Siunnersuummut nassuiaatit
Nalinginnaasumik nassuiaatit
Aningaasarsiaqartitsinermut inatsit atuuttoq 1993-imiilli atuuppoq. Inatsisartuni Naalakkersuisuniluunniit ilaasortatut qinigaaneq taamanerniilli piffissamut suliffimmut ukiorlu kaajallallugu anguniagaqarfiusumik iliuuseqarnernut annertuumik ineriartorfiusimavoq.
Taamaammat Inatsisartut Siulittaasoqarfiata 2000-imi ukiakkut aammalu 2001-imi ukiakkut siunnersuutigaa aningaasarsiaqartitsinermut inatsit nutarterneqassasoq. Siunnersuutilli akuersissutigineqanngillat aningaasarsiarititassammi qaffasissusissaat naammaginartutut isigineqarsinnaasut qanoq inissisimassanersut pisariaqartumik isumaqatigiissutigineqarsinnaanngitsut paasinarsisimammat.
Tamanna tunngavigalugu Inatsisartut 2001-imi decemberimi aalajangerpaat suleqatigiissitamik arlaannaannulluunnit atanngitsumik, Inatsisartuni Naalakkersuisuniluni ilaasortat aningaasarsiaannut tunngasunik pisariaqassusia naapertorlugu immikkut ilisimasaqarnertik tunngavigalugu nalilersuisinnaasumik, pilersitsiniarlutik. Suleqatigiissitaq makkuninnga inuttaqartinneqarpoq:
- Cand.mag. Daniel Thorleifsen, lektor, Ilisimatusarfik.
- Dr. polit, professor emiretus, Erling Olsen, ineqarnermut inatsinillu atortitsinermut ministeriusimasoq kiisalu Folketinngimi siulittaasuusimasoq
- Dr. jur, professor emiretus, Isi Foighel, akileraartarnermut ministeriusimasoq, Namminersornerulernissaq pillugu kommissionimi siulittaasuusimasoq kiisalu den Europæiske Menneskerettighedsdomstol-imi eqqartuussisuusimasoq
- Cand. jur. Nicolaj Sørensen, pisortaq, Inatsisartut Allattoqarfiat
- Cand. jur. Sólja í Ólavsstovu, pisortaq, Naalakkersuisut AllattoqarfiatSuleqatigiissitamut suliassiissutigineqarpoq Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortat Kalaallit Nunaanni suliffeqarnermi nallersuussinnaasumik atorfeqartutut aningaasarsiaqartinneqarnissaasa kiisalu nunani inatsisartoqarlutik ingerlatsisuni, suliassaqassutsikkut taamatut inissisimasuni akisussaassuseqartunilu, Inatsisartuni naalakkersuisunilu ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerannut nallersuunneqarsinnaasumik aningaasarsiaqartitaanissaasa nalilersorneqarnissaat. Inatsisartut 2002-imi ukiakkut ataatsimiinneranni suleqatigiissitaq peqquneqarpoq isumaliutissiissummik saqqummiusseqqullugu.
Suleqatigiissitaq suliaminut atatillugu aningaasarsiaqartitsinermut inatsisip nutarterneqarnisaanut missingersuusisamik suliaqarpoq. Inatsisartut Siulittaasoqarfiat aalajangerpoq suleqatigiissitap missingersuusiaa allanngortinngingajallugu Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuutitut saqqummiunniarlugu. Taamaalilluni Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut una suleqatigiissitap inassutigisaanit immikkoortuni pingasuni taamaallaat allaassuteqarpoq.
Siullermik suleqatigiissitat siunnersuutigaat Inatsisartuni ilaasortat Namminersornerullutik Oqartussani kontorchefip aningaasarsiaasa angeqataannik aningaasarsiaqartinneqassasut (a-ningaasarsiat inissisimaffiat 36, taakkununnga ilanngullugit tamanut atuuttumik tapisiat ukiumut tunngaviusumik kr. 49.340-inik immikkut tapisiartallit). Tamatumunnga suleqatigiissitap tunngaviliuppaa Kalaallit Nunaanni Inatsisartuni ilaasortatut atuunneq nalinginnaasumik suliffeqarnermi ulloq naallugu sulinerup assigimmagu. Ataatsimiititaliartaaq naliliivoq atuuffik pisortani akisussaaffiup atorfiullu kontorchefitut atorfillip inissisimaffiata qaffaseqataanik inissisimanissamut naleqquttuusoq.
Suleqatigiissitap naliliinera Inatsisartut Siulittaasoqarfiata tunngaviusumik isumaqatigisinnaavaa. Maannakkorpiarli aningaasaqarniarnikkut inissisimanerup allannguutissatullu siunnersuutigineqartunik tamat akuersissutiginninnissaasa eqqarsaatigineqartariaqarnerisa pisariaqalersippaa Inatsisartut Siulittaasoqarfiata eqqornerusutut isigalugu siunnersuutigissagaa, Inatsisartuni ilaasortat aningaasarsiaqartitaanikkut Namminersornerusuni kontorchefitut atorfiup ataa tungaanut inissinneqarnissaa (aningaasarsiat inissisimaffiat 35, taakkununnga ilanngullugit tamanut atuuttumik tapisiat ukiumut tunngaviusumik kr. 49.340-inik immikkut tapisiartallit).
Suleqatigiissitattaaq inissamik innersuussisinnaatitaaneq pillugu siunnersuutaata annertusiallanneqarnissaa Inatsisartut Siulittaasoqarfiata pisariaqartutut isigaa.
Suleqatigiissitap siunnersuutigaa ineqarnermut akiliutaasartumik nalinginnaasumik akiliilluni Inatsisartuni ilaasortanut Nuummi najugaqalernissamik kissaateqartunut inissamik atugassiisoqarsinnaassasoq. Taamaaliornikkut Inatsisartut ataatsimiinnerinut atatillugu angalanernut, ineqarnermut ullormusiaqarnermullu Landskarsip aningaasartuutigisartagaasa annikillisinneqarnissaat iluaqutissat ilagissavaat.
Inatsisartunik qinersinermut kingullermut atatillugu Inatsisartut Siulittaasoqarfiata paasivaa Inatsisartuni qinigaanermik angusaqarneq, suleqatigiissitap siunnersuutaata ilanngullugu naatsorsuutiginngisaanik ineqarnikkut ajornartorsiuteqalersitsinnaasoq. Inatsisartuni ilaasortat atorfimmut atatillugu Nuummi ineqartut ilinniagaqartulluunniit ineqarfianni ineqartut, Inatsisartuni atuuffitik pissutigalugit piffissap ilaani suliffigisaminnik ilinniakkaminnilluunniit unitsitsisa-riaqartut, taamaalillutillu inigisaminnik qimatsisariaqartut, suleqatigiissitap siunnersuutaa malillugu Nuummi nutaamik inissamik innersuunneqarnissamut piginnaatitaanngillat.
Inatsisartut Siulittaasoqarfiata aamma taakku ilanngullugit inissamik innersuussisarneq pillugu siunnersuutip aalajangersagaanut ilanngunneqarnissaat eqqornerpaatut isigaa. Aammattaaq Inat-sisartut Siulittaasoqarfiata ilaasortaajunnaarnersiuteqarnermut maleruagassat pisut ilaannut tunngatillugu Inatsisartuni sinniisussanut aammattaaq atuutussanngorlugit ilanngunneqarnissat pisariaqarsoraa.
Amerlanertigut Inatsisartuni ilaasortat piffissamut aalajangersimasumik sivisussusilimmut, assersuutigalugu ulluni arfineq-pingasuni 14-niniluunniit, suliassanik allanik isumaginniffigisaminni, sulinngiffeqarumallutik qinnuteqaateqartarput. Aammali imaattoqartarpoq Inatsisartuni ilaasortaq piffissami sivisussusissaa erseqqinnerusumik aalajangigaanngitsumi sulinngiffeqarumalluni qinnuteqaateqartarluni, assersuutigalugu sivisuumik perulullunilu napparsimasoqarnera, imaluunniit Naalakkersuisuni ilaasortatut atuuffimminik aallussiumanini pissutigalugu. Taa-neqartumi kingullermi sinniisussap piffissami sivisuumi atuunnissaq naatsorsuutigisariaqarpaa, tamatumalu pisariaqalersisinnaavaa sinniisussap manna tikillugu suliffigisaminit suliunnaarallartariaqarnera. Taamatut pisoqarpat sinniisussaq, Inatsisartuni ilaasortatulli Inatsisartunit tunuarnermini, piffissami pineqartup suliffimmik nutaamik nassaarnissaata tungaanut naatsorsuutigisami, aningaasaqarnikkut toqqissisimanartumik atugaqarnissamik pisariaqartitsissaaq.
Naalakkersuisunngortitsinerni kingullerni marlunni Naalakkersuisuni ilaasortat arlallit Inatsisartuni sulinerminnit sulinngiffeqarumallutik qinnuteqaateqarmata pissutsit qulaani taaneqartut atuutilerput. Taamatut periarfissap siornatigut atorneqarnikuunngitsup kingunerissavaa ukiut sisamat tikillugit sivisussusilimmik sinniisussap atuuffeqarsinnaanera. Taamatut pisuni pineqartup ilaasortaajunnaarnersianik piginnaatinneqannginnera pissusissamisoortuunngilaq.
