Nalinginnaasumik nassuiaatit
1. Inatsisissatut siunnersuutip tunuliaqutaa
31. marts 1991 tikillugu Kalaallit Nunaanni tjenestemandinik atorfinitsitsisarnermut inatsisartut inatsisaat nr. 9, 25. oktober 1979-imeersoq atuuppoq. Inatsit Kalaallit Nunaanni naalagaaffimmi tjenestemandit pillugit taamanikkut inatsimmut atuuttumut ilanngussaalluni inatsisaavoq. Inatsit maannakkut atuuttoq, inatsisartut inatsisaat nr. 5, 14. maj 1990-imeersoq, taamaalilluni Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandit pillugit siulliulluni immikkuullarilluni inatsisaavoq.
Ukiut ingerlanerini inatsit taanna inatsisinut allanut naleqqussarniarlugu allanngortinneqartarsimavoq. Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit inatsisartut inatsisaata akuerineqarnerata nassatarisaanik Inatsisartut suliffeqarfiini tjenestemandinut tjenestemandit pillugit inatsisartut inatsisaat 1998-imi suliarineqarpoq. Taakku tamatumunnga peqatigitillugu inatsimmik allanngortitsisoqarneratigut inatsisartut inatsisaannut nr. 5, 14. maj 1990-imeersumut ilaajunnaarsinneqarput. Missinngersuutit pillugit inatsisip akuerineqarnerata kingunerisaanik 2000-imi Namminersornerullutik Oqartussani tjenestemanditut atorfiit amerlassusissaat pillugit aalajangersakkat allanngortinneqarput, tamannalu siusinnerusukkutut Inatsisartut Aningaasanut Inatsisaatigut pisarsimagaluartoq massakkut atorfiit qassiussusissaannik najoqqutassiaq aqqutigalugu pisalerpoq. Allannguutit taakku nassataraat inatsimmik atuisut inatsisini assigiinngitsuni Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandit inatsisitigut inissisimanerat pillugu paasissutissarsiniartariaqartalernerat, tamannalu pissusissamisuunngitsutut isigineqarpoq.
Tamakku saniatigut ukiut 12-it ingerlaneranni inatsisip atuunnerani periaaseq aalajangersimasoq pileriartorsimavoq, taassumalu inatsimmi toqqaannartumik allassimanissaa inatsisiliortut pisariaqartutut isigimavaat. Aammattaaq inatsisip atorneqarnerani paasineqarpoq, pingaartumik kapitali 5 eqqarsaatigalugu, aalajangersakkat ilaat erseqqarluttuusut. Taamaattumik pingaartumik kapitalimi tassani oqaasertaliussat allanngortinneqarsimapput, aalajangersakkat imarisaasa allanngortinneqarnissaat siunertarinngikkaluarlugu. Taamaattorli pisut ilaanni allanngortitsisoqarsinnaasarsimanngilaq, tassami tjenestemandeqarnermik ingerlatsinermi oqariaatsit ilaat ima ikkusimatigilersimapput, oqariaatsit taakku oqaatsit ineriartornerannut naleqqussarneqarsinnaasimanatik.
Aammattaaq aalajangersakkanut ajornakusoornerusunut atatillugu sukumiinerusumik nassuiaasiornissaq pisariaqartinneqartoq paasinarsisimavoq. Aalajangersakkat ajornannginnerusut eqqarsaatigalugit nassuiaatit malittarisassatut pingaarnertut naatsukullaasarput, inatsisimmi kisimiilluni saqqumisinnaanissaat siunertarineqarmat, nassuiaatillu atunngikkaluarlugit paasineqarsinnaasussaalluni.
Eqqikkaalluni oqaatigineqarsinnaavoq inatsimmi nutaami matumani siunertaasoq tassaammat inatsisip oqaasertaasa ataatsimut isigalugit paasiuminarnerunissaat, inatsisip oqaasertaani nassuiaatinilu, atuaruminarnerullutik periaatsimullu ineriartortinneqarsimasumut naleqqussagaallutik.
2. Inatsisissatut siunnersuutip imai
Qulaani allaaserineqartutut inatsisip imarisamigut allannguutaasa ilarpaalui periaatsimik pisariillisaanissamik periaatsillu inatsimmi allassimalernissaanik pisariaqartitsinermik pissuteqarput.
Pisariillisaatitut taaneqarsinnaapput aalajangersakkani tamani periarfissaqarfiatigut allanneqartarsimammat atorfinitsitsinermi oqartussaasut, tassalu kommuni imaluunniit Namminersornerullutik Oqartussat, tassaasut suliani ataasiakkaani aalajangiisartut.
Kapitali 5-imi suliunnaarsitsigallartarneq naalasseriilliornerlu pissutigalugu suliassanngortitsisarneq pillugu oqaasertaliussat ilarpaaluisa paasiuminarnerulersillugit allanngortinneqarnerat eqqaassanngikkaanni pisariillisaataasutut assersuutigalugu oqaatigineqarsinnaavoq atorfinitsitsinermi oqartussaasut ataasiakkaat tassaammata naalasseriilliornerit pillugit sulianik Kalaallit Nunaanni eqqartuussisuunermut nassiussisartut, siusinnerusukkut Naalakkersuisut aqqutigalugit nassiussisarnermut taarsiullugu.
Inatsisartut inatsisaata nr. 5, 14. maj 1990-imeersup akuersissutigineqarneraniilli naatsorsuutigineqarsimavoq Namminersornerullutik Oqartussani imaluunniit Kalaallit Nunaanni kommunimi tjenestemanditut atorfinitsinneqassagaanni danskisut innuttaassuseqartoqassasoq, tak. Tunngaviusumik Inatsimmi § 27. Tjenestemandit pillugit danskit inatsisaanni aamma naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandii pillugit inatsimmi aalajangersagaqarpoq inunnik danskisut innuttaassuseqanngitsunut tjenestemandinut atugassarititaasut soraarnerussutisiaqarnissamullu pisinnaatitaaffeqalersitsisut assinginik atugassaqartitsilluni atorfinitsitsinissamik neqerooruteqarnissamut ammaassisunik. Kalaallit Nunaanni tjenestemandit pillugit inatsimmi aalajangersakkamik taamaattumik ilanngussinissamut periarfissaqarneranik Namminersornerullutik Oqartussat apeqquteqaateqarmata Aningaasaqarnermut Ministereqarfik oqarsimavoq isumaqartoqartoq Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussani imaluunniit Kalaallit Nunaanni kommunini atorfinitsitsinissami danskisut innuttaassuseqarneq piumasaqaataanngitsoq. Inatsisartut inatsisaat nr. 9, 25. oktober 1979-imeersoq, 1. april 1991 sioqqullugu atuuttoq naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandii pillugit inatsimmut ikaarsaariaatitut inatsisaammat, tassungalu atatillugu tunaartarisassalianit ersermat tjenestemandip danskisut innuttaassuseqarnissaa piumasaqataasoq, Aningaasaqarnermut Ministereqarfiup oqaaseqaataa imatut paasisariaqarpoq, piumasaqaat taanna 1. april 1991-ip kingorna atuuttuusimanngitsoq. Taamaattorli taamatut paasinninneq inatsisartut inatsisaattut siunnersuutip matuma piareersarlugu suliarineqarneranut aatsaat atatillugu Namminersornerullutik Oqartussanit ilisimaneqalersimavoq.
§ 7-imi tjenestemanditut atorfinnut qinnuteqaateqartut pillugit paasissutissanik tamanut saqqummiussisarneq pillugu aalajangersakkat pisariillisarneqarsimallutillu nutarterneqarsimapput, tjenestemandillu atorfimmut allamut qinnuteqarneranut atatillugu manna tikillugu sulisitsisuusimasumit oqaaseqaateqartoqartarnera pillugu aalaajangersakkat § 10-mi sakkukillineqarsimapput, taamatuttaarlu § 10-mut atatillugu ilagiinni tjenestemandit pillugit immikkut aalajangersagaq inatsimmi atuuttumi § 45-miittoq atorunnaarsinneqarluni.
Inatsisartut inatsisaatigut matumuuna inatsimmi manna tikillugu atuuttumi § 40 atorunnaarsinneqarpoq, tassanilu aalajangersarneqarpoq tjenestemandit ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfinitsitsitat qinnuteqaqqaarnatik aatsaat soraarsinneqarsinnaasut soraarsitsinissaq peqqiilliuuteqarnermik pissuteqarpat imaluunniit pissutsit pinerluttulerinermik inatsit malillugu iliuuseqarfigineqarsinnaasut pissutigalugit, atorfimmik unioqqutitsinerit paarsinnginnerilluunniit pissutigalugit atorfimmiiginnarnissamut naleqqukkunnaarnermik pissuteqartumik. Tassa tjenestemandit ukiuni killilini sivisussusilimmik atorfinitsitaasut atorfimmut atatillugu naalasseriilliornerit pissutigalugit soraarsinneqarsinnaasarsimanngillat, assersuutigalugu suleqatiginniarnikkut ajornartorsiutit pissutsilluunniit allat sulifimmik unioqqutitsinermik kinguneqartut pissutigalugit. Oqaatigineqarsinnaavoq danskit tjenestemandit pillugit inatsisaanni aamma naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandii pillugit inatsimmi aalajangersagaq taamaattoq atorunnaarsinneqarsimammat. Paragraffip taassuma atorunnaarsinneqarnerata kingunerisaanik tjenestemandit ukiuni killilinnik sivisussusilimmi atorfinitsitaasut tjenestemandit allat soraarsinneqartarnerat pillugu malittarisassani pineqartunut massakkut ilaatinneqalerput. Atorfeqartitaanerup ukiut killilimmik sivisussusillit naaneranni aamma atorunnaartarnera erseqqissarniarlugu aalajangersakkat nutaat § 30, imm. 2-mi aamma § 33, imm. 3-mi ilanngunneqarsimapput.
Inatsisartut inatsisaatigut matumuuna inatsimmi manna tikillugu atuuttumi § 48 atorunnaarsinneqarpoq, tassanilu palasit naalasseriilliorneq pissutigalugu suliassanngortinneqartut ilagiinni sulisut eqqartuussiviannut (Provsteretten) aalajangiiffigisassanngorlugit innersuunneqarsinnaapput. Atorunnaarsitsineq inatsisip 1990-imeersup atulersinneqarneranilli palasit Kalaallit Nunaanni atorfeqartitaasut pillugit ilagiit eqqartuussiviannik pilersitsisoqarsimannginnera ilaatigut tunngavilersuutigineqarpoq, Eqqartuussivik taamaattoq pilersinneqassaguni tjenestemandit pillugit eqqartuussiviup pilersinneqarneratulli naalagaaffiup inatsisaatigut pilersinneqartussaassagaluarpoq. Kalaallit Nunaanni ilagiit eqqartuussiviannik pilersitsineq Ilageeqarnermut Ministereqarfimmit aamma Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Pisortaqarfimmit pisariaqanngitsutut isigineqarsimavoq. Palasit naalasseriilliorneq pissutigalugu suliassanngortinneqartut tjenestemandit allat pineqartarnerannut malittarisassat assingi malillugit suliarineqartartussaasimapput.
Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit pillugit Kapitali 13-imi aalajangersakkat Kalaallit Nunaanni Kommuneqarfiit Kattuffiata ilaasortat kattuffiup ilaasortaatitarisaasa toqqarneqartarnerat eqqarsaatigalugu kissaatigisai malillugit allanngortinneqarput taamatuttaaq ulluinnarni ingerlatsisut pilersinneqarnissaat pillugu aalajangersakkanik ilanngussisoqarluni. Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit suleriaasissaminni ulluinnarni ingerlatsisut pillugit aalajangersaasimapput, matumuuna inatsimmut ilanngunneqartunik.
Inatsisartut inatsisaatigut matumuuna inatsimmi atuuttumi § 58 atorunnaarsinneqarpoq, tassuuna periarfissiisoqarmat tjenestemandi pissutsit immikkut illuinnartillugit pissutsillu nukinginnarluinnartillugit qularnaveeqqusiinertaqanngitsumik akissarsiassaminik siumoorsinnaassasoq, tassa imaappoq tjenestemandit ataasiakkaat kommunip nunalluunniit karsianit taasigassarsisinnaapput taamaaliorneq qularnaveeqqusiiffiginagu. Inatsisip iluarsaateqqinnerani paasineqarsimavoq aalajangersagaq kommunini atorneqartanngitsoq, Namminersornerullutik Oqartussanilu annikitsuinnarmik atorneqartarluni. Ullutsinni aningaasarsianut naleqqiullugu nalunaarut atuuttoq naapertorlugu taarsigassarsiaritinneqarsinnaasut annikitsuinnaapput, taarsigassarsisitsinermi akilersuutinillu akilersuisitsinermi allaffissornermik kingunerisaasartunut nallersuunneqarsinnaanngitsumik. Tamakku saniatigut pissusissamisoortuutinneqanngilaq ullutsinnullu naleqqunnani tjenestemandit qulanaveeqqusiisoqartinnagu sulisitsisumit taarsigassarsisinnaatitaanissaat, periarfissaq taanna sulisunut allanut atuutinngimmat.
Allannguutit sinneri teknikkimut tunngasuinnaapput, assersuutigalugu inatsisit allat allannguutaannik pissuteqartut.
3. Soraarsitsisarneq
Tjenestemandit pillugit inatsiseqartitsinermi soraarsitseriaatsit marluusut immikkoortikkuminaassinnaapput - naalasseriilliorneq tunngavigalugu soraarsitsineq aamma naliliineq tunngavigalugu soraarsitsineq.
Tjenestemandit inatsimmi kapitali 6 tunngavigalugu soraarsinneqartarput.
Naliliineq tunngavigalugu soraarsitsineqIngerlatsivik atorfeqartitaminik qinnuteqaataanngitsumik naliliineq malillugu soraarsitsinissamut nalinginnaasumik periarfissaqarpoq, aamma naliliineq tunngavigalugu soraarsitsinermik taaneqartartumik. Inatsimmi matumani tjenestemandimik naliliineq malillugu soraarsitsinissamut tunngavissaq § 30-mi oqaaseqaatigiinni siullerniippoq. Aalajangersagaq taanna tjenestemandit pillugit eqqartuussivimmi naliliineq malillugu ukiorpassuarni periaasiusumik tunngaveqarpoq. Pissutsit suut pissutigalugit soraarsitsisoqarsinnaanera pillugu malittarisassanik erseqqinnerusunik inatsimmi matumani aalajangersaasoqarsimanngilaq. Ingerlatsinermi oqartussaasup soraarsitsisarneri aqutsinikkut allaffissornermik ingerlatsinermi inatsisini nalinginnaasumik tunngaviit ataanniipput, matumani oqimaaqatigiinneqarnermik tunngaveqarnissamik piumasaqaat aamma ingerlatsiviup suliamut tunngasuinnarnik isigininniannginnissaanik tunngaveqarnissamik piumasaqaatit ilanngullugit eqqarsaatigalugit.
