19. april 2005
UPA 2005/22
Naqqiut
(siunnersuutip ulloq 1. marts amma 15. april 2005 ullulerneqarsimasup taartaa)
Peqqussutissatut siunnersuummut oqaaseqaatit
Nalinginnaasumik nassuiaatit
1. Peqqussutissatut siunnersuutip tunuliaqutaa
Inatsisartut Ombudsmandiata nammineerluni misissuiffiginninneq 27. august 2003-mi aallartippaa, tassami Ombudsmandi isumaqarami naammagittaalliuutigineqarsinnaasunik killiliilluni maleruagassaq, ulluunerani paaqqinnittarfiit, ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutaanni nr. 7, 21. maj 2002-meersumi § 8, imm. 2-miittoq kiisalu akilinngitsuugaqartoqartillugu meeqqat ulluunerani paaqqinnittarfinnit anisinneqarsinnaanerat pillugu inatsisitigut tunngavissaq pissutigalugit nalornissutigineqalersinnaasoq kommunit aalajangiinerisa Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmut qaqugukkut naammagittaalliuutigineqarsinnaanersut. Ombudsmandip allakkamini 13. september 2004-meersuni oqaatigaa misissuinini maanna naammassisimagini, tassungalu atatillugu inatsisitigut piumasaqaat pillugu oqaatigaa ingerlatsinermi inatsisini aallaaviusoq tassaasoq, aalajangiineq innuttaasut inuunerannut sunniuteqarnerusimatillugu tunngavissaq suli qularnaannerusariaqartoq. Nalinginnaasumik piumasaqaataasariaqarpoq aalajangiinerup innuttaasut inuunerannut sunniuteqartup inatsisitigut aalajangersakkamik paatsuugassaanngitsumik tunngaveqarnissaa. Taamaammat Ombudsmandi isumaqanngilaq meeqqat ulluunerani paaqqinnittarfimmiinnerinut akiliuteqartarneq pillugu erseqqinnerusunik maleruagassiornissamut piginnaatitsissut aammattaaq akilinngitsuugaqartoqartillugu meeqqanik ulluunerani paaqqinnittarfinnit anisitsisarnissaq pillugu maleruagassiorsinnaanermut piginnaatitsissummik imaqassasoq. Ombudsmandip tamanna tunngavigalugu inassutigisariaqarnerarpaa akilinngitsuugaqartoqartillugu meeqqanik anisitsisarnissamut periarfissaqassappat tamanna inatsisitigut naammattumik tunngavissiuunneqassasoq.
Ombudsmandip tassunga ilanngullugu oqaatigaa naammagittaalliuutigineqarsinnaasunik killiliilluni maleruagassaq ulluunerani paaqqinnittarfiit, ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutaanni nr. 7, 21. maj 2002-meersumi § 8-miittoq taamaallaat Inatsisartut peqqussutaanni maleruagassat naapertorlugit aalajangiinernut atuuttoq, tassalu Inatsisartut peqqussutaat tunngavigalugu maleruagassiat naapertorlugit aalajangiinernut atuutinngitsoq. Aammattaaq Ombudsmandip oqaatigaa naammagittaalliuutigineqarsinnaasunik killiliilluni maleruagassaq Inatsisartut peqqussutaanniittoq aalajangiinernut, nalunaarutini Inatsisartut peqqussutaanni maleruagassat tunngavigalugit atuutilersinneqarsimasuni maleruagassat naapertorlugit aalajangerneqartunut atuutissappat tamanna naammagittaalliuutigineqarsinnaasunik killiliilluni maleruagassami erseqqissumik allassimasariaqartoq.
Naalakkersuisut tamanna tunngavigalugu isumaqarput maleruagassatigut tunngavissap siunnersuut manna aqqutigalugu erseqqissarneqarnissaa naleqquttuusoq.
Periaatsip atuuttup piviusutigut allannguuteqartinneqarnissaa siunertarineqanngilaq. Taamaattumik siunnersuutikkut siunertarineqanngilluinnarpoq meeqqat "anisinneqassasut" allatulluunniit sumiginnarneqassasut. Akilinngitsuugaqartoqartillugu periaaseq, tassa akeqanngitsumik ineqartitsisoqarsinnaaneranik imaluunniit allatut ikiorsiinissamik pisariaqartitsisoqarneranik naliliisoqarnissaa siunertaralugu isumaginninnikkut oqartussaasunut saaffiginnittarneq atuutiinnassaaq. Periaatsip atuuttup atuinerlunnissamik akiitsullu annertusiartuinnarnissaannik pinngitsoortitsisussap, aammalu akiliisinnaasup akiliisussaaneranik aalajangiussamut naapertuuttup attatiinnarneqarnissaa siunnersuutikkut anguniagaavoq.