Taamaamat siunnersuut ilaasortaajunnaarnersianut maleruagassatut atuuttut, pisariaqartitsinermik paasineqartumik naapitseriaasumik, allannguummik imaqarpoq:
Aningaasarsiaqartitaanermut inatsimmut maannakkut atuuttumut sanilliullugu siunnersuut allannguutinik annertuunik imaqarpoq, minnerunngitsumik Inatsisartuni ilaasortat aningaasarsiaqartinneqarnerannut tunngatillugu:
Taamaalilluni Namminersornerullutik Oqartussani kontorchefip akissaasersugaaneranit appasinnerulaartumik inissisimasunngorlugit aningaasarsiat qaffan-neqassapput.
Kisiannili Inatsisartuni ilaasortaq pisortani qinikkatut suliaqarfimminit atorfimminilluunniit allanit isertitaqartarpat Inatsisartuni ilaasortatut aningaasarsiai ikilineqassapput, taamaalillutik pisortani atorfinnit qinikkatullu suliaqarfinnit isertitat tamarmiusut Inatsisartuni ilaasortatut ani-ngaasarsiat aappaasa affaannit (1,5-eriaataannit) annertunerusussaajunnaarlugit. Taamaattorli Inatsisartuni ilaasortatut aningaasarsiat kisimik ikilineqarsinnaapput. Inatsisartuni ilaasortap pisortani qinikkattut suliaqarfimminit atorfimminillu isertittagai imminni Inatsisartuni ilaasortatut aningaasarsiaasa aappaasa affaannit (1,5-eriaataannit) qaffasinneruppata Inatsisartuni ilaasortaq Inatsisartuni ilaasortatut sulinerminut aningaasarsiaqarsinnaassanngilaq, kisiannili pisortani atorfinnit qinikkatulluuunniit suliaqarfinnit allanit isertitani ilanngarnagit pigiinnassavai.
Inatsisartuni ilaasortat aningaasartuutinut matussutissatut tapiissutisiaat atatiinnarneqassapput, kisiannili akileraarutaasussanngorlugit aammalu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami ilaasortanut immikkut tapisiaritinneqartut atorunnaarsinneqassallutik.
Inatsisartuni Naalakkersuisunilu qinikkatut inissisimanerup ullutsinnut naapertuuttumik naammaginartumillu aningaasarsiaqaataanissaata qulakkeerniarnerata saniatigut siunnersuut aningaasarsiaqartitsinermut inatsimmut atuuttumut naleqqiullugu immikkoortuni ataasiakkaani malunnaateqarluartunik allannguuteqarpoq.
Siullertut inatsisip atortuulersinneqarneratigut soraarnerussutisiaqarnermut aaqqissuussineq inunnut ataasiakkaanut sammitinneqartoq atugaalissaaq. Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortat soraarnerussutisiaqarnerannut tunngasut pitsaanerulersinniarlugit siunnersuutigineqarpoq aningaasarsiaqartitaaneq pillugu inatsimmi atuuttumi soraarnerussutisiarineqarsinnaatitaasut qaffasinnerpaaffissaattut killiliussaq atorunnaarsinneqassasoq. Atorunnaarsitsinerli maanna siunissamilu Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortanut taamaallaat atuutissaaq.
Aappassaanik sulinermi atugassarititaasut allannguuteqarneri qissimigaarlugit Inatsisartuni ilaasortat Nuummi najugaqalerusuttut inissaqartinneqassapput, kiisalu Inatsisartut ataatsimiinnerannut atatillugu ilaquttanik ingiaqateqarsinnaanermut periarfissat Inatsisartuni ilaasortat Nuup avataani najugaqartut eqqarsaatigalugit annertusineqarlutik. Inatsisartuni ilaasortat Nuummi najugaqarniarlutik aalajangertut Namminersornerullutik Oqartussat inissiaataanni ineqarnermut akiliuteqartarnermut maleruagassat qanoq ilisukkulluunniit atuuttut naapertorlugit ineqarnerminnut akiliuteqartassapput.
Inatsisartuni ilaasortanut, Inatsisartuni atuuffiup isumagineqarnera pissutigalugu suliffigisimasaminnik ilinniakkaminnilluunniit unitsitsigallartariaqartunut, taamaalillutillu Nuummi atorfitsik aqqutigalugu ilinniartulluunniit ineqarfianni inigisaminnik qimatsisariaqartut, taamatut inissamik innersuussivigineqarsinnaanerat atuutilissaaq.
Pingajussaanik Inatsisartuni ilaasortat paasisassarsiorlutik angalasinnaanerminnut (siusinnerusukkut ?qinersivimmi angalanernik? taaneqartartunut) periarfissaat annertusineqassapput. Tamatumunnga tunuliaqutaavoq Kalaallit Nunaata maanna qinersivittut ataatsitut naatsorsuunneqalernera, taamaammallu Inatsisartuni ilaasortat nuna tamakkerlugu paasisassarsiornissaminnut qinersisartunillu naapitsinissaminnut pisariaqartitsilerlutik.
Siunnersuutip aningaasatigut allaffissornikkullu kingunerisassai
Siunnersuutip Inatsisartut ilanngaaseereerluni 4.710.896 kr.-inik aningaasartuuteqarnerulernis-saat kingunerissavaa.
Aningaasartuutit amerleriaataat imatut agguataarneqarput:
Ilaasortat aningaasarsiaasa qaffaataat 3.143.810 kr. Qitornat aapparisallu angalasarneri, missingikkat 400.000 kr. Paasisassarsiorluni angalasinnaanerit annertusineri 736.250 kr. Sinniisussat 250.000 kr. Soraarnerussutisiassanut akiliutit 401.120 kr. Katillugit 4.931.180 kr. Akerlianik makku ileqqaarutaassapput:
Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap ilaasortaanut immikkut aningaasarsiarititat 220.284 kr.
Siunnersuut Naalakkersuisunut aningaasartuutit 1.053.945 kr.-inik amerleriarnerinik kinguneqassaaq. Naalakkersuisuni ilaasortatut atuuffiup isumagineqarnerani Naalakkersuisuni ilaasortat Inatsisartunit sulinngiffeqarneranni aningaasartuutinut anginerussutaasimasinnaasut aningaasartuutini taakkunani ilaanngillat.
Aningaasartuutit amerleriaataat imatut agguataarneqarput:
Aningaasarsiat qaffaataat 561.012 kr. Naalakkersuisuni ilaasortat aappaasa nerisaqartinneri ineqartinnerilu, missingikkat 100.000 kr. Naalakkersuisuni ilaasortat aappaasa angalasarneri, missingikkat 250.000 kr. Soraarnerussutisiassanut akiliutit 142.933 kr. Katillugit 1.053.945 kr. Siunnersuut Landskarsimut ilanngaaseererluni 5.764.841 kr.-inik aningaasartuuteqarnerunermik kinguneqassaaq.
Soraarnerussutisiassanut akiliutinut aningaasartuutit qaffaatissaasa naatsorsornerinut tunngaviuvoq soraarnerussutisiassanut akiliutit pisussaaffigileratarsinnaasat ullumikkut aktuar aqqutigalugu naatsorsornerat (6%). Taamatut pisussaaffimmut matussutissanik maannakkut immikkoortitsisoqartanngilaq, tassami aningaasartuutit ukiuni soraarnerussutisianik tunniussiviusalertussani i-ngerlaavartumik ilanngunneqartarnissaat toqqarneqarsimammat. Siunissami soraarnerussutisiassanut akiliutissat tamarmiullutik, aningaasarsiaritinneqartut 10 %-iinik annertussuseqarlutik, aningaasanut inatsimmi ilaatinneqartalissapput.
Ilaasortaajunnaarnersiutit, aamma Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortat aappaasa toqukkut qimatat aningaasarsiaasa kiisalu soraarnerussutisiassanut aningaasartuutit amerleriaataat nalorninaateqarpallaarnertik pissutigalugu missingerneqanngillat.
Taamatuttaaq Inatsisartuni ilaasortaanngitsut ataatsimiititaliani, nævnini aamma siinniisuutitaqarfinni sulinermut peqataanerannut aningaasarsianut aningaasartuutinullu matussutissatut ta-pisianut aningaasartuutit qaffariaatissaat erseqqinnerusumik missingerneqarsinnaasimanngillat. Qaffariaatissalli annertuallaartussaanngitsutut nalilerneqarput.
Siunnersuut Inatsisartut Allattoqarfianni allaffissornikkut sulinermut annertuunik kinguneqartussaanngilaq, kisiannili akileraartarnermi oqartussat aamma ineqarnermut tunngasunik allaffissornermik suliallit suliaasa annertusiallannissaannik kinguneqarsinnaalluni.
Siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut nassuiaatit
§ 1-imut
Aalajangersakkakkut ilaatigut aaqqiiviginiarneqarput Inatsisartuni ilaasortat aningaasarsiaat aamma aningaasartuutinut matussutissatut tapisiaat kiisalu Inatsisartuni ilaasortat inissamik innersuussivigineqarsinnaanerinut tunngasut.
Inatsisartuni ilaasortat aalajangersagaq naapertorlugu aningaasarsianik akissaatit inissisimaffianni 35-mi aningaasarsiat, immikkut tapisiartallit, annertoqataannik aningaasarsiaqartinneqassapput. Aningaasarsiat ingerlaavartumik iluarsiivigineqartassapput, taamaalillutillu AK-p isumaqatigiinniartarfiani ineriartornermut malinnaatinneqassallutik. Siunnersuutip saqqummiunneqarnerani aningaasarsiat ukiumut kr. 334.874-inik annertussuseqartinneqarput.