Pissutsit atorfinitsitsinermi pingaartillugit isiginiarneqarsinnaasut aamma soraarsitsinermi inatsisinik unioqqutitsinani pingaartillugit isiginiarneqarsinnaasussaapput. Tamatumani assersuutigalugu atuupput naleqquttuunissamik nalinginnaasunik piumasaqaat, atorfeqartitaasup peqqissutsimigut atugai, kisianni aamma pissutsit peqqissutsimuinnaanngitsoq tunngasut pissutigalugit naleqqutinngissuseq inatsisinik unioqqutitsinani pingaartillugit isiginiarneqarsinnaasussaapput. Tamakku tassaasinnaapput suleqatiginnissinnaassuseqannginneq, napparsimalluni sulinngitsuukulavallaarneq atorfimmilluunniit atorunnaarsitsineq.
Uppernarsarneqarsinnaassappat tjenestemandi suleqatigiinnissamut piumassuseqannginnerminik takutitsisoq, tamanna sulinermik sumiginnaaneruvoq suliarlu naalasseriilliorneq tunngavigalugu soraarsitsisarneq pillugu malittarisassat malillugit suliarineqassaaq.
Pissutsit malittarisassatut pingaarnertut inatsisinik unioqqutitsinani pingaartillugit isiginiarneqarsinnaanngitsut tassaapput atorfeqartitaasup suiaassusia, amimigut qalipaataa, upperisaa, kinguaassiuutitigut sumut sammisuunera, partiimut sumut attuumassuteqarnera imaluunniit oqaaserisimasai, assersuutigalugu atorfeqartitaasup inuttut nammineerluni kiffaanngissuseqarluni oqalussinnaatitaanermini sinaakkutassarititaasut iluanni saqqummiussimasai.
Soraarsitsiniarnermut atatillugu naliliinermi killilersuutit pingaarnersaat tassaapput naligiimmik pinninnissamik tunngavik, oqimaaqatigiinneqarnisamik tunngavik, "ileqquliutiinnakkat malillugit naliliineq", kiisalu naliliineq tunngavigalugu oqimaalutaanermi pissutsit inatsisinik unioqqutitsinani isiginiarneqarsinnaanngitsut pingaartillugit isiginiarneqannginnissaat, sulianik ingerlatsisarneq pillugu inatsit pillugit immikkoortumi nassuiaatit takukkit.
Soraarsitsineq pillugu aalajangiinermi piumasaqaataavoq tamanna inatsiseqartitsinermi killissarititaasut iluanni pissutsit inatsisinik unioqqutitsinani isiginiagassat arlallippassuit oqimaalutarneqarnerat tunngavigalugu pissasoq, ingerlatsivillu pissutsit naliliilluni oqimaalutaanermi ilanngutissallugit pissutissaqartut tamaasa ilanngutissallugit pisussaaffeqartoq.
Aalajangersakkami tassani tjenestemandit ukiuni killilinni sivisussusilimmik atornitsitaasut aamma ilaatinneqarput. Tamanna § 40-p atuuttup atorunnaarsinneqarnerata nassataraa. Aalajangersakkap taassuma atorunnaarsinneqarnerata kingorna soaarsitsisarnermi malittarisassat nalinginnaasut tjenestemandinut ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfinitsitaasunut aamma atuutilerput.
Naalasseriilliorneq tunngavigalugu soraarsitsinerup kingunerissavaa tjenestemandip piffissamit soraarsitsiviusumiit soraarnerussutisisqartitaasinnaanera, tassa tjenestemandit soraarnerussutisiaqartitaanerat pillugu inatsimmi nammineerluni soraarnerussutisiassat akiliutigineqarnissaannut piumasaqaataasut naammassineqarsimappata.
Naalasseriilliorneq tunngavigalugu soraarsitsineqPisussaaffiit isumagisassat sumiginnarneqarneranni tjenestemandit pillaatisisinnaapput aamma/imaluunniit suliamut atatillugu akisussaatinneqarsinnaapput, tamannalu atorfeqartitaanikkut kinguneqarsinnaavoq, naalasseriilliorneq pissutigalugu soraarsitaanermik. Pisuni ataasiakkaani naalasseriilliorneq pissutigalugu malersuisarneq pillugu malittarisassat inatsimmi kapitali 5-mi aalajangersarneqarsimapput.
Naalasseriilliorneq pissutigalugu pineqaatissiinerit suliamik unioqqutitsinerni atorneqarsinnaasut tassaapput: Mianersoqqusineq assuarlernerluunniit, akiliisitsineq, taamaattorli qaammatip affaani akissarsianit amerlanerusinnaanngitsunik, suliamut allamut, suliffimmut allamut atorfimmulluunniit allamut nuutsitsineq, atorfimmi appartitsineq soraarsitsinerluunniit, tak. § 27, imm.1.
Tamatuma saniatigut § 20, imm. 1 tjenestemandip suliunnaarsikkallarnissaanut imaluunniit suliamut allamut nuutsikkallarnissaanut inatsisitigut tunngavissaavoq. Taakku iliuusaapput utaqqiisaagallartumik akuliunnertut taaneqartut. Tjenestemandi naalasseriilliorneq tunngavigalugu pineqaatissinneqassappat taassuma sulinermini unioqqutitsisimanissaa piumasaqaataavoq, tak. § 27. Tassa imaappoq kinaassusersiunngitsumik isiginninnermi suliamik unioqqutitsisoqarsimassasoq, unioqqutitsinerlu taanna tjenestemandimut tutsinneqarsinnaasuussaaq (piaaralunneernertut mianersuaalliornertulluunniit). Tungaviit marluk taakku eqqortinneqarsimanngippata naalasseriilliorneq tunngavigalugu pineqaatissiisoqarsinnaanngilaq. Suliamik unioqqutitsinermi qitiusoq tassaavoq pisussaaffimmut assortuuttumik iliuuseqarneq, pisussaaffimmillu sumiginnaaneq tassaasinnaalluni suliamut atatillugu iliuuseqartussaatitaaneq aamma iliuuseqarnaveersaartussaatitaaneq (taakku imarisaat erseqqissumik aalajangersarneqarsinnaappata) eqqarsaatigalugit inatsisitigut malittarisassanik erseqqissunik aamma inatsisitigut malittarisassanik allassimanngitsunik sumiginnaanikkut saneqqutsineq,
Ingerlatsiveqarfiup suliamik unioqqutitsinermut pineqaatissiissutitut tjenestemandip ileqquusutut mianersoqquneqaqqaarnani soraarsinneqarnissaa kissaatigippagu tjenestemandip suliami unioqqutitsinerup, pinerluttulerinermi inatsit tunngavigalugu pineqaatissiinermik kunguneqarsinnaasumik sulinermi naalasseriinnermik eqqortitsinnginnermillu kingunerisaanik "atorfimmiiginninnarnissaminut naleqqutinngitsutut" isigineqarnissaa aamma piumasaqaataavoq, tak. § 30, imm. 1 uniffiit aappaat.
Piumasaqaatit eqqortinneqarpata ingerlatsiviup naalasseriilliorneq tunngavigalugu pineqaatissiineq atorusunnerlugu nammineq aalajangersinnaavaa, taamaaliortoqassappallu naalasseriilliorneq tunngavigalugu pineqaatissiissut suna atorneqassanersoq aamma nammineq aalajangersinnaallugu. Taamaattorli eqqaamaneqassaaq ingerlatsinermik inatsiseqartitsinermi tunngaviit malinneqassammata, matumani oqimaaqatigiittoqarnissamik tunngavik ilanngullugu eqqarsaatigalugu, kiisalu pineqaatissiissutigineqartussamik toqqaanermi pissutsit inatsisinik unioqqutitsinani isiginiarneqarsinnaanngitsut ilanngunneqassanngimmata.
Naalasseriilliorneq tunngavigalugu pineqaatissiinnginnermi suliamut atatillugu killisiuisoqareersimassaaq. Tamaattorli tamanna attuutinngilaq, tjenetstemandi tamakkiisumik nassuersimappat, tak. § 27, imm. 2, imaluunniit naalasseriilliorneq tunngavigalugu § 27, imm. 3-mi pineqaatissiissutit sakkukinnerit ilaat pineqarpat imaluunniit pisoq eqqartuussinikkut inaarsarneqarsimappat, tak. § 27, imm. 4.
Inatsiseqartitsinermi periaatsinik sangutitsisoqannginnissaa tamatumani pineqarpoq. Taamaalioqqusinnginnerup kinguerissavaa ingerlatsiviup naalasseriilliorneq tunngavigalugu soraarsitsineq imaluunniit atorfimmut allamut nuutsitsineq annertunerpaaffimmigut suliami illuatungiusup isumaanik tusarniaanissamik piumasaqaateqarfiusoq toqqassanngikkaa, taamaaliornikkut periaaseq eqqartuussivikkoortitsinermut assingusoq pisariusorlu, naalasseriilliorneq tunngavigalugu soraarsitsinernut aamma atorfimmut allanut nuutsitsinernut attuumassuteqartoq pinngitsoorniaannarlugu.
Suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsitTjenestemandinik soraarsitsinermi tjenestemandit pillugit inatsimmi malittarisassat kisimik malinneqartussaannginnerat, aammali suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi malittarisassat aalajangersimasut inatsiseqartitsinermilu nalinginnaasumik tunngaviusut malinneqartussaanerat ingerlatsivimmit eqqumaffigineqassaaq, taamaaliornikkut torersumik eqqortumillu aalajangiisoqartarsinnaaqqullugu. Malittarisassat malinneqanngippata soraarsitsinerup atuusinnaassuseqannginneranik aalajangiineq kingunerlussinnaasoq tamatuma nassatarisinnaavaa.
Tamakku saniatigut tatigisaallutik sinniisut ilisimatinneqartarnissaat tusarniarneqartarnissaallu pillugit immikkut ittunik isumaqatigiissuteqartoqarsimasinnaavoq ingerlatsiviup malittariaqagaanik.
Suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi malittarisassat pingaarnerpaat malinneqartussat tassaapput suliami illuatungiusup isumaanik tusarniaasarneq pillugu malittarisassat aamma tunngavilersuineq pillugu malittarisassat. Suliami illuatungiusup isumaanik tusarniaasarneq pillugu malittarisassat suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi §§-ni 19-imiipput 20-miillutillu. Suliami illuatungiusup isumaanik tusarniaasarneq pillugu malittarisassat tjenestemandit pillugit inatsimmi tusarniaasarneq pillugu malittarisassat saniatigut atuupput. Inatsisitigut taakkunatigut suliami aalajangiisoqannginnerani suliami illuatungiusup oqartussaasut aalajangiinerminni tunngavigisaannik ilisimaqalernissaminnut taakkulu pillugit oqaaseqaateqarnissaminnut periarfissaqartinneqarnissaa qulakkiissavaat. Suliami illuatungiusup isumaanik tusarniaasoqartassaaq suliami illuatungiusoq suliami pisimasuiit pillugit paasissutissanik aalajangersimasunik oqartussaasup pigisaqarneranik ilisimaqannginnissaa naatsorsuutigineqarpat. Tamannali taamaallaat atuuppoq paasissutissat taakku pineqartumut ajoqutaasussaappata, suliallu qanoq aalajangiivigineqarnissaanut annertuumik pingaaruteqarpata. Taamaattorli paasissutissap suliami tunngaviusunut ilaanera illuatungiusup ilisimanngikkaa oqartussaasup aallaavigisariaqarpaa, allamik erseqqissumik taasaqartoqarsimanngippat.
Ombudsmandip periaasiani aalajangersimasumik ilimagineqarpoq suliat aalajangersimasut ilaanni inatsisini allassimanngitsumik tunngavik atuuttuusartoq - tassalu tuarniaanissamut annertusisamik pisussaaffeqarneq. Suliat tassani eqqarsaatigineqartut tassaapput naalasseriilliorneq tunngavigalugu qinnuteqataanngitsumik soraarsitsinerit, peersitsinerit naalasseriilliornerlu tunngavigalugu pineqaatissiinerit, soorlu mianersoqqusinerit pillugit suliat, kiisalu suliat suleqatigiinnnikkut ajortorsiuteqarfiusut, naleqqutinngissuseq il. il. soraarsitsinermut tunngavilersuutitut atorneqarfii. Suliami pisimasuiit kisiisa tusarniaassutiginagit, aammali suliap inatsisitigut apeqqutitaani uppernarsaasersuinermut tunngasut pillugit oqartussaasup nammineq naliliinerata tusarniaassutigineqarnissaa annertusisamik tusarniaanissamut pisussaaffeqarnerup nassataraa.
Tunngavilersuineq pillugu malittarisassat suliassat suliarineqatarnerat pillugu inatsimmi § 22-miipput. Aalajangiineq allakkatigoortumik nalunaarutigineqartoq tunngavilersuummik ilaqartinneqassaaq, pineqartumut tapersiisuulluinnanngikkuni. Tunngavilersuut aalajangiinerup sooq taamatorpiaq imaqarneranut nassuiaatitut isikkoqassaaq. Inatsisini malittarisassanut tunngavineqartunut innersuussut, suliap ingerlasimaneranik nassuiaat, naliliinikkut aalajangiinerni pissutsit pingaartillugit isiginiarneqartut pillugit nassuiaat kiisalu illuatungiusup isummaminik saqqummiussineranut isummerneq nassuiaatip imarissavai, tak. suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 24.
Inatsiseqartitsinermi tunngaviusut nalinginnaat, matumani malugeqqullugit oqaatineqartussat tassaapput pisortat suliap paasissutissartalersornissaanut pisussaaffeqarnerat, naligiissitsinissamik tunngaviusoq kiisalu oqimaaqatigiineqarnissamik tunngaviusoq.
Paasissutissartalersuinissaq imaappoq suliap naammattumik paasissutissartalersorneqarsimanissaa pisortat akisussaaffigigaat. Aalajangiinerup inatsisinik unioqqutitsisuunnginneranut eqqortuuneranullu suliap naammattumik paasissutissartalersorneqarsimanera pingaarutilerujussuuvoq. Suliaq naammattumik paassissutissartalersorneqarsimanngippat tassani aalajangiineq atuussinnaassuseqanngitsutut tunuartinneqarsinnaavoq.
Naligiitsitsinissamik tunngaviusoq innuttaasut toqqaannartumik toqqaannanngikkaluartumilluunniit assigiinngitsumik pineqannginnissaannut tunngassuuvoq, aamma atorfeqartitaasunik soraarsitsineq pineqartillugu.
Oqimaaqatigiinneqarnissamik tunngaviusup nassatarisaanik pisup suliallu suliarineqarnerani inerniliunneqartup akornanni naapertuuttumik oqimaaqatigiinneqartussaavoq, assersuutigalugulu tjenestemandip pineqaatissinneqarnera unioqqutitsinermut naapertuuttumik annertussuseqassalluni.
