissutissiivoq Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiinnik ataatsimeeqatereernerup kingorna oqaatigineqarluni suliffeqarfiit ajornartorsiutigineqartut, akinik misissuinermut atatillugu Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit apeqqutaat akineqarneq ajormata. Siunnersuuteqartoq isumaqarpoq Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit taamaalillutik paasissutissiisarnerminni paasissutissanik pisariaqartunik pissarsiniarnerminni akornusersorneqartut. Siunnersuuteqartoq isumaqanngilaq ajornartorsiut taanna aaqqinneqanngippat innuttaasut pitsaasumik sullinneqarnissaat qulakkeerneqarsinnaasasoq.

2. Siunnersuummi immikkoortut pingaarnerit
Siunnersuummiipput inatsisartut inatsisaanni §§ 24-imut aamma 37-mut allannguutissatut siunnersuutit.

§ 24 inatsisartut inatsisaatigut nr. 14, 31. oktober 1996-imeersukkut allanngortinneqarpoq, tassani akuerineqarluni Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit akinik misissuinernik ingerlatsisassasut, tamatumunnga piginnaatitaanerup Naalakkersuisoqarfimmiit Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiinnut nuunneqarneranik tamanna kinguneqarluni. § 24 imatut allanngortinneqassasoq siunnersuutigineqarpoq iluanaaruteqarnermut tunngasut imm. 1-imiit peerneqassasut, taamaalilluni aalajangersakkami taamaallaat akinik misissuinerit kisimik sammineqalerlutik, tassa siunnersuut pillugu tusarniaanermut atatillugu aalajangersakkami akinik misissuinerit kisimik sammineqarnissaat kissaatigineqarmat, tassami iluanaarutit pillugit paasissutissat atuisunut attuumassuseqartutut isikkoqanngimmata. Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiata aamma tusarniaanermi akissuteqarnermini ilisimatitsissutigaa § 24-imi siunertaq pingaarneq tassaasoq atuisut akinik ilisimasaqarnerulernissaat, tamatumalu siunertap siuarsarnissaanut Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat peqataarusulluni. Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffialli isumaqarpoq atuisut akinut tunisassianullu pissuseqarnerat akinut naleqqiullugu nioqqutissat pitsaassusaat pillugu atuisut naliliisinnaassusiannik misissuisinnaassusiannillu siuarsaanermik tunngaveqartariaqartoq.

§ 24-mi aamma imm. 2 nutaaq ikkunneqassaaq. § 24-mut nassuiaatinit takuneqarsinnaavoq akinik misissuinerit siunertarigaat atuisartut akinik ilisimasaqarnerulernissaannik siuarsaanissaq aamma nioqqutissat aamma kiffartuussinerit akii pitsaassusiilu pillugit atuisut naliliisinnaassusiannik misissuisinnaassusiannillu periarfissaqarnissaat nukittorsarneqassasoq.

Paasineqarsimavoq suliffeqarfiit ilarpassui, akinik misissuinermut atatillugu Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit apeqquteqaattaannik akissuteqanngitsoortarsimasut, tamannalu misissuinerit siunertaannut akerliuvoq.

Taamaattumik siunnersuutigineqarpoq § 24-mi imm. 2 ikkunneqassasoq Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit akinik misissutitsinerannut atatillugu suliffeqarfiit paasissutissiinissaannik pisussaaffiliisumik. Taaguummi suliffeqarfimmut aamma ilaapput suliffeqarfiit inunnit pigineqartut. § 24, imm. 2 atorlugu Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit tamanna pillugu allakkatigut noqqaassummik tigusaqareernerup kingorna akinut tunngasunik misissuinermut atatillugu paasissutissanik naleqquttunik suliffeqarfiit tunniussinissaminnut pisussaaffeqassapput. Akissuteqarnissamut piffissaliussaq sapaatit akunnerinut marlunnut inissinneqarpoq, tamanna Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit noqqaassuteqarnermut atatillugu sivisunerusussanngorlugu inissinneqarsimanngippat. Apeqqutit annertuujuppata, sapaatit akunnerisa marluk iluanni akineqarnissaat naatsorsuutigineqarsinnaanngippata, akissuteqarnissamut piffissaliussaq sivisunerusariaqarpoq. Allakkatigut akinik misissuinernut atatillugu akinik naleqqersuussinerit isumaqassappata, apeqqutinik erseqqissunik paatsoorneqarsinnaanngitsunillu imaqartariaqarput. § 37-mi siunnersuutigineqarpoq § 24, imm. 2-mut innersuussineq ikkunneqassasoq.

