18. oktober 2004

UKA 2004/28

 

Annertussusileriikkanik ikiorsiissutit pillugit Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneranik Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut

pillugu

Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnemullu Ataatsimiititaliaata

ISUMALIUTISSIISSUTAA

siunnersuutit aappassaaneerneqarneranni saqqummiunneqartoq

 

Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini ukuninnga inuttaqarpoq:

Inatsisartunut ilaasortaq Kalistat Lund, Siumut, Siulittaasoq
Inatsisartunut ilaasortaq Agathe Fontain, Inuit Ataqatigiit, Siulittaasup tullia
Inatsisartunut ilaasortaq Augusta Salling, Atassut
Inatsisartunut ilaasortaq Per Skaaning, Demokraatit
Inatsisartunut ilaasortaq Ole Thorleifsen, Siumut

Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaata siunnersuut matumani pineqartoq UKA 2004-mi siullermeerneqareermat nassuiaatai ilanngullugit misissorpaa.

Siunnersuutip imarisai

Pisortanit ikiorsiissutit arlaqartut, assersuutigalugu ineqarnermut tapiissutit, ukiup siuliani akileraaruserneqartussatut isertitat annertussusaat tunngavigalugit ullumikkut annertussusilerneqartarput. Aammattaaq pisortat sullissinerinut arlaqartunut akiliutissat, assersuutigalugu meeqqerivimmiititsinerit, ukiut siuliini isertitat akileraaruserneqartussat tunngavigalugit aalajangersarneqartarput.

Kalaallit Nunaata aningaasaqarnera pillugu siunnersuisoqatigiit 2002-mi martsimi nalunaarutaat tunngavigalugu Akileraartarnermut Pisortaqarfiup Ilaqutariinnermullu Pisortaqarfiup naatsorsuinerat naapertorlugu maleruagassat maanna atuuttut arlalitsigut ataqatigiinngissuteqarput, inunnummi arlaqartunut piffissap ilaani annertussusileriikkanik ikiorsiissutinik pisartagaqarneq piffissaq tamaat suliffeqarnermit imminut akilersiinnaanerummat. Aammattaaq innuttaasut ilaannut minnerpaamik akissarsiaqarneq piffissap ilaani suliffissaqannginerup nalaani pisortanillu ikiorsiissutinik pisatagaqarnermik tapertalerlugu anginerusumik akissarsiaqarluni sulinermit imminut akilersinnaaneruvoq, tamannalu innuttaasut ilinniarusussusaannut piffissarlu tamaat suliffeqarnissaannut pilerinarnerulersitsinngilaq.

Pisortanit ikiorsiissutit annertussusaasa sulinermit isertitanut assersuukkuminartunngornissaat anguniarlugu, pissutsillu kajumissuseqalersitsinngitsut ataqatigiinnermullu ajornartorsiutit qulaani taaneqartut atuutitikkunnaarumallugit UPA04/25 Aningaasarsianit akileraarutit pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut aqqutigalugu annertussusileriikkamik ikiorsiissutit isertitanik akileraarutaasussanik naatsorsuinermi ilanngunneqartalernissaat ilaatigut siunnersuutigineqarpoq. Pisortanilli ikiorsiissutisisartut aningaasatigut atugassaasigut annertuumik annikillilerivigineqarnissaat siunnersuuteqartup siunertarinngimmagu, siunnersuut manna aqqutigalugu annertussusileriikkamik ikiorsiissutitut tunniunneqartartut SIK-p Naalakkersuisullu isumaqatigiissutaanni ilinniarsimanngitsunut minnerpaaffissatut akissarsiaritinneqartartut 55 %-iannit 90 %-iannut qaffanneqarnissaat siunnersuutigineqarpoq.

Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuutip qulaani taaneqartup kiisalu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip matuma akuersissutigineqarnerisa kingorna ataasimut isigalugu annertussusileriikkamik ikiorsiissutinik pisatagaqartut aningaasanik ullumikkut tigusartagaasa amerlaqqatingajaannik tigusartagaqassasut siunnersuuteqartup ilimagaa.

Inuit pineqartut

Ilitsersuut atuuttoq januar 2004-meersoq naapertorlugu inunnut 18-ileereersimasunut pilersugaqartunulluunniit annertussisileriikkanik ikiorsiissutit tunniunneqartarput. Tassa, annertussusileriikkanik ikiorsiissutit akissarsiortunut 18-ileereersimanngitsunut aamma tunniunneqarsinnaapput, inuk katissimappat taammaalillunilu aapparminut pilersuisussaatitaappat imaluunniit meeqqanut pilersuisussaatitaappat. Aammattaaq inuk aalajangersimasumik najugaqarlunilu nunatsinniluunniit inuit allattorsimaffianni allatsissimassaaq.

Sulinermik inuussutissarsiutilittut naatsorsuunneqarput inuit isumaqatigiissutit imaluunniit isumaqatigiissuteqarsimaneq naapertorlugu sulisitsisumi atorfeqartut taassumalu ilitsersuutaanik malinnittussaatitaasut. Akissarsiat nalunaaquttap akunneranut, sapaatip akunneranut, qaammammut akkord-imulluunniit tunniunneqartarsimanersut aalajangiisuusussaanngilaq, kisianni akileraaruteqaataasussanik akissarsiaqartitsisoqarsimassaaq. Taamatullu sulisimaneq kommunip sulisitsiniarluni sulilersitsiniutaani imaluunniit piginnaanngorsaaqqinnermut pilersaarusiaq tunngavigalugu akissarsiatigut tapiissuteqarfigineqartumi sulinerusimanersoq aalajangiisuusussaanngilaq. Taamaattumik inuit kommunip sulisitsiniarluni sulilersitsiniutaani sulisimasut aamma inuit suliffeqarfimmi piginnaanngorsaqqissimasut sulinermik inuussutissarsiutilittut naatsorsuussaapput. Namminersortutut inuutissarsiummik ingerlatallit, soorlu piniartut, aalisartut namminersortut, savaatillit assigisaallu sulinermik inuussutissarsiutilittut isigineqanngillat. Sulinermik inuussutissarsiuteqartutut isigineqanngillattaaq inuit qaqugu sulissanerlutik namminneq aalajangiisartut, eqqumiitsuliortut, isiginnaartitsisartut, nipilersortartut il.il. saqqummernerminnut ataasiakkaanut akilerneqartarunik taamatullu aamma aalajangersimasumik atorfiginagu nammineq ingerlataminnik nutserisuusut, siunnersortaasut il.il. sulinermik inuussutissarsiutilittut isigineqaratik.

