Atuarfimmi atuartitsissutini atuartitsissutinilu qanitariissuni alloriarfiit siunertaat kiisalu atuartitsissutit siunertaat ilikkagassatullu anguniagassat pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 16, 24. juuni 2003-meersoq.
Atuarfik pillugu Inatsisartut peqqussutaanni nr. 8-mi, 21. maj 2002-meersumi § 13 naapertorlugu aalajangersarneqarput:
Kapitali 1
NassuiaatitAlloriarfiit siunertaat, atuartitsissutit siunertaat ilikkagassatullu anguniagassat
§ 1. Nalunaarummi matumani alloriarfinni anguniagassat paasineqassapput tassaasut alloriarfinni ataasiakkaani atuartitsinermi siunertat pingaarnerit. Atuarfiup siunertaa tunngavigalugu alloriarfiit siunertaanni itisilerneqarput atuarfimmilu alloriarfinni pingasuni tamaginni ilikkartitsiniarnermut periaatsit taaneqarlutik. Alloriarfiit siunertaasa nalunaarpaat ilisimasassat aamma atuartitsissutit atuartitsissutillu qanitariit akimorlugit tunngaviusumik piginnaasassat qaqugukkut atuartut piginnaasaqarfigissagaat naatsorsuutigineqarnersoq. Alloriarfiit siunertaat tallimanut naligiissunut agguagaapput, ukuusunut:
1) ilisimasassat piginnaasassallu,
2) inuttut pisinnaasaqarfigisassat,
3) inooqatigiinnermik inuiaqatigiinnermillu pisinnaasaqarfigisassat,
4) ilikkagassanik suliassanillu pisinnaasaqarfigisassat aamma
5) atuartup siunissami ilinniagariligassaminik inuussutissarsiutigiligassaminillu toqqaanera.
Imm. 2. Nalunaarummi matumani atuartitsissutit siunertaat tassaapput atuarnerup ingerlanneqarnera tamaat atuartitsissutini ataasiakkaani atuartitsissutillu susassaqarfiini atuartitsinermi siunertarineqartussat. Atuartitsissutit siunertaat immikkoortunut sisamanut naligiissillugit agguagaapput atuartitsissutini ataasiakkaani aamma atuartitsissutit susassaqarfiini isiginnittaatsinik assigiinngitsunik sisamanik ersersitsisuullutik, ukuusunik:
1) ilisimasassat piginnaasassallu,
2) inummut imminermut tunngasut,
3) inunnik peqateqartarnermut tunngasut aamma
4) kulturilerinermut inuiaqatigiilerinermullu tunngasut.
Imm. 3. Nalunaarummi matumani ilikkagassatut anguniagassat paasineqassapput tassaasut alloriarfiit pingasut naammassinerini atuartitsissutini ataasiakkaani atuartitsissutillu susassaqarfiini ilisimaligassatut piginnaasaqarfigiligassatullu anguniagassat atuartut piginnaasaqarfigisassaattut naatsorsuutigineqartut. Ilikkagassatut anguniagassat ilinniagassatut naligiissillugit aggugaapput ingerlaavartumillu nalilersuinermut kiisalu alloriarfiit pingasuusut tulleriiaarlugit naammassinerini qitiusumit aalajangersakkanik naliliisarnermut tunngaviliisuullutik.
Kapitali 2
Alloriarfiit siunertaatNukarliit atuarfiat
§ 2. Nukarliit atuarfianni atuartitsinerup siunertaraa atuartut mernguernartunik sammisaqarnerminni, misigisaqaqatigiinnerminni nammineerlutillu sulinerminni oqaatsinik malussarissusertik, paasinnissinnaassusertik oqaatiginneriaasertillu ineriartortissagaat kiisalu atuarnermi, allannermi kisitsinermilu tunngaviusumik piginnaasassatik pigiliutissagaat.
Imm. 2. Atuartitsineq atuartut piginnaasaannik assigiinngitsunik inuttullu imminnut naleqartinnerannik ineriartortitseqataassaaq. Atuartitsinerup atuartut ilisimasaqartilissavai isumatusaarnikkut, pilersitsinikkut, timersornikkut peqqinnartumillu inooriaaseqarnikkut namminneq ineriartornertik qanoq akisussaaqataaffigisinnaaneraat.
Imm. 3. Atuartitsinerup atuartut paasisaqartissavai ilaqutariinni, atuarfimmi aamma ikinngutit akornanni assigiinngitsutigut inissisimaffiinik aamma akisussaaffiinik. Atuartut atuarfimmi ikinngutillu akornanni attaveqaqatigiissinnaanerup aamma aaqqiagiinngissutit annikinnerusut aaqqinniarsinnaanerisa pingaarutaat paasisaqarfigissavaat.
Imm. 4. Atuartitsineq atuartut suleriaatsinik suleqatiginneriaatsinillu naleqquttunik ineriartortitsineranni kiisalu atuarnermik siunertaanik paasinninnissaanni peqataassaaq.
Imm. 5. Atuartitsinerup atuartut angerlarsimaffimmi angerlarsimaffiullu avataani suliassanik sammisanillu assigiinngitsunik paasisaqartissavai.
Akulliit atuarfiat
§ 3. Akulliit atuarfianni atuartitsinerup siunertaraa atuarfimmi atuartitsissutini atuartitsissutinilu qanitariissuni tunngaviusumik piginnaasassanik atuartut pigiliussaqassasut. Atuartut oqaatsitigut piginnaasatik ilinniakkaminni inooqatigiinnilu atortussatut ineriartorteqqissavaat.
Imm. 2. Atuartitsinerup atuartut periarfississavai piginnaasaminnik soqutigisaminnillu tamatigoortumik ineriartortitsinissaannut. Atuartitsineq atuartut inuttut naleqassutsiminnik imminullu tatiginerannik nukittorsaaqataassaaq kiisalu namminneq atukkaminnut attuumassuteqarfigisaminnullu akisussaaqataatitsilerluni. Atuartut ineriartornerminnut akisussaaqataanertik tamatumunngalu sunneeqataasinnaasutut paasinninnertik annertusiartortissavaat.
