Nalinginnaasumik nassuiaatit
Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisaata allannguuteqartinnissaanik siunnersuummi inatsisip oqaasertai marlutsigut erseqqissarneqarput. Ilaatigut erseqqissarneqarput Inatsisartut Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaata suliassai ilaatigullu Inatsisartut isumaqatigiinniarnerisa tamanut saqqummiunneqartarneranni suliassat.
1. Inatsisartut Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaata suliassai.
2001-imi ukiakkut ataatsimiinnermi oqaluuserisassaq 59-itut Inatsisartut oqaluuseraat inatsisartunut ilaasortat arlallit tamarmik Inatsisartut Nunatta Karsiata naatsorsuutaasa kukkunersiorneqartarnerannut ataatsimiititami ilaasortaasut aalajangiiffigisassatut siunnersuutaat. Aalajangiiffigisassami ilaatigut siunertarineqarpoq Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliap ingerlatsinermik kukkunersiuisinnaanermut ersarissumik pisinnaatitaalernissaa.
2001-imi ukiakkut ataatsimiinnermi Inatsisartut aalajangerput siunnersuut Inatsisartut Inatsiseqarnermut ataatsimiititaliaanut suliassanngortinneqassasoq. Inatsiseqarnermut ataatsimiititaliaq 2002-mi upernaakkut ataatsimiinnermi oqaluuserisassami 34-mi siunnersuut pillugu isumaliutissiissuteqarpoq. Inatsisartut Inatsiseqarnermut Ataatsimiititaliaata tikkuarpaa Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit inatsisip piareersarnerani ingerlatsinerup kukkunersiorneqartarnera pillugu apeqqut suliarineqarsimasoq inatsisartut inatsisaanni aalajangersakkani ersarissumik takussutissaqanngitsoq Inatsisartut Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaat sunik suliaqassanersoq. Inatsisartut Inatsiseqarnermut Ataatsimiititaliaata siunnersuutigaa inatsisartut inatsisaat allanngortinneqassasoq Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq ingerlatsinermik kukkunersiuisinnaanera ersarissumik tunngavissillugu. Inatsiseqarnermut Ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaa Inatsisartut akueraat.
Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit inatsisip allanngortinnissaanik siunnersuummi matumani anguniarneqarpoq Inatsisartut Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaata nalinginnaasumik kukkunersiuinerup saniatigut Naalakkersuisut taakkualu ataanni sulifffeqarfiit suliamut tunngassuteqartunik aaqqissuussisarnerannik kukkunersiuisinnaanngortillugit.
Nunatta Karsiata naatsorsuutai pillugit naatsorsuusiornermut aalajangersakkat naatsorsuusiornermullu ilitsersuutit immikkoortortat naatsorsuusiortartut sulinerminni atugarpiaannut pitsaanerpaamik naleqqussarumallugit, aammalu kukkunersiuinermut aningaasartuutit ikilisarumallugit 1990-imi aalajangerneqarpoq Qitiusumik Naatsorsuuseriffimmi suliffimmi namminermi kukkunersiuisoqarfik pilersinneqassasoq. Suliffimmi namminermi kukkunersiuisoqarfik ukioq kaajallallugu kukkunersiuinermik suliaqartarami Namminersornerullutillu Oqartussani immikkoortortat ikiorsersortarlugit ulluinnarni ingerlatseriaatsinik ilisimasaqarluartuuvoq. Taamatut suliffimmi namminermi kukkunersiuisoqarneq Danmarkimi ministeriaqarfinni amerlasuuni kattuffinnilu angisuuni atugaavoq. Kukkunersiuinermut tamarmiusumut akisussaavoq kukkunersiuisoq naalagaaffiup akuerisaa Inatsisartunit toqqagaasoq, taamaattumillu kukunersiuisup avataaneersup nakkutigisarpaa suliffimmi namminermi kukkunersiuisut sulinerat suleriaasiallu. Kukkunersiuisut taakkua marluk suleqatigiinnerat tunngavigalugu aningaasat kukkunersiorneqartarnerannut akissaajaatit Naalakkersuisut aningaasaliissutaanni kontonut ilanngunneqartarput.
