20. marts 2003

UPA 2003/40

 

Tunngaviusumik atuarfiit namminersortut angerlarsimaffimmilu atuartitaaneq il.il.

pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut

pillugu

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata

ISUMALIUTISSIISSUTAA

inatsisissatut siunnersuutip aappassaaneerneqarnissaanut saqqummiunneqartoq

 

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini ukuninnga inuttaqarpoq:

 

Inatsisartuni ilaasortaq Doris Jakobsen, Siumut, siulittaasoq
Inatsisartuni ilaasortaq Isak Davidsen, Atassut, siulittaasup tullia
Inatsisartuni ilaasortaq Jens Napaattooq, Siumut
Inatsisartuni ilaasortaq Henriette Rasmussen, Inuit Ataqatigiit
Inatsisartuni ilaasortaq Marie Fleischer, Demokraatit

 

Tunngaviusumik atuarfiit namminersortut angerlarsimaffimmilu atuartitaaneq il.il.pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut nassuiaatitai ilanngullugit Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata misissuataarpaa.

Ataatsimiititaliap immikkoortut ataani taaneqartut oqaaseqarfigissavai:

1) Inatsisissatut siunnersuummut tunngaviusumik isummerneq
2) Tapiissutit
3) Tunngaviusumik atuarfiit namminersortut Kalaallit Nunaanni
4) Ataatsimiititaliap inassuteqaataa

Inatsisissatut siunnersuummut tunngaviusumik isummerneq

Inatsisini Tunngaviusuni § 76-imi aalajangersarneqarpoq:

„Meeqqat atualersussanngorlutik ukioqalersimasut tamarmik meeqqanut kikkunnulluunniit atuarfinni akeqanngitsumik atuartinneqarsinnaapput, angajoqqaat angajoqqaalluunniit sinnerlugit meeqqanik nakkutiginnittut meeqqatik meeqqanut tamanut atuarfinni ilinniartitaanermit minnerunngitsumik atuartinneqartikkunikkik taava piumaffigineqarsinnaanngillat meeqqat taakku meeqqanut kikkunnulluunniit atuarfiusunut atuariartortissagaat."

Inatsisini Tunngaviusuni aalajangersakkap qulaani taaneqartup kingunerissavaa meeqqat atuarfiata atuartitsissutigisinnaasaanit allaasumik angajoqqaat meeqqamik atuartitaanissaannut periarfissaqartut.

Inatsisit Tunngaviusut aalajangersagaat Kalaallit Nunaannuttaaq atuuttuummata siunnersuut manna tunngavigalugu inatsisitigut tunngavilimmik pisortat atuarfiutaannit qinigassanik allanik, tunngaviusumik atuarfinnik namminersortunik aamma angerlarsimaffimmi atuartitaanermik pilersitsisoqarsinnaalissammat, ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut ilaasortaasa Siumu-meersut, Atassummeersut Demokraatineersullu naammagisimaarpaat.

Amerlanerussuteqartut meeqqat atuarfianni atuartitaanermi piumasaqaatit assinginik atuarfik namminersortoq minnerpaamik eqquutsitsisussaammat iluarisimaarlugu maluginiarpaat.

Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartut ilaasortaatitaata Inuit Ataqatigiinneersup innuttat ilaasa nammineq akilikkaminnik tunngaviusumik atuarfimmik ingerlatsiniarlutik suliniuteqarnerat akornusernianngilaa. Naluneqanngilaq atuarfimmi namminersortumi atuartitaanerup angerlarsimaffimilu atuartitaanerup inatsisitigut tunngaviusutigut qulakkiigaalluni piginnaatitaaffiunera , maannalu meeqqat atuarfiat pillugu peqqussummi atuuttumi aammattaaq mattusimaneqanngimmat.

Taamaammat atuarfimmik namminersortumik suliniuteqartut meeqqat atuarfiat pillugu peqqussummi periarfissanik atueqataaqqullugit, nunami matumani atugassarisaasut tunngavigalugit suleqataaqqullugit, meeqqallu peqatigiillutik qanoq aallaaveqarnersi apeqqutaatinnagu ataqqeqatigiilluni inuunissamut ineriartornissamullu periarfissinneqaqqullugit ikinnerussuteqartut kaammattorumavaat

Tapiissutit

Inatsisissatut siunnersuut naapertorlugu anguniarneqarpoq tunngaviusumik atuarfiit namminersortut pilersinneqarsinnaajumaartut illoqarfimmi atuarfimmi atuartumut ataatsimut ukiumut kommuninut ataatsimoortumik tapiissutitut tunniunneqartartut angeqataannik tapiissutisisarnissaat. Danmarkimi tapiissuteqartarnermi maleruagassat mumittuannik illutanut immikkut tapiissutinik, siunertanulluunniit aalajangersimasunut immikkuullarissumik tapiissutinik allanik tunniussisoqartassanngilaq. Tapiissuteqartarnermut maleruagassat Danmarkimi tapiissuteqartarnermut maleruagassanut sanilliullugit pisariillisagaapput.