Akinik misissuinerit pillugit nalunaarut nr. 28, 28. november 1996-imeersumit takuneqarsinnaavoq nalunaarut naapertorlugu akinik misissuinerit ingerlanneqartut pisassasut Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit atuisartunut pisisartunullu ataatsimiititaliaat allalluunniit paasissutissanik pissarsiniarnissamut piginnaatinneqarnerisigut, niuertarfimmilu pisortaq akit pillugit paasissutissat allanneqarsimasut eqqortuuneri immersugassiap atsiorneqarneratigut uppernarsaassallugit. Siunnersuummi pineqarpoq tamanna pillugu allakkatigut noqqaasoqarsimappat paasissutissanik naleqquttunik tunniussisoqarnissaanut pisussaaffeqarneq. Siunnersuutip piareersarneqarneranut atatillugu Inuussutissarsiornermut Pisortaqarfik Ataatsimorussamik Allattoqarfik oqaloqatigisimavaa, tassanngaanniillu ilisimatitsisoqarsimalluni, aalajangersakkat akornanni paarlangasoqarneranik ersittoqanngitsoq. Ataatsimoorussamik Allattoqarfik taamaalilluni isumaqarpoq aalajangersagassatut siunnersuutigineqartoq immersugassiat atorlugit paasissutissanik pissarsiniarnissaq pillugu nalunaarummi § 5-ip, niuertarfiup pisortaata eqqortuunerinik uppernarsarneqartussat, saniani kisimi inissisimasinnaasoq.

Inatsisartut inatsisaanni § 21, imm. 3 naapertorlugu paasissutissanik nalunaaruteqanngitsoortoq imaluunniit inatsimmi allatigut pissutsitigut paasissutissanik eqqunngitsunik imaluunniit salloqittaataasunik nalunaaruteqartumut, inatsisit allat malillugit akuliussinnaaneq atorneqarsimanngippat, akiliisitsisinnaanermik periarfissamik § 37 imaqarpoq.

Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiinnit paasissutissanik kissaatigineqartunik tunniussinngitsoq, taamaalillunilu Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit paasissutissiiniarnerannut akornusiisumut akiliisitsiniarnermut inatsisitigut tunngavissiiniarluni § 24, imm. 2-mut siunnersuutigineqartumut innersuussineq siunnersuutigineqarpoq § 37-mi ikkunneqassasoq.

3. Pisortanut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunit
Siunnersuutip pisortanut aningaasarnikkut kinguneqartitsinissaa naatsorsuutigineqanngilaq.

Siunnersuut naatsorsuutigineqarpoq Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit apeqqutaannik suliffeqarfiit akissuteqarnissaannik pisussaaffilernerisigut Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit akinik misissuinerat ajornannginnerulissasoq.

4. Inuussutissarsiortunut il.il. aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunit
Akinik misissuinernut atatillugu suliffeqarfiit piffissamik atuinerunissaannik siunnersuut kinguneqarumaartoq naatsorsuutigineqarpoq, Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiinniit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit apeqqutinik akissuteqarnissamut suliffeqarfiit siunnersuutikkut pisussaaffilerneqarmata.

Akinik misissuinernut atatillugu Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiiniit apeqqutinik akissuteqanngitsoortunut suliffeqarfinnut siunnersuut aamma kinguneqartitsiumaartoq naatsorsuutigineqarpoq, taamatut akissuteqannginnermi akiliisitsinissamut siunnersuut periarfissiimmat.

5. Avatangiisitigut pinngortitamilu kingunit
Siunnersuut avatangiisitigut pinngortitamilu kinguneqartitsinissaa natsorsuutigineqanngilaq.

6. Innuttaasunut allaffissornikkut kingunit
Siunnersuut innuttaasunut allaffissornikkut kinguneqartitsinissaa naatsorsuutigineqanngilaq.

7. Naalagaaffeqatigiinnermut namminersornermullu tunngasut
Siunnersuut Naalagaaffeqatigiinnermut namminersornermullu tunngasutigut kinguneqartitsinissaa naatsorsuutigineqanngilaq, tassa inatsimmi allannguutissat pineqartut atuisartunullu pisisartunullu tunngasut Namminersornerullutik Oqartussanit tiguneqarsimasunut taamaallaat tunngasuummata.