Aningaasarsiat Namminersornerullutik Oqartussani kontorchefip aningaasarsiaasa ataa tungaani inissisimapput.
Qinikkatut inissisimanerup piffissaq tamaat suliffittut isigineqarnerata (taamatullu aningaasarsiaqartitaanerup) Inatsisartuni ilaasortat saniatigooralugu suliffeqarsinnaanerannik killeqartitsinissaq pisariaqalersippaa.
Nalinginnaasumik akuerisaavoq Inatsisartuni ilaasortat ukiumut nal. akunneri 2000-it sinnerlugit suliaminnut tunngatillugu atorsinnaasaraat. Inatsisartuni ilaasortaq atorfimmini inissimanermigut iluatsikkiartorniarnermini allalluunniit pissutigalugit inuussutissarsiutinik allanik ingerlataqarsinnaaneranik allamilluunniit suliffeqarsinnaaneranik periarfissaarutsinneqartariaqanngilaq. Taamaattorli pisariaqarsorinarpoq ilaasortat pisortat oqartussaaffiini inuussutissarsiorsinnaanerat allatulluunniit atorfeqarsinnaanerat killeqartinneqartariaqartoq. Akerlianik suleqatigiissitap pilersinneqartup pisariaqarsorisimanngilaa Inatsisartuni ilaasortap suliffeqarfinni namminersortunit ingerlanneqartuni atorfeqarsinnaaneranik killeqartitsinissaq. Isumaqarnarpoq suliffeqarfiit namminersortunit ingerlanneqartut tamatumunnga tunngatillugu pissutsinik nammineerlutik killilersuisinnaalluartut.
Tamatumunnga naapertuuttumik § 1, imm. 2-mi siunnersuutigineqarpoq Inatsisartuni ilaasortaq pisortani atorfeqartutut suliaqartitaasutulluunniit akissarsiaqartitaappat aningaasarsiaqartitaappalluunniit Inatsisartuni ilaasortaanersiat ikilisinneqassasut. Pisortani atorfeqarneq suliaqartitaanerluunniit paasineqassaaq naalagaaffimmi, Namminersornerullutik Oqartussani, Kalaallit Nunaanni kommunini taama inissisimanertut, ilaapputtaaq ingerlatseqatigiiffinni pisortanit tamakkiisumik ilaannakortumilluunniit pigineqartuni atorfiit siulersuisunilu inissisimaffiit.
Inatsisartuni ilaasortat aningaasarsiaat ima ilanngarneqartassapput, pisortani atorfeqarnermi suliaqartitaanermilu isertitat Inatsisartuni aningaasarsiat aappaasa affaannik (1,5-eriaataannik) amerlanerussanatik. Taamaattorli Inatsisartuni ilaasortaanermi aningaasarsiat kisimik ikilisinneqarsinnaapput. Taamaattumik Inatsisartuni ilaasortap pisortani atorfeqarnermini suliaqartitaanerminiluunniit isertitami aappaasa affaat (1,5-eriaataat) imminni sinnersimanngippatigik, Inatsisartuni ilaasortap aningaasarsiani taakku ilanngaatitaqartinnagit pissarsiarisassavai. Taamaattoqartilluguli Inatsisartuni ilaasortap Inatsisartuni sulinini aningaasarsiutigissanngilaa.
Inatsisartut aningaasarsiaasa aammalu pisortani qinigaaffinni suliaqartitaanerniluunniit isertitat nalunaarsorneqartarneranni soraarnerussutisiat soraarnerussutisianulluunniit akiliutit ilanngullugit naatsorneqassanngillat.
Naalakkersuisutut ilaasortaanermi aningaasarsiariunnakkat inaarutaasumik naatsorsuinermi ilanngunneqassanngillat, Naalakkersuisutummi ataatsimut aningaasarsiat ilanngarneqarnissaat siunertaasimanngilaq.
Inatsisartuni ilaasortat ataasiakkaat pisortani atorfimminnit suliaqartitaanerminnilluunniit isertitatik Inatsisartut Siulittaasoqarfiannut nalunaarutigissallugit pisussaapput. Tamanna isumagineqanngippat siunnersuummi § 20 malillugu pinerluttulerinermik inatsit malillugu pineqaatissiisoqarsinnaavoq.
Inatsisartuni ilaasortat aningaasarsiaasa saniatigut aningaasartuutinut matussutissatut tapiissuteqarpoq. Aningaasartuutinut matussutissatut tapiissutit Inatsisartuni ilaasortap atuunnerminut atatillugu ilaatigut illoqarfimmini allaffimmik attartornerminut, allattoqarnerminut, nutserisitsinerminut, allakkanik nassiussinermut, amerlasuunngortitsinermut, oqarasuaateqarnermut, angallattakkamik oqarasuaateqarnermut, telefax-eqarnermut, internet-eqarnermut, aviisinik atuagassianillu pisartagaqarnernut kiisalu angalanernut allatigulluunniit iliorluni angalanernut assigisaannullu matussutaassapput.
Manna tikillugu aningaasartuutinut matussutissatut tapiissut akileraaruteqaataasussaanngillat, taamaattumillu siunnersuutigineqarpoq siunissami aningaasartuutinut matussutissatut tapiissutit akileraaruserneqartalissasut. Inatsisartunili ilaasortat aningaasartuutit suliamik isumaginerinut pisariaqartut akileraartarnermik inatsimmi maleruagassat nalinginnaasut malillugit ilanngaatigisinnaavaat. Akileraartarnermut oqartussaasut periarfissaqarput aningaasartuutit ilanngaatigineqarsinnaasut, akileraartarnermut oqartussaasunut nalunaarutigineqarsimasut, pillugit uppernarsaatissanik piniarnissaminnut. Taamaalillutik Inatsisartuni ilaasortat innuttaasutut allatut inissinneqarput.
Aningaasartuutinut matussutissatut tapiissutit manna tikillugu iluarsiissuserneqartarsimanngillat. Aningaasartuutinut matussutissatut tapiissutit siunissami mangiarneqannginnissaat qulakkeerniarlugu siunnersuutigineqarpoq taakku ukiumoortumik Kalaallit Nunaanni pristali akinut iluarsiissutaasartoq naapertorlugu ukiumi pineqartumi januarip aallaqqaataaniit iluarsiissuserneqartalissasut. Iluarsiineq Kalaallit Nunaanni pristalip akinut iluarsiissutaasartup, Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfiup ukiumi siuliani 1. juli naatsorsugai tunngavigalugit naatsorsorneqartup, nikerarnera naapertorlugu pisassaaq.
Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami ilaasortat manna tikillugu immikkut aningaasarsiaqartinneqaraluarput ataatsimiititaliami tassani ilaasortat immikkut ittumik annertuumik suliaqartarnerat pissutigalugu. Siunnersuutigineqarpoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami ilaasortat siunissami immikkut aningaasarsiaqartinneqarunnaassasut. Matuma siuliani erseqqissarneqareersutut Inatsisartuni ilaasortatut sulineq ima annertusiartorsimatigaaq ullumikkut piffissaq taamaat suliffittut isigineqartariaqarluni. Taamaakkaluartoq ataatsimiititaliat ilaanni ilaasortaaneq ataa-tsimiititaliani allani sulinernut sanilliullugu suliaqarnarnerusutut isigineqarsinnaavoq. Kisianni tamanna partiit ataasiakkaat ataatsimiititaliani ilaasortassanik toqqartuinerminni sillimaffigisinnaavaat, taamaalillutik ilaasortat ataatsimiititaliani suliassaqarfiunerusuni ilaasortaasut ataatsimiititaliani oqinnerusunik suliassaqarfiusuni ilaasortanut naleqqiullugu ataatsimiititalianut ikinnerusunut qinerneqarnissaat isumagisinnaallugu.
Aningaasarsiat § 1-imi taaneqartut tamarmik aningaasartuutinut matussutissatut tapisiat ilanngullugit qaammammoortumik siumoortumik tunniunneqartassapput.
Feeriarneq pillugu Inatsisartut inatsisaat naapertorlugu namminersortuni pisortaniluunniit suliffeqarlutik sulinermik inuussutissarsiuteqartut tamarmik feeriernissamut aammalu feeriernersiuteqarnissamut feeriernermiluunniit akissarsiaqarnissamut pisinnaatitaapput. Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortat namminersortuni pisortaniluunniit suliffeqarlutik sulinermik inuussutissarsiuteqartunut assersuunneqarsinnaanngimmata Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortat feerierneq pillugu Inatsisartut inatsisaanni aalajangersakkanut ilaanngillat, tamatumalu kingunerisaanik aningaasarsiaqartitsinermut inatsit naapertorlugu aningaasarsiat feeriernersiuteqaataasinnaanngillat feeriernermiluunniit akissarsiaqaataasinnaanatik.
Nutaatut siunnersuutigineqarpoq Inatsisartuni ilaasortaq inoqutini peqatigalugit Nuummi najugaqalernissamik kissaateqartoq inissaqartinneqartalissasoq. Namminersornerullutik Oqartussat pisortanut inigitittagaattut immikkoortinneqartartunit inissaqartitsisoqartassaaq. Inatsisartuni ilaasortaq inissarsiortoq taakkunani inissarsinissamut pisinnaatitaasut assigalugit inissarsiortunut ilanngutissaaq.