Inatsisissatut siunnersuummi § 18, imm. 2, naapertorlugu tunngaviusumik atuarfiit namminersortut atuarfiup illutaasa sananeqarnerinut kiisalu taamaaqataanik aningaasaliinernut kommunalbestyrelsinit tapiiffigineqarsinnaanermut taarsigassarsisinneqarsinnaanermullu periarfissamik ammaassivigineqarput. Tapiissutinik taarsigassarsianilluunniit taamaattunik tunniussinissamut kommunalbestyrelsit pisussaatinniarneqanngillat. Tunngaviusumik atuarfimmut namminersortumut tapiissuteqarnissamut aamma/imaluunniit taarsigassarsisitsinissamut soqutiginninnerlutik periarfissaqarnerlutillu oqartussaaffiit ataasiakkaarlutik nammineerlutik naliliisarnissaat anguniarneqarpoq.

Atuartumut ataatsimut akiliutip annikillineqarnissaanut periuserineqartoq matuma assigaa. A-ngajoqqaat atuartumut akiliutaasa appartinneqarnissaannut § 18, imm. 1, naapertorlugu immikkut tapiissuteqarnissaq qinnuteqaateqarnikkut kommunalbestyrelsit toqqarsinnaavaat. Tamatuma isummerfiginissaa kommunit ataasiakkaat nammineerlutik aalajangigassaraat. Tapiissutinik amerlanerusunik atuarfiit namminersortut piumasaqarsinnaanngillat.

Taamaalilluni atuarfiit namminersortut pilersinneqarnerat aallaavittut isigalugu Namminersornerullutik Oqartussat aningaasartuuteqarnerunerannik kinguneqartussaanngilaq. Kommuninulli aningaasartuuteqarnerunermik tamanna kinguneqassappat, tamanna kommunip ataatsip nammineerluni aalajangigassaraa.

Ataatsimiititaliami ilaasortat amerlanerussuteqartut Siumumeersut, Atassummeersut Demokraatineersullu inatsisissat siunnersuut isumaqatigalugu isumaqatigiissutigaat Namminersornerullutik Oqartussat meeqqat atuarfianni atuartumut ataatsimut tapiissutigisartagaasa angeqataannik atuarfimmi namminersortumi atuartumut ataatsimut tapiissuteqartoqartassasoq.

Ataatsimiititaliamissaaq amerlanerussuteqartut Siumumeersut Atassummeersullu aningaasanik tapiissuteqartarneq pillugu atuarfiit marluk taakku taamaalillutik assigiimmik periarfissinneqarmata iluarisimaarpaat.

Tamatuma saniatigut amerlanerussuteqartut taakku atuarfimmut namminersortumut aningaasanik tapersiiumanerlutik kommunit nammineerlutik aalajangernissamut annertuumik periarfissiivigineqarmata iluarisimaarpaat. Kommunit nammineersinnaanerat taamaalilluni inatsisissatut siunnersuutikkut annertuumik ataqqineqarmat ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut iluarisimaarpaat.

Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartut ilaasortaatitaat Inuit Ataqatigiinneersoq isumaqarpoq siunnersuut nutaaq, siusinnerusukkut saqqummiunneqartumut sanilliullugu, allannguutinik ikittuaraannarnik taamaallaat imaqartoq. Taakkunani pisortat ingerlatsinermut tapiissutaasa (§ 16) angissusiinik aamma illutanut sanaartornermullu pisortat tapiissutaasa angissusiinik (§ 18 aamma § 19), atuarfiit namminersortut naatsorsuutigisinnaasassaannik, imaqartunik aalajangersakkat pineqarput. Taamaammat Inuit Ataqatigiit isumaqarput siunnersuut maannakkut saqqummiunneqartoq imarisamigut siunnersuutip siunnerusukkut saqqummiunneqartup tunngavianik suli tunngaveqartoq.

Inatsisissatut siunnersuut manna akuersissutigineqarpat Kalaallit Nunaat atuarfinnik assigiinngitsunik marlunnik atuarfeqalissaaq:

Aappaa tassa "Atuarfitsialak" atuarfik atuisunut akiliutitaqanngitsoq. Atuarfiup aappaa tassaalissaaq atuarfik angajoqqaat meeqqamulluunniit angajoqqaarsiat atuartuuteqarumagunik akiliuteqarfigisassaat.

Siunnersuutikkut anguniarneqarpoq atuarfinnut namminersortunut taakkununnga pisortat ingerlatsinermut tapiissutaannik Namminersornerullutik Oqartussat kommuninut illoqarfinni atuartumut ataatsimut ataatsimoortumik tapiissutigisartagaasa angeqataannik (§ 16) tunniussisoqartassasoq. Ullumikkut Kalaallit Nunaanni illoqarfimmi atuartumut ataatsimut tapiissutigineqartartut kr. 22.215-iusut angeqatigaat, pisortallu meeqqanut atuarfiutaat angajoqqaat atorunnaarniariarpassuk, aningaasat taakku meeqqat atuarfianni atuartut ataasiakkaat atuarfimmut namminersortumut pilersinneqartumut nooqatigissallugit.