Tusarniaanermit akissutisiat

Siunnersuutip matuma ataatsimiititaliami suliarineqarnissaanut atugassatut tusarniaanermit akissutisiat assilineri ataatsimiititaliap pissarsiarisimavai.

Siunnersuut ulloq 3. juni 2004 ulloq 18. juni 2004 akineqartussanngorlugu tusarniaassutigalugu nassiunnneqartoq takuneqarsinnaavoq.Tusarniaanermi akissuteqarnissamut killiliussap sivisunerunnginnera ataatsimiititaliap tunngaviatigut ajuusaarnartuutippaa, ataatsimullu isigalugu tusarniaaffigineqartartussaatitaasut akissuteqarnissaannut piffissamik naleqquttumik, saapaatit akunnerinik sisamanik periarfissinneqartarnissaat Naalakkersuisunut kaammattuutigissallugu.

Tamatuma saniatigut tusarniaavigineqartut oqaaseqaateqarnissamik pisariaqalersitsinngillat.

Aningaasatigut kinguneqaatissat

Pisortanit ikiorsiissutissat naatsorsorneqarneranni ukioq inaarlugu akileraarusersuiffiusoq qaninneq kingulleq illoqutigiit ataatsimut isertitaannik nalilersuinermi atorneqartarpoq. Taamaalilluni annertussusileriikkanik ikiorsiissutit akileraaruserneqartussanngortitaanerat 2007-imit ataasiakkaatigut missingersuutinik pitsanngoriarfiussaaq, akileraarusiisalernissammi kingunerisaanik ikiorsiissutinik siuliani taaneqartunik pissarsisartut ataasiakkaat isertitaat akileraaruserneqartussaatitaasut qaffariaateqassammata. Pisortat karsii ataatsimut isigalugu meeqqanut tapiissutinut ineqarnermullu tapiissutinut aningaasartuutikillissapput, kommuninilu meeqqeriviit isertitaqarnerulissallutik.

Kommuninut tapiissuteqariaatsip aaqqissuussaanerata allanngortinneqarneratigut annertussusileriikkanik ikiorsiissutit akileraarutaasussanngortinneqarnerat kommuninut aningaasatigut sunniuteqassanngitsoq Naalakkersuisut siunertaraat. Tamanna Namminersornerullutik Oqartussat KANUKOKA-llu ukiumut missingersuusiorfimmut 2005-imut ataatsimoortumik tapiissutit pillugit isumaqatigiissutaanni ilanngunneqarsimavoq.

Ataatsimiititaliaq isumaqatigiittoq siunnersuut pillugu ima oqaaseqassaaq:

Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu ataatsimiititaliap UKA04/25 Aningaasarsianit akileraarutit pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut pillugu ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaani oqaaseqaatigineqartut uku innersuussutigiumavai:

Pisortanit ikiorsiissutit akileraaruserneqartussanngortitaaneri ungasinnerusoq isigalugu pineqartut ilaannut aningaasanik annikinnerusunik atugassaqalernermik kinguneqarsinnaasoq ataatsimiititaliap ilisimaaraa. Tamanna ataatsimiititaliamit ajuusaarnartutut isigineqarpoq, tamatumali peqatigisaanik oqaatigineqassalluni ullumikkut pisortanit ikiorsiissutit kajumissuseqalersitsinngitsumik aaqqissuunneqarsimanerat tulluartuunanilu naleqquttuunngitsoq. Taamaattumik suliffeqarnissamit suliffissaaleqisuunissap inuit ilaannut aningaasat tungaannit isigalugu kajuminnarnerunera ungasinnerusoq isigalugu illersorneqarsinnaanngilaq. Tamanna aamma Inatisartut kissaataannut naapertuutinngilaq.

Taamattaaq sulisartut inuussutissarsiutit ilaanni piginnaassusiliisumik ilinniarsimasutut suliffeqartut ilinniagaqarsimanngitsutut suliffeqalernermikkut piffissallu ilaani suliffissaqanngikkallartutut pisortanit ikiorsiissutinik pisatagaqarnermikkut aningaasanik tigusartakkaminnik qaffariaasinnaanerat naleqquttuunngilaq. Ilinniagaqarsimasunik amigaateqarneq nunatta ineriartornerani aporfiuvoq, ataatsimiititaliarlu isumaqarpoq Inatisartut ajornatorsiummik tassannga aaqqiiniarneranni pisortanit ikiorsiissutit katitigaanerat aporfiussappat tamanna illersorneqarsinnaanngitsoq.

Tamanna tunngavingalugu Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliap siunnersuut Inatsisartunit akuersissutigineqassasoq inassutigaa.

Taama oqaaseqarluni Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaata siunnersuut aappassaanigassanngortippaa.

	Kalistat Lund,Siulittaasoq
Agathe Fontain, siulittaasup tullia		Augusta Salling
Per Skaaning		Ole Thorleifsen