8. Oqartussanik suleqatigiiffinnik il.il. tusarniaaneq
Siunnersuut KANUKOKA-mi, Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit aamma Unammilleqatigiinnermut Ataatsimiititaliamut ataatsimoorussamik allattoqarfimmut, NUSUKAmut, Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffianut aamma ILIK-mut tusarniutigineqarsimavoq.

Makku tusarniaanermi akissuteqarsimapput: KANUKOKA, Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit aamma Unammilleqatigiinnermut Ataatsimiititaliamut ataatsimoorussamik allattoqarfik, NUSUKA, Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat aamma ILIK.

Oqaaseqaatit tiguneqartut naleqquttuuneri naapertorlugit naleqqussarlugit ilanngunneqarput.

Siunnersuummut saqqummiunneqartumut NUSUKA ilanngussaqarnanilu oqaaseqaateqanngilaq.

KANUKOKA tusarniaanermi akissuteqarnermi ilisimatitsivoq siunnersuut nunatsinni kommuninut tamanut tusarniutigineqarsimasoq, kiisalu kommuninit pingasunit akissutit tiguneqarsimasut. KANUKOKA aamma ilisimatitsivoq siunnersuummut kommunit isornartunik oqaaseqaateqarsimanngitsut. Akerlianilli akinik misissuinikkut paasissutissanik pissarsiniarnermi Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit aamma atuisartunut pisisartunullu ataatsimiititaliat sulianik aaqqiiniarneranni siunnersuutip sunniuteqartitsinissaa oqaatigineqarpoq, taamaalilluni akinik pilersitsineq aamma iluanaarutinut tunngasut pillugit annertunerusumik paasiuminarnerulernissaannik pilersitsissalluni.

ILIK isumaqarpoq siunnersuutip annertussusianut killeqanngitsoq.

Siunnersuut taamaallaat akinik misissuinernut atatillugu atorneqartussaavoq. Aammattaaq siunnersuummi erseqqissarneqarpoq akinik misissuinernut atatillugu paasissutissat attuumassuteqartut kisimik tunniunneqartassasut.

Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat inatsisartut inatsisaata allanngortinnissaanut isumaqataasinnaavoq, taamaalilluni Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit akinik misissuinernut atatillugu allakkatigut paasissutissanik pissarsiniarnissaannut ammaassisoqarluni, allannguutit erseqqissaatillu ataani taaneqartut sillimaffigineqarpata.

GA-p tamanna pillugu oqaaseqaatai immikkoortut ataasiakkaat ataanni oqaaseqarfineqassapput.

Ataatsimoorussamik allattoqarfik allappoq siunnersuut akinik iluanaarutinullu tunngasunik misissuinernut atatillugu paasissutissanik katersinermik Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit suliaqanerat malunnartumik oqinnerulissasoq.

Ataatsimoorussamik allattoqarfik soorlu siunnersuummut oqaaseqaatini oqaatigineqartoq Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit akinik misissuinernik ingerlataqaraangata suliffeqarfinniit akissutisisarnissamut ajornartorsiuteqartarsimavoq. Ataatsimoorussamik allattoqarfimmit oqaatigineqarpoq suliffeqarfiit akissuteqarnissamut siunnersuut eqqortumik kajumissuseqalersitsissasoq nalilerneqarpoq.

Nioqqutissanik assigiinnik akinik misissuinissamut naleqqersuussinissamullu Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit piginnaatinneqarnerinut GA tamakkiisumik isumaqataasinnaavoq. GA-milli maluginiarneqarpoq inatsisissatut siunnersuutigineqartoq naapertorlugu Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit allakkatigut akinik misissuinerini suliffeqarfiit ilanngunneqarsinnaaneri eqqarsarnartoqartinneqarpoq. GA isumaqarpoq tamana suliniut allaffissornerup annertunerulerneranik kinguneqarsinnaasoq.

Siunnersuummut nassuiaatini "4. Inuussutissarsiortunut il.il. aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunit" ataanni allassimavoq Akinik misissuinernut atatillugu suliffeqarfiit piffissamik atuinerunissaannik siunnersuut kinguneqarumaartoq naatsorsuutigineqarpoq, Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiiniit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit apeqqutinik akissuteqarnissamut suliffeqarfiit siunnersuutikkut pisussaaffilerneqarmata. Tamannali kinguneq taarserneqarsinnaasoq isumaqarfigineqarpoq, siunnersuutip kingunerisaanik akinik misissuinerit siunertaq naapertorlugu ingerlanneqarsinnaappata.