Kalaallit Nunaanni atuarfiit namminersortut

Siunnersuutip saqqummiunneqarneranut tunngaviit ilagaat Nuummi angajoqqaat ilaasa, atuarfimmik namminersortumik - Nuuk Internationale Friskolimik (NIF) - pilersitsinissamik kissaateqartut saaffiginnissutaat. Manna tikillugu NIF-mi angajoqqaat atuarfimmik namminersortumik pilersitsinissamut pilersaarummik timitalimmik saqqummiussisuni kisiartaapput.

Inatsisissatulli siunnersuut akuersissutigineqassagaluarpat atuarfiit namminersortut Kalaallit Nunaanni sumiluunniit pilersinneqarsinnaalissapput, tassalu imaappoq, aamma illoqarfinni Nuup avataaniittuni.

Ataatsimiititaliami ilaasortat amerlanerussuteqartut Siumumeersut, Atassummeersut Demokraatineersullu isumaqarput, angajoqqaat ilaat kissaateqarnerminnik saqqummiussissagaluarpata, nunatsinni kommunit amerlanersaanni atuarfinnik namminersortunik pilersitsinissaq piviusorsiortumik periarfissaqalissasoq. Taamaalilluni kommunit innuttaqqortuut atuarfinnik namminersortunik pilersitsinissamut kisimik periarfissaqassanngillat. Atuarfiit namminersortut taamaallaat 25-iniit 50-inut atuartuutillit Danmarkimi takussaanerat assersuutissaavoq.

Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartut ilaasortaatitaat Inuit Ataqatigiinneersoq isumaqarpoq Nuuk eqqaassanngikkaanni, illoqarfiit allat, atuarfinnik namminersortunik pilersitsinissamut akissaqarnavianngitsut. Inuiaqatigiinni avissartuunnermik anginerulersitsisinnaasunik atuarfinnik immikkoortunik pilersitsinissamut Inuit Ataqatigiit akerliupput.

Ataatsimiititaliap inassuteqaataa

Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartut ilaasortaatitaata Demokraatineersup atuarfiit namminersortut sapinngisamik innuttat amerlanersaannut iluaqutissaalerumaartut kissaatigaa, isumaqarlunilu naalakkersuinikkut tamakkiisumik tapersersuisoqarpat tamanna aatsaat anguneqarsinnaasoq. Taamaammat atuarfiit namminersortut sanaartugassanik suliassaminnut 10/40/50-mik aaqqissuussinerup assinganik taarsigassarsisinnaalersillugit periarfissiisoqaqqullugu Demokraatit allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussiniarput. Tamanna iluatsissinnaappat meeqqamik atuarfimmi namminersortumiititsisinnaaneq ullumikkut atuareernerup kingorna meeqqamik sunngiffimmi aaqqissuussinermiititsisinnaanermut akiliutip angeqataanik angajoqqaanut akiliuteqartitsisoqarsinnaassaaq. Atuarfiit namminersortut nammineerlutik atuarfimmi sunngiffimmut aaqqissuussinermik atuisussaammata meeqqamik atuarfimmi namminersortumiititsineq taamaalilluni angajoqqaanut immikkut akeqartussaanngilaq.

Ataatsimiititaliami ilaasortat amerlanerussuteqartut Siumumeersut, Atassummeersullu inatsisissatut siunnersuut ilusimisut iluseqarluni akuersissutigineqaqqullugu inassutigaat.

Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartut ilaasortaatitaata Inuit Ataqatigiinneersup makku tunngavigalugit inatsisissatut siunnersuut itigartitsissutigineqassasoq inassutigaa:

Inatsisissatut siunnersuut manna akuersissutigineqassagaluarpat Inuit Ataqatigiit paasinninnerat malillugu tamanna inuiaqatigiinnik agguluinermik peqqinnanngitsumik, atuartut ilaasa atuarfimmi namminersortumiinnerannik, atuartullu ilaasa meeqqat atuarfianniinneranik, ingerlaannartumik kinguneqassaaq. Inuiaqatigiit taamatut aggulunneqarnissaannut, angajoqqaat meeqqallu akornanni paaseqatigiinnerup, innimigeqatigiinnerup, akisussaassusermik misigisimanerup inunnillu allanik ataqqinninnerup inerisarneqarnissaannik ilungersuutiginninnermik qatangiinnartitsisinnaasumut, Inuit Ataqatigiit tungaanniit peqataasoqarumanngilaq.

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaat taama oqaaseqarluni inatsisissatut siunnersuut aappassaaniigassanngortippaa.

 

	Doris Jakobsen, Siumut, siulittaasoq
Isak Davidsen,Atassut siulittaasup tullia		Jens Napaattooq, Siumut
Henriette Rasmussen, Inuit Ataqatigiit		Marie Fleischer, Demokraatit