2. Peqqussutissatut siunnersuummi immikkoortut pingaarnerita) Maleruagassat atuuttut
Ulluunerani paaqqinnittarfiit, ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutaanni nr. 7, 21. maj 2002-meersumi, Inatsisartut peqqussutaatigut nr. 3, 21. maj 2004-meersukkut allanngortinneqartumi § 3, imm. 4 naapertorlugu Naalakkersuisut aalajangersarsinnaavaat meeqqat inuusuttullu ulluunerani paaqqinnittarfinniinnerinut akiliuteqartarneq, matumani ilanngullugu akiliutip kommunit ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffinnut aningaasartuutaat aamma ulluunerani paaqqinnittarfinnik ingerlatsinermut aningaasartuutaat kiisalu angajoqqaat aningaasarsiaat tunngavigalugit angissusilerneqarnissaa pillugit maleruagassat. Aammattaaq angajoqqaat akiliutigisartagaasa aningaasarsiat tunngavigalugit annertussuseqarnissaat pillugu maleruagassat Naalakkersuisunit aalajangersarneqarsinnaapput.
Taamatuttaaq Inatsisartut peqqussutaanni tassani § 4, imm. 5-imi allassimavoq "Meeqqat ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffimmiinnerinut akiliuteqartarneq pillugu malittarisassat, matumani ilanngullugu akiliutip kommunit ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffinnut aningaasartuutaat aamma ulluunerani paaqqinnittarfinnik ingerlatsinermut aningaasartuutaat kiisalu angajoqqaat aningaasarsiaat tunngavigalugit angissusilerneqarnissaa, Naalakkersuisunit aalajangersarneqarsinnaapput. Angajoqqaat akiliutigisartagaasa aningaasarsiat tunngavigalugit annertussuseqarnissaat pillugu malittarisassat aamma Naalakkersuisunit aalajangersarneqarsinnaapput." Taamaammat akiliisussaatitaanermik naammassinninnginneq pissutigalugu pinngitsaaliilluni anisitsisarnissap taamatulli erseqqissumik piginnaatitsissutigineqarluni aalajangersarneqarsimannginnera takuneqarsinnaavoq.
Naammagittaalliuutigineqarsinnaasunik killiliineq pillugu apeqqut eqqarsaatigalugu peqqussummi § 8, imm. 2-mi allassimavoq kommunit peqqussummi uani aalajangersakkat allat naapertorlugit aalajangiineri allaffissornikkut oqartussaasunut allanut naammagittaalliuutigineqarsinnaanngitsut. Tassa imaappoq aalajangiinerit, nalunaarutini peqqussut tunngavigalugu atuutilersinneqarsimasuni maleruagassat naapertorlugit aalajangerneqartut aalajangersakkami erseqqissumik taallugit pineqanngillat.
b) SiunnersuutSiunnersuutikkut erseqqissarneqarpoq kommunit akilinngitsuugaqartoqartillugu meeqqanik, ulluunerani paaqqinnittarfinnit aamma kommunip aaqqissugaanik angerlarsimaffimmi paaqqinniffinnit anisitsisinnaanerat pillugu maleragassanik Naalakkersuisut taamatuttaaq aalajangersaasinnaasut.
Maannakkut periaasiusumik aamma inatsisitigut sunniutissatut periarfissap akilinngitsuugaqartoqartillugu kommuninit atortinneqarsinnaaneranik inatsisitigut aalajangersaanissaq aalajangersakkatigut siunertarineqarpoq.
Aammattaaq siunnersuutigineqarpoq aalajangiinerit, peqqussut tunngavigalugu maleruagassiat naapertorlugit aalajangerneqartut naammagittaalliorfiusinnaasunik killiliinermi peqqussummi § 8, imm. 2-miittumi taamatulli pineqassasut, tassa imaappoq aalajangiinerit, nalunaarutini peqqussut tunngavigalugu atuutilersinneqarsimasuni aalajangersakkat naapertorlugit aalajangerneqartut.
Naammagittaalliuutigineqarsinnaasunik killiliinerup § 8, imm. 2-miittup ilanngunneqarsimaneratigut siunertaavoq suliassat kommunip missingersuilluni naliliiffigisimasaasa kisimik Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmut suliassanngortinneqartarnissaat.
Ulluunerani paaqqinnittarfiit aamma ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit suliassaqarfik Ilaqutariinnermut Naalakkersuisoqarfimmiit, isumaginninnermut tunngasunik suliaqartumiit Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmut nuunneqarnikuuvoq. Ulluunerani paaqqinnittarfiit aamma ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit suliassaqarfik taamaalilluni isumaginninnermut tunngasutigut suliassaajunnaartutut isigineqarpoq, meeqqalli atuarfiinut atasutut isigineqassalluni.
3. Pisortanut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu sunniutissaiPeqqussutissatut siunnersuut Namminersornerullutik Oqartussanut kommuninulluunniit aningaasaqarnikkut allaffissornikkulluunniit sunniuteqartussaanngilaq, suliassaqarfimmimi tassani periaatsimik atuuttumik erseqqissaaneq pineqarmat.