"Malittarisassat ataanni missingiineq". Missingersuineq malillugu aalajangiinerni maleruagassaliortoqassanngilaq missingiisinnaajunnaartitsisunik. Taamaalilluni ajornartitaavoq tunngavissaq ataasiinnavik pingaartissallugu imatut kinguneqartumik tunngavissat piviusorsiortut allat atorsinnaajunnaarsillugit.
4. Aningaasatigut kingunerisassai
Inatsisissatut siunnersuut tjenestemandit akissarsiassaminnik siumoortumik tigusisinnaatitaarnerata (qularnaveeqqusigaanngitsunik sulisitsisumit taarsigassarsisinnaataanerata) atorunnaarsinneqarnerata qulaani allaaserineqartup saniatigut aningaasaqarnikkut malugineqartussamik kinguneqarnavianngilaq.
Aqutsinermut Pisortaqarfiup Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit ataatsimiittarnerinut aningaasartuutit akilertassavai. Aningaasarsiaqartitsineq Pillugu Siunnersuisoqatigiit ingerlatsinermut ataatsimiititaliaat pillugu periaatsimik maannamut atuuttumik inatsisattut inatsisaanni allassimatitsilerneq aningaasartuuteqarnerulernermik kinguneqartussaanngilaq.
Naatsorsuutigineqarpoq tjenestemandinik ukiuni aalajangersimasuni atorfeqartitaasunik soraarsitsisarnermut atugassarititaasut pillugit isumaqatigiissut, Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiup Isumaqatigiinniartarnermut Immikkoortortaqarfianut maannamut inatsimmi atuuttumi § 40-p atorunnaarsinneqarneranut atatillugu kattuffinnut isumaqatigiissutigeqqullugu piumasarineqartoq, aningaasartuutinit atorfeqartitsillutik oqartussaasut ukiuni aalajangersimasuni tamani aningaasarsisitsisariaqartarnissaannut tunngassuteqarsimagaluartoq aningaasartuuteqarnerussutaassanngitsoq.
5. Allaffissornikkut kingunerisassai
Qulaani taaneqartutut inatsisip nutaap paasiuminarnerunissaa, atuaruminarnerunissaa immikkoortullu ilaanni nutarterisoqarnissaa ilaatigut siunertaraa. Taamaalilluni inatsisikkut tassuuna inatsip allaffissornermi aqutsinikkut atorneqarnerata oqinnerulernissaa pingaarnertut siunertarineqarpoq.
Inatsisissatut siunnersuutip suliarineqarneranut peqatigitillugu nalunaarutit inatsimmik tunngaveqarluni aalajangersarneqarsimasut nutarteqarneqarnerat aallartinneqarpoq. Inatsisip atuuttup akuerineqarneratali kingorna nalunaarutit nutaat suliarineqarsimanngillat, nalunaarutillu pioreersut amerlanersaat inatsisip 1979-imeersup akuerineqarnissaa sioqqulluguli suliarineqarsimallutik.
Taakku saniatigut inatsisip ilaani aalajangersimasuni Naalakkersuisut aalajangersakkanut itisilerutaasunik nalunarutinik aalajangersaanissaminnut periarfissaqartitaapput, taamaaliortoqarsimananili. Taamaattumik nalunaarutinik nutarterinermik suliaqarnermi suliassaqarfiit manna tikillugu nalunaarutitigut aalajangersaavigineqarsimanngitsut pillugit nalunaarutinik aalajangersaaneq aamma ilaatinneqassaaq.
Aammattaq nalunaarutinik atuuttunik nutarterineq nutaanillu aalajangersaaneq inatsisip atorneqarneranik oqinnerulersitseqataaniartussaassapput.
6. Tusarniaaneq
Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandit pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut manna pisortaqarfinnut tamanut, Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiannut, Akademikernes Sammenslutning i Grønlandimut (AS-G-mut) Atorfillit Kattuffiannut (AK-mut), Peqqinnissaq pillugu Katuffinnut (PPK-mut), Ilinniartitsisut Meeqqat Atuarfianneersut Kattuffiannut (IMAK-mut), Aningaasaqarnermut Ministereqarfimmut, Sulisoqarnermik Aqutsisoqarfimmut (Personalestyrelsen) aamma Kalaallit Nunaanni Eqqartuussisuunermut tusarniaatigineqarsimavoq.
Namminersornerullutik Oqartussani pisortaqarfiit tusarniaanermut akissuteqartut inatsisissatut siunnersuummut oqaaseqaatissaqarsimanngillat.
Kalaallit Nunaanni Kommuneqarfiit Kattuffiat kommuninit arfinilinnit tusarniaanermut akissutinik tigusaqarsimavoq.
Kommunit ataatsimut isigalugu naammagisimaarpaat inatsit nutarterniarneqarsimammat atuisunullu atoruminarnerulersinniarneqarsimalluni. Tamakku saniatigut tusarniaanermut akissutit KANUKOKA inatsisissamut siunnersuummut oqaaseqaateqarnissaanut pissutissaqalersissimanngilaat.
Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiup Isumaqatigiinniartarnermut Immikkoortortaqarfia nalunaaruteqarpoq Aqutsinermut Pisortaqarfimmit inassuteqaateqartoqarneratigut inatsimmi atuuttumi § 40-p atuukkunnaarsinneqarnerata, siuliiniittut takukkit, kingunerisaanik tjenestemandit ukini aalajangersimasuni atorfeqartitat soraarsinneqartarnerannut atugassarititaasut pillugit isumaqatigiissuteqartoqarnissaa pillugu kattuffiit isumaqatigiinniarsinnaatitaasut isumaqatiginiarneqarniartut.
Tjenestemandit pillugit inatsisip iluarsaateqqinneqarneranut atatillugu suleqatigiissitamik sulisitsisoqarsimavoq kattuffiit ukuusut: Ilinniartitsisut Meeqqat Atuarfianeersut Kattuffiat (IMAK) aamma Atorfillit Kattuffiat (AK) sinnerlugu Peqqinnissaq Pillugu Kattuffiit (PPK) aamma Ilinniagartuut Kattuffiat (AS-G) ilaasortaatitaqarlutik.
Ilinniagartuut Kattuffiannit (AS-G) tusarniaanermut akissutinik tigusaqartoqanngilaq, kisiannili PPK-p kattuffik suleqatigiissitami sinniisuuffigimmagu PPK-p tusarniaanermut akissutai AS-G-meersutulli isigisariaqarput.
Atorfillit Kattuffiat (AK) tusarniaanermut akissummini PPK-p tusarniaanermut akissutaanut tamakkiisumik isumaqataavoq.
Peqqinnissaq Pillugu Kattuffiit (PPK) tusarniaanermut akissummini allappoq akuerineqarsinnaanngitsoq inatsimmi atuuttumi § 40-p taamatut tunngavilersuilluni peerneqarnissaa, tamatumami kingunerissammagu aammattaaq ukiuni aalajangersimasunik sivisussusilikkamik tjenestemandit naliliineq tunngavigalugu soraarsinneqarsinnaalissasut. Kattuffiit suleqatigiissitami piumasaraat § 40 peerneqassappat taamatut soraarsitsisarnermi atugassarititaasut pillugit Naalakkersuisut kattuffiillu isumaqatigiissuteqassasut. Isumaqatigiissuteqartoqarsimatinnagu PPK-p isumaa malillugu tjenestemandit ilaannut atorfeqartitaanermi atugassarititaasut annertuumik ajorseriaateqassapput. PPK-mit oqaatigineqarpoq naak Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiup Isumaqatigiinniartarnermut immikkoortortaqarfia suleqatigiissitami ilaasortaatitaqaraluartortaaq taamaammallu piumasaqaammik taassuminnga ilisimannilluni suli Isumaqatigiinniartarnermut Immikkoortortaqarfik taamatut isumaqatigiissuteqartoqarnissaanik sulissuteqalersimanngitsoq taamaalillunilu isumaqatigiissuteqarnissaminut pisussaaffilerneqarsimanani imaluunniit oqaatigisimanagu atugassarititaasut qanoq ittut siunnersuutigineqassamaarnersut. Taamatut isumaqatigiissutissamut siunnersuummik takkuttoqartinnagu PPK-p § 40-p atorunnaarsinneqarnissaa peqataaffiginianngilaa.
Naalakkersuisulli aalajangiusimavaat § 40 atorunnaassasoq tassami naatsorsuutigineqarmat isumaqatigiissuteqartoqassasoq, siuliini nassuiaatit takukkit. Ukiuni aalajangersimasuni atorfeqartussanngorlugit tjenestemandit atorfeqartitaaneranni atugassarititaasut PPK-mit oqaatigineqartutut ajorseriarnissaat tjenestemandinut inatsisartut inatsisaata atuutilersinneqarnerani sulisooreersunut atuutissanngilaq, taamaallaalli inatsisip atuutilernerata kingornatigut nutaamik atorfinitsitsinernut atuutissalluni.
PPK-mittaaq oqaatigineqarpoq akuersaarneqarsinnaanngitsoq inatsimmi atuuttumi § 58-ip peerneqarnissaa siunnersuutigalugulu siuliini allassimasutut nalunaarut atuuttoq naapertorlugu taarsigassarsiaritinneqarsinnaasut, maannakkut aningaasarsiarineqartartunut naleqqiullugit annikitsuinnaasunik, allaffissornermut taarsigassarsisitsinermut taarsigassarsianillu akilersuutinik akilersuisitsinermut naapertuutinngitsunik tunngavilersuutit innersuussutigalugit, taarsiullugulu aningaasat taarsigassarsiaritinneqartartut amerlineqassasut. PPK-p isumaa malillugu tamanna tjenestemandinut siunissamit taamatut taarsigassarsinissamik pisariaqartitsisalersussanut ajorseriaataavoq, taamaammallu PPK-p kaammattuutigaa aalajangersagaq atuutiinnassasoq.
Naalakkersuisulli aalajangiusimaannarpaat § 58 peerneqassasoq, siuliini nassuiaatit takukkit, aammattaarmi paasissutissiissutigineqarmat aalajangersagaq annikitsuinnarmik atorneqartartoq.
PPK-p siunnersuutigaattaaq inatsisissatut siunnersuummi § 45, imm. 2 peerneqassasoq, tassami naammaginanngimmat palasi allamik atorfissarsiortoq atorfittaartorlu sulisitsisumi pissutsit tunngavilersuutigalugit atorfimminiiginnartitaasussaatitaassasoq. PPK-mit oqaatigineqarpoq sulisunut aalajangersimasunut nunagisamit aallaqqusinnginneq tamatumani pineqartoq, inuiaqatigiinni nutaaliaasuni atorsinnaanngitsoq.
Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Pisortaqarfik Kalaallit Nunaanni Ilagiinnut pisortaqarfittut susassaqartutut qinnuigineqarpoq aalajangersakkamut tassunga immikkut isummeqqullugu. KIIIP-ip kissaatigaa aalajangersagaq atuutiinnassasoq, taamaammallu Naalakkersuisut aalajangersakkap ataannarnissaa kissaatigisimavaat.
Tamakku saniatigut PPK nalinginnaasumik nassuiaatinut aamma inatsisissatut siunnersuummi paragrafinut ataasiakkaanut nassuiaatinut oqaasertaliussanut assigiinngitsunik oqaaseqaatissaqarlunilu ilanngussassaqarsimavoq. Tamakku annertunerusutigut malinneqarput.
Ilinniartitsisut Meeqqat Atuarfianneersut Kattuffiat (IMAK) oqaaseqarpoq inatsimmi atuuttumi § 40-p atorunnaarsinneqarnissaa isumaqatigisinnaanagu ukiuni aalajangersimasuni atorfinitsitsisarneq pillugu isumaqatigiissut annertuumik pitsanngoriaateqartillugu taamaaliornermut illuatungiliisoqartinnagu.
IMAK PPK-tulli inatsimmi atuuttumi § 58-p atorunnaarsinneqarnissaanut isumaqataasinnaanngilaq, tamannami maannakkut siunissamilu tjenestemandinut ajorseriaataasussaammat.
Naalakkersuisut aalajangiusimavaat PPK-p tusarniaanermut akissutaani tunngavilersuinertulli paragrafit marluutillugit atorunnaarsinneqarnissaat.
Tamakku saniatigut IMAK nalinginnaasumik nassuiaatini aamma inatsisissatut siunnersuummi paragrafinut ataasiakkaanut nassuiaatini ilanngussassanik, erseqqissaanissanik allatut oqaasertaliinissanik siunnersuuteqarpoq. Taakku annertunerusutigut malinneqarput.
PPK IMAK-ilu naammagisimaarinnipput inatsisip iluarsaateqqinnissaanut Aqutsinermut Pisortaqarfiup ataatsimiititaliaata sulineranut ilaatinneqarsimagamik. PPK-p IMAk-illu saniatigut Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiup Isumaqatigiinniartarnermut Immikkoortortaqarfia aamma KANUKOKA suleqatigiissitami ilaasortaatitaqarput soorluttaaq Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Pisortaqarfimmi siusinnerusukkut allaffiup pisortarisimasaa tjenestemandinut tunngassuteqartunik ilisimasaqarluartoq suleqatigiissitami suleqataasimavoq.
Aningaasaqarnermut Ministeriaqarfiup Sulisoqarnermut Aqutsisoqarfiata siusinnerusukkut paasissutissat oqaatigineqartut itisileriffigai Namminersornerullutik Oqartussani aamma Kalaallit Nunaanni kommunini tjenestemanditut atorfinitsinneqassagaanni sulilersup danskisut innuttaassuseqarnissaa Aningaasaqarnermut Ministeriaqarfiup isumaa malillugu piumasaqaataanngitsoq.
Inatsisissatut siunnersuut piumasaqaammik taamaattumik imaqanngimmat Naalakkersuisut siunnersuut akuersissutigineqareeriarpat piumasaqaat taanna atuutsikkunnaarniarpaat. Taamaalippat Namminersornerullutik Oqartussat kommunillu ataasiakkaat atorfinitsitsisarnermut oqartussaasutut aammattaaq inuit danskisut innuttaassuseqanngitsut tjenestemanditut atorfinitsissinnaalissavaat.
Kalaallit Nunaanni Eqqartuussisuuneq tusarniaanermut akissuteqanngilaq.
Aammattaaq siunnersuut Naalakkersuisut Allattoqarfianni Inatsisileriffimmut inatsisiliornermi teknikikkut misissugassanngorlugu nassiunneqarsimavoq.
Inatsisiliornermi teknikikkut misissuineq inatsimmi pineqartunut tunngatillugu oqaatsinik atuineq pillugu nassuiaatinik kinguneqarpoq, inatsisissatut siunnersuummut ilanngunneqartunik aamma Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit ulluinnarni aqutsisui pillugit aalajangersakkat ilanngunneqarnerisa kingunerisaannik aningaasaqarneq pillugu nassuiaatit ilanngunneqarnissaannik siunnersuummik, tamannalu malinneqarpoq.
