21. november 2003 UKA 2003/160
Meeqqat inuussuttullu pillugit ilisimasaqarfik pillugu Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut
pillugu
Inatsisartut Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliaata
ISUMALIUTISSIISSUTAA
siunnersuutip aappassaaneerneqarnerani saqqummiunneqartoq
Inatsisartut Ilaqutariinnermut Peqqissutsimmullu Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini ukunin nga inuttaqarpoq:
Inatsisartuni ilaasortaq Enos Lyberth, Siumut, siulittaasoq
Inatsisartuni ilaasortaq Agathe Fontain, Inuit Ataqatigiit, siulittaasup tullia
Inatsisartuni ilaasortaq Doris Jakobsen, Siumut
Inatsisartuni ilaasortaq Jensine Berthelsen, Atassut
Inatsisartuni ilaasortaq Astrid Fleischer Rex, Demokraatit
Inatsisartuni ilaasortaq Marie Fleischer, Demokraatit, sinniisussaq
Inatsisartut Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliaat UKA 2003-imi siullermeerisoqareermat siunnersuut misissuataarpaa imalu oqaaseqarfigissallugu.
Tusarniaanermit akissutit
Siunnersuutip matumani pineqartup suliarineqarnissaanut atugassanik ataatsimiititaliaq tusarniaanermit akissutigineqartut nuutinneqarnerinik piniarpoq. Ataatsimiititaliap paasivaa tulliini taaneqartut tusarniaanermi akissuteqaqqullugit kaammattorneqarsimasut: Namminersornerullutik Oqartussat allaffeqarfiat, Naatsorsueqqissaartarfik, Ilisimatusarfik, Nunatta Atuagaateqarfia / Goenlandica, KANUKOKA, SIK, IMAK, AK, HST, Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat, KNAPK, Tulararfik, Sorlak, PIP (Perorsaasut Ilinniarsimasut Peqatigiiffiat), PPK, peqqinnissaqarfimmi sulisut kattuffiisa suleqatigiiffiat, Arnat Peqatigiit Kattuffiat aamma Qimarnuiit Kat-tuffiat.Ataatsimiititaliap oqaaseqaatai
Meeqqanut inuusuttunullu ilisimasaqarfik 2001-imi suliatut suliaralugu aallartinneqarpoq. Ilisimasaqarfiup siunertarai Kalaallit Nunaanni meeqqat inuusuttullu, meeraq aallaavigalugu, ass. meeqqap ilaqutariinnikkut, inooqataanikkut, peqqinnissakkut, atuarfinni ineqarnermilu pissutsit atugarisai pillugit paasissutissanik katersinissaq aaqqissuussinissarlu.Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq meeqqat inuusuttullu atugarisaat pillugit ilisimasanik pissarsisoqarsinnaasariaqartoq, ilisimasat tunngavigalugit siumut sammititamik sulinermi pilersaarusiornissamut iliuuseqarnissamullu pitsaanerusumik periarfissaqartoqalissammat. Taamaammat meeqqanut inuusuttunullu tunngasuni siunissami naalakkersuinikkut aalajangigassat pilersaarusiorneqartarnissaanni aalajangerneqartarnerinilu siunnersuutikkut tassuuna pingaarutilimmik Inatsisartut Naalakkersuisullu sakkussaqalermata ataatsimiititaliap iluarisimaarluarpaa. Meeqqanut inuusuttunullu ilisimasaqarfeqalernikkut sullissivik pingaarutilik, naalakkersuinermik sulialinnut, ilisimatusartunut, ilinniagaqartunut, sulianik suliaqartunut soqutiginnittunullu allanut meeqqat inuusuttullu atugarisaannut tunngassutilinnik paasissutissanik piniarnissamut periarfissaqalersitsisumik pilersitsisoqarpoq.
Ukiumoortumik nalunaarut
Meeqqat inuusuttullu pillugit ilisimasaqarfiup § 2, imm. 3, naapertorlugu suliassaraa ukiumi qaangiuttumi sulineq Naalakkersuisunut ukiumut nalunaaruteqarfigisassallugu. Ukiumi tulliuttumi aprilip aallaqqaataa nallertinnagu ilisimasaqarfik ukiumoortumik nalunaaruteqartassaaq, taamaalilluni ukiumut aggersumut aningaasanut inatsisissatut siunnersuutip piareersaarneqarneranut aningaasaqarnikkut kinguneqataasinnaasut ilanngunneqartarsinnaassammata.
Ilisimasaqarfik pillugu ukiumoortumik nalunaarummut aningaasaqarnermut ingerlatsinerup killiffiata nalunaarusiarineqarnerata ilnanngunneqarnissaanik Naalakkersuisut qulakkeerinninnissaat ataatsimiititaliap pingaartippaa, ilisimasaqarfimmi suliniutinut ingerlatatullu ingerlakkumasanut avataanit aningaasalersuisussamut qinnuteqaateqassalluni periarfissaqarmat, taakkulu isertitatut aningaasartuutitullu nassatarisaat pinngitsooratik aningaasanut inatsimmiittussaasariaqaratik.
