11. maj 2006

UPA2006/5
UKIU2006/14

 

Piginnaanngorsaaqqiinissamut ikiorsiisarneq pillugu  Inatsisartut peqqussutaata nr. 4-p, 31. maj 2001-imeersup  allannguuteqarnissaa pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut


pillugu


Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaata


ISUMALIUTISSIISSUTAA


siunnersuutip aappassaaneerneqarnerani saqqummiunneqartoq

 

Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini makkuninnga inuttaqarpoq:


Inatsisartunut ilaasortaq Ruth Heilmann, Siumut, siulittaasoq
Inatsisartunut ilaasortaq Ane Hansen, Inuit Ataqatigiit, siulittaasup tullia
Inatsisartunut ilaasortaq Isak Davidsen, Siumut (sinniisussaq)
Inatsisartunut ilaasortaq Thomas Kristensen, Atassut
Inatsisartunut ilaasortaq Marie Fleischer, Demokraatit

Ulloq 8. marts 2006-imi siullermeerinerup kingorna peqqussutissatut siunnersuut siuliani taaneqartoq Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaata misissuataarsimavaa.


Aallaqqaasiut

Piginnaanngorsaaqqiineq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarnissaanik siunnersuut inatsisiliornernut tulliuttunut attuumassuteqarpoq:

Inatsisartut pisortanit ikiorsiissutit pillugit Peqqussutaat, Inatsisartut pisortanit soraarnerussutisiat pillugit Peqqussutaat aammalu Inatsisartut suliffissaaleqisunik sulisitsiniartarneq pillugu Peqqussutaat kiisalu Inatsisartut suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit pillugit Peqqussutigiligassaat.

Peqqussut matumani pineqartoq peqqussutilianut matuma siuliini taaneqartunut naapertuuppoq, taamaattumillu inuit sulisinnaassuseqartutut ukiullit amerlanersaasa suliffeqarnermiiginnarsinnaanissaannik imaluunniit uterteqqinneqarsinnaanissaannik kissaatigisaqarneq tunngavigalugu matumani Piginnaanngorsaaqqinnissamut ikiorsiisarneq pillugu Inatsisartut peqqussutaat nr. 4, 31. maj 2001-imeersumut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussisoqarluni.


Tusarniaanermit akissutit

Ataatsimiititaliap siunnersuummik matumannga ataatsimiititaliami suliarinninnissamut atugassaminik tusarniaanermit akissutit nuutinnerinik pissarsiniarsimavoq.

Siunnersuutip saqqummiunneqarnissaa sioqqullugu ukununnga tusarniaassutigineqarsimavoq; Ilaqutariinnermut Pisortaqarfik, Akileraartarnermut Pisortaqarfik, Aningaasaqarnermut Pisortaqarfik, Peqqissutsimut Pisortaqarfik, KIIIP, KANUKOKA, SIK, Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat, ILIK aamma NUSUKA.

Atortussanik saqqummiunneqarsimasunik kommunini ataatsimiititaliat suliarineqarnissaminnut naammattumik piffissaqarsimanngitsut kommunit ilaasa nalunaarutigisimagaat ataatsimiititaliamit maluginiarneqarpoq. Siunnersuut sulinngiffeqarnerup nalaani tusarniaassutigineqarsimavoq, KANUKOKA-li tusarniaaffigineqartunut ilaagaangat tusarniaanermi akissuteqarnissamut piffissaliussaq sapaatit akunnerinut tallimanut nalinginnaasumik sivisussusilerneqartariaqarsimagaluarpoq.


Ataatsimiititaliap suliarinninnera

Ataatsimiititaliap pissuserissaarnissaq eqqarsaatigalugu taajumavaa, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata peqqussutissatut siunnersuutip kalaallisoortaani kukkuneq maluginiaqqusimammagu. § 1, imm. 7 aallarnerneqassaaq ima "§ 16-imi" ima pinani "§ 4-imi".