GA-p ingerlaqqilluni oqaatigaa akinik misissuinerit taamatut ittut pilersinneqassappata, apeqqutit ilusii qanoq ittuunerilu, misissuinerni ilaatinneqartussat, pillugit piumasaqaateqartoqartariaqartoq. Akinik assersuussinermut atatillugu apeqqutit isumaqassappata erseqqarissuusariaqarput paatsoorneqarsinnaanatillu. Akinik misissuinernut atatillugu apeqqutit nioqqutissanik tunisassianilluunniit pitsaassutsimikkut assersuunneqarsinnaasunik aallaaveqartariaqarput. Aamma taamaappoq sullissinernik imaluunniit sillimmasiinernik aqqissuussinerit, taakkunani pingaaruteqarluni akit pillugit apeqqutit sullissinernut assersuunneqarsinnaasunut attuumassuteqartussaallutik.

Siunnersuummut nassuiaatit itisilerneqarput, maannakkullu takuneqarsinnaalerluni akinik misissuinernut atatillugu apeqqutit erseqqarittuussasut paatsoorneqartussaassanngitsullu kiisalu nioqqutissanik tunisassianilluunniit pitsaassutsimikkut assersuunneqarsinnaasunik aallaaveqartariaqartut.

GA-mit aamma ilisimatitsissutigineqarpoq tusarniaanermut atatillugu suliffeqarfiit GA-mut ilaasortaasut arlallit Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiinniit akinik paasissutissat pillugit saaffiginnittoqarnerani ajornartorsiuteqartarsimallutik akissuteqarsimasut, akinik paasissutissanut tungassuteqartuni nioqqutissani imaluunniit kiffartuussinerni immikkuualuttortai siunnersuisoqatigiinniit paasisaqarfigeqqaarneq ajormata. Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit paasissutissanik naammattunik pissarsinissat qulakkeerniarlugu suliffeqarfiit tungaanniit apeqqutit erseqqissarneqarnissaat siunertaralugu tamakku amerlanertigut immikkut ittunik suliaqarnermik kinguneqartarput. Suliffeqarfiit taamaalillutik allaffissornikkut kinguneqartitsiffigineqartarput aamma Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit suliaannut aamma Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit pissutsinik suliaqarfigisaanik paasinninnissamut pitsavallaanngitsumik isiginnitsilersumik.

Atuisut akinik paasisimasaqalernissaasa siuarsarnissaanut GA peqataarusuppoq, qulaanili oqaaseqaatinut innersuussilluni GA isumaqarpoq atuisut akinut tunisassianullu pissusaat akinut nallersuullugit nioqqutissat pitsaassusaat pillugit atuisut naliliisinnaassusiat ilisimasaqalersinnaassusiallu siuarsarneqarnerannik tunngaveqartariaqartoq. Tassunga atatillugu GA isumaqarpoq iluanaarutit pillugit paasissutissanik pissarsiniarnissamut Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit tungavilersuutissaqanngitsut.

GA-mit aamma oqaatigineqarpoq nioqqutissanik ataasiakkaani iluanaarutinut tunngasut paatsoorneqarsinnaanngitsumik akissuteqarfiginissaat atamannalu eqqortumik takussutissiinissaq ajornartoq, tassami suliffeqarfiit ataasiakkaat aningaasaqarnerat ataatsimut isigalugu iluanaarutit aalajangersarneqartarmata. Tamanna tunngavigalugu GA-mit kaammattuutigineqarpoq § 24 tamarmi allanngortinneqassasoq taamaaliluni § 24-mi imm. 1 aamma imm. 2 peerneqarlutik. Kaammattuut ilutigisaanik tunngaveqarpoq matumani pineqarmata paasissutissat unammillernermi mianernartorujussuit, imaasiallaannarlugit atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiinnut atatillugu atorneqarsinnaanngitsut, aamma – paatsoorneqarunik imaluunniit atornerlunneqarunik – suliffeqarfinnut pineqartunut annertuumik ajoqusiisinnaasut.