Imm. 3. Atuartitsinerup atuartup ilaqutariinni, atuarfimmi inuiaqatigiinnilu aamma allat pissusilersuutaannut akisussaaffiinullu assigiinngitsunut paasinninnera ineriartorteqqissavaa. Atuartut naleqquttumik attaveqaqatigiissinnaanertik aaqqiagiinngissutsinillu aaqqiiniarsinnaanertik ineriartortissavaat.
Imm. 4. Atuartitsinerup atuartut sungiussitissavai ilinniartitsisutik suleqatigalugit pilersaarusiornermik, naliliinermik aamma ilinniarnermik ingerlanneranik iluarsartuusseqqinnermik. Atuartut kisimiillutik aamma suleqateqarlutik assigiinngitsunik suleriaaseqarsinnaassapput.
Imm. 5. Atuartitsinerup atuartut ilisimasaqalersissavai ilinniarfiit inuussutissarsiutillu assigiinngitsut tunngaviinik.
Angajulliit atuarfiat
§ 4. Angajulliit atuarfianni atuartitsinerup siunertaraa atuartut atuartitsissutit qanitariissut, atuartitsissutit atuartitsissutillu immikkoortortaasa immikkuullaarissutaat, atuuffii ataqatigiinnerilu atuartut paasisimasaqarfigilissagaat. Atuartut ilisimalikkatik piginnaalikkatillu atuartitsissutini atuartitsissutinilu akimuilluni atuartitsinerni assigiinngitsuni naapertuuttumik eqaatsumillu atorsinnaassavaat. Atuartut paasissutissanik suliareqqiisinnaassapput ingerlatitseqqissinnaassallutillu oqaatsit arlariit atorlugit.
Imm. 2. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut inuttut ilikkakkatigullu piginnaanitik ilisimaaralugit ineriartortissagaat kiisalu periarfissatik piviusorsiortumik paasissagaat. Atuartut nammineq inuunerminnut akisussaassuseqarsinnaasunngussapput allallu inuunerannut akisussaaqataasinnaanngussallutik.
Imm.3. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut namminneq allallu pissusilersuutaannik akisussaaffiinillu assigiinngitsunik paasinninnissaat. Atuartut inunnik kikkunnilluunniit oqaloqatiginnissinnaassapput akulerusimasinnaallutillu aamma atuarfimmi atuarfiullu avaatani aaqqiagiinngissutinik aaqqiisinnaassuseqassallutik. Atuartut inuiaqatigiinni oqartussaaqataaffiusuni akisussaaffitik, pisinnaatitaaffitik pisussaatitaaffitillu ilisimaarillualissavaat.
Imm. 4. Atuartitsinerup atuartut ilinniarnissaminnut inuussutissarsiutigiumaakkaminnullu pilersaarutaannik naliliisinnaanngortissavai ingerlaavartumillu tulluarsaasinnaasunngortissallugit, ilikkariartornerminnut akisussaaqataasunngortissavai siunniussamillu angunissaannut suliniuteqarsinnaasunngortissallugit.
Imm. 5. Atuartitsinerup atuartut tunngavississavai ilinniarnissaminnik inuussutissarsiutissaminnillu piviusorsiortumik toqqaasinnaanissaannut.
Kapitali 3
Kalaallisut atuartitsinerup siunertaa ilikkagassatullu anguniagassat
Atuartitsissutip siunertaa§ 5. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut kalaallisut oqaatsinik allatanillu qularnaatsumik allanngorartumillu paasisinnaanngorlutik aamma erseqqissumik allanngorartumillu oqalussinnaanngorlutik allassinnaanngorlutillu ilisimasaqalissasut piginnaasaqalissasullu. Atuartitsinerup qulakkiissavaa atuartut sutigut tamatigut ilikkagassatigut tamatigoortumillu ilikkarniarnerminni qularnaatsumik oqaatsitigut oqariartaatsitigullu toqqammavissaminnik pigiliussaqassasut. Atuartitsinerup aammattaaq peqataaffigissavaa atuartut maluginiakkatik aallaavigalugit oqalunnikkut oqaasertaqanngitsunillu attaveqaqatigiittarnernut malussarissusertik ineriartortissagaat. Atuartut kalaallit oqaasiisa ilusii aamma atuuffii ilisimasaqarfigilissavaat ilisimaarinninnertillu ineriartortissallugu.
Imm. 2. Atuartitsinerup nukittorsaaqataaffigissavaa atuartut kinaassusiat inuttullu imminnut naleqartinnerat. Atuartitsinerup atuartut siuarsassavai misigisaqarnermut, naliliinermut, isumaliuteqarnermut isummerfiginninnermullu kiisalu misigissutsiminnik, misilittakkaminnik, ilisimasaminnik isummaminnillu oqaatiginninnermut piumassusiat piginnaasaallu. Atuartut ineriartortissavaat oqaatsitigut ineriartornerminnik ilisimaarinninnertik aamma atuartitsinerup atuartut piginnaasaqalersissavai namminneq ilikkariartornerminnut akissussaaqataasinnaanermut.
Imm. 3. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut ilisimasanik misilittakkanillu ingerlatitseqqinnerni, suleqatigiinnerni inuillu akornanni iliuuseqaqatigiinnerni oqaatsit sakkutut atornerisa pingaassusiannik misigisaqarnissaat. Atuartitsinerup atuartut kaammattussavai oqaatsit sakkutut atoqqullugit namminneq inuillu allat atugaannik ilisimannilernissamut.
Imm. 4. Atuartut oqaatsit kulturillu ataqatigiinnerisa pingaarutaat ilisimasaqarfigilissavaat oqaatsit allakkiallu misiginerisigut paasinerisigullu. Atuartut atuartinneqarnerisigut kalaallit kulturiannik kulturinillu allanik ataqateqarnerannik paasinninnerat ineriartortinneqassaaq. Atuartitsinerup atuartut tapersersussavai inuiaqatigiinni oqartussaaffeqaqatigiiffiusumi eqii-ngasutut soqutiginnittutullu inooqataanissamut ineriartornerini.