Inatsisartuni ilaasortat Nuummi najugaqareersut taamatut inissamik innersuunneqarnissamik piginnaatitaaffilerneqarsinnaanngillat, taamaallaat, Inatsisartuni ilaasortat inatsisartuni atuuffimmik isumaginera pissutigalugu maannamut suliffigisaminnik ilinniarnerminnilluunniit unitsitsigallartariaqartut taamaalillutillu atorfitsik tunngavigalugu Nuummiluunniit ilinniartut ineqarfianni inigisaminnik Inatsisartuni ilaasortat qimaguttariaqartut.
Inatsisartuni ilaasortaq ullumikkut Nuummi najugaqanngitsoq Nuummut nuunnissaminik aalajangerpat, tamanna aningaasaqarniarup tungaa eqqarsaatigalugu Landskarsimut ileqqaarutinik kinguneqassaaq. Inatsisartut ataatsimiinnerinut atasumik Landskarsip angalanernut ineqarnernullu aningaasartuutigisartagai taamaalillutik ikilisinneqartussaapput.
Inatsisartuni ilaasortat inissamik innersuussivigineqartut maleruagassat nalinginnaasut malillugit ineqarnermut akiliuteqartinneqartassapput. Qinigaaffiup naanerani ini qimanneqassaaq, piffissamili ilaasortaajunnaarnersiutisiaqarfimmi inissaqartitsisoqartassalluni. Ini taamaallaat utaqqiisaasumik atugassiissutigineqaraluaruniluunniit (piffissami ilaasortaajunnarnersiutisiaqarfimmi) utaqqiisaasumik inissiatut isigineqassanngilaq, inilu taamaattoq aamma ineqarnermut akiliummik nalinginnaasumik akilerneqartassaaq. Ilaasortaajunnaarnersiuteqarfik naappat inimik atugassiisoqarsinnaajunnaassaaq.
Nuunnermut atatillugu aningaasartuutit matussuserneqartassanngillat.
§ 2-mut
Nalinginnaasumik qinersisoqarnerani taamatullu piffissap qinigaaffiup ingerlanerani ilaasortan-ngornermi § 1, imm. 1 malillugu piffissap aningaasarsiaqarfiusup aamma § 1, imm. 3 malillugu piffissap aningaasartuutinut matussutissanik tapisiaqarfiusup killissaat § 2, imm. 1-imi imm. 2-milu aalajangersarneqarput.
Inatsisartut Siulittaasoqarfiat Inatsisartut Suleriaasianni maleruagassat malillugit Inatsisartuni ilaasortap sulinngiffeqarnissaanik akuersissutiginnissinnaavoq. Sulinngiffeqarfimmi Inatsisartuni ilaasortaq aningaasarsiaqaranilu aningaasartuutinut matussutissanik tapisiaqassanngilaq.
Inatsisartuni ilaasortaq piffissami sulinngiffeqarnermini soraarnerussutisiaqarnissamut katersissanngilaq. Inatsisartuni ilaasortaq Naalakkersuisuni ilaasortatut atuuffimminik aallussiumalluni sulinngiffeqarallarnissamik akuersissuteqarfigineqartoq piffissami sulinngiffeqarnermini ilaasortaajunnaarnersiassanik katersisinnaanngilaq.
Inatsisartuni ilaasortap napparsimanera pissutissaqarluni sulinngiffeqarnertut isigineqassaaq. Tamatuma kingunerissavaa Inatsisartuni ilaasortap pineqartup napparsimalluni sulinngiffeqarnermini aningaasarsiani aamma aningaasartuutinut matussutissatut tapisiani pigiinnassagai, soorluttaaq pineqartoq napparsimalluni sulinngiffeqarnermini soraarnerussutisiaqarnissamut katersisinnaasoq.
Qanigisat toqunerannut perulullutilluunniit napparsimanerannut atatillugu najuutinnginneq naapparsimaneq pissutigalugu najuutinnginnertuulli pissuteqarluni najuutinnginnertut isigineqassaaq. ?Qanigisatut? naatsorsuunneqarput Inatsisartuni ilaasortap aapparisaa, inooqataa, qitornai, ernutai, angajoqqaavi qatanngutaalu.
Kiisalu naartunermi, erninermi meeravissiartaarnermilu najuutinnginneq pissutissaqarluni najuutinnginnertut isigineqassaaq. Namminersornerullutik Oqartussat kaajallaasitaat nr. 2, ulloq 21. september 1989-imeersoq najoqqutassaasinnaasutut isigineqarsinnaavoq.
§ 3-mut
Inatsisartuni ilaasortat sulinerminnut atillugu aningaasartuutaannut maannakutulli soraarnerussutisiaqaataasussaanngitsunik aningaasartuutinut matussutissatut tapisiaqartitsisoqassaaq.
Aningaasarsiaqartitsinermut inatsit maannakkut atuuttoq tunngavigalugu aningaasartuutinut matussutissatut tapit isertitanut akileraarutaasussaatitaasunut ilaatinneqassanngillat. Tamanna imatut isumaqarpoq, aningaasartuutit aningaasartuutinut matussutissatut tapit atorlugit akilerneqarsimasut isertitanit akileraarutaasussaatitaasunit ilanngaatigineqarsinnaanngitsut. Inatsisissamut siunnersuut tamatuma allanngortinneqarnissaanik imaqarpoq, tassa aningaasartuutinut matussutissatut tapisiat 50.000 koruuninik annertussuseqartut siunnersuut malillugu akileraarutaasussaatitaammata. Tamatuma akerlianik Inatsisartuni ilaasortat aningaasartuutaat akileraartarnermik inatsimmi maleruagassat nalinginnaasut malillugit siunissami akileraarutinut ilan-ngaatigineqarsinnaalissapput. Taamaalilluni Inatsisartuni ilaasortaq aningaasartuutinut tunngatillugu innuttaasutut allatulli inissisimalissaaq.
Aningaasarsiaqartitsinermut inatsit atuuttoq assigalugu ilaasortat Nuummi najugaqartuunngitsut aningaasartuutinut matussutissatut tapisiat saniatigut Inatsisartut ataatsimiinnerinut atatillugu ullormusiaqartinneqartassapput. Aammattaaq ataatsimiititaliat angalanerini paasisassarsiorlunilu angalanerni ullormusiaqartitsisoqartassaaq.
Aamma ilaasortat Nuummi najugaqartuunngitsut Inatsisartut ataatsimiinnerinut atatillugu angalanerminnut ineqarnerminnullu aningaasartuutaat, ataatsimiititaliat ataatsimiinnerinut angalanerinullu atatillugu angalanernut ineqarnernullu aningaasartuutit kiisalu ilaasortat paasisassarsiorlutik angalanerinut atatillugu angalanernut ineqarnernullu aningaasartuutit akilerneqartassapput.
Ilaasortat Nuummi najugaqartuunngitsut Inatsisartut ataatsimiinnerinut atatillugu angalanerminnut ineqarnerminnullu aningaasartuutaannik akiliussisarnerni taamaallaat Nuummut uterlugulu angalanerini aningaasartuutit akilerneqartassapput. Inatsisartuni ilaasortaq Inatsisartut ataatsimiinnerannut atatillugu angalanerminut malitsiinnarlugu allamut angalaniaruni angalanermut aningaasartuutit nammineq akilissavai.
Ataatsimiititalialli ataatsimiinnerinut angalanerinullu atatillugu angalanernut ineqarnernullu aningaasartuutinut kiisalu ilaasortat paasisassarsiorlutik angalanerinut atatillugu angalanernut ineqarnernullu aningaasartuutinut tunngatillugu piumasaqaataavoq Inatsisartut Siulittaasoqarfiata Inatsisartulluunniit siulittaasuata angalaneq akuersissutigisimassagaa.
Inatsisartuni ilaasortat aningaasanut killiliussat kr. 30.000-it iluini Kalaallit Nunaanni pissutsinik paasisaqarnerunissartik siunertaralugu Kalaallit Nunaanni sumiiffiit arlaannut qaammatisiutit malillugit ukiup ataatsip ingerlanerani ataasiarlutik angalasinnaatitaassapput. Tamanna paasisassarsiorluni angalasinnaatitaanerit malunnaateqarluartumik annertoriaatigaat, tassami aningaasarsiaqartitsinermut inatsit atuuttoq naapertorlugu piffissap qinigaaffiup ingerlanerani taamaallaat ataasiarluni paasisassarsiorluni angalanissamut periarfissaqartitsisoqarpoq.
Paasisassarsiorluni angalasinnaatitaanerit taamatut annertuseriarnerinut sanilliullugu isiginiarne-qassaaq qinersinermut inatsisip Inatsisartut 1998-imi ukiakkut ataatsimiinneranni allanngor-tinneqarnerata kingorna Kalaallit Nunaat ataasinngorluni qinersivinngorsimammat ataatsimoortoq, tamatumalu kingunerisaanik paasisassarsiorluni angalanissat pisariaqartinneqarnerat malunnaateqarluartumik annertusisimavoq.