4. Inuussutissarsiutinik ingerlataqartunut il.il. aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu sunniutissaiPeqqussutissatut siunnersuutip inuussutissarsiutinik ingerlataqartunut aningaasaqarnikkut allaffissornikkulluunniit sunniuteqarnissaa naatsorsuutigineqanngilaq.
5. Avatangiisinut pinngortitamullu sunniutissaiPeqqussutissatut siunnersuut avatangiisinut pinngortitamullu sunniuteqartussaanngilaq.
6. Innuttaasunut allaffissornikkut sunniutissaiSiunnersuutip innuttaasunut allaffissornikkut sunniuteqarnissaa naatsorsuutigineqanngilaq.
7. Naalagaaffeqatigiinnermut namminersornermullu tunngasutUlluunerani paaqqinnittarfiit, ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarnissaanik siunnersuutip Naalagaaffeqatigiinnermut imaluunniit namminersornerup tungaanut ineriartortitseqqinnermut sunniuteqarnissaa ilimagineqan-ngilaq.
8. Oqartussaasut kattuffiillu tusarniaavigineqartutPeqqussutissatut siunnersuut ukunuunga tusarniaassutigineqarsimavoq:
KANUKOKA
Ilaqutariinnermut Pisortaqarfik
Nunami namminermi pissutsinut Allaffik
Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat
SIK
Ilik
InatsisileriffikTusarniaanermut akissuteqarnissamut piffissaliussap naanerani tusarniaaffigisanit ukunanit akissutit tiguneqarput:
Ilaqutariinnermut Pisortaqarfik, SIK, Inatsisileriffik, KANUKOKA aammalu Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat.
Ilaqutariinnermut Pisortaqarfik, SIK aamma KANUKOKA oqaatigisassaqanngillat. Inatsisileriffik inatsisitigut teknikkimut atatillugu ataasiakkaanik oqaatigisaqarpoq siunnersuutip suliarineqarnerani ilanngunneqartunik. Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiata tusarniaanermut akissummini oqaatigai ulluunerani paaqqinnittarfinnut tunngatillugu pissutsit pillugit isumaliuutersuutit nalinginnaasut. Isummat taakku Naalakkersuisunit maluginiarneqarput, siunnersuummili saqqummiunneqartumi allannguinissamik nassataqaratik.
Peqqussutissatut siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut oqaaseqaatit
§ 1-imut
Nr. 1-imut
Allannguutissatut siunnersuut kommunalbestyrelsip, akiliutissanik akilinngitsuugaqartoqartillugu meeqqamik ulluunerani paaqqinnittarfimmit anisitsinissamik aalajangersinnaaneranik Naalakkersuisut maleruagassiorsinnaanerannik tunngavissaqalersitsivoq. Tamanna pissutigalugu aamma meeqqamik anisitsisinnaaneq pillugu nalunaarutikkut maleruagassiortoqarsinnaalissaaq, pilersuisuusoq akiliutissaminik akiitsoqarsimappat, pineqartorlu tamanna pillugu allakkatigut eqqaasinneqaraluarluni soorlu akiitsuminik akilersuinissaq pillugu isumaqatigiissusiorsimanngippat.
Nr. 2-mutAllannguutissatut siunnersuut kommunalbestyrelsip, akiliutissanik akilinngitsuugaqartoqartillugu meeqqamik, kommunip aaqqissugaanik ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffimmit anisitsinissamik aalajangersinnaaneranik Naalakkersuisut maleruagassiorsinnaanerannik tunngavissaqalersitsivoq. Tamanna pissutigalugu aamma meeqqamik anisitsisinnaaneq pillugu nalunaarutikkut maleruagassiortoqarsinnaalissaaq, pilersuisuusoq akiliutissaminik akilinngitsuugaqarsimappat, pineqartorlu tamanna pillugu allakkatigut eqqaasinneqaraluarluni soorlu akiitsuminik akilersuinissaq pillugu isumaqatigiissusiorsimanngippat.
Nr. 3-mutAllannguutissatut siunnersuutip aalajangersarpaa naammagittaalliuutigineqarsinnaasunik killiliinermi aamma pineqarmata kommunalbestyrelsip aalajangiineri peqqussut tunngavigalugu maleruagassiat naapertorlugit aalajangerneqartut, matumani aamma akilinngitsuugaqarsimaneq pissutigalugu anisitsinissamik aalajangiinerit. Allannguummut tunngavilersuutaapput kinaassusersiun-ngitsumik paasineqarsinnaammat maleruagassat atuuttut malillugit akiliisoqarsimanersoq akiliisoqarsimannginnersorluunniit.
§ 2-mut
Peqqussutip ulloq 1. juni 2005 atuutilissasoq siunnersuutigineqassaaq.