Ataatsimoorussamik allattoqarfimmit oqaatigineqarpoq iluanaarutinik tamanut saqqummiussineq suliffeqarfiit tungaannut annertuumik akuliunnerusoq, taamaattumillu Unammilleqatigiinnermut ataatsimiititaliap paasissutissat taamatut ittut aalajangiinerminni qaqutigoortumik tamanut saqqummiuttaraat. Suliffeqarfinnut unammillernermullu ajortumik kinguneqartitsinernut taarserneqarsinnaasut paasissutissat tamakku nalilerneqarput atuisunut attuumassuteqanngitsut. Ataatsimoorussamik allattoqarfimmit malugineqarpoq aalajangersagaq taamaallaat akinik misissuinernut killeqartinneqassanersut eqqarsaatigineqartariaqartoq.

Siunnersuut imatut allanngortinneqarpoq taamaalilluni tamanna akinik misissuinernik taamaallaat tunngalerluni, aammattaarlu siunnersuummut ilanngunneqarluni iluanaarutinik misissuinerit § 24, imm. 1-imiit peerneqassasut.

Ataatsimoorussamik allattoqarfimmit oqaatigineqarpoq nakkutilliinermik / paasiuminartuunissaanik tunngaveqarneq qimallugu inerteqquteqarnermik tunngaveqarnissaq siunniullugu unammilleqatigiinnermut inatsisip maannakkut nutarterneqarnera tunngavigalugu isumaqarnarpoq immikkoortumi tassanerpiaq oqartussap allap piginnaatinneqarnera nukittorsassallugu pisinnaatitaaffiusoq qularnartoq.

Ataatsimoorussamik allattoqarfimmit aamma ilisimatitsissutigineqarpoq inatsimmik nutarternerup peqatigisaanik ajornarunnaassasoq pisortat ingerlatsinerat pillugu paasitinneqarsinnaatitaaneq pillugu inatsimmi aalajangersakkaniit unammilleqatigiinnermi suliat suliarineqarneri ilanngunneqartarunnaassasut, aammattaaq unammilleqatigiinnerup illersorneqarnissaa siunertaralugu. Siunnersuut taamaattumik unammilleqatigiinnermut inatsisip nutarterneqarneranut atatillugu nalilersorneqartariaqarpoq.

Inatsisartut UKA 2006-imi aalajangerput atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit, tuniniaasarneq, nalunaaqutsersuisarneq, akit aamma atuisartunut pisisartunullu maalaaruteqartarfittut ataatsimiititaliat pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnissaanut suliniuteqarnissamut Naalakkersuisut piumaffigineqassasut. Naalakkersuisut taamaattumik UPA 2007-mi siunnersuut taanna saqqummiutissavaat, taamaattumillu unammilleqatigiinnermut inatsisissamut annertunerusumik soqutiginnissanatik, tassa unammilleqatigiinneq pillugu inatsisissamut nutaamut suli inaarutaasumik siunnersuummik peqanngimmat. Unammilleqatigiinnissamut inatsit nutaaq pigineqalerpat taava atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit, tuniniaasarneq, nalunaaqutsersuisarneq, akit aamma atuisartunut pisisartunullu maalaaruteqartarfittut ataatsimiititaliat pillugit Inatsisartut inatsisaat nutaamik eqqarsaatigeqqinneqarumaarpoq, tamanna naleqqutissappat.

Ataatsimoorussamik allattoqarfiup aamma malugeqquvaa niuerfimmi paasiuminartuuneq pinngitsoorani suliffeqarfiit akornanni unammillernerulernermik kinguneqartariaqanngitsoq taamaalillunilu atuisunut akit/sullissinerit pitsaanerulerlutik. Akit iluanaarutillu tamanut saqqummiunneqarnerisa akerlianik unammilleqatigiinnermut ajortumik kinguneqartitsisinnaapput, tassa suliffeqarfiit isumaqatigiissuteqarnissaat ajornannginnerulersinnaammat imaluunniit aaqqissuusseqatigiinnikkut niuerfimmi illuatungeriit qanoq iliornerat nakkutigineqalerluni taamaalillunilu isumaqatigiinneq imaluunniit aaqqissuusseqatigiinneq nukittunerulersillugu.