Ilikkagassatut anguniagassat
§ 6. Nukarliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) oqaloqatigiinnermi, suleqatigiinnermi saqqummiussisarnernilu oqaatiginiakkaminnik oqaatiginnissinnaassasut oqaatsinillu atuisinnaassasut,
2) oqaluttuarlutik, pisuusaartitsillutik, taalliorlutik, isiginnaagassiorlutik, erinarsorlutik nipilersuutillu atorlugit akuttoqatigiissaarillutik oqaatiginiakkaminnik saqqummiussisinnaassasut,
3) oqaluttuarnerminni isiginnaartitsinerminnilu atortunik iluaqutissanik atortulersorsinnaassasut,
4) oqaatsit ajornartorsiutinik qaangiiniarnerni, aliikkusersoqatigiinnerni ilisimasanillu saqqummiussiniarnerni atorsinnaassagaat,
5) tusarnaarluarsinnaassasut malitsigisaanillu apersuillutik paasiniaasinnaassasut, allat allataannik tusarnaarsinnaassasut oqaloqatigiissuteqarsinnaassasullu,
6) allakkianik oqinnerusunik atuarsinnaassasut suleqatigiinnilu minnerusuni namminneq allataminnik atuffassisinnaallutik,
7) atuakkamik tusakkamillu imaasa pingaarnersaanik oqaluttuareqqiisinnaassasut, allatallu tunngavigalugit isiginnaartitsisinnaassasut,
8) allakkiat nalunaariartaatsillu allat, soorlu assilissat, titartakkat, videut malittariinnillu titartakkiat pillugit isummaminnik oqaatiginnissinnaassasut,
9) misigisatik annikitsunik allaatigisinnaassagaat kiisalu takorluukkat, assilissanik allaatigisanillu atuarsimasaminnik, tusarsimasaminnik takusimasaminnillu tunngaveqarlutik allaatiginnissinnaassasut,
10) piffissami tulleriinnilersukkanik oqaluttuarpalaartunillu kiisalu pisuusaartitanik, soorlu oqaluttualianik oqalualaanillu, allaatiginnissinnaassasut,
11) titartaanertigut, pisunik allattuinertigut allallutillu nalunaaruteqarnertigut ilisimatitsisinnaassasut aamma
12) qarasaasiaq atorlugu allassinnaassasut, titartaasinnaassasut nassitsisinnaassallutillu.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuakkanik atorniartarfimmik atuisinnaassasut atuakkanillu ujarlernerminni ikiortissarsiorsinnaassasut,
2) paasissutissanik inuit allat ilisimasaannik, misilittagaannik oqaluttuaannillu atuarfimmi atuarfiullu avataani katersuisinnaassasut,
3) atuartitsissutinut tunngasunik qarasaasiakkut programminik atuisinnaassasut aamma
4) Internetimi pisariunngitsunik ujarlersinnaassasut.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) allakkiat qangarnisat ullumikkut allakkianit allaanerussuteqarneri ilisimasaqarfigissagaat,
2) kalaallit oqalualaavinik ilisimasaqassasut,
3) kalaallit oqalualaavisa nunanilu allamiut oqaluttualiaasa assigiinngissutaat assigiiffiilu ilisimasaqarfigissagaat,
4) allakkiat allatullu oqaatiginneriaatsit pillugit misigisatik paasisatillu tunngavigalugit oqaloqatiginnissinnaassasut aamma
5) Kalaallit Nunaanni assigiinngitsunik sumiorpaluuteqartoq taakkualu oqaluttuarisaanikkut tunuliaqutaat ilisimassagaat.
Imm. 4. Iluarsartuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) allataminni oqaatsitik, oqaatsinik atuinertik oqaatsillu eqqortuunerat malugisinnaassagaat,
2) atuarnermi tunngaviusumik periaatsit assigiinngitsut atorsinnaassagaat,
3) allakkiat oqaatiginninniutillu allat, soorlu assilissat, videut malittariinnillu titartakkiat imaanni pingaarnersat, piffissat, piffiit pisullu, pillugit oqaloqataasinnaassasut,
4) oqaatsit atorneqartarnerat tunngaviusumik ilisimasaqarfigissagaat atorsinnaassagaallu,
5) oqalunnermi allannermilu oqaatsit atorneqartarnerisa assigiinngissusiannik ilisimasaqassasut, aamma namminneq sumiorpaluutimik allattaatsimilu oqaatsit assigiinngissutaat malugisinnaassagaat,
6) oqalunnermi nipit atuuffii, soorlu naggateqatigiiaat taalluartaagassiallu kiisalu oqaatsinik pinnguaatit paasisimassagaat,
7) nipinik misississuineq katiterinerlu sungiussimassagaat,
8) naqinnerit nipaat, ilusii atii atuuffiilu paasisimassagaat,
9) oqaatsit avittarnerini periaatsit sungiussimassagaat,
10) allataminni oqaatsit atorneqakulanerit oqaatigineqarnerattut allassinnaassagaat,
11) naqinnerit mikisut aamma angisuut taakkualu atuuffii paasisimassagaat aamma
12) oqaatsit oqaatsinik ataasiakkaanik aamma oqaaseqatigiinnik ilusilerneqarnerat ilisimasaqarfigissagaat, oqaatsillu suuneri ilisimassagaat.§ 7. Akulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) oqaloqatigiinnerni, suleqatigiinnerni, oqallinnerni, saqqummiussinerni oqaatiginninniarnernilu oqaatsiminnik paasinartumik erseqqissumillu atuisinnaassasut,
2) oqaluttuartutut, paasissutissiisutut, oqaluttuareqqiisutut, oqaaseqaateqartutut isummanillu saqqummiussisutut oqaatiginnissinnaassasut,
3) takorluukkatik, misigissutsitik, eqqarsaatitik, misilittakkatik ilisimasatillu ataqatigiissumik oqaluinnarlutik saqqummiussinnaassagaat,
4) aalajangersimasumik sammisaqarnerni naammassiniagaqarnermilu suliat saqqummiussinnaassagaat,
5) attaveqarnermut/saqqummiinermut iluaqutaasinnaasut, soorlu oqaatsinik ataasiakkaanik allattuineq nivinngagassaliornerlu, atorsinnaassagaat,