Tamakku saniatigut Inatsisileriffiup siunnersuutigaa inuit inatsisissatut siunnersuummi § 23-mi pineqartut periarfissaqarpat erseqqissarneqassasut. Aqutsinermut Pisortaqarfik isumaqarpoq § 23-mi nassuiarneqartoq inuit pineqartut tassaasut atorfinitsitsisartutut oqartussaasumi sulisut tamarmik tjenestemandip atorfeqarfigisaaniittut aamma erseqqissaaqqinnissaq periarfissaqanngitsoq pisariaqaraniluunniit. Tamakku saniatigut killiliuinermik aqutsisuusup uppernarsaasussat aggersarusussappagit pinerluttulerinermi inatsit tunngavigalugu taamaaliortoqartariaqassaaq.
Inatsisileriffiuttaaq kissaatigaa § 23-mut nassuiaatini allaaserineqassasoq sooq tjenestemandit ataasiakkaat kissaatigisinnaannginneraat killisiuinermut aqutsisoq sulinermut tunngatillugu killisiuinerup naammassineqarnerani suliap aalajangiiffigineqarnissaanik inassuteqarnissaa, tamannalu pisimavoq.
Inatsisissatut siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut nassuiaatit
§ 1-imut
Aalajangersakkami takuneqarsinnaasutut inatsisikkut Kalaallit Nunaanni tjenestemandinik atorfinitsitsisarneq aalajangersaaffigineqarpoq, tjenestemandit Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu atorfeqartitaasut eqqarsaatigalugit.
Inatsisip 1998-imi allanngortinneqarnerani nassuiaat allanngortinneqarpoq, taamaalillutik Inatsisartut ataanni atorfeqartitaasut inatsimmi matumani pineqartunut ilaajunnaarsinneqarlutik.
§ 2-mut
Imm. 1-ip oqaasertalersugaanera tassaavoq missingersuutit pillugit inatsisip, tassalu Namminersornerullutik Oqartussat missingersuutaat pillugit Inatsisartut inatsisaata nr. 8-p 29. oktober 1999-imeersup akuerineqarnerata kingunerisaa. Tassunga nassuiaatini takuneqarsinnaavoq tjenestemanditut atorfinnik amerlassusiliineq 31. december 2000-ip tungaanut pisarsimasutut aningaasanut inatsimmut ilanngussami 3-mi allassimasarunnaassaasoq.
Namminersornerullutik Oqartussat eqqarsaatigalugit atorfiit qassiussusissaannik najoqqutassiaq aningaasanut inatsimmut ilanngussap 3-p assinga suliarineqassaaq. Najoqqutassiami tassani akissaatit agguataarsimanerinik (lønramme) paasissutissat saniatigut kattuffik isumaqatigiinniuteqarsinnaatitaasoq ilanngullugu allanneqartalissaaq.
Inatsisit nutaat akuerineqarnerinut atatillugu tamatumalu saniatigut pisariaqartitsineq naapertorlugu najoqqutassiap taassuma nutarterneqarnera kattuffissuarnut suliffeqarfinnullu susassaqartunut nassiunneqartarumaarpoq.
Imm. 2-mit takuneqarsinnaasutut tjenestemandit atorfiisa qaffasissusiligaanerat, tassa imaappoq isumaqatigiissutit malillugit akissaatit agguataarsimaneranni inissisimanerat, taakkununngalu tapeqartitsisoqarpat taakku tapiisa amerlassusissaat, kiisalu kapitali 12-imi malittarisassat malillugit taamaattunik tapeqartitaanissamut aalajangersakkat, Naalakkersuisut kattuffiullu isumaqatigiinniuteqarsinnaatitaasup isumaqatigiinniarnerisigut aalajangersarneqartarput.
§ 3-mut
Inatsimmut manna tikillugu atuuttumut sanilliullugu allannguutitigut aalajangersakkap imaata allanngortinneqarnissaa siunertarineqanngilaq. Pineqartoq taamaallaat tassaavoq misiligutaasumik atorfinitsitsinerup ataavartumik atorfinitsitsinermit siullugu taaneqarnissaata pissusissamisoortuunera, tassami ataavartumik atorfinitsitsineq malittarisassatut pingaarnertut misiligutaasumik atorfeqartitaareernerup kingorna pinissaa piumasaqaataammat. Ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfinitsitsisarnerit immikkuullarissuupput, tak. kapitali 8.
§ 4-mut
Tjenestemandinut ataasiakkaanut arlalinnulluunniit atorfinitsitsinermi kina oqartussaasuunersoq inatsimmi matumani aalajangersarneqanngilaq. Aalajangersakkami tulleriinneri malillugit Namminersornerullutik Oqartussani aamma Kalaallit Nunaanni kommunini ivertitsinermut kikkut oqartussaassuseqarnerat taamaallaat oqaatigineqarpoq, tassalu tulleriinneri malillugit Kalaallit Nunaanni Naalakkersuisut aamma kommunalbestyrelsit.
§ 5-imut
Tjenestemanditut atorfinissinnaassagaanni imminut oqartussaaffigilersimasariaqarpoq. Aammattaaq inatsisartut inatsisaat nr. 5, 14. maj 1990-imeersup akuersissutigineqarnerata kingorna danskisut innuttaassuseqarnissaq naatsorsuutigineqarsimavoq, tak. Tunngaviusumik Inatsimmi § 27. Tjenestemandit pillugit danskit inatsisaanni aamma naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandii pillugit inatsimmi inuit danskisut innuttaassuuseqartuunngitsut tjenestemandit pensionisiaqarsinnaatitaanerattut pisinnaatitaaffeqarlutik atorfinitsinneqarnissaannik neqerooruteqarnissamut periarfissamik ammaassisumik ilanngussisoqarsimavoq. Kalaallit Nunaanni tjenestemandit pillugit inatsimmi aalajangersakkamik taamaattumik ikkussinissamut periarfissaqarnersoq Namminersornerullutik Oqartussat apeqquteqaateqarnerannut akissummini Aningaasaqarnermut Ministereqarfik oqarpoq isumaqartoqartoq tamanna Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemanditut atorfinitsitsinermi piumasaqaataanngitsoq. Kalaallit Nunaanni tjenestemandit pillugit inatsit 1. april 1991 sioqqullugu atuuttoq Kalaallit Nunaanni tjenestemandit pillugit inatsimmut ikaarsaariarnertut inatsisaammat, taannalu pillugu tunaartarisassanit takuneqarsinnaammat tjenestemandit danskisut innuttaassuseqarnissaat piumasaqaataasoq, Aningaasaqarnermut Ministereqarfiup akissutaa imatut paasineqartariaqarpoq piumasaqaat taanna 1. april 1991-ip kingorna atuussimanngitsoq. Taamaattorli paasinninneq taanna inatsisip matuma piareersarlugu suliarineqarneranut atatillugu Namminersornerullutik Oqartussanit aatsaat ilisimaneqalersimavoq.
§ 6-imut
Aalajangersakkami imm. 1-ip taamatut imaqarneranut tunngaviuvoq qinnuteqaatinik sapinngisamik amerlanerpaanik pissarsinissaq. Allagarsiunneqartup tamanit ilisimaneqalernissaa siunertarineqarpoq, taamaaliornikkut tjenestemanditut atorfiup piukkuunnaateqarnerpaamik inuttalerneqarnissaa qulakkeerneqarsinnaaqqullugu. Tamanna atorfeqarfiup iluinnaani allagarsiinikkut qulakkeerneqarsinnaanngilaq. Aammattaaq tamatumunnga atatillugu piumasaqaataavoq allagarsiussami qinnuteqarnermut piffissaliunneqartoq nalinginnaasumik sapaatit akunnerinik pingasunik sivisussuseqartassasoq.
Misiligummik atorfinitsitsinerup kingorna tamanut allagarsiussinngitsoorsinnaaneq tjenestemandip misiligummik atorfinitsitaasup atorfimmut pineqartunut tamanit takuneqarsinnaasumik allagarsiussaasimasumut qinnuteqarsimaneranik tunngavilersorneqarpoq.
§ 7-imut
Imm. 1-ip siusinnerusukkut aalajangersagaq assigaa. Taamaattorli paasissutissat pisariaqartut sapinngisamik killilersimaarneqarnissaat pingaaruteqarpoq. Qinnuteqartut aqqi, ilinniagaat atorfiilu pillugit paasissutissat tunniunneqarsinnaasussaapput. Qinnuteqartut inuttut normui pissutsillu taakkununnga namminernut tunngasut tunniunneqarsinnaasussaanngillat, naak paasissutissat taakku aqqutigalugit qinnuteqartut ataasiakkaat kikkuuneri paasiuminarnerussagaluartut.
Imm. 2 siusinnerusukkut aalajangersakkamut sanilliulluni allanngortinneqarsimavoq. Siusinnerusukkut aalajangersakkami tjenestemanditut atorfimmut qinnuteqartut aalajangersagaq taanna nalunngikkaat naatsorsuutigineqarsimavoq, paasissutissat taakku tamanut ammasumik issuarneqarnissaat pinngitsoortinniarlugu.
Oqaasertaanik allanngortitsinikkut tamanut ammasumik suli issuaasoqarsinnaavoq, tamannali pisinnaanani qinnuteqartut tamarmik tamanut issuaanissaq akuersaanngippassuk.
Allannguutit takku kinguneraat tamanut ammasumik issuaasoqassappat tamatuma kingusinnerulaartukkut pisarnissaa. Akuersineq qinnuteqarnissamut piffissaritaasup naareernerani aatsaat pisinnaavoq, akuersinerullu pissarsiariniarneqarnerani angusaq tamatuma kingorna tamanut ammasumik issuaanissamik qinnuteqartumut kattuffimmulluunniit nalunaarutigineqassalluni.
Imm. 1-imi aamma 2-mi aalajangersakkat taamaallaat qinnuteqaateqartunut kattuffinnullu ilaasortaat atorfimmut aalajangersimasumut nalinginnaasumik qinnuteqaateqartunut tunngatitaapput, atorfinitsitsisartutut oqartussaasuunngitsumut, tassalu Namminersornerullutik Oqartussanuunngitsoq aamma Kalaallit Nunaanni kommuninuunngitsoq. Imm. 3-mi aalajangersarneqarpoq qinnuteqaateqartut kattuffiillu qinnuteqaateqartut tamarmiullutik akuersissutiginngisaannik qinnuteqaateqartunik tamanut saqqummiussisut akiliisussanngortillugit akisussaasunngortinneqarsinnaasut.
§ 8-mut
Qinnuteqaatit takkuttut tjenestemanditut atorfiup inuttalerneqarnissanut tunngavigissallugit naammannersut atorfinitsitsinermi oqartussaasoq naliliissaaq. Atorfinitsitsinermi oqartussaasoq naliliinermini isumaqarpat qinnuteqaatit kingusinaarlutik takkuttut ilaatinneqartariaqartut, taava suliffik inuttassarsiuullugu allagarsiuteqqinneqassaaq.
§ 9-mut
§ 3-mi takuneqarsinnaasutut tjenestemandtitut atorfinitsitsineq misiligummik atorfinitsitsinertut peqqaartarpoq, tassanilu soraarsitsisarneq il.il. pillugit immikkut aalajangersakkat ilaapput, tak. § 34. Tassani tunngaviuvoq misiligummik atorfeqartitaaneq naappat tamanna ataavartumik atorfeqartitaanermik taarserneqassasoq, imaluunniit atorfeqartitsineq unitsinneqassasoq, misiligummik atorfeqartitaaneq naammaginanngitsumik ingerlasimappat. Misiligummik atorfinitsitsisoqariinngikkaluartoq ataavartumik atorfinitsitsinermi malittarisassanik aalajangersaasoqarsinnaanera imm. 2-kkut ammaanneqarpoq.
§ 10-mut
Siusinnerusukkut aalajangersakkap oqaasertaanit takuneqarsinnaavoq tjenestemandit atorfimmut inuttaqanngitsumut qinnuteqartut pisortarisaminnit oqaseqaammik pissarsiniartassasut. Piumasaqaatip taamaattup inatsimmi allassimanera naleqqutinngitsutut isigineqarpoq. Oqaasertaliussat allanngortinneqarnerisigut tjenestemandip pisortarisani oqaaseqaammik taamaattumik qinnuigissanerlugu nammineq aalajangissavaa. Tamatuma kingunerisaanik imm. 2 aamma 3 peerneqarput.
§ 11-mut
Ataavartumik atorfinitsitsinermi tjenestemandip atorfinitsinneqarnerani allakkiaq suliarineqassaq. Ataavartumik atorfinitsitsineq misiligummik atorfeqartitaanerup naanerani pissaaq, imalulunniit misiligummik atorfeqartitaanissaq piumasaqaataatinnagu pisassalluni. Atorfinitsitsinermi allakkiamut ilanngullugu tjenestemandip atorfiata atorfinitsitsinerup nalaani atorfeqarfimmilu pineqartumi qaffasissusilerneqarnera allanneqartassaaq.
Tjenestemandi ataavartumik atorfeqartitaasoq ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfeqartitaalersinnaavoq, imaluunniit sulinngiffeqarnermi nalaani Kalaallit Nunaanni atorfinitsitsinermi oqartussaasumi allami misiligummik atorfeqartitaasinnaalluni. Imm. 4-mi aalajangersakkakkut oqaatigineqarpoq tjenestemandi Danmarkimi ataavartumik atorfeqartitaasoq Kalaallit Nunaanni atorfeqalerniaruni piffissami killiligaanngitsumi sulinngiffeqarsinnaatitaasoq, inatsit manna malilugu aamma atorfinitsinneqarsinnaasoq. Naalagaaffiup danskillu kommuniisa amtkommunillu isumaqatigiissutaat aamma Namminersornerulutik Oqartussat akuerisimasaat tunngavigalugu soraarnerussutisiaqalernissamut ukiut katersat atorfinitsitsinermi/soraarnerussutisiaqartit-sinermi oqartussanut nuunneqassapput, taamaalillunilu atorfigisaq kingulleq, tjenestemandip soraarninngornissani sioqqullugu soraarninngornermiluunniit nalaani atorfigisaa soraarnerussusitisiaqartitsineq pillugu inatsit suna malillugu soraarnerussutisiassat naatsorsorneqarnissaannut tunniunneqartarnissaannullu aalajangiisuussaaq.
§ 12-imut
Ataqqineqarneq tatigineqarnerlu atorfeqarnermi piumasaqaataasut taamatut piumasaqaatitut (dekorum) taaneqartarput. Taakku qanoq annertutiginissaanni tjenestemandip sumik atorfeqarnera, piffissamilu pineqartumi pissutsit inuiaqatigiinni atuuttut aalajangiisuusarput. Piumasaqaatinik taakkuninnga tjenestemandip eqqortitsinera erseqqissumik naliliinikkut pisarpoq.