Siulersuisuni ilaasortat amerlassusissaat
Naalakkersuisut siunnersuuteqarput meeqqat inuusuttullu pillugit ilisimasaqarfik, oqartussaaffinnit naleqquttunit inassuteqarneq tunngavigalugu Naalakkersuisunit toqqarneqartunit siulersorneqassasoq, aammalu Naalakkersuisut periarfissaqassasut inunnik, Kalaallit Nunaanni meeqqat inuusuttullu pillugit suliamut immikkut paasisimasalinnik siulersuisut ilassusissallugit. Siamasissumik suliaqarfiillu assigiinngitsut peqataaffigisaannik iliuuseqartoqartarnissaa siulersuisut qulakkiissavaat ilisimasaqarfimmullu tunngatillugu attaveqaateqarfittut atuutissallutik.
Inatsisissatut siunnersuummi § 3, imm. 2-mi siunnersuutigineqarpoq siulersuisut arfineq marlunniit qulinik ilaasortaqassasut. Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq siulersuisut arfineq marluk tikillugit amerlassusilinnik ilaasortallit naammassasut, ataatsimiititaliarmi isumaqarmat siulersuisut amerlavallaanik ilaasortaqartinneqarpata angalanernut ullormusiaqarnermullu aningaasartuutit qaffasippallaalissasut. Siulersuisut arfineq marluk tikillugit ilaasortaqarpata aningaasaliissutigineqartut atorlugit ataqatigiinnerullutillu sulilluarsinnaanerussapput.
Siulersuisut ilaasortalerneqarnissaannut tunngatillugu ataatsimiititaliaq isumaqarpoq KANUKO-KA-ttaaq siulersuisuni ilaasortamik ataatsimik inassuteqarsinnaasariaqartoq, ataatsimiititaliarmi naliliimmat meeqqat inuusuttullu atugarisaat pillugit KANUKOKA immikkut paasisimasaqartoq, tamannalu ilisamaqarfimmut annertuumik pingaaruteqarsinnaasoq. Tamannattaaq ilisimasaqarfiup sulineranik kommunit ilisimasaqarnerannik kommuninilu allaffeqarfiit aalajangiiniarnerminni taassuminnga atuisarnerannik annertusaaqataasinnaavoq. Ataatsimiititaliamit ilanngullugu maluginiarneqarpoq Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat tusarniaanermut akissumminni tamatumunnga tunngasumik aammattaaq siunnersuuteqarsimasoq.
Akerlianik ataatsimiititaliaq isumaqarpoq ilaasortat pingasuinnaat Naalakkersuisuni ilaasortamit toqqarneqartariaqartut (t.i. Naalakkersuisuni ilaasortamit ulluunerani paaqqinniffinnut atuarfinnullu akisussaasumit, Naalakkersuisuni ilaasortamit peqqinnissamut pinaveersaartitsinermullu akisussaasumit kiisalu Naalakkersuisuni ilaasortamit isumaginninnermut akisussaasumit).
Ataatsimiititaliap siulittaasua inassutigineqartut tamakkerlutik akornannit Naalakkersuisunit toqqarneqartariaqarpoq.
Aamma ataatsimiititaliap Naalakkersuisunut isumaliutigeqqussavaa Kalaallit Nunaata Atuagaateqarfianut taarsiullugu Sorlak Timersortartullu Kattuffiat inassuteqaateqarsinnaatitaassasut, kattuffiimmi taakkua aammattaaq meeqqat inuusuttullu atugarisaannut tunngatillugu pingaarutilimmik ilisimasaqartutut nalilerneqartariaqarmata.
Nunani Avannarlerni ilisimatusarnermut attuumassutilittut sullissivinnik allanik suleqateqarneq
Meeqqat inuusuttullu pillugit Ilisimasaqarfiup Nunani Avannallerni ilisimatusarnermut attuumassutilittut sullissivinnik allanik, ass. Danmarkimi Socialforskningsinstitutimik, suleqateqarnissaa ataatsimiititaliap kaammattuutigissavaa. Nunani Avannarlerni sullisivinnik allanik suleqateqarneq aqqutigalugu neeqqat inuusuttullu Kalaallit Nunaanni atugarisaat pillugit ilisimasat nunani allani tassunga tunngatillugu ilisimasanut misilittakkanullu sanilliunneqarsinnaassapput. Ilisimasaqarfiup sulineranut nunani allani isumaginninnikkut pilersaarusiat sunniutaannik misissuinermik ilaqartinneqarpata meeqqanut inuusuttunullu tunngasumi iliuutsit sunniutaannut ilisimasatigut tunngaviit pitsaanerulersinneqarnissaannut tamanna sunniuteqaqataasinnaavoq.
Siunnersuummut ataatsimiititaliap inassuteqaataa
Tamakku tunngavigalugit ataatsimiititaliamit qulaani taaneqartutut kaammattuutigineqartunut naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussippata siunnersuut iluserisamisut iluseqarluni Inatsisartunit akuersissutigineqassasoq ataatsimiititaliap isumaqatigittup inassutigaa.Taama oqaaseqarluni Inatsisartut Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliaata siunnersuut aappassaanigassanngortippaa.
Enos Lyberth, siulittaasoq
Agathe Fontain,
siulittaasup tulliaDoris Jakobsen
Jensine Berthelsen
Astrid Fleischer Rex