6) oqaatsit ajornartorsiutinik qaangiiniarnermi, kimingiisernermi, aliikkusersuinermi, isummanik tunngavilersuinermi, ilisimasanik ingerlatitseqqinnermi sunniiniarnermilu atorsinnaassagaat kiisalu oqaatsit taalliortorpalaartumik atorneqartarnerat ilisimasaqarfigissagaat,
7) tusarnaarluarsinnaassasut taamaaliornermikkullu paasiniaaqqissaarlutik nalilersuillutillu apeqquteqarsinnaassasut,
8) atuakkianik aliikkutassianik imalinnik aamma piviusunik nalorninatik naammaginartumillu sukkassusilimmik atuarsinnaassasut,
9) atuffassisinnaassasut aamma namminneq allataminnik allallu allagaannik misigissuseqarpalaartumik saqqummiussisinnaassasut,
10) oqaluttuareqqiisumik, nassuiaatiginnittumik, oqaluttuussisumik, oqaaseqarfiginnittumik tunngavilersukkamillu isummanik paasisitsiniaasumik allassinnaassasut,
11) ataqatigiissumik piffissamillu tulleriiaarinnittumik misigisaminnik, misilittakkaminnik, takorluukkaminnik, ilisimasaminnik misigissutsiminnillu allaatiginnissinnaassasut,
12) pisuusaartitanik aamma piviusunik, soorlu naalisakkanik, taallianik, isiginnaagassianik, allakkanik, naliliilluni saqqummiussanik, ullorsiutinik, nalunaarusianik atuagassianullu ilanngutassianik, allassinnaassasut,
13) allanut atatillugu allanneq sakkutut, soorlu pisunik allattuisarnermi, allapallannerni nalunaarsuillunilu allattuinerni, ilisimallugu atorsinnaassagaat aamma
14) allat allataat pillugit siunnersuisinnaassasut namminerlu allatatik pillugit siunnersortissinnaassasut.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuakkanik atorniartarfik namminersorlutik atorsinnaassagaat paasissutissanillu katersisinnaassallutik,
2) qulequtaq aalajangersimasoq pillugu paasissutissanik tulluartunik, soorlu atuakkanit, Internetimit, allani tusagassiuutinit aamma inunnit allanit katersisinnaassasut, immikkoortiterisinnaassasut atuisinnaassasullu,
3) suliassanut aalajangersimasunut tunngasunik qarasaasiakkut programminik atuisinnaassasut aamma
4) ordboginik, ujarlerfissanik paasissutissanillu naleqquttunik allanik atuisinnaassasut.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuakkiat piffissap ingerlanerani allanngoriartortarnerat kiisalu atuakkiap allanneqarnerata nalaani piffissami pisunik takutitsisarnera ilisimasaqarfigissagaat,
2) oqaluinnarluni aamma allalluni oqaluttuarnerup immikkoorutaat, soorlu kalaallit aamma nunat allat oqaluttualiaataat, oqaluttuaat oqaluttuatoqaataallu, ilisimasaqarfigissagaat,
3) tussiutit, erinarsuutit taalliallu nutaanerit ilisimasaqarfigissagaat aamma
4) sumiorpaluutit allat ilisarnaataat ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 4. Aaqqissuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) namminneq allataminni allallu allataanni oqaatsinik, oqaatsinik atuinermik oqaatsillu eqqortuunerinik paasisimasaqassasut,
2) atuarnermi periaatsit assigiinngitsut, tassaasut pingaarnersiuineq, immikkoortukkaarineq, atuapallanneq atuaqqissaarnerlu, ilisimallugillu atorsinnaassagaat,
3) allatap pingaarnersaanik oqaasertaasa ataasigut titartuilluni nalunaarsuinikkut, imaqarnersiuinikkut naalisaanikkullu attassisinnaassasut,
4) imassanik katersisinnaassasut allaaserisassallu imassaanik najoqqutassiorsinnaassasut kiisalu isumassarsiamiit naammassisaqarluni allaaserinnissinnaassasut,
5) oqaatsit sakkutut pingaarutaat ilisimassagaat atorsinnaassagaallu,
6) oqaatsit oqaluinnarluni allallunilu atorneqartut assigiinngissusaat assigiissusaallu paasisimasaqarfigissagaat,
7) allat suleqatigalugit allatanik allatigullu oqaatiginneriaatsinik misissueqqissaarsinnaassasut, imaanik paasiniaasinnaassasut, sammivissiuisinnaassasut, nassuiaasinaassasut, naliliisinnaassasut aamma tunngavilerlutik sanilliussisinnaassasut,
8) allat suleqatigalugit allatat oqaatiginneriaatsillu suunerinik, pingaarnertut imaannik, attaveqaqatigiinnernik, ilusiinik, oqaluttuartup inissisimaneranik, saqqummiunnerinik, inuttanik ilisarititsinerinik, misissoqqissaarnerinik, nassuiarnerinik aamma avatangiisinik saqqummiinerinik kiisalu sammisaannik nassuiaasinnaassasut,
9) piviusuusaartitat aamma piviusut suunerinik, soorlu atuakkiat qanganisaanerusut nutaaliaanerusullu, oqalualaat oqaluttuatoqqallu, taalliat, piviusut, allakkat ilusii, ussassaarutit takoqqusaarutillu, ilisimasaqarfigissagaat kiisalu oqaatsit, allatat suunerisa, imaasa pissusiisalu qanoq issusiisa ataqatigiissinnaanerinik ilisimasaqarnerminnik oqaatiginnissinnaassasut,
10) oqaatsit avinneqartarnerinut malittarisassat ilisimallugillu atorsinnaassagaat,
11) killiffilersuinermut malittarisassat ilisimallugillu atorsinnaassagaat,
12) taggisit oqaluutillu ilisarnaataat, tassaasut nagguiit, uiggiutit oqaatsillu naggataat, oqaaseqatigiillu ilusii, ilisimasaqarfigissagaat aamma
13) kingulleqqiutit, kinaassusersiutit, uparuartorniutit kisitsisillu ilisimasaqarfigissagaat.§ 8. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) oqaloqatigiinnerni, suleqatigiinnerni oqallinnernilu oqaatsinik patajaatsumik, allanngorarluartumik isummanillu tunngavilersuisumik oqalussinnaassasut,