Tjenestemandip sulinermi avataatigut taamatut piumaffigineqarnissaanik pisariaqartitsinermut pissutaavoq aalajangiinerit aqutsinikkut allaffissornermi aalajangiinerusut innuttaasunit tatigineqartarnissaannik pisariaqartitsineq. Piumasaqaatikkut tassuuna tjenestemandip pissusilersornera saniatigullu ingerlataminik suliaqarnera killilersuiffigineqarpoq, tak. § 18..
Aalajangersakkami imm. 2-p imarisaata suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi aamma pinerluttulerineq pillugu inatsimmi nipangiussisussaatitaaneq pillugu malittarisassat tunngaviatigut assigai.
Oqaasertalersorneqarnera allannguallatsinneqarsimavoq, oqaatsillu "taamatulluunniit inassutigineqartunik" siusinnerusukkut inatsimmi allassimasut oqaasertaliussanit peerneqarsimallutik. Imarisarpiaata allanngortinneqarnissaa siunertarineqanngilaq, aalajangersakkalli suliassat suliarineqartarnerat pilllugu inatsimmut sanilliulluni annertunerusutut paasineqarnissaa pinngitsoortinneqarniaannarluni.
§ 13-imut
Nuna atorfeqarfigisaq tassaavoq Kalaallit Nunaat. Taamaattorli atorfeqarfigisaq atorfinitsitsinermi oqartussaasumit killiligaavoq. Tassa imaappoq tjenestemandit kommunimi atorfeqartitaasut atorfeqarfimmi kommunip angissusianit killiligaasumi atorfinitsitaasut. Namminersornerullutik Oqartussani tjenestemandit Kalaallit Nunaat tamaat ataatsimut isigalugu atorfeqarfigaat. Aalajangersimasumut tunngatillugu naliliinikkut atorfeqarfiup sumi inissisimanerani allanngortitsinerit, naak tjenestemandinut nunami sumi atorfeqarfigisap iluaniikkaluarunilluunniit, nuutsitsinertut pissuseqarsinnaapput. Atorfimmik allanngortitsisoqarneri tamaasa pisumut tunngatillugu naliliisoqartassaaq atorfimmik allanngortitsineq tamatumani pineqarnersoq tjenestemandip naammagiinnarsinnaasaanik imaluunniit atorfimmik allanngortitsineq nuutsitsinertut pissuseqarnersoq. Pisumut tunngatillugu naliliinermi pissutsit assigiinngitsut imminnut naleqqiuttarlugit oqimaalutarneqartussat aallaavigineqassapput. Pissutsit oqimaalutarneqartussat ilaatigut tassaapput allanngortitsinerup siornatigut kingornatigullu atorfiit akornanni sanilliussineq, atorfiup allaaserineqarnera aamma allanngortitsinerit tjenestemandimut sioqqutsilluni ilimagineqareersinnaanersut. Taamatuttaaq sumiiffimmik allanngortitsineq aammattaaq naliliinermut ilanngunneqassaaq.
§ 14-imut
Atorfimmi allami suligallarneq pisarpoq atorfeqarfimmi atorfinnik inuttaqanngitsoqartillugu, imaluunniit tjenetstemandi atorfimminit piffissami aalajangersimasumi peqanngikkallartillugu. Atorfeqarfigisap atorfiit taartaagallartunik inuttalerneqarnissaannik pisariaqartitsineq naliliiffigisassavaa. Qaammatit pingasut sinnerlugit sivisussusilimmik taartaagallartitsineq allagarsiussilluni inuttassarsiuussinikkut pisariaqarpoq.
§ 15-imut
Atorfiup annertussusiani imarisaanilu allannguutit sulinermik allanngortitsinngitsut naapertuuttutullu isigineqartut tjenestemandiip akuerisussaavai. Allannguutit suut tjenestemandip akuerissanerai erseqqissumik naliliiffigineqartariaqarput. Atorfinitsitsivik tassaatinneqarpoq: Atorfiup imarisaanut atatillugu atorfiup taaguutaa, atorfiup pilersinneqarnerani tamatumalu kingorna akissarsiat aalajangersarneqarneranni tunngavigineqartutut. Atorfiup allanngortinneqarnera naleqqutinngitsutut isigineqarpat tjenestemandip soraarnerussutisiaqarluni soraarsinneqarnissani piumasarisinnaavaa. Tjenestemandit atorfiup atorunnaarsinneqarnerani suliartoqquneqariataarsinnaanerminnut akissarsiaqartinneqarlutik soraarsinneqarsinnaapput, tak. § 33.
Imm. 2-mi takuneqarsinnaasutut illuatungeriit isumaqatigiinniuteqarsinnaatitaasut isumaqatigiissuteqarnerisigut tjenestemandi atorfimmik allatut taaguutilimmik tiguseqqullugu peqquneqarsinnaavoq, tjenestemandi tamatumunnga akerliliinissaanut periarfissaqartinnagu.
Tjenestemandip atorfik atorfinitsitsinerup nalaani tassanga naammaginartumik ingerlanneqarsinnaasutut atorfinitsitsinermi oqartussaasumik naliliiffigineqartoq peqqiilliornini pissutigalugu ingerlassinnaajunnaarpagu, imali nukillaarsimatiginani napparsimanini pissutigalugu soraarsinneqarsinnaanani, tjenestemandi peqquneqarsinnaavoq atorfik peqqissutsimigut atugaanut naapertuuttoq tigoqqullugu.
§ 16-imut
Sulisunut inissat suliap ingerlanneqarnissaa eqqarsaatigalugu pisariaqartinneqartutut naliliiffigineqarunik atorneqassapput. Tjenestemandip atorfeqartitaanermi nalaani tamarmi sulisunut inissiami najugaqarnissaa piumasaqaatigineqarpoq. Tamanna atuussinnaavoq assersuutigalugu tjenestemandip suliffiup avataatigut suliffeqarfimmik nakkutilliinissaa pisariaqarpat.
Aalajangersakkami imm. 3-mi takuneqarsinnaavoq inissiamik innerssuussisoqarnissaanut aammattaaq periarfissaqartoq. Inissiamik innersuussinermi piumasaqaatit kattuffissuarnut isumaqatigiissutigineqartarput. Atorfimmik inuttassarsiuilluni allagarsiinermi inissiamik innersuussisoqarsinnaanersoq, innersuussisoqarsinnaannginnersoq imaluunnnit sulisunut inissiamik atugassaqartitsisoqarnersoq takuneqarsinnaassaaq.
§ 17-imut
Tjenestemandi pisussaaffeqarpoq inuiaqatigiinni kommuniniluunniit pisussaaffigisamik tigusissalluni, pisussaaffimmillu taassuminnga ingerlatsinermini ukiut akissarsiaqarfigalugit suliffiusut ukiullu soraarnerussusiaqarfiusussat naatsorsorneqartarnerat pillugu malittarisassat malilugit taakkuninnga katersisarluni. Taamaattorli pisussaaffiup taassuma annertussusia apeqqutaatillugu tjenestemandip suliniuteqarneratigut atorfinitsitsinermi oqartussaasup Naalakkersuisut qinnuigisinnaavai tjenestemandi pisussaaffimmit tassannga kaanngartinneqassasoq, atorfinitsitsinermi oqartussaasoq isumaqarpat tamanna sulinerup illersorneqarsinnaasumik ingerlanneqarneranut akornutaasoq.
§ 18-imut
Tjenestemandi tjenestemanditut atorfimmi saniatigut ingerlataqarnissaminut periarfissaqarpoq. Taamaattorli saniatigooralugu ingerlataq taanna sulinermi pisussaaffinnut tjenestemanditut atorfimmut atasunut naleqquttuutinneqarsinnaasussaavoq. Taamaalilluni aalajangersagaq taanna inatsimmi § 12, imm. 1-imi ataqqinassuseqarnissamik tatiginassuseqarnissamillu tjenestemandimut piumasaqaammut (dekorumkrav) naleqquttutut isigineqassaaq. Saniatigooralugu ingerlataq eqqarsaatigalugu taanna tjenestemanditut atorfimmut tulluartuussaaq, atorfiit imarisaat eqqarsaatigalugit, aammali saniatigooralugu ingerlatap annertussusia eqqarsaatigalugu. Atorfiit imarisaat eqqarsaatigalugit atorfiit akornanni soqutigisat assortuuttuusinnaanerat eqqumaffigineqassaaq, aammali saniatigooralugu ingerlatap tjenestemandip tjenestemanditut atorfeqarnermini tatigineqarunnaarsinnaanerattaaq eqqumaffigineqassalluni.
§ 19-imut
Aalajangersagaq taanna tjenestemandip akissarsiaasa sulisumut tamakkiisumik akiuliutaanerannut kiisalu akissarsiat kattuffiit isumatigiinniuteqarsinnaatitaasut isumaqatigiissuteqarfigineqarnerisigut, imaluunniit tamanna isumaqatigiissutigineqarsinnaanngippat inatsisikkut taamaallaat aalajangersaavigineqarsinnaanerannut ersiutaavoq. Saneqqutsissutaasinnaasutuaq tassaavoq § 56-imi tjenestemandit nammineq pisuussutiginagu atorfimmut akissarsiakiffiunerusumut nuussimasut siusinnerusukkut atorfimmi akissarsianut nalimmassaataasunik soraarnerussutisiaqaataasussanik tapisiaqartitsinissamik aalajangersagaq. Tapisiat taamaattut atorfimmi akissarsiakiffiunerusumi akissarsiat isumaqatigiissutitigut ukiullu suliffiusut sivitsoriartornerisigut akissarsiat qaffaataasigut nalimmassaavigineqassapput.
§ 20-mut
Aalajangersakkami imm. 1-ikkut atorfinitsitsinermi oqartussaasup naliliiffigisinnaalerpaa tjenestemandip suliunnaarsitaagallarnissaa pisariaqarnersoq, imaluunniit pissutsit qanoq issusiat isiginiarlugu tjenetemandip suliamut allamut nuutsikkallarneqarnissaa naammannersoq.
Suliunnaarsitsigallarneq immini aalajangiineruvoq, taamaattumillu suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi suliami illuatungiusup isumaanik tusarniaasarneq pillugu malittarisassat malinneqassallutik.
Pissutsit suliunnaarallartitsinissamut tunngaviusut pinerluttulerineq pillugu inatsit tunngavigalugu malersorneqassanngillat, naalasseriilliornernilli misissuisarnermi malittarisassat malillugit misissuiffigineqassallutik, tak. §§ 21-27.
§ 21-mut
Imm. 1-imi aalajangersarneqarpoq atorfinitsitsinermi oqartussaasup, naalasseriilliornermik misissuinerup suliamulluunniit atatillugu killisiuinerup aallartinnginnerani, tjenestemandi pissutsit misissuinermut tunngaviusut pillugit isumaanik tusarniaavigissagaa, taamaaliornikkut tjenestemandi oqaaseqaateqarnissaanut periarfissillugu.
Imm. 2-mi aalajangersarneqarpoq killisiuinermik ingerlatsisoq Kalaallit Nunaanni Eqqartuussisuunerup toqqassagaa. Eqqartuussisuunerup killisiuinermi ingerlatsisutut imminut toqqarnissaminut periarfissaqarnera tunngavigineqarpoq.
§ 22-mut
Tjenestemandi naalasseriilliornermik misissuinermut ilaatillugu killisiuinermi inunnik taaneqartunit allaanerusunik illersuisoqarnissaminut mattunneqanngilaq.
Killisiuinermi oqaasiinnartigut nassuiaatit saqqummiussassami saniatigut allakkatigut saqqummiussinissaminut tjenestemandi periarfissaqarpoq, killisiuinerup nalaani killisiuinerullu naanerata kingornatigut.
§ 23-mut
Suliap paasissutissartalersorneqarnissaa killisiuinermik ingerlatsisup akisussaaffigaa, paasissutissanillu amerlanerusunik tunniusseqqullugu tjenestemandi, taassuma kattuffia imaluunniit allaffissornermi aqutsisoqarfik peqqusinnaallugu, kiisalu ilisimannittumik amerlanerusunik sassartitsisoqassanersoq aalajangiissalluni.
Atorfeqartitaasut tamarmik - tjenestemandit allallu - ilisimannittutut sassarnissaminnut pisussaatitaapput. Aammattaaq ilumoortumik oqalunnissaminnut pisussaatitaapput. Killisiuinermik ingerlatsisup nalunaarutai tamarmik taamaallaat tassaassapput pisimasunik eqqikkaalluni nassuiaatit. Killisiuinermik ingerlatsisoq atorfinitsitsinermi oqartussaasup imaluunniit kattuffissuup qinnuteqarneratigut suliap qanoq aalajangiivigineqarnissa pillugu inassuteqaateqassappat tjenestemandi malittarisassat nalinginnaasut malillugit suliami illuatungiusutut isummaanik tusarniaavigineqassaaq.
Atorfeqartitsinermi oqartussaasup sulissutiginninneratigut immaqalu kattuffiup kaammattuuteqarneratigut tjenestemandip piumasaqaateqarneratigut tulinermut tunngatillugu killisiuisoqartarmat taamaallaat atorfeqartitsinermi oqartussaasoq kattuffilluunniit kissaateqarsinnaapput suliap aalajangiivigineqarnera pillugu killisiuinermik ingerlatsisoq inassuteqaateqassasoq.
§ 24-mut
Tjenestemandimik killisiuinerit eqqartuussinerillu tamanut ammasuunnginnerat malittarisassatut pingaarnertut atuuppoq. Pisuni immikkut ittuni tjenestemandimik killisiuinerit eqqartuussinerillu ammasuunissaat isumaqatigiissutigineqarsinnaavoq.
Killisiuinernik matoqqasunik tamanut ammasunik issuaasup akiliisitsinikkut pineqaatissinneqarnissaa pillugu aalajangersagaq ilisimannittut eqqartuussivimmi killisiorneqarnerannik issuaanernut aamma atuuppoq, tak. § 23, imm. 2.
§ 25-mut
Suliamut atatillugu killisiuineq tjenestemandip atorfimmut allamut nuutsinneqarneranik, atorfimmut appasinnerusumut nuutsinneqarneranik imaluunniit soraarsinneqarneranik inerneqassasoq naatsorsuutigineqarpat kattuffissuaq tamanna pillugu nalunaarfigineqassaaq, taanna suliap aalajangiivigineqannginnerani oqaaseqaateqarnissaminut periarfissaqarsinnaaqqullugu. Atorfinitsitsinermi oqartussaasup tjenestemandit pillugit inatsimmi malittarisassat saniatigut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi malittarisassat aamma malissavai. Tamatuma nassatarisaanik kattuffissuup oqaaseqaateqarneranut peqatigillugu tjenestemandi oqaaseqaateqarnissaminut periarfissaqartinneqassaaq.