Akinik misissuisarnerit siunertaat tassaavoq atuisut akinik ilisimasaqarnerat siuarsassallugu atuisullu akit pillugit amma nioqqutissat sullissinerillu pitsaassusaat pillugit naliliisinnaanerannut misissuisinnaaneranullu atuisut periarfissaat nukittorsarlugit. Soorlu siusinnerusukkut oqaatigineqartoq atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit, tuniniaasarneq, nalunaaqutsersuisarneq, akit aamma atuisartunut pisisartunullu maalaaruteqartarfittut ataatsimiititaliat pillugit Inatsisartut inatsisaat taamatut iluseqartillugu nutaamik eqqarsaatigeqqinneqarumaarpoq, tamanna naleqqutissappat, unammilleqatigiinnermut inatsit nutaaq pigineqaleriarpat.

Ataatsimoorussamik allattoqarfiup tusarniaanermi akissuteqarnermi ilisimatitsissutigaa inatsisitigut pisinnaatitaasumut pisussaatitaasumullu pineqaatissiissutaasinnaasutigut periarfissat annikillisinneqarneri ernumanartoqartut. § 38-ip oqaasertalernerata kingunerisaanik isumaqarnarpoq suliffeqarfiit imminut pigisut, kommunit imaluunniit inuussutissarsiutigalugu suliffeqarfiit kommuninit ingerlanneqartut pineqaatissinneqarnissaannut inatsisitigut tunngavissiisoqanngilaq. Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiutitigut aaqqissugaanermi isumaqarnarpoq akit iluanaarutillu pillugit apeqquteqaatit tunuanni pineqaatissiissutaasinnaasut pillugit aalajangersakkat aamma suliffeqarfinnut taamatut ittunut atuutsinneqarpata pingaaruteqartoq. Suliffeqarfinnut assersuutaasinnasut, allattoqarfiup naliliineratut inatsisissamut siunnersuutip sunniuteqarfigisinnaanngisaa tassaapput Nukissiorfiit, mittarfeqarfiit assigisaallu. Matumani pineqarput suliffeqarfiit Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiinnut, assersuutigalugu akit assigiikkunnaarneri tunngavigalugit, misissuiffigissallugit soqutiginaateqarsinnaasut.

Ataatsimoorussamik allattoqarfiup aamma oqaatigaa akiliisitsinermi iluanaarutinut tunngatillugu aalajangersakkamik inatsimmi peqarpasinngitsoq. Ataatsimoorussamik allattoqarfik isumaqarpoq iluanaarutit Nunatta Karsianut tutsinneqartariaqartut, kaammattuutigalugulu tamanna pillugu aalajangersagaq inatsimmut ikkunneqassasoq.

UKA 2006-imi Inatsisartunit kissaatigineqarpoq suliffeqarfiit paasissutissanik naleqquttunik tunniussisarnissaannik pisussaaffilerneqassasut, suliffeqarfiillu paasissutissanik tunniussinngitsut, imaluunniit paasissutissanik eqqunngitsunik tunniussisut akiliisinneqartariaqartut. Allannguinissamut kissaateqarnermi taamaalilluni siunertarineqarpoq suliffeqarfiit iliuuseqarnissamik pisussaaffilerneqassasut, taamatut iliortoqannginnerani pineqaatissiisoqarsinnaalluni. Inatsisartut inatsisaannik annertunerusumik nutarterisoqarnissaa siunniunneqanngilaq. Tamatuma aamma kingunerisinnaavaa allannguineq Inatsisartunit kissaatigineqartoq sivisunaartoorneqarnera. Oqaaseqaat taamaalilluni siunnersuummut ilanngunneqanngilaq, soorunalumi siunissami inatsisip annertunerusumik nutarterneqarneranut atatillugu eqqarsaatigineqarumaarluni.

ILIK-p malugaa akiliisitsinissaq sioqqullugu siumoortumik kalerriisoqarneq ajorunartoq.

Siunersuut imatut iluarsartuunneqarpoq suliffeqarfiit maannakkut Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiinnit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit paasissutissanik naleqquttunik tunniusseqqullugit allakkatigut noqqaassummik tigusaqartassasut, taannalu saaffiginnissut akineqarsimanngippat aatsaat akiliisitsisoqarsinnaalluni.

ILIK aamma isumaqarpoq inuussutissarsiuteqartut allaffissornikkut artukkerneqaqqinnerinut akornutaasinnaasut siunnersuummi eqqarsaatigineqarsimanngitsut.