Aningaasatigut killiliussat kr. 30.000-it paasisassarsiorluni angalanermut atatillugu angalanermut ineqarnermullu aningaasartuutinut aamma ullormusianut matussutissatut atorneqassapput. Inatsisartuni ilaasortap qaammatisiutit malillugit ukiup naanerani aningaasat atugassiissutit kr. 30.000-it tamakkerlugit atorsimanngippagit aningaasat sinneruttut ukiumut tullermut nuunneqarsinnaassanngillat. Tamanna allaffissornikkut ingerlatsinermut attuumassuteqarpoq. Aningaasalli atugassiissutigineqartut ima annertussuseqarput aningaasatut killiliussatut taaneqartut iluanni nunatsinni illoqarfik nunaqarfilluunniit sumiikkaluartoq tunngaviusumik isigalugu paasisassarsiorluni angalanermi ornigassanngortinneqarsinnaalluni, tassa qaammatisiutit malillugit ukiumut nutaamut aningaasanik "ileqqaakkanik" nuussinngikkaluarluni.
Inatsisartunik qinersisoqarnissaanik nalunaaruteqarnerup qinersinerullu akuersissutigineqarnerata akornanni Inatsisartuni ilaasortat angalaneri Landskarsimit akilerneqarsinnaanngillat, aatsaalli taamaaliortoqarsinnaalluni ataatsimiinnernut kinguartinneqarsinnaanngitsunut atatillugu angalasoqartariaqarpat.
Piffissap tamatuma immikkuullarinneranut pissutaavoq tunngaviusumik isigalugu Inatsisartut atorunnaarsitaareertarmata, taamaammallu nalinginnaasumik angalanissamut periarfissat atortuujunnaarsinneqarsimasarlutik, aatsaallu angalanerit pisinnaallutik partiit namminneq, partiimut tapiissutitut konto atorlugu, akiligaannik. Taamaattorli ataatsimiinnissanut il.il. angalanerit ki-nguartinneqarsinnaanngitsut pisarnertut ingerlatiinnarneqarsinnaapput. Inatsisartut siulittaasuat immikkut akuersissuteqarsinnaavoq, erseqqipporli Inatsisartut susassaqarfiannut aalajangersimasumik attuumassuteqartutut isigineqartariaqartoq qinersinerullu nutaap akuersissutigineqarnissaanut utaqqinneqarsinnaanngitsoq. Taakku tassaasinnaapput nunat tamalaat akornanni suleqatigiiffinni ataatsimiinnerit, ilaasortap pineqartup piffissai ataatsimiiffissamini sunniuteqarfigisinnaasimanngisai.
§ 4-mut
Aningaasarsiaqartitaanermut inatsit atuuttoq malillugu piffissani tamarmik ukiunik sisamanik sivisussusilinni 1. januar 1990-imit naatsorsorneqartuni Inatsisartuni ilaasortap aapparisaanut, Inatsisartut ataatsimiinnerannut atatillugu, Nuummut angalanissamut marloriarluni akiliussisoqartarpoq. Inatsisartuni ilaasortap qitornaanut akiliussilluni angalasoqarsinnaanngilaq.
Ilaasortat Nuummi najugaqartuunngitsut Inatsisartut ataatsimiinnerisa nalaanni ilaquttaminnit avissaarsimanertik pissutigalugu annertuumik maqaasisariaqartarput. Aamma aapparisamut qitornaasunullu Inatsisartut ataatsimiinnerisa nalaanni sivisuumik avissaarsimasariaqarneq oqimaatsuuvoq.
Inatsisartut Suleriaatsimut Ataatsimiititaliaat 2000-imi Inatsisartut upernaakkut ataatsimiinneranni isummerpoq Inatsisartut ataatsimiittarneri sivitsorneqartariaqartut. Taamaammat naatsorsuutigisariaqarpoq Inatsisartut siunissami ataatsimiittarneri sivisunerulerumaartut. Taamaammallu Inatsisartut ataatsimiinnerinut aapparisat angalasinnaanerat annertuumik sivitsuiffigineqassaaq, taamaalilluni aapparisaq qaammatisiutit malillugit ukiut tamaasa ataasiarluni Inatsisartuni ilaasortamik Inatsisartut ataatsimiinnerannut ingiallortaasinnaalissalluni. Taamaallaat angalaneq ineqarnerlu aapparisamut akiliussissutigineqassapput, ullormusiaqartitsisoqaranili.
Tamatuma peqatigisaanik siunnersuutigineqarpoq qaammatisiutit malillugit ukiut tamaasa ataasiarluni Inatsisartuni ilaasortap qitornai 18-it inorlugit ukiullit angalanermut ineqarnermullu akiliunneqarsinnaalissasut. Meeqqamut ullormusianik tunniussisoqartassanngilaq.
Qitornaq 18-inik ukioqalerpat angalanermut ineqarnermullu akiliussisoqarsinnaajunnaassaaq.
Inatsisartuni ilaasortaq Naalakkersuisuni ilaasortaajutigippat aapparisaa qitornaaluunniit angerlarsimaffimminni najugaqartut 18-it inorlugit ukiullit angalanerminnut ineqarnerminnullu akiliunneqartassanngillat. Naalakkersuisuni ilaasortap aapparisaata qitornaasalu akiliunneqarlutik angalasinnaanerinut maleruagassat siunnersuummi § 8, imm. 4-mi imm. 5-imilu naammattuugassaapput.
§ 5-imut
Aalajangersakkami Inatsisartuni ilaasortamut sinniisussap aningaasarsiai aalajangersarneqarput.
Inatsisartuni ilaasortap sinniisussaa ullut Inatsisartuni ilaasortamut taartaaffini tamaasa aningaasarsiat § 1, imm. 1-imi aalajangersarneqartut 1/365-erarterutaannik aningaasarsiaqartinneqartassaaq. Taakku saniatigut sinniisussaq aningaasartuutinut matussutissatut tapisianik § 1, imm. 3-mi taaneqartunik tapisiaqartinneqartassaaq. Aningaasartuutinut matussutissatut tapisiat Inatsisartuni ilaasortanut iluarsiisarnerit assigalugit iluarsiivigineqartassapput. Piffissap sinniisussap aningaasarsiaqarfigisaata aningaasartuutinullu matussutissanik tapisiaqarfigisaata erseqqinnerusumik killiliivigineqarnerani ullut angalaffiit ilanngullugit naatsorsuutigineqartassapput. Sinniisussaq taamaalilluni Inatsisartut ataatsimiinneranni peqataanerminut atatillugu Nuummut Nuummiillu angalanermini aningaasarsiaqartinneqarlunilu aningaasartuutinut matussutissanik tapisiaqartinneqartassaaq.
Taakku saniatigut sinniisussaq angalanerminut ineqarnerminullu akiliunneqartassaaq ullormusiaqartinneqartarlunilu.
Inatsisartut Siulittaasoqarfiata qinnuteqarneq tunngavigalugu akuersissutigisinnaavaa sinniisussap aapparisaa qitornaalu 18-it inorlugit ukiullit, Inatsisartut ataatsimiinnerannut, sinniisussap Inatsisartuni ilaasortaq taarserlugu ataatsimeeqataaffigisaanut, atatillugu ingiaqataanerminni angalanerminnut ineqarnerminnullu akiliunneqassasut. Taamaalilluni sinniisussaq aapparisami qitornamilu ingiaqatiginissaannut Inatsisartuni ilaasortatut pisinnaatitaanngilaq.
Siulittaasoqarfiup qaqugukkut angalanermut ineqarnermullu aningaasartuutinik akiliussinissamik nalilersuinermini piffissap sinniisussap Inatsisartuni ilaasortamik taarsiiffiata sivisussusia pi-ngaarnerutillugu isiginiartassavaa. Piffissaq sapaatit akunneri pingasut ataallugit sivisussuseqarpat angalanermut ineqarnermullu akiliussinissamut akuersissuteqartoqassanngilaq. Sinniisussap, aapparisaminut qitornaminullu qaammatisiutit malillugit ukiumi tassani angalanermut akiliunneqarsimasup aallaavittut isigalugu ilimagisariaqarpaa Inatsisartut ataatsimiinnerannut aappaminit qitornaminillu ingiallorneqaqqikkumalluni qinnuteqaruni itigartinneqarnissi.
Sinniisussap aappaata qitornaasalu angalanermut ineqarnermullu akiliunneqarsinnaanerannut siornatigut periarfissaqartoqarsimanngilaq.
§ 6-imut
Aalajangersakkami Inatsisartut siulittaasuata, Naalakkersuisut siulittaasuata Naalakkersuisunilu ilaasortat aningaasarsiaat aalajangersarneqarput.
Inatsisartut siulittaasuat, Naalakkersuisut siulittaasuat Naalakkersuisunilu ilaasortat aningaa-sarsiamik § 1, imm. 1-imi taaneqartut saniatigut aningaasarsiaqartinneqassapput akissaatit inissisimaffianni 39-mi nalinginnaasumik tapisiartaqartunik (skalamili akissaatinut tapit tamanut atuuttut, AS - G-mi isumaqatigiissuteqarfimmut attuumassuteqartinneqartaraluartut ilanngunnagit). Aningaasarsiat § 6, imm. 1 malillugu siunnersuutip saqqummiunneqarnerani kr. 388.085-iupput.
Siunnersuutigineqarpoq Inatsisartut siulittaasuat aamma Naalakkersuisut siulittaasuat immikkut tapisiat akissaatit inissisimaffiannut 39-mut attuumassuteqartinneqartut annertoqataannik ilan-ngullugu ukiumoortumik aningaasarsiaqartinneqassasut. Immikkut tapisiat siunnersuutip saqqummiunneqarnerani kr. 137.845-iupput.