Paasissutissat suliamut atatillugu killisiuinermi pissarsiarineqartut tunngavigalugit naalasseriilliornermi pineqaatissiissut suna tjenestemandimut atorneqassanersoq aalajangiisoqareerpat kattuffissuaq piumasaqaateqarnermigut tamanna pillugu ilisimatinneqartussaavoq.
Imm. 3-mi aalajangersakkami takuneqarsinnaasutut pissutsit pinerluttulerineq pillugu inatsit malillugu pineqaatissinneqarnermik nassataqarsinnaasut pinerluttulerinermi suliatut suliarineqaqqaarnissaat tjenestemandip piumasarisinnaavaa. Pinerluttulerinermi suliatut ingerlatsisoqarsimappat tamatuma inaarlugu suliarineqarnerata kingorna tjenestemandip suliamut atatillugu killisiorneqarnissaanut periarfissaqarpoq. Tamatumunnga pissutaatinneqarpoq pisut ilaanni pisimasoqartarmat tjenestemandip tjenestemanditut pisussaaffiinuinnaq tunngassuteqartunik, taamaattumillu eqqartuussivimmi suliarineqarsimanngitsunik. Tassani assersuutitut taaneqarsinnaavoq tjenestemandip pinerluttulerineq pillugu suliami pinngitsuutinneqarnera, pissutsilli tjenestemandip atorfia eqqarsaatigalugu ima sakortutigisinnaallutik tamatumunnga killissarititaasut qaangerneqarsimasutut isigineqarlutik. Ilimagisariaqarpoq pinerluttulerineq pillugu inatsit eqqarsaatigalugu pineqaatissiissutaasinnaasunik annertunerusunik iliuuseqartoqartariaqartoq, atorfinitsitsinermi oqartussaasup tjenestemandimik taassuma naalasseriilliornera pissutigalugu malersuinissaanut pissutissaqalersitsisartunut sanilliullugu.
Tjenestemandi naalasseriilliornini pissutigalugu § 27, imm. 3-mi aalajangersagaq tunngavigalugu pillarneqarsimaguni, pissutsit pillarneqaatigisami suliamut atatillugu misissuiffigineqarnissaannik qinnuteqarnissaminut periarfissaqarpoq. Taamaattorli atorfinitsitsinermi oqartussaasoq qinnutigisap taassuma malinnissaanut taamaallaat pisussaaffeqassaaq, tamanna kattuffiissuup kaammattuutigippagu.
§ 26-mut
Naalasserilliorneq pissutigalugu misissuineq naalasseriilliorneq pissutigalugu pillaanermik inaarneqanngippat tjenestemandi illersuisumut oqalutsimullu aningaasartuutiminik taarsiivigineqartussaavoq.
Pisuni allani aningaasartuutit taamaattut tamakkiisumik ilaannakortumiluunniit taarsiissutigineqassanersut atorfinitsitsinermi oqartussaasup aalajangissavaa. Illersuisumut aningaasartuutinik utertitsilluni akiliinermut atatillugu suliap qanoq issusia tunngavigalugu illersuisussatut toqqarneqartumik, assersuutigalugu eqqartuussissuserisumik atuineq naapertuuttuunersoq aalajangiisuusorujussuussaaq. Tamatuma saniatigut aningaasartuutit suliamut suliassanullu illersuisup suliarisariaqarsimassaanut sanilliullugit naapertuuttuunerat aamma pingaaruteqarpoq.
Tjenestemandip uppernarsaatit pisariaqartut pissarsiarisimappagit taakkununnga aningaasartuutit tamakkiisumik ilaannakortumilluunniit taarsiissutigineqassapput.
§ 27-mut
Inatsimmi matumani naalasserilliorneq pissutigalugu pineqaatississutit suut atorneqarsinnaanerat aamma pisuni suni allakkatigut nassuertoqanngikkaluartoq killisiuisoqanngikkaluartorluunniit naalasserilliorneq pissutigalugu pineqaatissiinissamut periarfissaqarnera pillugu aalajangersakkat erseqqinnerusunngortinniarneqarsimapput.
Imm. 1-mi naalasseriilliorneq pissutigalugu pineqaatissiissutit atorneqarsinnaasut tamakkerlugit taaneqarsimapput Atorfimmi appartitaanermi atorfimmut manna tikillugu atorfigisamit akissarsiakiffiunerusumut appartitsineq ilaatinneqarsinnaavoq, kisianni aamma tassaasinnaalluni tjenestemandip ukiunik akissarsiami qaffannissaanut katersukkaminik arsaarneqarnera, taamalu akissaateqarfiup taannaasup (lønramme) iluani akissaateqarfiit tulleriinnilersugaaneranni (skalatrin) appartitaanera.
Imm. 2-mi naalasserilliorneq pissutigalugu pineqaatississutit tjenestemandi allakkatigut tamakkiisumik nassuersimappat pissutsinilu suliamut atatillugu killisiuinernik atuiffiusinnaasuni pisuusutut nassuersimappat atorneqarsinnaasut pineqarput. Taamatut nassuertoqarsimappat suliamut atatillugu killisiuisoqassanngitsoq atorfinitsitsinermi oqartussaasoq aalajangiisinnaavoq.
Imm. 3-mi naalasseriilliorneq pissutigalugu pineqaatissiissutit naalasseriilliornerit suliami killisiuinermik atuiffiusinnaanngitsut pineqartillugit, tjenestemandilu taamatut iliuuseqarsimanerminik nassueruteqarsimatinnagu atorneqarsinnaasut pineqarput.
Imm. 4-mi naalasserilliorneq pissutigalugu pineqaatissiissutit tjenestemandi pinerluttulerineq pillugu inatsit malillugu pineqaatissinneqarsimappat, imaluunniit pissutsit taakku pillugit suliami killisiuisoqarsimappat atorneqarsinnaasut pineqarput.
Akiliisitsissutit imm. 2 imaluunniit 3 malillugit pineqaatississutigineqartut tjenestemandip akissarsiaanit unerartinneqarsinnaapput.
§ 28-mut
Aalajangersakkami tassani massakkut oqartussaasup soraarsitsinermi aamma oqartussaassuunera erseqqissarneqarpoq. Aalajangersagaq taanna inatsimmi matumani § 4-mut atatillugu isigineqassaaq.
§ 29-mut
Tjenestemandit ataavartumik atorfeqartitaasut kiisalu tjenestemandit ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfeqartitaasut qaammatinik pingasunik periarfissaqartitsillutik qaammatip naaneranut soaarniuteqarsinnaapput. Qaammatinit pingasunit sivikinnerusumik periarfissaqartitaanissamik tjenestemandip kissaatigisaa atorfinitsitsinermi oqartussaasumit akuersaarneqarsinnaavoq.
Tjenestemandit misiligummik atorfeqartitaasut eqqarsaatigalugit soraarsitsisarneq pillugu malittarisassat immikkut ittut attuupput, tak. § 34.
§ 30-mut
Tjenestemandit qaammatinik pingasunik periarfissaqartitaallutik qinnuteqaataanngitsumik soraarsinneqarsinnaapput, soraarsitsineq piviusorsiortunik tunngavilersugaappat. Tunngavilersuutit taakku tassaasinnaapput: Napparsimaneq, sulinermut atatillugu unioqqutitsineq, atorfimmik atorunnaarsitsineq aamma suliamut naleqqutinngissuseq. Taamaattorli atorfinitsitsinermi oqartussaasup tjenestemandimik soraarsitsinnginnerani ingerlatsinermik inatsiseqartitsinermi tunngaviusumik malittarisassat eqqortinneqarsimassapput. Matumani pingaartumik oqimaatigiittoqarnissaanik tunngavigisaq eqqarsaatigineqarpoq, taannami malillugu atorfinitsitsinermi oqartussaasup pineqaatissiineq soraarsitsinermit sakkukinnerusoq atorneqassanersoq nalilertussammagu. Aalajangersakkami takuneqarsinnaasutut tjenestemandi qammatinit pingasunit sivikinnerusumik piffissaqartitsilluni soraarsinneqarsinnaavoq. Taamaattorli sivikinnerusumik piffissaqartitsilluni soraarsitsinermi pissutsit pinerluttulerineq pillugu inatsit malillugu pineqaatissiissutaasinnaasut, suliamut atatillugu unioqqutitsinerit atornerluinerilluunniit isiginiarneqassapput. Pinerluttulerineq pillugu inatsit malillugu pineqaatissiinermi eqqarsaatigineqartut tassapput pissutsit atorfeqartitaanermi/piffissap suliffiusup iluani pisimasut, aamma piffissap suliffiusup avataani pisimasut. Pissutsit tamakku naliliiffigineqarneranni tjenestemandip atorfimmiiginnarnissaminut naleqqunnera naleqqutinnginneraluunniit aalajangiisuussaaq.
Malittarisassat taakku 65-nik ukioqalerneq tunngavigalugu soraarsitsinerni/soraarnerni atuutinngillat, tak. § 31.
Imm. 2 ikkunneqarpoq tjenestemandit ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfinitsitaasut tjenestemandinik soraarsitsisarnermi malittarisassat nalinginnaasut malillujgit soraarsinneqartarnerat erseqqissarniarlugu, ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfeqartitaanerup naannginnerani soraarniuteqarpata. Taamatut atorfeqartitaaneq tamatuma saniatigut ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfeqartitaanerup naanerani atorunnaartarpoq.
§ 31-mut
Tjenestemandip utoqqalineq aamma soraarninngorneq pissutigalugu soraarniuteqartut qaammatinik pingasunik piffissaqartitsilluni qaammatip 60-inik ukioqalerfimmik naanerani soraarsinneqarsinnaapput. Tjenestemandi utoqqalineq pissutigalugu soraarnerussutisiaqarluni kingusinnerpaamik qaammatip 65-inik ukioqalerfimmi naanerani soraarsinneqassaaq. Kapitali 12-imut innersuussineq atorfinni aalajangersimasuni atorfeqatigiikkuutaaniluunniit soraarnissamut ukioqqortussutsikkut killissarititaasup (appasinnerusup) Naalakkersuisut kattuffissuulluni isumaqatigiissuteqarnerisigut aalajangersarnissaannut periarfissamik imaqarpoq.
§ 32-mut
Tjenestemandi qinnuteqaataanngitsumik soraarsinneqarpat, soraarsitsinerlu tjenestemandip utoqqalineranik tunngavilersorneqanngippat tjenestemandi aamma kattuffissuaq taassuma ilaasortaaffigisaa soraarsitsineq pillugu tusarniaavigineqassapput. Tjenestemandit pillugit inatsimmi aamma suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi tusarniaasarneq pillugu ataatsimoortumik aalajangersakkat suliami pissusiviusut pillugit tusarniaasoqarnissaanik piumasaqaammik taamaallaat imaqarput. Soraarsitsineq pillugu suliani piumasaqaat taanna suliani inatsisitigut tunngaviusut pillugit tusarniaanissaq ilanngullugu annertusineqarsimavoq. Tamatuma nassataraa soraarsitsinerit pillugit suliani, napparsimaneq pissutigalugu soraarsitsinerit eqqassanngikkaanni, oqartussaasup tusarniaanermini pissutsit inatsiseqartitsinermut tunngasut pillugit paasinninnerminik nassuiaanissaa.
Soraarnerussutisiaqartitsinermi oqartussaasup imm. 2 tunngavigalugu tusarniaanera qinnuteqaataanngitsumik soraarsitsinerit pillugit suliani tamani pisartussaavoq, aamma peqqiilliorneq pissutigalugu qinnuteqaataasumik soraarsitsinerni. Tusarniaanikkut tassuuna soraarsitsinerit qulaani taaneqartut soraarnerussutisiaqaataasinnaanerisa malittarisassallu suut malillugit soraarnerussutisiaqartitsisoqarsinnaasussaaneranik apeqqutit assigiissaartunik suliarineqartarnissaat qulakkeerneqarpoq.
§ 33-mut
Tjenestemanditut atorfik ingerlatsiviup aaqqissuussaaneranik, ingerlatsiviup suliariaasianik allanngortiterinerit imaluunniit ataatsimut isigalugu suliassaaleqinerup kingunerisaannik atorunnaarsinneqarpat tjenestemandip ukiuni pingasuni akissarsiaqarnissani piumasarissavaa, taamaattorli sivisunerpaamik qaammatip tjenestemandip 65-nik ukioqalerfiata naaneranut. Taamaattorli tamatumani piumasaqaataavoq tjenestemandi atorfimmik allamik naleqquttumik neqeroorfigineqarsinnaasimassanngitsoq, tak. § 15. Pissutsit tjenestemandimut tutsinneqarsinnaasut atorfimmut allamut naleqquttumut nuutsitsineq ajornarsisivippassuk tjenestemandi suliartoqquneqariataarsinnaanerminut akissarsiaqartinneqassanngilaq.
Imm. 2-mit takuneqarsinnaasutut tjenestemandip suliartoqquneqariataarsinnaaneramut akissarsiaqarsinnaatitaanera atorunnaassaaq, pineqartoq suliartoqquneqariataarsinnaanermut akissarsiaqarfimmi nalaani tjenestemanditut atorfimmi allami atorfinitsinneqarpat, tassanilu tjenestemandit pillugit inatsimmi aalajangersakkat malillugit soraarnerussutisiaqalernissamut ukiussanik katersisoqassappat. Tjenestemandit pillugit inatsimmi 9. juni 1971 sioqqullugu atuuttumi aalajangersakkani pineqartunut ilaatinneqartunik Namminersornerullutik Oqartussani kommuniluunniit tjenestemanditut atorfeqartoqarnerata paasiniarnissaanut periarfissaqarsimanngimmat aalajangersakkap taassuma imm. 2-mi oqaaseqaatigiit aappaani ataannartinneqarnissaa toqqarneqarsimavoq.
Imm. 3-mi aalajangersarneqarpoq tjenestemandinut ukiuni killilinni sivisussulimmik atorfeqartitaasunut suliartoqquneqariataarsinnaanermut akissarsiat sivisunerpaamik piffissamut ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfeqartitaanerup naaffissaatut isumaqatigiissutaareersup tungaanut tunniunneqartassasut. Aalajangersagaq taanna ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfiusup atorfimmut tassunga naapertuuttumik atorfeqareersumut innersuussisoqarsinnaannginnerata nalaani, atorfeqartitaasullu atorfimmut allamut utersinnaatitaannginnerani atorunnaarsinneqarnerani pingaaruteqarpoq. Tamannattaaq piffissami killigisaasumi atorfeqartitsisarneq pillugu malittarisassanut nalinginnaasunut naapertuuttuuvoq, tassalu illuatungeriit imminnut pisussaaffigeqatigiinerisa piffisap pineqartup naanerani atorunnaartarnerannut, allamik isumaqatigiissuteqartoqarsimanngippat.
§ 34-mut
Tjenestemandit misiligummik atorfeqartitaasut eqqarsaatigalugit qinnuteqaataasumik soraarsitsinermi sivikinnerusumik immikkut ittunik piffissaqartitsinerit atuupput. Malittarisassat taakku imm. 1-imi takuneqarsinnaapput.