Soorlu aallarniutaasumik nassuiaatini taaneqartoq Inatsisartut aalajangissagaat Naalakkersuisut peqquneqassasut, Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisooqatigiit, tuniniaasarneq, nalunaaqutsersuisarneq, akit aamma atuisartunut pisisartunullu maalaaruteqartarfittut ataatsimiititaliat pillugit inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnissaanik siunnersuuteqartup siunnersuuteqarnermi ilisimatitsissutigaa suliffeqarfeqartoq Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisooqatigiit akinik misissuinerinut atatillugu apeqqutaanik akissuteqarneq ajortunik. Siunnersuuteqartoq isumaqarpoq Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisooqatigiit taamaalillutik qaammarsaaniarnermi atugassaminnik paasissutissanik pisariaqartunik pissarsinissaminnut akornuseqartut. Siunnersuuteqartoq isumaqanngilaq ajornartorsiut taanna aaqqinneqartinnagu innuttaasut pitsaasumik sullinneqarnissaat qulakkeerneqarsinnaasoq, tamannalu pissutigalugu suliffeqarfiit maannakkut pisussaaffilerneqarput Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisooqatigiit allakkatigut saaffiginnissutaat akissuteqarfigissallugit, kiisalu allakkatigut saaffinnissut akineqanngippat suliffeqarfiit akiliisinneqarnissaannut inatsisitigut tunngaviliisoqarluni.

 

Siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut nassuiaatit

§ 1-imut

nr. 1-imut

Siunnersuutigineqarpoq § 24, imm. 1 naapertorlugu iluanaarutinut tunngasunik misissuinissamut periarfissat peerneqassasut. Siunnersuutip tusarniutigineqarneranut atatillugu Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiata ilisimatitsissutigaa § 24-mi siunertaq pingaarneq tassaasoq atuisartut akinik ilisimasaqarnerulersinneqassasut, siunertallu taassuma siuarsarnissaanut Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat peqataarusulluni. Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffialli isumaqarpoq atuisut akinut tunisassianullu pissusaat akinut nallersuullugit nioqqutissat pitsaassusaat pillugit atuisut naliliisinnaassusiat ilisimasaqalersinnaassusiallu siuarsarneqarnerannik tunngaveqartariaqartoq. Tassunga atatillugu Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat isumaqarpoq iluanaarutit pillugit paasissutissanik pissarsiniarnissamut Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit tungavilersuutissaqanngitsut.

Iluanaarutit unammilleqatigiinnermi iluaqutaasuupput, nalinginnaasumik niuernermi isertugaatigineqartartut. Tassunga ilanngutissaaq nioqqutissami imaluunnit nioqqutissani aalajangersimasuni iluanaarutit kisimiinneq ajormata. Iluanaarutip annertussusia aningaasarsiornikkut takussutissanik arlalinnik aallaaveqartarpoq soorlu suliffeqarfiup aningaasartuutai aalajangersimasut allanngorartullu, ilanngullugit sulisunut aningaasartuutit, sullissineq, toqqorsivimmiititat, assartuinermi angallassinermilu aningaasartuutit il.il. tassunga ilanngutissaaq nioqqutissat asiujasut, inuussutissanit tamalaanit nioqqutissat, annoraassat, atuinermi iluaqutissat sivisunerusumik imaluunniit sivisuumik atasinnaasut, kiffarttuussinerit il.il.

Taamaalilluni nioqqutissanik ataasiakkaani iluanaarutinut tunngasut paatsoorneqarsinnaanngitsumik akissuteqarfiginissaat atamannalu eqqortumik takussutissiinissaq ajornassaaq, tassami suliffeqarfiit ataasiakkaat aningaasaqarnerat ataatsimut isigalugu iluanaarutit aalajangersarneqartarmata.

Ataatsimoorussamik allattoqarfimmit aamma tusarniaanermi akissuteqarnerani oqaatigineqarpoq iluanaarutinik tamanut saqqummiussineq suliffeqarfiit tungaannut annertuumik akuliunnerusoq, taamaattumillu Unammilleqatigiinnermut ataatsimiititaliap paasissutissat taamatut ittut aalajangiinerminni qaqutigoortumik tamanut saqqummiuttaraat. Suliffeqarfinnut unammillernermullu ajortumik kinguneqartitsinernut taarserneqarsinnaasut paasissutissat tamakku nalilerneqarput atuisunut attuumassuteqanngitsut.