Inatsiseqarnermut ataatsimiititaq isumaliutissiissummini oqarpoq Ataatsimiititaliap malugaa Naalakkersuisut aarleqqutigigaat siunnersuutip kingunerisaanik aningaasartuutit qaffarujussuarnissaat allaffissornikkullu suliassat amerlinissaat. Taamaattumik ataatsimiititaliap ersarissassavaa ingerlatsinerup kukkunersiorneqartarnera soorunami atorneqassasoq Namminersornerullutik Oqartussat naapertuutinngitsumik aningaasartuuteqartinnagit imaluunniit suliakkersorneqarpallaarnikkut aqutsiviit pisussaaffimminnik allanik isumaginnissinnaajunnaarsinnagit. Allatut oqaatigalugu ingerlatsinermik kukkunersiuisinnaatitaaneq eqqarsaatigilluarlugu atorneqassaaq, aammalu suliffeqarfimmi kukkunersiuisarnermi aningaasartuutit pisariillisaanikkut isertitanut naapertuutissasut.
Paasitinneqarsinnaatitaaneq
Inatsisartut sulinerat kikkulluunniit paasitinneqarsinnaanerat pillugu inatsisip avataaniippoq, taamaapportaaq kukkunersiuisoqarfinni namminersortuni sulianut tunngatillugu. Tamatuma kinguneraa innuttaasut Naalakkersuisullu piumasarisinnaanngimmassuk ingerlatsinermik kukkunersiuinermut tunngatillugu kukkunersiuisut nassuiaasiaat nalunaarusiaallu takujumassallugit, Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq aalajangertinnagu nalunaarusiat tamanut saqqummiunneqassasut.
Allannguutissatut siunnersuutikkut matumuuna aqunneqanngilaq nalunaarusiat nassuiaasiallu Inatsisartut Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaata sulinerani atugassatut assersuutigalugu kukkunersiuisunit suliarineqarsimajunnartut kikkunnit tamanit takujumaneqarsinnaanerat.
Taamaattumik Naalakkersuisut suliaminnik aaqqissuussisinnaanissaat pillugu siunnersuutigineqarpoq nalunaarusiat nassuiaasiallu ingerlatsinermut atatillugu suliarineqartut erngerlugit Naalakkersuisunut nassiunneqartassasut. Nalunaarusiat taamaattut Naalakkersuisunut nassiunneqarunik pisortat suliaannik kikkulluunniit paasitinneqarsinnaanerat pillugu inatsimmut ilaalissapput.
2. Inatsartut isumaqatigiinniarnerisa tamanut saqqummiunneqartarneri
Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit inatsisartut inatsisaanni § 34 naapertorlugu Inatsisartut siulittaasoqarfiata pisussaaffigaa inatsisartut isumaqatigiinniarnerisa kalaallisut qallunaatullu oqaasertalerlugit saqqummiunneqartarnissaat. 1979-imiit ileqquulersimavoq oqallisigisimasat qeratasuunik ungalulernagit atuaganngorlugit (paperback) saqqummiunneqartassasut ilanngussartalerlugit.
Allannguutissatut siunnersuutikkut matumuuna anguniagaanngilaq tamanut saqqummeeriaatsip allanngortinnissaa, taamaattorli oqaatigineqassaaq internettikkut tamanut saqqummiisarneq aaqqiissutissatut naleqqussorinanngimmat. Tassami innuttaasut internettimut isersinnaanerat killeqarpoq, aammalu ingerlatseriaaseqalersimanngilaq kingunissarput eqqarsaatigalugu elektronik atorlugu saqqummiussisarnermik qulakkeerisumik.
Ilanngussanut tunngasortaani periarfissaqalerpoq ersarissassallugu suna tunngavigalugu ullormut oqaluuserisassaq Inatsisartut oqaluuserisimaneraat paasissutissallu suut Inatsisartut aalajangernerannut tunngaviusimanersut.