2) suliat ilusii pissutsit suunerinut tulluartut ilisimaraalugit saqqummiussinnaassagaat ingerlateqqissinnaagaallu aamma qularnaatsumik namminersortumillu oqaatiginnissinnaassasut,
3) takorluukkaminnik, misigissutsiminnik, eqqarsaatiminnik misilittakkaminnik ilisimasaminnillu ataqatigiissumik tunaartalerluakkamillu oqaatiginnissinnaassasut,
4) oqaloqatigiinnerni oqaluunnernilu allat oqaluinnarlutik saqqummiussinerini tusarnaarluarsinnaassasut ammasuullutik, paasiniaasuullutik nalilersuisuullutillu,
5) allakkianik aliikkutassianik imalinnik aamma piviusunik nalorninatik naammaginartumillu sukkassusilimmik atuarsinnaassasut,
6) allakkiat atorlugit eqqarsarnerminnut siunertaminnullu atuarneq atorsinnaassagaat,
7) atuffassisinnaassasut aamma nammineq allallu allagaannik nassuiaarpalaartumik misigissuseqarpalaartumillu oqaluttuareqqiisinnaassasut,
8) oqaluttuareqqiinertut, nassuiaanertut, oqaluttuarnertut, oqaaseqarfiginninnertut, isummanik saqqummiussinertut isumaliornertullu allaatiginnissinnaassasut,
9) takorluukkat, misigissutsit, eqqarsaatit, misilittakkat ilisimasallu pillugit pisunut naleqqussakkanik ataqatigiissumik, nalunaatsumik allanngorarluartumillu allaatiginnissinnaassasut,
10) tigusisussamut aalajangersimasumut toqqaannartumik allagaqarsinnaassasut,
11) allannissap siunertaanut tulluarnerpaamik allatap suunissaanik, piviusuusaartitamik imaluunniit piviusumik, siunniussisinnaassasut,
12) allanneq iluaqutitut ilisimaarisamik isumaliornartumillu allanut atatillugu, soorlu pisunik allattuinermi sukkasuumillu allattuinermi aamma pingaarnersiuilluni allattuinermut tun-ngatillugu atorsinnaassagat,
13) allat allataannut qisuariarlutik siunnersuisinnaassasut namminerlu allatatik pillugit siunnersuutinik tigooraasinnaassasut tassanngalu ilikkakkatik misilittakkatillu namminersorlutik sulinerminni atorluarsinnaassagaat aamma
14) nunarsuaq tamakkerlugu e-mailinik atuisinnaassasut aamma elektroniskiusunik saqqummiussassaliorsinnaassallutik, soorlu internetikkut nittartakkanik.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) paasissutissiiffinnit paasissutissanik, soorlu atuakkanik atorniartarfinni, toqqorsivinni internetimilu kiisalu inunni allani, ujarlersinnaassasut kiisalu paasisat apeqquserlugit namminersuutigalugillu suliaqarnerminni atorsinnaassagaat aamma
2) ordbogit ujarlerfii imaalu atorsinnaassagaat.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuakkiat piffissani assigiinngitsuni allanngorartarnerat kiisalu allakkiat allanneqarfimminni piffissaq imarisamikkut ersersittaraat ilisimassagaat,
2) kalaallit oqaasiisa atuakkiaasalu oqaluttuarisaanerisa taasassartaasa pingaarnersaat ilisimasaqarfigissagaat kiisalu oqaatsit allakkiallu kulturimi inuiaqatigiinnilu pingaaruteqassusiannik paasisimasaqassasut,
3) oqaluttariarsornerit allattariarsornerillu suuneri ilisimasaqarfigissagaat,
4) kalaallit, Inuit aamma allamiut oqalualaavini, oqaluttualiaanni oqaluttuaataannilu oqaluttuariaatsit assigiinngitsut taakkununnga ilaatillugit imarisaat, ilusii pingaarnersaallu ilisimasaqarfigissagaat aamma
5) kalaallit sumiorpaluutaat aamma Inuit oqaasii toqqakkat assigiinngitsut ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 4. Iluarsartuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) nammineq allallu allataanni oqalunnerup eqqorluartuutitsinissaanut oqaatsinillu atuilluarnermut qularnaatsumik isummerfiginnissinnaassasut,
2) atuariaatsit assigiinngiiaartut, tassaasut pingaarnersiuineq, immikkoortukkaarineq atuaqqissaarnerlu, siunertaq naapertorlugu atorsinnaassagaat,
3) allatap pingaarnersaanik iluseq naleqqunnerusoq naapertorlugu oqaasertanik ataasigut titartuinikkut nalunaarsuillutik, oqaatsinik atuagassanik allattuillutik, imaqarnersiuillutik, oqaluttuareqqiillutik allattuillutillu attassisinnaassasut,
4) attaveqaqatigiinnerup siunertaanik siuarsaaniarnermut paasissutissanik katersisinnaassasut, ataatsimut isiginnissinnaassasut imarisassamullu najoqqutassiorsinnaassasut,
5) isumassarsiornermiit naammassinermut namminersorlutik allassinnaassasut,
6) namminersorlutik aamma allanik peqateqarlutik paasiniaaqqissaarnerit tunuliaqutaralugit allatanik nalunaariaatsinillu nassuiaasersuisinnaassasut, naliliisinnaassasut sanilliussisinnaassasullu,
7) namminersorlutik aamma suleqateqarlutik allatat nalunaariaatsillu allat suunerinik, attaveqarnerinik, ilusilernerinik, oqaluttuartuisa inissisimanerinik, saqqummeriaasiinik, sammisaannik tunngaviinillu, oqaasiinik periaasiinillu kiisalu isumaannik nassuiaatiginnissinnaassasut,
8) kalaallit oqaasiisa ilusilersugaanerisa pingaarnersai, taggisit, oqaluutit, kinaassusersiutit, kingulleqqiutit, uparuartorniutit, oqaaseeqqat, oqaqqaarniutit aamma taggisit oqaluutillu uiggiutaat kiisalu oqaaseqatigiit ilusilerneri ilisamasaqarfigissagaat aamma
9) allattaasitoqaq atorlugu allatat atuarsinnaassagaat aamma allaattaasitoqqap aaqqissuussaanera ilisimassagaat.