Qinnuteqaataanngitsumik soraarsitsinermi imm. 2 malinneqassaaq. Qaammatini siullerni arfinilinni tjenestemandi ullunik 14-inik piffissaqartitsilluni soraarsinneqarsinnaavoq. Piffissaliunneqartoq taanna qaammatini arfiniliusuni taakkunani ilaatinneqarsinnaassaaq. Misiligummik atorfeqartitaanermi piffissami sinneruttumi qinnuteqaataanngitsumik soraarsitsinermi § 30 atuutissaaq. § 32, imm. 1-imi 2-milu tusarniaasarnissamik aalajangersakkat tjenestemandit misiligummik atorfeqartitaasut qinnuteqaataanngitsumik soraarsinneqarnerannut atatillugu malinneqassapput.
Imm. 3-mi aalajangersarneqarpoq § 32, imm. 3-mi aamma § 33-mi soraarnerussutisiaqartitsinermi oqartussaasut qinnuteqaataanngitsumik soraarsitsinissaq sioqqullugu oqaaseqaateqartinneqartarnerat pillugu ataatsimoortumik aalajangersakkat tjenestemandinut misiligummik atorfeqartitaasunut atuutinngitsut. Taamaattorli oqartussaasup soraarnerussutisiaqartitsisussap oqaaseqaateqartinneqarnissaa pisariaqarsinnaavoq, tjenestemandi siusinnerusukkut soraarnerussutisiaqalernissamut ukiunik katersisimappat.
§ 35-mut
Ukiuni killilinni sivisussuteqartumik tjenestemanditut atorfinitsitsineq tjenestemanditut atorfeqareersunut siusinnerusukkulluunniit tjenestemanditut atorfeqarsimasunut killilerneqanngilaq.
Imm. 3-mi aalajangersarneqarpoq inuit tjenestemanditut atorfeqariinngitsut siusinnerusukkulluunniit tjenestemanditut atorfeqarsimasut tjenestemandit soraarnerussutisiaqartitaanerat pillugu inatsimmi pineqartunut ilaatinneqanngitsut, tak. § 41. Inuit taakku inuttut imm. 2.mi pineqartunut ilaatinneqartutut atugassaqartitaallutik aamma atorfinitsinneqarsinnaapput.
§ 36-mut
Ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfinitsitsineq pisinnaavoq, naliliisoqarpat atorfiup sussusia imarisaalu taamatut isigalugit piffissami killilimmi atorfiutilluni immikkut nanertuutaasoq, eqqarsariataallaqqissuunissamik, nutartersinnaasuseqarnermik, eqaatsuunermik taakkuluunniit assigisaannik piumasaqaateqarfiusoq. Taamaalilluni pisuni immikkut illuinnartuni ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfinititsinissamut periarfissaqarpoq.
Ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfinitsitsisoqarnissaa Naalakkersuisut imaluunniit kommunalbestyrelsip aalajangissavaa, Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit oqaaseqaateqartereerlugit. Atorfiup aalajangersimasup ukiuni killilinni sivisussusilimmik inuttalerneqarnissaanut periarfissaqarnersoq Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit oqaatigissavaat, ukiunili killilinni sivisussusilimmik atorfeqartsitsinerup qanoq sivisussuseqartinneqarnissaa pillugu oqaaseqaateqassanani.
§ 37-mut
Ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfeqartsitsinerup katillugit ukiunik qulingiluanik sivisussuseqartinnissaanut periarfissaqarpoq, inuttassarsiuussilluni nutaamik allagarseeqqinnginnermi.
§ 38-mut
Ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfeqartitaasut akissarsiaat immikkullu ittunik atugassaqartitsisoqassappat taakku Naalakkersuisut kattuffiusuillu isumaqatigiissutigissavaat.
§ 39-mut
Akissaateqarfimmut (lønrammemut) ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfinitsinneqarnini sioqqullugu ataavartumik atorfeqarfigisimasamini pigisimasaminut uteqqinnissani tjenestemandip piumasarisussaavaa, atorfimmut allamut utersinnaatitaaneq isumaqatigiissutigineqarsimanngippat. Uteqqinnissamut atugassarititaasut allat isumaqatigiissutigineqarsimanissaat tunngaviuvoq.
§ 40-mut
Ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfeqartitaasut soraarnerussutisiassaannik naatsorsuinermi tunngaviusoq tassaavoq akissaateqarfik, pineqartup soraarnerussutisiaqalernissani sioqqullugu ataavartumik atorfeqarfigisimasaa. Aalajangersaaneq taanna ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfinitsinneqarneq sioqqullugu kingoqqulluguluunniit inissisimasinnaavoq. Ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfeqartitaaneq ukiunik soraarnerussutisiaqaataasussanik naatsorsuinermi ilaatinneqassaaq. Ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfeqartitaanermi atorfiup ukiuni killilinni sivisusussusilimmik atorfigisami soraarnerussutisiassat amerlanerpaaffiisa 2,7 %-inik tapeqartinneqarneq anguneqartarpoq. Tapisiat taakku soraarnerussutisiaqalernerup nalaani soraarnerussutisianut ilanngunneqassapput, taamaattorli soraarnerussutisiat taakku akissaateqarfimmit tassannga ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfigisami soraarnerussutisianit pissarsiarineqarsinnaasunit amerlanerusinnaanatik.
§ 41-mut
Imm. 1-mi tjenestemandit ukiuni killilimmi sivisussuseqartumik atorfeqartitaasut, atorfinitsitsinerup nalaani tjenestemandiunngitsut imaluunniit siusinnerusukkut tjenestemandiusimanngitsut pineqarput, tak. § 35, imm. 3. Inunnik taamaattunik atorfinitsitsinermi soraarnerussutisiaqartitsinermik aaqqissuussineq alla neqeroorutigineqassaaq.
Imm. 2-mi atorfinitsitsinermi oqartussaasup pisuni immikkut illuinnartuni tjenestemandip imaluunniit tjenestemanditut siusinnerusukkut atorfeqartitaasimasup ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfinitsitaasup § 40-mi aalajangersakkami pineqartunut ilaatinneqarnani § 41, imm. 1-imi pineqartunut nuutsinneqarnissaanik aalajangiisinnaaneranut periarfissaq ammarpaa.
Imm. 3-p tjenestemandit pillugit inatsimmi aalajangersakkat assigai, tassalu soraarnerussutisiassat kinguartitat 60-inik ukioqalernermi tunniunneqarsinnaallutik, tjenestemandi napparsimaneq pissutigalugu sulisinnaajunaarsimappat. Inuit § 41-im pineqartunut ilaatinneqartut eqqarsaatigalugit soraarnerussutisiaqalersitsinissami oqartussaasoq tassaavoq atorfinitsitsinermi oqartussaasoq, tjenestemandilli allat eqqarsaatigalugit soraarnerussutisiaqalersitsinissami oqartussaasoq tassaalluni naalagaaffik.
§ 42-mut
§ 15, imm. 1-imi aalajangersakkat apeqqutaatinnagit tjenestemandip atorfinitsitsinermi oqartussaasumut allamut ivertitsiserisaminit allaanerusumut nuutsinneqannginnerani kattuffissuup atorfinitsitsinermilu oqartussaasut marluusut isumaqatigiissimanissaat tunngavigineqarpoq.
§ 43-mut
Aalajangersakkakkut tassuuna atorfeqartitaannaanngitsut allalli killisisuinermi killisiuinermut aggersarnissaannut taakkulu killisiuinermi nassuiaanissaminnut pisussaaffeqarnerat ammaanneqarpoq. Inatsimmi suliassaqarfinni allani tamani taamaallaat atorfeqartitaasut killisiuinermut aggersarneqarsinnaapput nassuiaateqarsinnaallutillu. Aalajangersakkakkut tassuuna killisiuinermik ingerlatsisup meeqqat atuarfianni, kommunip ingerlatsiviani susassaqartumi Namminersornerullutillu Oqartussani pisortaqarfimmi susassaqartumi atorfeqartitaasunik, kiisalu kommunalbestyrelsimi ilaasortanik, kommunit ataatsimiititaliaannik susassaqartunik aamma atuarfiit siulersuisuinik aggersaasinnaalerpoq.
§ 44-mut
Tjenestemandit pillugit ataatsimoortumik aalajangersakkat suut ilagiinni tjenestemandinut atuutinnginerat aalajangersakkami oqaatigineqarpoq. Atorfiit taakku immikkut ittunik imaqarnerat pissutigalugu aalajangersakkat immikkut ittut ilagiit tjenestemandii pillugit aalajangersarneqarsimapput.
Siusinnerusukkut imm. 2-usoq peerneqarpoq, tassami § 10, imm. 1-ip imarisaa annertuumik allanngortinneqarmat. Taamaattumik ilagiinni tjenestemandit pillugit malittarisassanik immikkut ittunik aalajangersaanissamut tunngavissaqanngilaq.
§ 45-mut
Aalajangersakkap imaa inatsimmi § 14-ip imaata assigaa. Taamattorli ilagiinni tjenestemandit eqqarsaatigalugit aalajangersagaq taanna annertusineqarsimavoq. Atorfimmi nikinnermut atatillugu Naalakkersuisut palasi peqqusinnaavaat atorfigisami inuttalerneqarnissaataa tungaanut tassaniiginnassasoq, taamaattorli sivisunerpaamik qaammatit arfinillit tikillugit. Taamaaliortoqarsinnaavoq manna tikillugu atorfigisaq palaseqarfiup sanilerisap palasianit isumagineqarsinnaanngippat.
§ 46-mut
Aalajangersakkap imaata inatsimmi § 15, imm. 1-ip imaa assigaa. Ilagiinni tjenestemandit tjenestemanditut allatut atorfimmik tiguseqqullugit peqquneqarsinnaanngillat. Malugalugu § 15, imm. 2-mi aamma 3-mi aalajangersakkat ilagiinni tjenestemandinut atuuttuummata.
§ 47-mut
Akissarsiat atorfinitsitaanermilu atugassarititaasut illuatungeriit isumaqatigiinniuteqarsinnaatitaasut akornanni aalajangersarneqartassapput, tassalu Naalakkersuisunit aamma katuffissuarnit § 51-imi taaneqarsimasunit. Taamaalillutik Naalakkersuisut tassaapput sulisitsisut sinnerlugit isumaqatigiinniuteqarsinnaatitaasut, Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandit eqqarsaatigalugit.
Imm. 2 malillugu imm. 1-imi inatsisit tunngavigalugit pissutsit inatsisikkut inatsilluunniit manna tunngavigalugu aalajangersaavigineqartut, imaluunniit ingerlatsiviup suliassaanut, aaqqissuussaaneranut sulisunilluunniit pisariaqartitsinermut attuumasut tunngavigalugit isumaqatigiissutigineqarsinnaanngillat.
Imm. 3-mi aalajangersakkap imaata tjenestemandit eqqarsaatigalugit kommunalbestyrelsit nunaqarfinnilu aqutsisut il.il. pillugit Inatsisartut inatsisaanni nr. 20-mi 3. november 1994-imeersumi § 65-ip imaa assigaa, aammattaarlu pissutsit taakku assingi pillugit inatsisiliortoqarsinnaanera sillimmaallugu. Aalajangersakkap taassuma manna tikillugu inatsisaasumi § 49, imm. 3 aamma 4 taarserpai. Allannguut taanna kommunalbestyrelsit il.il. pillugit inatsisip allanngortinneqarnerata nassataraa.
§ 48-mut
Imm. 1. Akissarsiat atorfinitsitsinermilu atugassaritaasut allannguutaannut aningaasartaliussat tamarmiusut amerlassusiat pillugit apeqqut illuatungeriinnit isumatigiinniuteqarsinnaatitaasunit isumaqatigiissutigineqarsinnaanngippat Naalakkersuisut tamanna pillugu inatsisissatut siunnersuummik immikkut ittumik saqqummiussissapput.
Imm. 2. Akissarsiat atorfinitsitsinermilu atugassaritaasut allannguutaanut aningaasartaliunneqartut qanoq atorneqarnissaat pillugu apeqqut illuatungeriit isumaqatigiinniuteqarsinnaatitaasut isumaqatigiissutigisinnaanngippassuk Naalakkersuisut inatsisissatut siunnersuummik immikkut ittumik saqqummiussissapput, Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersoqatigiit oqaaseqaateqartereerlugit.
Kattuffissuit aamma Kalaallit Nunaanni Naalakkersuisut akunnerminni tunngaviusumik isumaqatigiissutaat periaatsit pillugit malittarisassanik aamma isumaqatigiinniarnerit apeqqutit qulaani pineqartut pillugit isumaqatigiittoqanngitsoq qaqugukkut unitsinneqartutut isigisariaqarnerannik aalajangersaanissamut piffisaliunneqartunik, taamalu Naalakkersuisut inatsisissatut siunnersuummik qaqugukkut saqqummiussinissaannut piffissangorneranik aalajangersakkanik imaqarput.
§ 49-mut
Pissutsit akissarsianit atorfinitsitsinermilu atugassarititaasunit allaasut illuatungeriit isumatigiinniuteqarsinnaatitaasut isumaqatigiissutigisinnaanngippatigit Naalakkersuisut taakku pillugit aalajangiissapput, Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit oqaaseqaateqartereerlugit. Pissutsit allat akissarsianut aamma atorfinitsitsinermut atugassartitaasunut tunnganngitsut tassaasinnaapput sulisunut inissiami ineqarnermut akiliutit pillugit aalajangersakkanik aalajangersaaneq, imaluunniit immikkut tunniunneqartartut, tjenestemandip suliami kingunerisaanik aningaasartuutaanut matusissatut siunertarineqartut, matumani angallanneqarnermut aningaasartuutit, ullormusiat nuunnermilu ajunngitsorsiassat ilanngullugit eqqarsaatigalugit, aalajangersaavigineqarnerat.
§ 50-imut
Aalajangersagaq taanna atorfinitsitsinermi atugassarititaasut isumatigiinniutigineqartartut avataanniittut pillugit isumaqatigiinniartarnermut tunngasuuvoq. Aalajangersarneqarpoq kattuffissuarnik § 51-imi taaneqartunik isumaqatiginninniareerlutik atorfinitsitsinermi atugassarititaasut isumaqatigiissutigineqarsinnaanngitsut kiisalu aalajangersakkat taamaattut allannguutaat Naalakkersuisut aalajangersartassagaat.
Kattuffissuit § 51-imi taaneqartut apeqqutit sulianut tjenetemandinut tunngassuteqartut suugaluartulluunniit Naalakkersuisunut isumaqatigiinniutigisinnaavaat.