§ 34-imut ilassutissatut siunnersuummi ersarissarneqarpoq Inatsisartut Siulittaasoqarfiata isumagissagaa Inatsisartut oqallinnerisa tamanut saqqummiunneqarneranni ilanngullugit saqqummiunneqassammata ilanngussat ullormut oqaluuserisassap oqaluuserineqarneranut tunngasut.
Pingaaruteqarpoq Inatsisartut isumaqatigiinniarsimanerisa ilanngussartallit tamanut saqqummiuttarnerata salliutinneqarnissaa. Inatsisartut isumaqatigiinniarneri ilanngussartallit Namminersornerullutik Oqartussani allaffissornikkut ulluinnarni sulinermi pingaaruteqaqaat.
Oqaluttuarisaanermut tunngatillugu inatsisartut isumaqatigiinniarneri ilanngussartallit aalajangersumik aaqqissukkamik tamanut saqqummiunneqassaarpata Inatsisartut sulinerat inuiaqatigiinnullu kalaallinut pingaarutai oqaluttuarisaanermi amigaataalissapput. Assersuutigalugu Inatsisartut oqallisigisimasaasa ilanngussartallit saqqummiunneqarneri tamakkerlugit Grønlandicami takuneqarsinnaasariaqarput.
3. Tusarniaaneq
Allannguutissatut siunnersut inatsisartut 2002-mi upernaakkut ataatsimiinnerminni aalajangigaata malitsigimmagu aammalu Inatsisartut oqallisigisimasaasa tamanut saqqummiunneqartarnerannut tunngasut pillugit Inatsisartut siulittaasoqarfiata suliassai ersarissarneqarmata nalilerneqarpoq Inatsisartut Siulittaasoqarfiata avataaniit tusarniaaffigineqartarnera naammattoq. Inatsisartut Siulittaasoqarfiata oqaaseqaatai siunnersuummi ilanngunneqarput.
Tamatuma saniatigut siunnersuut Aningaasaqarnermut Pisortaqarfimmut Qitiusumillu Naatsorsuuserisoqarfimmut tusarniaassutigineqarsimavoq. Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiup aarleqqutigaa inatsisartut oqaluuserisimasaasa ilanngussartallit saqqummiunneqartarneranni aningaasartuutissat. Taamatut aarlerinermut tunngaviuvoq siunnersuutip siusinnerusukkut ilusilersugaanera imatut paasineqarsinnaasoq allakkiat ataatsimiinnermi agguaanneqartut tamarmik naqitiganngortinneqartassasut. Maannakkut § 34-imut allannguutissatut siunnersuummut nassuiaatini taamaammat erseqqissarneqarpoq ilanngussanut tunngasuni malittarisatut pingaarnertut taamaallaat pineqartut aalajangersumik isummerfigineqarsimasut, tassa inatsisissatut siunnersuutit, inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutit aalajangiiffigisassatullu siunnersuutit. Tamakkua tunngavigalugit Aningaasaqarnermut Pisortaqarfik siunnersuutip mannakkutut isikkoqarnera akuerisimavaa.
4. Aningaasatigut allaffissornikkullu kingunissai.
Inatsisartut Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaata suliassai.
Ingerlatsivinni ingerlatsineq kukkunersiussagaanni pisariaqassaaq ingerlatsivik pineqartoq arlalinnik apeqquteqarfigissallugu, allakkianik assigiinngitsunik tunniusseqqussallugu, kiisalu pisariaqassappat ingerlatsivik nalunaarusianik suliaqqassussalugu. Suliami tamatumani apeqqutaasorujussuuvoq ingerlatsivimmut kukkunersiuisut, Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq, qanoq annertutigisumik aallartitsiniarnersoq, kiisalu suliap naammassinissaa qanoq iliornikkut pissasoq ilimagineqarnersoq.