Kapitali 4
Danskit oqaasiinik atuartitsinerup siunertaa ilikkagassatullu anguniagassat
Atuartitsissutip siunertaa§ 9. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut atuarfimmi atuarfiullu avataani suni tamani attuumassuteqarfiusuni danskit oqaasiinik ilisimasaqalissasut piginnaasaqalissasullu oqaluttunik allatanillu paasisinnaanngorlutik taamatullu nammineq oqalussinnaanngorlutik allassinnaanngorlutillu. Atuartitsinerup qulakkiissavaa atuartut oqaatsinik allanik ilinniaqqinnissaannut kiisalu atuarfimmi atuartitsissutit allat ilikkarniarnerinut ilinniaqqinnissamullu oqaatsinik sakkussissallugit tunngavississallugillu. Atuartut danskit oqaasiisa ilusii atuuffiilu ilisimasaqarfigilissavaat qallunaallu oqaasiinut malussarinnertik ineriartortissallugu.
Imm. 2. Atuartitaaneq aqqutigalugu oqaatsit arlallit iluaqutigalugit ilisimasanik paasisanillu pigiliussisinnaaneq ilikkarniarnermikkut namminnerlu ineriartornerminnut pingaaruteqartoq atorfissaqartorlu atuartut misigissavaat. Atuartitsinerup atuartut kajumissuseqalersissavai ilisimasassanik paasissutissanillu katersinissamut, aamma nalilersuinissamut isummernissamullu kajumissuseqarnerat piginnaassuseqarnerallu kiisalu misigisaminnik, ilisimasaminnik, isummaminnik misigissutsiminnillu ersersitsisinnaanerat siuarsassallugit. Atuartut misilittakkatik aallaavigalugit ilisimasaqarfigiartussavaat oqaatsinik pigiliussinissaminnut periarfissatik aamma atuartitsinerup atuartut piginnaasaqalersissavai ilikkariartornerminnut akissussaqataanermut.
Imm. 3. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut ilisimasanik misilittakkanillu ingerlatitseqqinnerni, suleqatigiinnerni inuillu akornanni iliuuseqaqatigiinnerni oqaatsit sakkutut atornerisa pingaassusiannik misigisaqarnissaat. Atuartitsinerup atuartut kajumissaassavai namminneq inuillu allat atugaannik ilisimannilernissamut oqaatsit iluaqutiginissaannut.
Imm. 4. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut misigissagaat kulturini arlalinni oqaaseqaqatigiiffiusuni misilittakkat ilisimasallu inooqatigiinnermut kulturikkullu ineriartornermut naleqarluartut iluaqutaasullu aamma atuartut paasisimaqarfigilissagaat kalaallit danskillu oqaasiisa kulturiisalu attuumassuteqaqatigiinneri. Atuartitsinerup atuartut paasiniaarusulersissavai Danmarkimi nunarsuullu sinnerani kulturit inuuniarnikkullu atugarisat pillugit, taamalu annertusassallugu nunat tamalaat akornanni pissutsinik kiisalu kulturiminnik atuartut paasinninnerat.
Ilikkagassatut anguniagassat
§ 10. Nukarliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuartitsinerni danskit oqaasii atorneqartillugit peqataasinnaassasut,
2) atuartitsinermi ilinniartitsisup innersuutai paasiuminartumillu nassuiaatai malinnaaffigisinnaassagaat,
3) nuannarisaminnik nuanniigisaminnillu aamma soqutigisaminnik oqaatiginnissinnaassasut,
4) danskisut oqalulluni saqqummiussat allaatigisallu annikitsut oqaatsit atornagit oqaatiginneriaatsinut, soorlu assitalersuinernut aamma ussersornernut, nuutsissinnaassagaat,
5) oqaluttuarnerit atuffassinerillu oqaaseqatigiit naatsut atorlugit assitalersuinikkut allatullu oqaasertaqanngitsunik takussutissartallit malinnaaffigisinnaassagaat,
6) paasissutissat nalunaarutillu annikitsut paasiuminartullu ingerlateqqissinnaassagaat,
7) atuartitsinermi, atuarfimmi aamma ulluinnarni pissutsit aalajangersimasut pillugit apeqqusiisinnaassasut apeqqutinillu akisinnaassallutik,
8) inuit, uumasut, atortut, pisimasut sumiiffiillu ilisimaarisatik assitalersuinerit allallu oqaasertaqanngitsumik saqqummiinerit iluaqutigalugit taaguusersorsinnaassagaat oqaluttuarisinnaassagaallu aamma
9) oqaatsit ataasiakkaat oqaaseqatigiillu naatsut allassinnaallugillu atuarsinnaassagaat.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) allatani suuneri ilisimariikkaminni assigiinngitsuni paasissutissanik nassaarsinnaassasut aamma
2) paasissutissanik katersineq tunngavigalugu apersuisinnaassasut.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kalaallit danskillu oqaasiisa ulluinnarni inuunerminni atugaaneri malugissagaat,
2) kalaallit danskillu ulluinnarni nalliuttunilu ileqqui maluginiassagaat nassuiarsinnaallugillu,
3) danskit meerartaasa allatat suuneri aalajangersimasut ulluinarni atortagaasa ilaat ilisimassagaat,
4) allatat saqqummersitallu danskit tusagassiuutaanneersut ukiuminnut naleqquttut isiginnaarlugit, tusarnaarlugit ilaatigullu atuarlugit sammisassagaat aamma
5) danskit meeqqanut erinarsuusiaat, naggateqatigiiaat taalluartaagassiaallu nutaanerusut qanganisaanerusullu ilikkarsimassagaat.