Siunnersuutip immikkoortuini pingaarnerni tulliuttuni siunnersuummut oqaaseqaatini Naalakkersuisut nassuiaataat ataatsimiititaliap taperserpai:

"Suliffeqarfimmi piginnaanngorsaaqqinnermi akissarsianut tapiissutisisoqarsinnaanissaanut pissutsit immikkut ittut atuuteqqaartariaqarnerat immikkut piumasaqaataajunnaassaaq. Taamatuttaaq aamma piumasaqaataajunnaassaaq piginnaanngorsaqqittup suliffeqarnermut siusinnerusukkut attuumassuteqareersimanissaa, imaluunniit aapparisamik qitornarisanilluunniit pilersuisuunissamik pisuussaaffeqartinneqaqqaarnissaa. Inuit suliffeqarnermut attuumassuteqarsimanngitsut imaluunniit aapparisamik qitornarisanilluunniit pilersuinissaminnik pisussaatinneqanngitsut suliffeqarfimmi piginnaanngorsaqqinnissamik neqeroorfigineqarsinnaanermik aalajangersagaq ullumikkut atuuttoq malillugu periarfissaqartinneqanngillat"-mik Naalakkersuisut oqaaseqarnerat ataatsimiititaliap maluginiarpaa.

Immikkoortumili ataatsimi ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartoq tapersiisinnaanngilaq. Tamanna ataatsimiititaliami amerlanerussutilinnit ikinnerussutilinniillu makkuninnga oqaaseqaateqarnissamut pilersitsivoq.


Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartoq Demokraatineersoq siunnersuut pillugu ima oqaaseqassaaq:

Piginnaanngorsaaqqiinermi aaqqissuussineq, soorlu Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiata tusarniaanermut akissuteqaataani innersuussutigineqartutuut – aalajangersimasumik piffissamik aalajangersaanngikkaluarluni – ukiumoortumik naliliiffigineqartassasoq Demokraatit isumaqarput. Matumani ukiumoortumik anguniakkat pilersaarusiornermi aalajangersarneqartassagaluarput – akuutinneqartup atugai aallaavigalugit.

Taama isumaqarnermut tunngaviuvoq Demokraatit ernummatigimmassuk, inuit ukiuni marlunni piginnaanngorsaqqittarnissamit amerlanerusunik atuiumanerannut immikkut akuersissuteqartarnissaq atorfissaqartissinnaammassuk – ukiut marluk piginnaanngorsarnerup ingerlanerata kingorna.

Piginnaanngorsaqqinnermut periarfissat annertusineqarnissaat Demokraatit tamakkiisumik tapersersoraluarlugu piffissamik killiliinerup atorunnaarsinneqarnissaa pillugu allannguutissatut siunnersuuteqartoqarnissaa siunertaralugu siunnersuut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliamut innersuussimavaa.

Taamatuttaaq piginnaanngorsaqqittunut suliffissaqartitsinnginneq eqqarsaatigalugu pissutsit pissusissamisuunnginnerujussat ajoraluartumik atuummat kommunit kattussuutsinneqarnissaannut atatillugu qitiusumik piginnaanngorsaavinnik pilersitsinissaq eqqarsaatersuutigineqartariaqartoq Demokraatit isumaqarput.

Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut Siumumeersut, Inuit Ataqatigiinnersoq Atassummeersorlu siunnersuut pillugu ima oqaaseqassapput:

Siunnersuut una tamakkiisumik amerlanerussutillit taperserpaat siunnersuullu ilusimisut iluseqartoq taperserlugu. Isumaginninnermi ikiorsiissutit iluini sipaagaqarnermik nassataqaannarnani ilinniartitaaqqinnermi suliniutinut amerlanerusunik atugassiinermik tamanna kinguneqartussaassaaq.

