30. marts 2003

UPA 2003/21

 

Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit pillugit Inatsisartut inatsisaata

allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut

pillugu

Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata

ISUMALIUTISSIISSUTAA

inatsisissatut siunnersuutip aappassaaneerneqarnerani saqqummiunneqartoq

 

 Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini ukuninnga inut-taqarpoq:

 

Inatsisartuni ilaasortaq Isak Davidsen, Atassut, siulittaasoq
Inatsisartuni ilaasortaq Ole Dorph, Siumut, siulittaasup tullia
Inatsisartuni ilaasortaq Enos Lyberth, Siumut
Inatsisartuni ilaasortaq Ane Hansen, Inuit Ataqatigiit
Inatsisartuni ilaasortaq Astrid Fleischer Rex, Demokraatit

 

Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata Inatsisartut Naalakkersuisullu pil-lugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut siul-lermeerlugu oqaluuserineqareermat nassuiaatitai ilanngullugit misissuataarpaa.

Tusarniaanermit akissutisiat

Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap maluginiarpaa tusarniaanermit akissutisiat ima-risaat inatsisissatut siunnersuummut nassuiaatitigut nassuiaatineqarsimanngitsut. Tamanna ajuusaarnartutut ataatsimiititaliap isigiaa, inatsimmummi nassuiaatit ima ilusiligaasimasariaqarmata Inatsisartut aalajangiinissamut tamakkiisumik tunngavissaqarnissaannik tunniussisuullutik.

Tusarniaanermit akissutitut tunniunneqartut nuutinneqarnerisigut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap paasivaa IMAK, PPK kiisalu Kalaallit Nunaanni Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit kisimik nassuiaatitalinnik tusarniaanermut akissuteqarsimasut. Kalaallilli Nunaanni Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiinnit tusarniaanermut akissut piffissaq tunniussivissaq qaangiutereersoq tiguneqarpoq. Atorfillit Kattuffissuat, HST aamma Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Pisortaqarfik nassuiaatitaqanngitsunik tusarniaanermut akissuteqarput.

PPK’p IMAK’illu tikkuaavigaat IMAK kattuffiit, meeqqanut inuussutunullu tunngasunik suliaqartut ilaattut, ilaatinneqarsimasariaqaraluartoq. Pisortaqarfiulli susassaqartuusup tusarniaanermut atatillugu allakkiakkut tamanna ima tunngaviliivigalugu itigartippaa; IMAK inuussutissarsiutigalugu sulisartut kattuffiissa anginerit pingasut ilagaat, taamaammallu siunnersuummi § 3, imm. 2-p oqaasertaliivigineqarnera tunngavigalugu inassuteqaateqarsinnaatitaasunut ilaareersoq.

PPK’p IMAK’illu ilanngullugu siunnersuutigaat kattuffiit peqatigiiffiillu il.il. inassuteqaateqarsinnaatitaasut immikkoortunut ima aggulunneqartariaqartut:

• Kattuffiit il.il. meeqqat inuusuttullu soqutigisaannik pingaarnertut siunnerfeqarlutik suliaqartut
• Inuussutissarsiutigalugu sulisartut kattuffii angutinut arnanullu tunnganerusunik suliaqartut
• Sulisitsisut kattuffii il.il. (ilanngullugit Namminersornerullutik Oqartussat aamma kommunit, sulisitsisutut)

Pisortaqarfiup Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit inassuteqaataat aallaaviginiarlugit toqqarsimavaa. Pisortaqarfiup suassaqartut tusarniaanermut atatillugu allakkiaani oqaatigineqarpoq PPK’p IMAK’illu immikkoortunut agguluinissamik siunnersuutaat inatsisissatut siunnersuummi immikkoortunut agguluinertut atorneqartumit eqqarsaatigilluagaanerusutut pisortaqarfiup isumaqarfigisariaqartutut isiginngikkaa.