Imm. 4. Iluarsartuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) danskisut atuartitsinermi atuartitsinernilu allani suliassani sammisassanilu oqaasertusarneq oqariartaaseqarnerlu inerisarsimassagaat,
2) danskisut taaseriaatsit ilisarnaartaasa pingaarnersaat ilisimaarissagaat aamma danskisut kalaallisullu nipinik atuinerup allaatsillu assigiinngissusiisa assigiiffiisalu pingaarnersaat malussariffigissagaat,
3) oqaatsit oqaaseqatigiinni inissisimanerinut piffissamillu oqaatiginnittarnerit assigiinngitsuusut malugissagaat aamma
4) allamiut oqaasiinik ilinniarnermut attaveqaqatigiinnermullu periaatsit naleqquttumik atussagaat aamma danskisut atuartitsinermi sammisani atuaqatit suleqatigissagaat.§ 11. Akulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuartitsinerit danskit oqaasii kisiisa atorneqartillugit peqataaffigisinnaassagaat,
2) oqaloqatigiinnerup ingerlaneranik aamma qulequttap ilisimariikkap oqaluinnarluni saqqummiunnerani sammineqartup imarisamigut pingaarnersaa paasisinnaassagaat, aamma paasinninnertik itisilerniarlugu ersarissarniarlugulu sammineqartumut attuumassuteqartunik apersorsinnaassasut,
3) atuartitsinermi atuaqatinik suleqateqarnermi oqalorusaarnernilu oqaloqataassassut,
4) allaaserisat, atuakkat atuagassiallu ukiuminnut naleqquttut atuarsinnaassagaat, imarisaasa pingaarnersaat paasisinnaassagaat nassuiarsinnaassagaallu,
5) qulequtaq isumaqatigiissutigeriigaq pillugu takussutissanik oqaatsit atornagit allatullu saqqummiinerit tapertaralugit paasissutissanik saqqummiisinnaallutillu ingerlatitseqqissinnaassasut,
6) misigissutsiminnik, qimerluukkaminnik, nalilersuutiminnik isummaminnillu oqaatiginnissinnaassasut kiisalu isummaminnik, soqutigisaminnik nalinginnaasumillu oqaloqatigiinnerni naatsunillu nalinginnaasumik allatanik assigiinngitsunik tunngavilersuisinnaassasut aamma,
7) allaaserisanut assigiinngitsunut tunngatillugu, soorlu takorluuilluni, assitalersuilluni, isiginnaartitsilluni il.il., namminneq pilersitsisumillu ersersitsisinnaassasut.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) ujarlerfiit danskisut oqaasertallit, soorlu allaaserisat naqitat, tusagassiuutit elektroniskiusut il.il., paasissutissanik ujarlerfigisinnaagaat,
2) paasissutissat sammisamut isumaqatigiissutigisamut ersarissaataasinnaasut nassaarisinnaassagaat, immikkoortitersinnaassaagaat ataqatigiissaarsinnaassagaallu aamma
3) apeqqarissaarluni allatullu apersuilluni misissuinermut pilersaarusiorsinaassasut paasisatillu qulequttani isumaqatigiissutaareersuni suliaqarnerminni atorsinnaassagaat.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) allatat saqqummersitallu danskit oqaasii atorlugit tusagassiuutineersut ukiuminnut naleqquttut isiginnaarlugit, tusarnaarlugit atuarlugillu sammisinnaassagaat,
2) Danmarkimi nunanilu allani meeqqat ukioqatigisamik inuuniarnermikkut atugarisaat soqutigisaallu pillugit sammisaqarsimassasut aamma
3) danskisut oqaasilinnut inuusuttunut, filminut nipilersornernullu kulturinut timersornernullu imaluunniit inunnut allanut tusaamasanut saqqummiisut ilisimasaqarfigalugillu sammisimassagaat.
Imm. 4. Iluarsartuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) allatat assigiinngitsunik suussusillit ilusaasa oqaatsinillu atuinerisa qimerloornerini paasissutissat maluginiassagaat aamma allatap sammisaa pingaarneq siunertaalu paasisinnaassagaat,
2) ordbogit allallu paasissutissanik ujarlerfiit ukiuminnut naleqqutut atorsinnaassagaat aamma,
3) oqaaseqqortussusertik malinnaalluartumik aaqqissuussaasumillu annertusassagaat,
4) oqaaseqatigiit ilusilernerini oqaatsillu immikkoortuini malitarisassat pingaarnerit atuuffii oqaatsillu naanerisa allanngortittarneri ilisimallugillu atorsinnaassagaat,
5) kukkuneqanngitsumik allannermi killiffilersuinermilu malittarisassat pingaarnerit ilisimallugillu atorsinnaassagaat,
6) oqaatsinik atuinertik tunngavilersorsinnaassagaat allanullu siunnersuuteqarsinnaassallutik, soorlu ineriartortitsilluni allannermi,
7) ilinniariaatsit attaveqaqatigeeriaatsillu assigiinngitsut atorsinnaassagaat aamma
8) oqaloqatigisap inuttut tunuliaqutai apeqqutaatillugit naleqquttumik oqaatsinik atuillutik oqaloqatiginnissinnaassasut.§ 12. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) soqutigisat aallaavigalugit isumassarsianik eqqarsaatinillu saqqummiussillutik immersoqatigiissinnaassasut aamma pisuni sammisat pillugit oqalliseqataasinnaassasut,
2) nammineq isummersuutit tunuliaquttaannik saqqummiinerni tunngavinnik ilisimasanillu oqalullutik allallutillu, soorlu oqallissaarusiani atuartartullu allagaanni, ersersitsisinnaassasut,
3) allatat assigiinngitsut isiginnaarsinnaassagaat, tusarnaarsinnaassagaat atuarsinnaassagaallu namminersorlutillu oqalullutik, allallutik assilianngortitsillutillu saqqummiussinerminni, soorlu naalisaallutik, nalunaarusiorlutik, qarasaasiakkut nittartagaliorlutik videuliorlutillu, aallaavittut atorsinnaassagaat,
4) pisartuni nalinginnaasuni danskit oqaasiinik nattaqqallissaaratik atuisinnaassasut.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut najoqqutani assigiinngitsuni piviusuni, soorlu atuakkani, atuagassiani internetimilu, sammisaq aalajangersimasoq pillugu paasissutissat tulluartut danskisut atuartitsinermi atuartitsissutinilu allani atugassatik ujartorsinnaassagaat, immikkoortitersinnaassagaat atorsinnaassagaallu.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut Kalaallit Nunaanni, Danmarkimi nunanilu allani pissutsit pillugit danskit oqaasii atorlugit tusagassiuutit saqqummersitaat allatallu piviusut isiginnaassagaat, tusarnaassagaat atuassagaallu.