Naalakkersuisut siulittaasuat maannamut Naalakkersuisuni ilaasortat sinnerisa aningaasarsiaasa angeqataannik aningaasarsiaqartinneqarpoq. Qinigaaffimmulli atatillugu immikkut akisussaaneq immikkullu suliakkersorneqarneq eqqarsaatigalugit pissusissamisoornerpaatut isigineqarpoq qinigaaffiup aningaasarsianik allanik ilaneqarnissaa.
Aallaavittut tunngavigisaq, Inatsisartut Siulittaasuat Naalakkersuisut Siulittaasuattut aningaasarsiaqartinneqassasoq, atuutitiinnarneqarpoq.
Naalakkersuisuni ilaasortat Inatsisartuni ilaasortaanngitsut Naalakkersuisuni ilaasortamit Inatsisartuni ilaasortaajutigisumit ajornerusumik pineqartariaqanngillat. Taamaammat Naalakkersuisuni ilaasortanut Inatsisartuni ilaasortaanngitsunut Inatsisartuni ilaasortat aningaasarsiaasa annertoqataannik tapisiaqartitsisoqartariaqarpoq.
Inatsisartuni ilaasortaq Naalakkersuisuni ilaasortatut qinigaaffimmik ingerlataqalersoq, Inatsisartuni ilaasortatut sulingiffeqarallarnissaminik qinnuteqarsinnaatitaavoq. Taamatut sulinngiffeqarallarnermi aningaasarsiat aningaasartuutitullu matussutissatut tapisiat tunniunneqartassanngillat. Naalakkersuisunili ilaasortaq Inatsisartuni ilaasortatut sulinngiffeqarallarnissaminik qinnuteqarsimasoq (Naalakkersuisuni ilaasortat Inatsisartunut qinigaanngitsut assigalugit) Inatsisartuni ilaasortat aningaasarsiaasa annertoqataannik tapisiaqartinneqartassaaq.
§ 6 naapertorlugu aningaasarsiat qaammatip pineqartup qinigaaffiata aallaqqaataaniit qaammatip taamatut atuukkunnaarfiata naanissaata tungaanut aningaasarsiaritinneqartassapput. Aningaasarsiat qaammammoortumik siumoortumik tunniunneqartassapput.
Naatsorsuutigineqarmat Inatsisartut siulittaasuat, Naalakkersuisut siulittaasuat Naalakkersuisunilu ilaasortat Inatsisartuni ilaasortat immikkut aningaasartuutaattut ittunik taamatullu annertutigisunik immikkut aningaasartuuteqarneq ajortut aammalu Inatsisartut siulittaasuat, Naalakkersuisut siulittaasuat Naalakkersuisunilu ilaasortat regningi malillugu akilerneqartussamik angalanissaminnut periarfissaqarmata, aningaasartuutinut matussutissatut tapisiat taakkununnga tunniunneqartassanngillat.
Inatsisartut siulittaasuat Naalakkersuisullu siulittaasuat sinniisaanerminni isumagisassatik, qinigaaffinnut taakkununnga attuumassutillit, pissutigalugit ineqarnerminnut akiliisassanngillat, Naalakkersuisunilu ilaasortat sinneri inissaqartinneqassapput, atorfimmullu atasumik inigititanut pinngitsoorani inigineqartussaatitaasunut maleruagassat nalinginnaasut naapertorlugit taakkunani ineqarnerminnut akilersuisassapput.
Inatsisartut siulittaasuat Naalakkersuisullu siulittaasuat Inatsisartut siulittaasuattut Naalakkersuisullu siulittaasuattut atuukkunnaarnermik kingunitsianngua akilersornagit inigisaminnit nuussapput. Aamma Naalakkersuisuni ilaasortat sinnerinut inigitinneqartut Naalakkersuisuni ilaasortatut atuukkunnaarnerup kingunitsianngua qimanneqassapput.
Nuunnermut atatillugu aningaasartuutit Namminersornerullutik Oqartussanit matussuserneqartassapput.
Inatsisartut siulittaasuattut, Naalakkersuisut siulittaasuattut Naalakkersuisuniluunniit ilaasortatut tunuartut qinnuteqarnertik tunngavigalugu ineqarnermut akiliummik nalinginnaasumik akiligassaminnik piffissami ilaasortaajunnaarnersiaqarfimmi utaqqiisaasumik ineqartitsisoqarsinnaavoq. Inigitinneqarallartoq Namminersornerullutik Oqartussat pisortanut inissiaritittagaanniit sapinngisamik innersuunneqassaaq. Piffissap ilaasortaajunnaarnersiaqarfiup naanissaata tungaanut killilikkamik attartormut isumaqatigiissusiortoqartassaaq. Piffissaq attartornermut isumaqatigiissuteqarfik naappat inigigallagaq qimanneqassaaq, tamatumalu kingorna Inatsisartuni siulittaasuujunnaartup, Naalakkersuisuni siulittaasuujunnaartup Naalakkersuisuniluunniit ilaasortaajunnaartup allamik inissarsiniarnissani nammineerluni akisussaaffigilissavaa.
Naalakkersuisuni ilaasortamut inigitinneqartumiit utaqqiisaasumik inigitinneqartumut nuunnermut aningaasartuutaajunnartut Namminersornerullutik Oqartussanit matussuserneqassapput.
§ 7-imut
Inatsisartut siulittaasuat, Naalakkersuisut siulittaasuat Naalakkersuisunilu ilaasortat Landskarsip akiligaanik ilassinninnersiuteqarsinnaatitaapput. Ilassinninnersiutit annertussusii aningaasanut inatsimmi ukiut tamaasa aalajangersarneqartassapput.
Ilassinninnersiutit nalinginnaasumik periusiusoq naapertorlugu Naalakkersuisunut tunngatillugu ingerlatsinermut kontomi, maanna 10.10.10-tut inissisimasumi, aamma Inatsisartunut tunngatillugu ingerlatsinermut kontomi, maanna 01.10.10-tut inissisimasumi, ilaatinneqassapput.
§ 8-mut
Inatsisartut siulittaasuat, Naalakkersuisut siulittaasuat Naalakkersuisunilu ilaasortat Inatsisartut siulittaasuattut, Naalakkersuisut siulittaasuattut Naalakkersuisunilu ilaasortatut angalaner-nerminni Landskarsimit akiliunneqartassapput. Pineqartut ullormusiaqartinneqartassanngillat. Tassunga taarsiullugu nerisaqarnermut ineqarnermullu aningaasartuutit regningi malillugu matussuserneqartassapput.
Naatsorsuutigineqarpoq Inatsisartut siulittaasuata, Naalakkersuisut siulittaasuata Naalakkersu-isunilu ilaasortat tikeraarnermik angalanermillu ilaannut atatillugu aappatik inooqatigisatilluunniit angalaqatigisassagaat. Taamaattoqartillugu aapparisap inooqatigisalluunniit angalaneranut ineqarneranullu aningaasartuutit Landskarsimit akilerneqartassapput.
Nutaatut ilanngunneqarpoq Naalakkersuisuni ilaasortap aapparisaa qitornaalu angerlarsimaffimminni najugaqartut 18-it inorlugit ukiullit illoqarfigisaminniiginnarniarlutik aalajangersimagunik ukiut tamaasa marloriarlutik angalanerminnut akiliunneqartassasut. Aappariinnermut naligitinneqassaaq Naalakkersuisuni ilaasortap qinigaaffimminut ivertinneqarnermini Nuummi najugaqalerfiata nalaani najugaqatigiittut ukioq ataaseq inuit aqqisa allattorsimaffianni nalunaarsorsimareernissaq. Nerisaqarnermut ineqarnermullu aningaasartuutit matussuserneqartassanngillat.
§ 9-mut
Aalajangersakkami Inatsisartut siulittaasuata, Naalakkersuisut siulittaasuata Naalakkersuisunilu ilaasortat sulianik allanik ingerlataqarsinnaanerinut tunngasut aalajangersarneqarput.
Maleruagassaq pingaarnerorpiartoq tassaavoq pineqartut Inatsisartuni siulittaasuunermik, Naalakkersuisuni siulittaasuunermik imaluunniit Naalakkersuisuni ilaasortaanermik nalaani sulianik allanik ingerlataqaqqusaanngitsut, tamatumani apeqqutaatinnagu suliaq pineqartoq akissarsiaqaataanersoq akissarsiaqaataannginnersorluunniit.
Suliaq taamaattoq ivertinneqarnerup nalaani ingerlanneqaruni taamaatinneqassaaq, aatsaallu tigummiinnarneqarsinnaalluni Qinersinerup Misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliaq tigummiinnarnissaanut akuersippat. Aammattaaq Inatsisartut siulittaasuata, Naalakkersuisut siulittaasuata Naalakkersuisunilu ilaasortat Inatsisartut siulittaasuattut, Naalakkersuisut siulittaasuattut imaluunniit Naalakkersuisuni ilaasortatut atuunnermik nalaani sulianik nutaanik ingerlatsinissartik kissaatigigunikku Qinersinerup Misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliamit akuerineqaqqaassapput.
§ 10-mut
Aalajangersakkami Inatsisartuni sinniisussatut, Inatsisartuni ilaasortaanermut, Naalakkersuisuni ilaasortaanermut Inatsi-sartunilu siulittaasuunermut atatillugu ilaasortaajunaarnersiaqartitsinissat aalajangersarneqarput.