Aalajangersagaq taamaattumik akinik misissuinernut taamaallaat killeqartinneqartinneqassasoq siunnersuutigineqarpoq.

nr. 2-mut

Aalajangersagaq atorlugu, Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit tamanna pillugu allakkatigut noqqaassummik tigusaqareernerup kingorna akinut tunngasunik misissuinermut atatillugu paasissutissanik naleqquttunik suliffeqarfiit, aamma ilanngullugit suliffeqarfiit inunnit pigineqartut, tunniussinissaminnut pisussaaffeqassapput. Suliffeqarfiit tamanna pillugu Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit allakkatigut noqqaaffigineqarsimagunik taamaalillutik suliffeqarfiit Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit apeqqutit akissuteqarfigissussaalerpaat.

Piumasaqaataavoq saaffiginnissut allagaassasoq, taamaalilluni suliffeqarfiup takusinnaassammagu saaffiginnissummi siunertaq sunaanersoq, kiisalu paasissutissat kissaatigineqartut sumut atorniarneqarnersut. Suliffeqarfinnut apeqqutit akinik nallersuussinermut atatillugu isumaqassappata ersarissuussapput paatsoorneqarsinnaassanatillu. Akinik misissuinernut atatillugu apeqqutit nioqqutissanik tunisassianilluunniit pitsaassutsimikkut assersuunneqarsinnaasunik aallaaveqartariaqarput. Aamma taamaappoq sullissinernik imaluunniit sillimmasiinernik aqqissuussinerit, taakkunani pingaaruteqarluni akit pillugit apeqqutit sullissinernut assersuunneqarsinnaasunut attuumassuteqartussaallutik.

Paasissutissat akinik misissuinernut atorneqassapput, assersuutigalugu niuertarfinni assigiinngitsuni pisiarisartakkat akornanni akinik nallersuussinernut.

Akinik misissuinernut atatillugu paasissutissanik attuumassuteqartunik taamaallaat tunniussinissaminnut suliffeqarfiit pisussaaffeqarput. Aalajangersagaq taamaalilluni nammineq pinerluuteqarsimanermik pisuutitsiniarneq pillugu inerteqqussutip avaqqutaarnissaanut atorneqaqqusaanngilaq, Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartut assersuutigalugu unioqqutitsilluni isumaqatigiissutinut assigisaannullu apeqquteqarlutik, imaluunniit Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartut paasissutissat pissarsiarineqartut tunngavigalugit akinik unioqqutitsilluni isumaqatigiissuteqarsimaneq pillugu suliakkiinermik aallartitsillutik.

Akissuteqarnissamut piffissaliussaq sapaatit akunnerinut marlunnut inissinneqarpoq, tamanna Atuisartunut pisisartunullu siunnersuisartoqatigiit imaluunniit tamatumunnga naalakkersuisunit piginnaatinneqartuniit noqqaassuteqarnermut atatillugu sivisunerusussanngorlugu inissinneqarsimanngippat. Apeqqutit annertuujuppata, sapaatit akunnerisa marluk iluanni akineqarnissaat naatsorsuutigineqarsinnaanngippata, akissuteqarnissamut piffissaliussaq sivisunerusariaqarpoq.

nr. 3-mut

Aalajangersagaq imatut allanngortinneqarpoq akinik misissuinernut atatillugu suliffeqarfiit pisussaaffigisaannik suliffeqarfiit paasissutissanik tunniussinngitsoortut akiliisinneqarnissaannut inatsitigut tunngavissiisoqarluni.

Suliffeqarfik akinik misissuinermut attuumassuteqanngitsunik paasissutissanik tunniussinngitsoortoq taamaalilluni akiliisinneqarsinnaanngilaq.

§ 21, imm. 3, imaluunniit § 24, imm. 2 naapertorlugu akissuteqartussaatitaanerup malinneqanngitsoornera akiliisitsinermik malitseqarsinnaavoq, eqqunngitsunilli imaluunniit paatsiveerussaataasunik paasissutissanik tunniussinerit taamaallaat pissutsinut "inatsit alla malillugu" tunngatillugit iliuuseqarfigineqarsinnaallutik. Oqaaseq "alla" taamaattumik siunnersuutigineqarpoq peerneqassasoq, taamaalilluni eqqunngitsunik imaluunniit paatsiveerussaataasunik paasissutissiinerit qularnanngitsumik inatsisip oqaasertaanut ilaatinneqalerlutik.

§ 2-mut

Siunnersuutigineqarpoq inatsisartut inatsisaat julip aallaqqataani 2007-mi atortuulersinneqassasoq.