Tamatumani apeqqutaavoq ingerlatsinerup kukkunersiorneqarnerata kingunerisaanik apeqqutaavoq allaffissornikkut kingunissai, tassa ingerlatsinerup kukkunersiorneqarnerata kingunerissaneraa suleriaatsit atuuttut arlalitsigut allanngortinneqarnissaat tamannalu aningaasatigut qanoq kinguneqassanersoq.
Ingerlatsinerup kukkunersiorneqartarnissaata kukkunersiorneqartarnissaat Inatsisartut Kukkunersiunermut Ataatsimiiititaliaata aalajangigassaraa. Ingerlatsinerup kukkunersiorneranut aningaasartuutit, tamatumani ilanngullugit ingerlatsiviup nalunaarusiortarneranut aningaasartuutit, Inatsisartut aningaasaliinermut kontuisigut akilerneqartassapput.
2003-mut aningaasanut inatsisip akuerineqarneranut atatillugu Inatsisartut kontuinut aningaasaliisoqartariaqassaaq, Kukkunersiuinermut Ataatsimiititap ingerlatsinermik kukkunersiuisarneq 2003-mi aallartikkumassappagu.
Inatsisartut isumaqatigiinniarnerisa tamanut saqqummiunneqartarnerat
Inatsisartut isumaqatigiinniarnerisa ilanngussartalerlugit tamanut saqqummiunneqartarnerata kingunerissanngillaa Inatsisartut Siulittaasoqarfiata suliassanik aaqqissuussisarnerata allanngortinnissaa.
Inatsisartut Allattoqarfiata missingerpaa Inatsisartut isumaqatigiinniarnerisa suli saqqummersinneqarsimanngitsut ilanngussartaasa saqqummiunneqarnissaat immikkut ittumik ataasiartumillu 800.000 kr.-it missaannik ukiunut marlunnut agguataarneqartussanik aningaasartuutaassasoq. Siunissami Inatsisartut isumaqatigiinniarnerisa ilanngussartallit saqqummersinneqartarnissaat eqqarsaatigalugu Inatsisartut Allattoqarfiata anguniarpaa aningaasartuutit ullumikkut Inatsisartut Allattoqarfiannut aningaasatigut killiliussaasimasut iluannit aningaasartuutigineqartassasut.
Naqiterineq pisassaaq Inerisaavik/Pilersuiffiup naqiteriviani, aamma inatsisartut ataatsimissutaannik, Namminersornerullutik Oqartussat inatsisaannik inatsisiliaannik, tamatumani ilanngullugit aningaasanut inatsisissatut siunnersuut aammalu aningaasanut inatsit pillugu paasissutissat allaganngorlugit takussutissarsiornerat.
Inatsisartut Allattoqarfiata ilisimatitsissutigaa isumaliutigineqartoq Inatsisartut isumaqatigiinniarneri ilanngussartallit CD-rominngorlugit saqqummersinneqartalernissaat. Tamannali pillugu Inatsisartut Siulittaasoqarfiat suli inaarutaasumik aalajangiinngilaq.
Siunnersuutip aalajangersagartaanut ataasiakkaanut oqaaseqaatit
§ 1-mut
Nr. 1-imut
Aalajangersakkami erseqqissarneqarpoq Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq aalajangersinnaasoq ingerlatsinermik kukkunersiunissamik. Tamatuma peqatigisaanik Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliap ingerlatsinermik kukkunersiuisinnaanera killilerneqarpoq, tassa ingerlatamut aningaasatigut kukkunersiorneqareersumut.
Ingerlatsinerup kukkunersiorneqarnerani nalilerneqartussaavoq suliassat ataasiakkaat, pilersaarutit imaluunniit suliffeqarfiup ataatsimut isigalugu suliassai naammaginartumik ingerlanneqarsimanersut, aammalu angusat anguniakkanut naapertuussimanersut. Ingerlatsinerup kukkunersiorneqarnera ingerlanneqarsinnaavoq aningaasatigut kukunersiuinermut atanngitsumik, soorlu naatsorsuusiortartut toqqakkat misissuiffigineratigut imaluunniit aningaasatigut kukkunersiuinerup itisilerneratigut.