Inatsisartuni ilaasortatut tunuartoq § 1, imm. 1 - 2 naapertorlugit qaammammusiami kingulliit annertoqataannik ilaasortaajunnaarnersiaqartinneqassaaq.
Inatsisartut siulittaasuattut, Naalakkersuisut siulittaasuattut Naalakkersuisunilu ilaasortatut tu-nuartut § 6, imm. 1 naapertorlugu aningaasarsiat annertoqataannik ilaasortaajunnaarnersiaqartinneqassapput. Inatsisartut siulittaasuat aamma Naalakkersuisut siulittaasuat § 6, imm. 2 malillugu tapisiat annertoqataannik aamma ilaasortaajunnaarnersiaqartinneqassapput.
Naalakkersuisuni ilaasortatut tunuartoq Inatsisartuni ilaasortaanngikkuni § 6, imm. 1 naapertorlugu Naalakkersuisuni ilaasortatut aningaasarsiat kiisalu § 6, imm. 3 naapertorlugu tapisiat annertoqataannik ilaasortaajunnaarnersiaqartinneqassaaq.
Ilaasortaajunnaarnersiat naatsorsorneqartassapput ukiut pineqartup katillugit ilaasortaaffigisimasaasa aallartinneri tamaasa qaammatip aappaata affaani (1 ½-imi) aningaasarsiassatut annertussusilerlugit.
Inatsisartuni sinniisussaq piffissami sivisussusissaa aalajangigaanngitsumi inatsisartuni ilaasortaq taarserlugu inissittoq ilaasortaajunnaarnersiaqartinneqassaaq. Taannali sinniisussanut siumut aalajangikkamik (piffissamullu sivikitsuinnarmut) piffissami Inatsisartuni inissittumut atuutinngilaq.
Inatsisartuni sinniisussanut ilaasortaajunnaarnersiat § 5, imm. 1, oqaaseqatigiit siulliit malillugit, sinniisussap aningaasarsiaanut ilaatillugit tunniunneqassapput. Ilaasortaajunnaarnersiat pineqartup ullunut atuuffiinut ullut arfineq pingasunngorneri tamaasa ullormut ataatsimut naatsorsuullugit tunniunneqassapput.
Piffissat ilaasortaajunnaarnersiaqartitsiffiit sivisussusissaat Inatsisartuni ilaasortaasimanermut Naalakkersuisunilu ilaasortaasimanermut immikkoortillugit naatsorsorneqartassapput, tamatumalu kingunerisinnaavaa ilaasortaaffigisimasat taakku arlaata sivisunerusumik ilaasortaajun-naarnersiaqaatiginera.
Piffissaq ilaasortaajunnaarnersiaqarfik tamatigut sivikinnerpaamik qaammatinik pingasunik sivisunerpaamillu qaammatinik aqqaneq marlunnik sivisussuseqartartussaavoq, t. i. pineqartoq ukiuni arfineq pingasuni taamatut atuussimagaangat ilaasortaajunnaarnersiai qaffasinnerpaaffissaminniittassasut. Inatsisartunili sinniisussanut piffissaq ilaasortaajunnaarnersiaqarfissaq minnerpaaffiligaanngilaq.
Piffissap ilaasortaajunnaarnersiaqartitsiffiusussap naatsorsornerani piffissap atuuffiup ataatsip marloriarlugu ilanngunneqarnissaa pinaveersimatinniarlugu ilaasortaajunnaarnersiaqartitsisoqareersillugu ilaasortaaffigisimasami pineqartumi piffissaq, qanoq sivisutigisumik ilaasortaasimaneq tunngavigalugu ilaasortaajunnaarnersiaqartitsinermik naatsorsuinermi tunngavigineqartoq, sivikillineqassaaq. Ilaasortaajunnaarnersiat annertunerpaaffissamittut annertussuseqarlutik tunniunneqarsimappata piffissaq qanoq sivisutigisumik ilaasortaasimaneq tunngavigalugu ilaasortaajunnaarnersiaqartitsinermik naatsorsuinermi tunngavigineqartoq aallartiffimmiitinneqalissaaq.
Inuk ilaasortaajunnaarnersiaqartoq piffissap ilaasortaajunnaarnersiaqarfimmi nalaani ilaasortaaffimmut ilaasortaajunnaarnersiaqarfimminut ivertinneqaqqippat ilaasortaajunnaarnersiaqartitaanera taamaatinneqassaaq aammalu qanoq sivisutigisumik atuussimaneq tunngavigalugu qanoq sivisutigisumik ilaasortaasimaneq tunngavigalugu ilaasortaajunnaarnersiaqartitsinissaq ukiut atuuffit ilaasortaajunnaarnersiaqaatigisat nalinginik sivikillineqassalluni. Aamma taamaappoq inuk, inatsisartuni sinniisussatut atuunnermut ilaasortaajunnaarnersianik tunniussivigineqartartoq, Inatsisartunut qinigaappat. Pineqartoq kingusinnerusukkut Inatsisartuni ilaasortaajunnaarpat inatsisartuni sinniisussatut piffissaq atuuffigisani tamaat aamma inatsisartuni ilaasortatut atuuffini (aggersarneqarfigisaq) tunngavigalugu ilaasortaajunnaarnersiutinik piginnaatitaavoq. Sivisunerpaamilli qaammatini 12-ini ilaasortaajunnaarnersiutinik tunniussisoqarsinnaavoq.
§ 11-mut
Inatsisartut siulittaasuat, Naalakkersuisut siulittaasuat, Naalakkersuisuni ilaasortaq Inatsisartuniluunniit ilaasortaq taamatut atuutsilluni toquppat aapparisaa qaammatini pingasuni aningaa-sarsiaqarsinnaatitaavoq.
Maleruagassaq taanna nutaajuvoq, tassami aningaasarsiaqartitsinermut inatsit atuuttoq naapertorlugu ilaasortaajunnaarnersiassaqartoqarsimagaangat aapparisaq qimataq taakkuninnga tamaallaat pissarsiassaqarsinnaatitaavoq.
Ilaasortaq toqunermi nalaani ilaasortaajunnaarnersiaqarsimappat aapparisaq piffissap ilaasortaajunnaarnersiaqarfissap sinnerani ilaasortaajunnaarnersiaqarsinnaatitaavoq. Ilaasortarli piffissami sivisunerusumi ilaasortaajunnaarnersiaqarsinnaatitaasimagaluarpalluunniit aapparisaq sivisunerpaamik qaammatini pingasuni ilaasortaajunnaarnersiaqarsinnaatitaavoq.
Ilaasortaq aapparisaminik qimataqanngippat imaluunniit aapparisaq qimataasoq ilaasortap toquneraniit qaammatit pingasut qaangiutinngitsut toquppat qitornaat 18-it inorlugit ukiullit, ilaasortamit angajoqqaatut oqartussaaffigineqarsimagunik, aningaasarsiaqarsinnaatitaalissapput ilaasortaajunnaarnersiaqarsinnaatitaalerlutilluunniit.
§ 12-imut
Landsrådimi, Inatsisartuni Naalakkersuisunilu siusinnerusukkut ilaasortaasimasut aningaasarsiaqartitaanermut inatsit ulloq 28. oktober 1993-imeersoq naapertorlugu soraarnerussutisiaqarsinnaatitaasut kikkuunerisa killingi aalajangersakkakkut aalajangersaavigineqarput.
§ 13 - 16-imi aningaasarsiaqartitaanermut inatsit atuuttoq malillugu soraarnerussutisiaqarnissamut piumasaqaatit, aningaasarsiaqartitaanermut inatsit nutaaq malillugu siusinnerusukkut ilaasortaasimasunut, inatsisilli atuuttuulerfiani Inatsisartuni imaluunniit Naalakkersuisuni ilaasortaanngitsunut, suli atuuttussat taaneqarput. Piumasaaatit taakku assingi inatsisip atortuulerfiani Inatsisartuni imaluunniit Naalakkersuisuni ilaasortat soraarnerussutisiaannut katersukkanut atuutissapput, tak. § 17, imm. 1.
§ 13-imut
Soraarnerussutisiaqarsinnaatitaanissamut tunngavissaatitaavoq pineqartup qinigaaffimmi ataa-tsimi arlalinniluunniit katillutik sivikinnerpaamik ukiumik ataatsimik sivisussusilinni Naalakkersuisuni Inatsisartuniluunniit ilaasortaasimanissaa aammalu 60-inik ukioqalereersimanissaa.
Aamma pineqartoq inatsit naapertorlugu aningaasarsiaqarpat ilaasortaajunnaarnersiaqarpal-luunniit soraarnerussutisiaqartitsisoqassanngilaq. Inuk inatsit naapertorlugu soraarnerussutisiaqartoq kingusinnerusukkut Inatsisartunut Naalakkersuisunulluunniit qinigaaguni piffissami aningaasarsiaqarfimmini ilaasortaajunnaarnersiaqarfimminiluunniit soraarnerussutisiaqassanngilaq.
§ 14-imut
Aalajangersakkami aalajangersarneqarpoq inuk ukiuni 20-ni Inatsisartuni ilaasortaasimappat soraarnerussutisiassai qaffasinnerpaaffissaminniilissasut. Allatut oqaatigalugu Inatsisartuni ilaasortat soraarnerussutisiassaasa naatsorsornerini trinit taamaalillutik 20-upput.