§ 51-imut
Kalaallit Nunaanni kattuffissuit soraarnerussutisiat atorfilinnut mikinerusunut soraarninngorsimasunut tjenestemandinullu soraarninngorsimasunut tunniunneqartartut amerlassusii pillugit isumaqatigiinniuteqarsinnaatitaanngillat. Tammanna naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandiisa soraarnerussutisiaqartitaanerat pillugu inatsimmi aalajangersarneqarsimavoq, akissarsiallu aaqqiivigineqartarnerat pillugu isumaqatigiissutitigut naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandii pillugit isumaqatigiissutigineqartutigut aalajangersarneqartarlutik. Taamaattorli ataatsimoortut taakku pillugit pissutsit allat isumaqatigiissutigineqarnissaannut periarfissaqarpoq.
§ 52-imut
Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit Namminersornerullutik Oqartussat, Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiata, kattuffissuit Inatsisartullu sinniisaannik inuttalersorneqartarput, taamaalillutik kattuffiit ilaasortaatitaat allaffissornikkut aqutsisoqarfiup ilaasortaatitaanit amerlanerupput, kiisalu naalakkersuinikkut qinikkatut ilaasortaatitat ilaasortat taaseqataasinnaatitaasut sinnerisa amerlaqatigalugit.
Namminersornerullutiik Oqartussat, Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiata kattuffissuillu ilaasortaatitaat Naalakkersuisunit toqqarneqartussaapput.
Siusinnerusukkut inatsisaasumi imm. 2-mit takuneqarsinnaavoq Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiata siulersuisuini ilaasortat marluk Naalakkersuisut toqqartassagaat, Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiata inassuteqaateqarnera malillugu. Tamanna naleqquttuunngitsoq paasinarsisimavoq. Taamaattumik aalajangersagaq allanngortinneqarsimavoq, taamaalillutik ilaasortat marluk Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiata siulersuisuineersut kommunalbestyrelsimeersulluunniit Naalakkersuisut toqqartassallugit, Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiata inassuteqaateqarnera malillugu. Taamaaliornikkut Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiannit ilaasortaatitassanik toqqaaniarnermi sinaakkutassat neruttunerulersinneqarsimapput.
Toqqaaneq qinersinerluunniit ukiunut sisamanut atuuttassaaq. Taamaattorli Inatsisartut ilaasortaatitaat Inatsisartunut ilaasortaanerminnit tunuarunik aamma Siunnersuisoqatigiinnit tunuartassapput. Kattuffissuit aamma Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiata ilaasortassanik nutaanik inassuteqqaateqarnissaminnut periarfissaqarput. Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiat eqqarsaatigalugu naalakkersuinikkut toqqakkanik ilaasortaatitaqarnissaq immikkut siunertarineqarpoq, tassami siulersuinut qinersisarnermut naleqqussaaniarneq ajornartoq paasinarsisimammat.
Siulittaasup tullia siulittaasoq aatsaat peqataasinnaanngippat taasinerni taaseqaataasinnaatitaalluni taamaallaat peqataasinnaavoq.
§ 53-imut
Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiinnut atatillugu periaatsip suliarineqarneratut ulluinnarni ingerlatsisussatut ataatsimiititaliaq pilersinneqassaaq, Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiinni ulluinnarni suliassat suliarineqarnissaannut, matumanilu assersuutigalugu ukiuni killilinni sivisussusilimmik atorfinitsitsisoqarnissaanik qinnuteqaatit eqqarsaatigineqarput. Ulluinnarni aqutsisutut ataatsimiititalimi ilaasortat tassapput Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiinni aalajangersimasumik ilaasortaasut ikinnerusut. Ulluinnarni aqutsisutut ataatsimiititaliap piginnaatitaanera pillugu malittarisassat erseqqinnerusut Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiinnit aalajangersarneqartassapput.
§ 54-imut
Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit taamaallaat siunnersuineq pisinnaatitaaffigaat.
Aalajangersakkami imm. 2-mi isumaqatigiinniarnerit eqqarsaatigineqarput, tak. § 48. Isumatigiissuteqartoqarsimatillugu kattuffissuit Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiinnut saaffigiinninnissaminnut periarfissaqannginnissaat tunngavineqarpoq.
Imm. 3 tjenestemandit pillugit eqqartuussivimmik pilersitsisoqarsimanera pissutigalugu allanngortinneqarpoq. Inatsisip 1990-imeersup akuerineqarnerata nalaani Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandit pillugit eqqartuussivimmik suli pilersitsisoqarsimanngilaq. Suliassaqarfik taanna suli naalagaaffiup ataaniippoq, tassami tjenestemandit pillugit eqqartuussivik eqqartuussiviit inuttalersorneqartarnerannut assigingusumik inuttalersorneqartarmat. Inatsit taanna 1991-imi akuerineqarpoq, 2000-imilu decembarip qaammataani allanngortinneqarluni. Tjenestemandit pillugit eqqartuussiviup akissarsiat atorfinitsitsinermilu atugassarititaasut allat pillugit isumaqatigiissutigineqarsimasunik unioqqutitsinerit isumasiuineriluunniit kiisalu tunngaviusumik isumaqatigiissutinik Naalakkersuisut kattuffiillu isumaqatigiinniarsinnaatitaasut akornanni isumaqatigiissutigineqarsimasunik unioqqutitsinerit taakkuluunniit isumasiorneqarneri suliarisarpai.
§ 55-imut
Inatsimmi matumani soraarnerussutisiat pillugit aalajangersakkat naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandiinik soraarnerussutisiaqartitsineq pillugu inatsimmut atatinneqarput.
Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu siusinnerusukkut tjenestemandiusimasut soraarnerussutisiaannik naatsorsuisarneq tunniussisarnerlu Naalakkersuisut aamma Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiata naalagaaffimmut isumaqatigiissutigisimavaat. Inatsisartut tjenestemandii Inatsisartullu suliffeqarfiini tjenestemandit naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandiisa soraarnerussutisiaqaritaanerat pillugu inatsimmi pineqartunut ilaatinneqarput. Aningaasaqarnermut Ministereqarfiup oqaatigaa Inatsisartut tjenestemandiisa isumaqatigiissummi tassani pineqartunut ilaatinneqarnerat tunngavigineqartoq.
§ 56-imut
Tjenestemandi aaqqiissuussinerup allanngortiterneqarnera pissutigalugu, soorlu atorfiup atorunnaarsinneqarnera pissutsilluunniit allat atorfilimmut tutsinneqarsinnaanngitsut pissutigalugit atorfimmut akissarsiakiffiunerusumut nuukkuni manna tikillugu akissarsiarisimasani akissarsiariinnassavai. Tamanna soraarnerussutisiaqataasunik tapisiaqartitsinikkut pisarpoq, manna tikillugu atorfigisami akissarsiat atorfimmilu nutaami akissarsiakiffiunerusumi akissarsiat nikingassutaasa naatsorsorneqarnerisigut.
Tapiissutit taamaattut imm. 2 malillugu atorunnaassapput, atorfik nutaaq akissaateqarfimmut qaffasinnersumut qaffatsinneqarpat, imaluunniit ukiut suliffigisimasat amerlassusiat naapertorlugu akissaateqarfimmi nutaami tassani akissaatit killiffiannut qaffasinnerusumut inissiisoqarpat.
§ 57-imut
Katuffissuit taarsigassarsisitsisarnermi peqatigiiffinnik pilersitsisinnaapput, taarsigaarsisitsisarfinnulluunniit kattuffiit ilaasortaasa taarsigassarsiniarfigisinnaasaannut allanut isumaqatigiissuteqarsinnaallutik. Taarsigassarsitsitsisarneq pillugu malittarisassat taarsigassarsisitsisarfiup aalajangersartassavai. Taarsigassarsisitsisarnermi peqatigiiffik pilersinneqarpat taarsigassarsisitsisarfilluunniit kattuffissuup Naalakkersuisullu isumaqatigiissuteqarnerisigut taamaattutut akuerineqarpat tjenestemandi akissarsiassani qularnaveeqqusiullugit taarsigassarsisinnaavoq, taamaalilluni atorfinitsitsinermi oqartussaasoq akissarsianit unerartitsissalluni, taarsigassarsiallu taarsigassarsisitsisarfimmit taarsigassarsiarineqartut akilersorlugit. Naafferartumik akilersuutit akissarsianut tunniunneqartunut sanilliullugit amerlassusissaat, akilersuinerup sivisussusissaa tjenestemandillu nutaanik taarsigassarsisinnaanera pillugu malittarisassat Naalakkersuisut aalajangersarsinnaavaat.
Tamakku saniatigut tjenestemandit akissarsiassatik suli tunniunneqanngitsut allanut tunniussinnaanngilaat, qularnaveeqqusiussinnaanagit allatulluunniit iliorlutik atorsinnaanagit.
§ 58-imut
Imm. 1-imi aalajangersarneqarpoq atorfinitsitsinermi oqartussaasup tjenestemandi akissarsiaqarnani piffissami sivikinnerpaamik qaammammik ataatsimik sivisussuseqartussatut aalajangersagaareersumi sulinngiffeqarsinnaasoq akuersissutigisinnaagaa. Akissarsiaqarnani sulinngiffeqarnerup nalaa akissarsiat qaffannissaannut soraarnerussutisiaqalernissamullu ukiussanik naatsorsuinermi ilanngunneqassanngilaq, sulinngiffeqarneq inuiaqatigiinnit suliassaqartitaasarneq pillugu malittarisassani pineqartunut ilaatinneqanngippat.
Imm. 2-p aamma akissarsiaqarnani sulinngiffeqartarneq pillugu tunaartarisassanik aalajangersaanissamut Naalakkersuisut periarfissaqalersippai. Atorfinitsitsinermi oqartussaasup, tak. imm. 3, tjenestemandip tamanna pillugu qinnuteqarnera malillugu piffissami killiligaasumi killiligaanngikkallartumiluunniit piffissami sivikinnerusumik sulisarnissaa, tassungalu naapertuuttumik akissarsiat ikilineqarnissaat akuersissutigisinnaavaa. Soraarnerussutisiaqalernissamut ukiussarititaasunik katersineq sivikinnerusumik sulisalernermut naapertuuttumik aamma annikillineqassaaq.
Naalakkersuisut Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit oqaaseqaateqartereerlugit tjenestemandip imm. 2 malillugu sulinngiffeqarnerani akissarsiaqaannarnissaa ukiunillu katersiinnaarnissaa pillugu aalajangersakkat imm. 4 tunngavigalugu aalajangersarsinnaavaat.
Imm. 1 tunngavigalugu tjenestemandip akissarsiaqarnani sulinngiffeqarnissaanik atorfinitsitsinermi oqartussaasut ataasiakkaat akuersinissaannut periarfissamut tunngavissiissutip saniatigut Naalakkersuisut Aningaasarsiaqartitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit oqaaseqaateqartereerlugit siunertanut erseqqinnerusumik killiligaasunut akissarsiaqarnani sulinngiffeqartarneq pillugu malittarisassat aalajangersarsinnaavaat.
§ 59-imut
Imm. 1 malillugu tjenestemandit ilassutaasumik ilinniagaqarnerannut akissarsiaqarluni, akissarsiat qaffannissaannut ukiunik soraarnerussutisiaqalernissamullu ukiussarititaasunik katersinermi aannaasaqaataanngitsumik sulinngiffeqartarneq pillugu malittarisassat Naalakkersuisut aalajangersarsinnaavaat.
Imm. 2-mi tunngavissiisoqarpoq, kattuffissuit isumaqatiginiareerlugit, atorfeqarfiup ilinniarnermut aningaasartuutinik akiliisarnissaanut, tjenestemandip piffissami aalajangersimasumi suliffimminiiginnarnissaata piumasaqaatinngortinneqarnissaanut, imaluunniit tassunga taarsiullugu utertitsilluni akilersuisarneq pillugu malittarisassanik aalajangersaanissamut.
§ 60-imut
Inatsit manna 1. januar 2004-mi atuutilissaaq.
§ 61-imut
Aalajangersakkakkut tassuuna Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandit pillugit inatsisartut inatsisaat nr. 5, 14. maj 1990-imeersoq atorunnaarsinneqarpoq. Taamatuttaaq allannguutitut inatsisit, tassalu Inatsisartut inatsisaat nr. 3, 20. maj 1998-imeersoq aamma Inatsisartut inatsisaat nr. 8, 11. november 2000-imeersoq, atorunnaarsinneqarput.
§ 62-imut
Aalajangersagaq taanna annikinnerpaaffiliinertut malittarisassaavoq, taamaalillunilu isumaqatigissutinik piffissap atortuulersitsiviup kingorna isumaqatigiissutigineqartunik, kiisalu akissarsianik atorfinitsitsinermilu atugassarititaasunik pitsaanerulersitsisinnaasunik, tjenestemandininillu 1. januar 2004 sioqqullugu ivertinneqarsimasunik ilaatitsisinnaasunik mattussisuunani.
Tjenestemandit 31. marts 1991 sioqqullugu atorfinitsinneqarsimasut, taamanimiillu ataannartumik atorfeqartitaasimasut inatsimmi atuuttumi § 56, imm. 3-mi aamma § 64-imi aalajangersakkat malillugit pisinnaatitaaffitik pigiinnassavaat. Aalajangersagaq taanna atorfeqartitaasunut tjenestemandeqatigiinni taakkunani pissusissamisoortumik ingerlasuni ataannartumillu atorfimmi nuuttunut aamma atuuppoq, matumani atorfimmi qaffattut ilanngullugit eqqarsaatigalugit, kisianni suliamut inuussutissarsiummut allamut nuuttut pinnagit.
Naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni tjenestemandiinut il.il. soraarnerussutisiaqartitsineq pillugu inatsimmik nalunaarummi nr. 879-imi 23. december 1988-imeersumi § 24-mi aalajangersakkat tjenestemandit pillugit inatsisip 1990-imeersup akuerineqarneranut atillugu atorunnaarsinneqarput, taamaattorli tjenestemandinut 31. marts 1991-imi najugaqavissuunngitsutut atugassaqartitaallutik atorfeqartitaasunut taakku atorfeqartitaagallartillugit inatsimmilu matumani § 62-imi pineqartunut ilaatinneqartunut suli atuulluni.
Tjenestemandit 31. december 2003 sioqqullugu ukiuni killilinni sivisussuseqartumik atorfinitsitaasimasut pisinnaatitaaffitik pisussaaffitillu ukiut killillit atorfeqarfigisamik naanissaasa tungaanut sivitsuisoqassappallu sivitsuineq ilanngullugu pigiinnassavaat.
Tjenestemandit 31. december 2003 sioqqullugu inatsimmi manna tikillugu atuuttumi § 58 malillugu akissarsiassaminnik siumoornissaminnut akuerineqarsimasut, naafferartumillu 1. januar 2004 qaangerlugu akilersuisussat eqqaarsaatigalugit isumatigiissutaasimasoq atuutiinnartussaavoq.
§ 63-imut
Nalunaarutit isumaqatigiissutilluunniit tjenestemandit pillugit inatsisinut siusinnerusumeersunut atasut atuutiinnassapput, nalunaarutinit nutaanit taarserneqarnissamik tungaanut, imaluunniit nutaanik isumaqatigiissuteqartoqarnissaata tungaanut.