Kalaallit Nunaanni Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit tusarniaanermut akissutimigut piffissaq tunniussivissaq qaangiutereersoq tunniussamigut kissaatigisamisut oqaatigaa SORLAK § 3, imm. 5-mi inassuteqaateqarsinnaasut akornannit, meeqqanut inuusuttunullu tunngatillugu sullissivittut, sulisulluunniit, meeqqanut inuusuttunullu tunngatillugu suliaqartut, soqutigisaannik isumaginnittutut, peerneqartariaqartoq. Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit tamatuminnga kissaateqarnini tunngavilerpaa siunnersuisoqatigiit sulinerata naalakkersuinermut tunngasunik sammisaqartuusariaqannginneranik. Naligiissitaanissamuttaaq Siunnersuisoqatigiit kissaatigaat KNAPK aamma Kalaallit Nunaanni angutit oqaloqatigiittartoqatigiit ataatsimoorlutik angummik ilaateqarnissamik inassuteqarsinnaanerat § 3, imm. 7-imut ilanngunneqassasoq.

Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit tusarniaanermut akissutaat tunniussivissaq qaangereersoq tunniunneqarmat susassaqartutut pisortaqarfiup tusarniaanermut tunngatillugu allakkiaani tusarniaanermut akissut oqaaseqarfigineqanngilaq.

Inuussutissarsiornermulli Naalakkersuisup ataatsimiititaliamut allagaani oqaatigineqarpoq siunnersuut saqqummiunneqareermat Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit Inuusutissarsiornermullu Pisortaqarfik ataatsimeeqatigiissimasut. Ataatsimiinnermi tassani Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit nalunaarpoq SORLAK kattuffittut inassuteqaateqarsinnaasutut inissisimaannaqqullugu Naalakkersuisut kissaatigisaat ajoriffissaqartinngikkitsik, siunnersuutigigitsilli sulisitsisut kattuffiisa anginerit pingasut ilaattut KNAPK inassuteqaateqarsinnaasut akornannut inissinneqassasoq.

Naalakkersuisuni ilaasortap ilisimatitsissutigaa tamatumunnga naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissamik saqqummiussilersaartut.

Siunnersuutip ilusiligaanera

Siunnersuut imarisamigut ataasiakkaatigut kukkuneqarlunilu amigaateqarpoq:

• Inatsisissatut siunnersuutip taaguutaa erseqqissisisatut allassimasariaqarpoq.
• Kukkunikkut inatsisissatut siunnersuutip qulequtaanut qulequtaaraq § 1-ip aallarniutaanut inissinneqarsimavoq.
• Siunnersummi KNAPK kattuffittut meeqqanut inuusuttunullu sullissisutut sulisorisalluunniit meeqqanut inuusuttunullu tunngasumi sulisut soqutigisaannik isumaginnittutut immikkoortumut inissinneqarsimavoq.

Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiitilitaliaq isumaqatigiittoq Naalakkersuisunut kaammattuiniarpoq aakkua iluarsiivigineqarnissaannut allannguutissatut siunnersuutinik saqqummiusseqqullugit.

Siunnersuutip imarisai

Siunnersuutip kingunerissavaa Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiit ilaasortaasa amerlassusii 11-imiit 7-inut appartinneqassammata, tamannalu aningaasanut tunngasunik pissuteqartutut oqaatigineqarluni.

Siunnersuutittaaq kingunerissavaa siunnersuisoqatigiit ilaasortaqarnerata allannguuteqarnissaa.

Maleruagassat atuuttut malillugit uku inassuteqarpa ilaasortamik ataatsimik toqqaasoqassasoq:

• KANUKOKA
• SIK
• Kalaallit Nunaanni sulisitsisut peqatigiiffii
• Tjenestemandit aamma Nunatsinni Atorfillit Kattuffissuat
• KNAPK
• Arnat Peqatigiit Kattuffiat
• Sorlak
• Inatsisartuni partiit anginersaat
• Inatsisartuni partiit anginersaata tullia
• Inatsisartuni partiit anginersaata pingajuat

Siunnersuut malillugu uku inassuteqarpata ilaasortamik ataatsimik toqqaasoqassaaq.