Inatsisartuni ilaasortaasimasut soraarnerussutisiaat tjenestemanditut atorfimmit akissaate-qarfimmi 31-mi skalatrin 44-miittumit soraarninngornermi soraarnerussutisiarineqarsinnaasut qaffasinnerpaaffiisut annertussuseqarput. Aningaasartuutinut matussutissatut tapisiat soraarnerussu-tisiaqaataasussaanngillat.
§ 15-imut
Aalajangersakkami aalajangersarneqarpoq inuk ukiuni 20-ni Inatsisartuni siulittaasuusimappat, Naalakkersuisuni siulittaasuusimappat Naalakkersuisunilu ilaasortaasimappat soraarne-russutisiassai qaffasinnerpaaffissaminniilissasut. Allatut oqaatigalugu Inatsisartut siulittaasu-ata, Naalakkersuisut siulittaasuata Naalakkersuisunilu ilaasortat soraarnerussutisiassaasa naatsorsornerini trinit taamaalillutik 20-iupput.
Inatsisartuni siulittaasuusimasup, Naalakkersuisuni siulittaasuusimasup Naalakkersuisunilu i-laasortaasimasut soraarnerussutisiaat tjenestemanditut atorfimmit akissaateqarfimmi 39-mi skalatrin 52-imiittumit soraarninngornermi soraarnerussutisiarineqarsinnaasut qaffasinner-paaffiisut annertussuseqarput.
Aningaasarsiaqartitsinermut inatsit atuuttoq naapertorlugu Inatsisartut siulittaasuat, Naalak-kersuisut siulittaasuat Naalakkersuisunilu ilaasortat nalinginnaasumik tapisianik, inunnut akissaateqarfiit 35-at tassanngaluunniit qaffasinnerusoq naapertorlugu akissaasersorneqartunut allanut tunniunneqartartunik, pisartagaqartinneqanngillat. Taamaammat tamatuma kingunerisaanik nalinginnaasumik tapisiat soraarnerussutisiaqaataanngillat.
Inatsisartut Siulittaasuannut, Naalakkersuisut Siulittaasuannut Naalakkersuisunilu ilaasortanut soraarnerussutisiatut tunniunneqartartut immikkut isigalugit qaffaavigineqarnissaat siunnersuutikkut matumuuna anguniarneqanngimmat, § 15-imi erseqqisaanissaq pisariaqarpoq; tassalu nalinginnaasumik tapisiat, inunnut akissaatit inissisimaffianni 35-imiittunut, taannaluunniit qaangerlugu inissisimasunut tunniunneqartaraluartut, tunniunneqartassanngitsut.
§ 16-imut
Aapparisaq qitornallu maleruagassat tjenestemandinut atuuttut naapertorlugit soraarnerus-sutisiaqartinneqassapput.
Soraarnerussutisiat nalikinneruleriartornissaat pinaveersimatinniarlugu §-it 14, 15 aamma 16 naapertorlugit soraarnerussutisiat maleruagassat tjenestemandinut atuuttut naapertorlugit iluarsiivigineqartassapput.
Tjenestemandit akissaateqarfinni pineqartuni soraarnerussutisiaasa iluarsiissusertarnerisut ilu-arsiissusiisoqartassaaq.
§ 17-imut
Siunnersuummi § 21 malillugu Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat pillugu inatsit maanna atuuttoq tamakkerluni atorunnaarsinneqarpoq. Aningaasarsiaqartitaaneq pillugu inatsit malillugu soraarnerussutisiat qaffasinnerpaaffeqarnerat atorunnaartussaammat pisortanilu allamik atorfeqarnermit aningaasarsianik, akissarsianik imaluunniit soraarnerussutisianik ilanngaasarneq pisariinnerulersinneqassammat, ikaarsaarnermi maleruagassatigut qulakkeerneqassaaq maleruagassat oqinnerusut taakku Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortaasimallutik tunuareersimasunut atuutissangitsut.
Soraarnerussutisiassanik ilanngaasarnermut maleruagassat pisariinnerusut Inatsisartuni imaluunniit Naalerkersuisuni inatsisip atuutilerfiani ilaasortaasunut tamanut atuutissapput.
Maleruagassat pisariinnerusut aamma inatsisip atuutilernerata kingorna Inatsisartuni imaluunniit Naalakkersuisuni ilaasortanngortunut atuutissaaq, apeqqutaatinnagu Inatsisartut inatsisaata atuutilinnginnerani Inatsisartuni Naalakkersuisuniluunniit ilaasortaasimaneq.
§ 18-imut
Aalajangersakkami pineqarput Inatsisartuni ilaasortaanngitsut ataatsimiititaliani, nævnini sin-niisuutitaqarfinnilu Namminersornerullutik Oqartussat sinnerlugit qinigaaffimmik ingerlataqartut aningaasarsiaat tapisiaallu.
Piaarinaatsoornerunngilaq tamanut atuuttussiamik oqaasertaliineq. Soorlu inatsit naapertorlugu Inatsisartunit Naalakkersuisuinilluunniit pilersitamik ataatsimiititaliaqarsinnaavoq, aammali ataatsimiititaliaq pineqartoq allaffeqarfikkoortumik pilersinneqarsimasinnaavoq. Kikkorliit ilaasortamik toqqaasimanerat aalajangiisuunngilaq. Aalajangiisuusoq tassaavoq Nammi-nersornerullutik Oqartussat sinnerlugit sinniisuutitaaneq. Tunngavissaatinneqarsinnaavoq / aalajangerneqarsinnaavoq (assersuutigalugu inatsisit naapertorlugit) pineqartut tassaassasut soqutigisat tunngavigalugit nævnini siunnersuisoqatigiinnilu sinniisuutitat. Ilaasortat ataasi-akkaat immikkut soqutigisanik isumagisaqarnitik pissutigalugit Namminersornerullutik Oqar-tussat sinnerlugit sinniisuutitaanngitsutut isigineqarnissaat tamatuma kingunerissanngilaa, tassami Namminersornerullutik Oqartussat namminneerpiarlutik soqutigisat taamatut oqimaa-qatigiissaarnissaat kissaatigisimassavaat aammalu suliassat Namminersornerullutik Oqartussat sinnerlugit isumannaajarneqartarlutik.
Aalajangersimasumik toqqammaveqartumik naliliinikkut aalajangerneqassaaq ullut qassit qi-nigaaffiup isumagineqarneranut atugassatut isigineqarnersut. Taamaalilluni siunnersuisoqatigiinni nævninilu qinigaanermik isumaginninnermi ullut ataatsimiiffiit saniatigut piareersaanerit piffissarlu angalanermut atorneqartoq ilaatinneqassapput.
Aningaasarsiaqartitsinermut inatsit atuuttoq assigalugu nævnini siunnersuisoqatigiinnilu il.il. ilaasortat ullormusiaqartitaasassapput.
Aningaasarsiaqartitsinermut inatsit atuuttoq naapertorlugu immikkut annertuumik suliassa-qarfigisanik siulittaasuuffeqartut immikkut aningaasarsiaqartitaasinnaanerat Aningaasaqar-nermut Ataatsimiititaliamit akuersissutigineqaqqaartartussaavoq. Naatsorsuutigineqarmat na-linginnaasumik aningaasaliissutit iluini taamatut aningaasarsiaqartitsisoqartassasoq siunner-suutigineqarpoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap taamatut aningaasarsiaqartitsinissat akuersissutigeqqaartariaarutissagai.
§ 19-imut
Siunnersuutigineqarpoq Inatsisartut Siulittaasoqarfiat Naalakkersuisut isumaqatiginiareerne-risigut Inatsisartut inatsisaat naapertorlugu maleruagassanik erseqqinnerusunik aalajanger-saanissaminut piginnaatinneqassasoq.
Siulittaasoqarfiup angalasarnernut maleruagassanik piaarnerpaamik aalajangersaanissani pilersaarutigaa, aammali aningaasartuutit uppernarsarlugit atsiortarnissat il. il. pillugit maleruagassanik aalajangersaasoqarsinnaavoq. Aamma aalajangersagaq una Inatsisartuni ilaasortat Naalakkersuisunilu ilaasortat soraarnerussutisiaqalernissamut aningaasaateqarfimmut soraar-nerussutisiassaannut tunngatillugu akilersiuisarnermut maleruagassanik aalajangersaanissamut periarfissiivoq.
§ 20-mut
Inatsisartuni ilaasortat § 1, imm. 2 tunngavigalugu pisussaatitaapput pisortani suliffeqar-nerminnut qinigaaffeqarnerminnulluunniit aningaasarsiaminnut tunngassuteqartut Inatsi-sartuni ilaasortanngornerminniit ullut 30-t qaangiutsinnagit aamma aningaasaqarnerminnut allannguuteqartoqarsimappat kingusinnerpaamik ullut 30-t qaangiutsinnagit nalunaaruteqar-tassallutik. Tamanna unioqqutinneqarpat Kalaallit Nunaanni pinerluttulerinermik inatsit tunngavigalugu pineqaatissiisoqarsinnaavoq.
§ 21-mut
Siunnersuutigineqarpoq Inatsisartut inatsisaat ulloq 1. januar 2004 atuutilissasoq. Aningaasarsiaqartitaanermut inatsit atuuttoq tamakkerlugu atorunnaarsinneqassaaq.