Nr. 2-mut.
Erseqqissarneqarpoq Inatsisartut isumaqatigiinniarnerisa tamanut saqqummiunneqarnerannut ilaasortaaq ilanngussat saqqummiunneqartarnerat. Tamatumani pingaartinneqarpoq Inatsisartut isumaqatigiinniarneri atuassagaanni nalilissagaannilu pisariaqarmat Inatsisartut isumaqatigiinniarnerminni tunngavigisimasaasa atuarnissaannut nalilersornissaannullu aamma periarfissaqarnissaq.
Naatsorsuutigineqarpoq ilanngussat ilanngunneqartarnerat pillugu atortussat ilanngunneqartarnerannut tunngasut ingerlatiinnarneqassasoq. Salliutillugu pineqarput atortussat timitalimmik aalajangiinermut tunngasut, tassa inatsisartut inatsisissaaannut siunnersuutit, inatsisartut peqqussutissaannut siunnersuutit aalajangiiffissassatullu siunnersuutit. Tamatumani pineqarput inatsisissat oqaaseqaatitallit ilanngussartallillu, allannguutissatut siunnersuutit, saqqummiussissutit, akissuteqaatit, Inatsisartut Ataatsimiititaliaanit isumaliutissiissutit kiisalu aalajangiiffigisassatut siunnersuummut assigiinngitsunut atatillugu paasissutissat.
Maannamut pisarneq malillugu Aningaasaqarnermut Pisortaqarfiup naqitertarpai aningaasanut inatsit, ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisit taakkununngalu atatillugu naqitertittakkat allat. Tassalu naqitertitat tamakkua Inatsisartut siulittaasoqarfiata inatsisartut oqallisigisimasaanik ilanngussartalinnik saqqummiuttagaanut ilaaneq ajorput.
Inatsisartut Siulittaasoqarfiat isumaqarportaaq atortussat Inatsisartut inatsisartut inatsisissaattut, peqqussutissaattut aalajangiiffigisassaattullu siunnersuutit suliarineqarnerisa akuersissutigineqarnerisalu paasineqarnissaannut pingaarutilittut isigineqartariaqartut aamma ilanngunneqarsinnaasariaqartut.
Ukiuni kingullerni nalinginnaalersimavoq Naalakkersuisut sammisat assigiinngitsut pillugit nalunaarusiortarnerat inatsisartuni naalakkersuisunilu atugassanik paasissutissiinermut tunnganerusunik. Nalunaarusiat tamanullu saqqummiussat inatsisissatut siunnersuutinut aalajangiiffigisassatulluunniit siunnersuutinut imaaliinnaq ilaagajunngillat. Tamatuma saniatigut ajornakusoortarpoq saqqummiussat annertussusiat ilusilersugaanerallu ilanngussatut ilanngutissallugu. Taamaattumik nalunaarusiat saqqummiussallu taamaattut pingaarnerusutut isiginngikkaanni ilanngussanut ilanngunneqarneq ajorput.
§ 2-mut.
Siunnersuutigineqarpoq inatsisartut inatsisissaat 1. juni 2003-mi atuutilissasoq.
Taamaalilluni Inatsisartut periarfissinneqarput 2003-mut Aningaasanut inatsimmi pingaarnersiuilluni tulleriiaarinermut tamarmiusumut atatillugu ingerlatsinermik kukkunersiuisarnissamut aningaasatigut killiliussassat pillugit isummernissaminnut.
Inatsisartut oqaluuserisimasaannik ilanngussartalinnik saqqummiussisarneq soorunami ingerlanneqartussaavoq inatsisartut ataatsimiinneri ataasiakkaat malillugit. Ukiunut matuma siuliinut sanilliullugu naatsorsuutigineqarpoq inatsisartut oqallisigisimasaasa ilanngussartallit saqqummiunneqartarnerat amigaataajunnartoq qanoq iliorfigisariaqasasoq.