Soorlu oqaaseqaatini allassimasutuut ukiunut marlunnut piffissaliussaq, pissutsit immikkut ittut atuutsillugit sivitsorneqarsinnaasoq aalajangersagaq periarfissiivoq. Piginnaanngorsaqqittut ilaannut pissutsit imaaratarsinnaanerat naatsorsuutigisariaqartartassaaq, taakku suliffeqarniarnermut ilinniarniarnermullu isernissaminnut naleqquttunngussappata piginnaanngorsaqqinneq ukiunik marlunnik sivisunerusinnaalluni. Taama pisoqartillugu ukiunut marlunnut piffissaliussap sivitsornissaanut pissutsit immikkut ittut, matumani immikkuullarissumik inuttut, peqqissutsikkut imaluunniit inuuniarnikkut pissutsit suut atuunnersut piginnaanngorsaqqittup oqaloqatiginerata kingorna kommunip aalajangiiffigisinnaavai.

Suliffissanut amigaataasunut tunngatillugu Naalakkersuisut oqaaseqaatiminni makku allappaat:

"Kommuninit avinngarusimasuniittunit arlalinnit taaneqartarpoq piginnaanngorsaaqqinnermi aaqqissuusseriaaseq atuutilersitsivigissallugu ajornakusoorsinnaasartoq kommunini pineqartuni suliffissat amigaataasarnerat pissutigalugu. Taamatut ajornartorsiuteqartoqartarnera ilaatigut ikiorserneqarsinnaasassajunnarsivoq aalajangersimasunik iliuuseqartoqarneratigut."

Naalakkersuisut aamma allappaat: "Tamannalu ilaatigut pisinnaasassaaq kommunit misilittagarisatik pillugit akunnerminni paarlaasseqatigiittarnerisigut, tamatumani ilanngullugit "suleriuserisartakkat pitsaanerpaat", isumassarsianik katersuiffiit allatigulluunniit attaveqaqatigiiffiusinnaasut aqqutigisinnaasarnerisigut."

Piginnaanngorsarnissamut piffissaliunneqartumut suliffiillu pillugit ajornartorsiummut atatillugu oqaaseqaatigineqartunut taakkununnga taamaalillutik ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut naammagisimaarinnipput.

Tamanna tunngavigalugu ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut Siumumeersut, Inuit Ataqatigiinneersup Atassummeersullu siunnersuut ilusimisut iluseqartoq Inatsisartunit akuersissutigineqassasoq inassutigaat.

Tamanna tunngavigalugu ataatsimiititaliami ikinnersussutillip Demokraatineersup allan-nguutissatut siunnersuut ilanngunneqartoq saqqummiuppaa.

Taama oqaaseqarluni Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaata siunnersuut aappassaaniigassanngortippaa.

Ruth Heilmann, Siumut,
siulittaasoq

Ane Hansen, Inuit Ataqatigiit, siulittaasup tullia


Isak Davidsen,
Siumut

Thomas Kristensen,
Atassut

Marie Fleischer,
Demokraatit

 

Piginnaanngorsaaqqiinissamut ikiorsiisarneq pillugu inatsisartut peqqussutaata nr. 4-p, 31. maj 2001-imeersup allannguuteqarnissaa pillugu inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut

(Piginnaanngorsaqqittumut suliniutinik amerlanerusunik periarfissiineq, piginnaanngorsarnissamik imaluunniit ilinniagaqarnissamik neqeroorutit tamarmik piginnaanngorsaqqittunut tamanut atuutsinneqarnissaat aammalu piginnaanngorsaaqqiinermut piffissap atorneqartartup ukiunut marlunnut appartinneqarnissaa. Piginnaanngorsaaqqiinissamut peqqussutip allaffissornikkut pisariinnerusumik atuutsinneqarnissaa)

 

pillugu

 

ALLANNGUUTISSATUT SIUNNERSUUT

 

Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaanni ikinnerussuteqartumit Demokraatineersumit saqqummiunneqartoq.

 

Sinnersuutip qulequtaaraanut.

1. Siunnersuutip qulequtaaraa ima oqaasertalerneqassaaq:
"(Piginnaanngorsaqqittumut suliniutinik amerlanerusunik periarfissiineq, piginnaanngorsarnissamik imaluunniit ilinniagaqarnissamik neqeroorutit tamarmik piginnaanngorsaqqittunut tamanut atuutsinneqarnissaat aammalu piginnaanngorsaaqqiinermut piffissap atorneqartartup atuuttuujunnaarsinneqarnissaa. Piginnaanngorsaaqqiinissamut peqqussutip allaffissornikkut pisariinnerusumik atuutsinneqarnissaa)".