• Sulinermik inuussutissarsiuteqartut kattuffii anginerit pingasut
• Sulisitsisut peqatigiiffii anginerit pingasut
• KANUKOKA aamma Tulararfik (ulloq unnuarlu paaqqinniffiit nuna tamakkerlugu peqatigiiffiat)
• KNAPK, Sorlak, PIP (Perorsaasut Ilinniarsimasut Peqatigiiffiat), AK, aamma PPK
• Arnat Peqatigiit Kattuffiat aamma Saaffiginnittarfiit Qimarnguiillu Kattuffiat,
• Kalaallit Nunaanni angutit oqaloqatigiittartoqatigiit

Taamaalilluni siunnersuutip kingunerissavaa partiit naalakkersuinikkut ilaasortaatitaqarnerat atorunnaassasoq, kattuffiilli il.il., sulineri meeqqanut inuusuttunullu tunngassuteqartut, ilaasortaatitaqarnikkut patajaallisaavigineqassasut. Tamanna Naligiissitaanissamut Siunnersuisoqatigiinnit kissaateqarnermik tunngaveqarpoq, naligiissitaanissamut tunngasumik sulinermi meeqqat inuusuttullu annertunerusumik tunngavigineqarnissaat kissaatigineqarmat.

Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup ilaasortat ikilineqarnissaat ilaasortalersuinerullu allanngortinneqarnissaa isumaqatigaa.

Naligiissitaanissamilli suliaqarnerup nunaqarfinni patajaallisarneqarnissaanik kissaateqarneq tun-ngavigalugu Inuit Ataqatigiinniit kissaatiginartinneqarpoq nunaqarfinni aqutsisut suleqatigiiffiata siunnersuisoqatigiit ataatsimiinnerini alaatsinaattutut peqataanissamut periarfissinneqarnissaat. Tamatuma akuersissutigineqarnissaanut Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiusseqqullugit Inuit Ataqatigiit kaammattussavaat.

Atassutip pissusissamisoortutut isiginngilaa siunnersuisoqatigiit ilaasortalersugaanissaanut maleruagassatigut piumasarineqarmat angutit arnallu amerlaqatigiimmik agguataarneqarnissaat. Kattuffiit peqatigiiffillu il.il. inassuteqaateqarsinnaatitaasut arlallit arnamik, taamatullu angummik, aappaa Naalakkersuisut toqqagassaannik, inassuteqaateqaqqullugit peqquneqartarput. Ilaasortanik toqqaanermi arnat angutillu assigiimmik amerlassusilittut agguataarneqarnissaat Naalakkersuisut anguniartassavaat. Taamaalilluni angutit arnallu siunnersuisoqatigiinni inissanit arfineq marluusunit ikinnerpaamik pingasunik sinniissuutitaqassapput. Atassut isumaqarpoq maleruagassat taakku tulluartuunngitsut. Inassuteqaateqarsinnaatitaasut kiffaanngissuseqartariaqarput inunnik, taakku piukkunnarnerpaatut isigisaannik, inassuteqassallutik. Naligiissitaanermi apeqqutaavoq kikkut tamarmik assigiimmik periarfissiivigineqarnissaat - inuk angutaanersoq arnaanersorluunniit apeqqutaatinnagu.

Ataatsimiititaliap inassuteqaatai

Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut Siumumeersut,Atassumeersut Demokraatineersullu, ataatsimiititaliap isumaqatigiittup kaammattuutigisaannut naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissatut aiunnersuummik saqqummiussereerpata, siunnersuut ilusini iluseralugu akuersissutigineqassasoq inassuteqarput.

Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartoq Inuit Ataqatigiinneersoq ikinnerussuteqartup taassuma kaammattuutigisaannut naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissatut aiunnersuummik saqqummiussereerpata, siunnersuut ilusini iluseralugu akuersissutigineqassasoq inassuteqarpoq.

Taama oqaaseqarluni Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap siunnersuut aappassaanigassanngortippaa.

 

	Isak Davidsen, siulittaasoq
Ole Dorph		Enos Lyberth
Ane Hansen		Astrid Fleischer Rex