 

§ 1-imut.

2. § 1, nr. 5 ima oqaasertalerneqassaaq:
"5. § 10 ima oqaasertalerneqassaaq:
"§ 10. Piginnaanngorsaqqinneq kommunimit pilersaarusiorneqassaaq, taamaalilluni taanna piffissaq sivikinnerpaaq atorlugu ingerlanneqarsinnaaniassammat. Piginnaanngorsaqqinnerup sivisussuia piginnaanngorsaqqinnermut pilersaarummi aalajangersarneqassaaq.".".

3. § 1, nr. 6, ima oqaasertalerneqassaaq:
"6. § 11-imi nutaatut imm. 4 ilanngunneqassaaq:
"Imm. 4. Piginnaanngorsaqqinnermut pilersaarutit ukiumut minnerpaamik ataasiarluni nutaamik naliliivigineqartassapput.".".

 

Oqaaseqaatit

Peqqussutip § 10-ani piginnaanngorsaqqinnermut piffissaliussatut nalinginnaasumik killiliussaq allannguutip atorunnaarsippaa. Pisuni immikkut ittuni piffissaliussaq avaqqunneqarsinnaavoq manna tikillugu maleruagassani ukiunut tallimanut aalajangersaaffigineqarnikuusoq, ukiunut marlunnut appartinneqassasoq Naalakkersuisut siunnersuutigisaat.

Allannguutissatut siunnersuut una malillugu inuttut ataatsitut piginnaanngorsaqqinnermut pilersaarutini aalajangersimasuni, inatsisitigoortumik piffissap sivisussusissaatut nassuiaatigineqartoq atunngikkaluarlugu piginnaanngorsarnissap sivisussusissaa aalajangersarneqartassaaq. Kingusinnerusukkkut piginnaanngorsaqqinnermut pilersaarut nutarterneqassagaluarpat, piginnaanngorsaqqinnermut piffissaliussaq pisariaqartitsineq malillugu piffissamut sivikinnerusumut sivisunerusumulluunniit aalajangersarneqarsinnaavoq.

Matuma kingorna kommunit piffissamik killiliinatik piginnaanngorsaqqiinermik suliniarnertik, taassuma iluatsinnissaata tungaanut imaluunniit periarfissat atorneqarsinnaasut pigineqartut tamakkerlugit atorneqareersutut taaneqarsinnaalernissaasa tungaannut ingerlassinnaalissagaat peqqussummit aallavigineqassaaq.

§ 11, imm. 4-mi nutaami siunnersuutigineqarpoq, piginnaanngorsaqqiinermut pilersaarutit aallartinneqareersimasut ukiumoortumik naliliiffiginissaannut kommunit pisussaaffeqassasut. Suliniuteqarnerup ingerlarna naammaginanngippat, tamanna piginnaanngorsaaqqiinermut pilersaarutip allatulluunniit malitseqartitsinerup allannguiffiginissaannut pissutissaqarlersitsissaaq.

Kommunip § 10 malillugu aalajangiineranut piginnaanngorsaqqittup § 20, imm. 1-imi naammagittaalliorsinnaanera attatiinnarneqassasoq siunnersuutigineqarpoq. Taamaalilluni piginnaanngorsaqqinnerup, taassuma sapinngisamik sivikinnerpaamik piffissaligaalluni naammassineqarnissaa kommunimit pilersaarusiorneqarsimanngikkaangat, naammagittaalliutigineqarsinnaaneranut periarfissaq innuttaasumit attatiinnarneqassaaq.

Allannguutissatut siunnersuutip siunniuppaa siunnersuut, Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiata tusarniaanermut akissuteqaatimi saqqummiussaata piviusunngortinneqarnissaa. Matuma saniatigut Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaata isumaliutissiissutaa innersuussutigineqarpoq.