Imm. 4. Iluarsartuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) oqaaseqatigiit katiterneqarnerisa inississorneri kiisalu killiffilersuutit kukkunaveersaarnerlu ilisimaaralugit suliarisinnaassagaat,
2) oqaaseqatigiit ilusilernerini oqaatsit immikkoortut atuuffii suliarisinnaassagaat,
3) pisuni assigiinngitsuni, soorlu oqaluinnarluni allannermilu, oqaloqatigiinnerni oqallorissaartut/oqalorusaartut, tulluartumik ilisimaarinnittumillu oqaatsinik atuisinnaassasut,
4) allatat assigiinngitsut ilutsimikkut imarisamikkullu assigiinngissusiat pingaarnertigut immikkoortissinnaassagaat aamma allatani eqqarsaat pingaarneq siunertarlu paasisinnaassagaat aamma
5) atuarnermi periaatsit assigiinngitsut, soorlu qimerluuineq, atuapallanneq, atuaqqissaarneq misigisaqarniarnerlu, atorsinnaassagaat.
Kapitali 5
Tuluit oqaasiinik atuartitsinerup siunertaa ilikkagassatullu anguniagassat
Atuartitsissutip siunertaa§ 13. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut tuluttut oqaatsinik allatanillu paasisinnaanngorlutik, oqalussinnaasunngorlutik allassinnaanngorlutillu ilisimasaqalissasut piginnaasaqalissasullu. Atuartitsinerup atuartut periarfississavai atuarfimmi atuartitsissutini allani misigisanik, ilisimasanik paasissutissanillu katersinermut paarlaasseqatigiinnermullu kiisalu ilikkariartoqqinnerminni atugassatut oqaatsit atornissaannik. Atuartut tuluit oqaasiisa ilusii atuuffiilu ilisimasaqarfigilissavaat tassungalu malussarinnertik ineriartortissallugu.
Imm. 2. Atuartut atuartitaanermikkut oqaatsit arlallit iluaqutigalugit ilisimasanik paasisanillu pigiliussineq ilikkarniarnermikkut ineriartornerminnullu pingaaruteqarluartoq iluaqutaasorlu misigissavaat. Atuartut misilittakkatik aallaavigalugit ilisimaarinerulissavaat oqaatsinik pigiliussinissaminnut periarfissatik aamma atuartitsinerup atuartut piginnaasaqalersissavai ilikkariartornerminnut akissussaaqataasunngorlugit.
Imm. 3. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut ilisimasanik misilittakkanillu ingerlatitseqqinnerni, suleqatigiinnerni inuillu akornanni iliuuseqaqatigiinnerni oqaatsit sakkutut atornerisa pingaassusianik misigisaqarnissaat. Atuartitsinerup atuartut kajumissaassavai namminneq inuillu allat atugaannik ilisimannilernissaannut oqaatsillu iluaqutitut atornissaannut.
Imm. 4. Atuartitsinerup atuartut paasiniaarusussuseqalersissavai nunani tuluttut oqaluffiusuni nunarsuullu sinnerani kulturit inuuniarnikkullu atugarisat pillugit, taamalu atuartut paasinninnerulersissallugit nunat tamalaat akornanni pissutsinut, kulturiminnut allanullu kulturinut attuumassuteqarneranut.
Ilikkagassatut anguniagassat
§ 14. Akulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuartitsinermi tuluit oqaasii atorneqartillugit peqataasinnaassasut,
2) sammisani ilisimariikkat pillugit oqaloqatigiinnerup oqaluttariarsornikkullu saqqummiussinerup imai pingaarnerit paasisinnaassagaat aamma paasinninnermut itisiliisitsiniarlutik erseqqissaatitsiniarlutillu tulluartumik apersuisinnaassasut,
3) atuartitsinermi atuartut suleqateqarnerminni, soorlu attaveqaqatigiinnermi pinnguaatinik pissusilersortuusaarnermilu, oqaloqataasinnaassasut,
4) ukiuminnut naleqquttuni naqitani, filmini videunilu imarisaasut pingaarnersaannik paasisinnaassasut nassuiaasinnaassasullu,
5) qulequttamut isumaqatigiissutigeriikkamut assitalersuinerit allatullu oqaatsit atornagit saqqummiinerit tapertaralugit paasissutissanik saqqummiisinnaallutillu ingerlatitseqqissinnaassasut,
6) misigissutsiminnik, qimerluukkaminnik, nalilersuutiminnik isummaminnillu oqaatiginnissinnaassasut kiisalu isummaminnik, soqutigisaminnik oqalorusaarnernilu assigiinngitsunillu naatsunik nalinginnaasumik allatanik tunngavilersuisinnaassasut aamma
7) allaaserisanut assigiinngitsunut tunngatillugu, soorlu takorluuerpalaartumik oqaluttuarluni, assitalersuilluni, isiginnaartitsilluni il.il., namminneq pilersitsisumillu ersersitsisinnaassasut.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) ujarlerfiit tuluttut oqaasertallit, soorlu allatat naqitat, tusagassiuutit elektroniskiusut il.il., paasissutissanik pissarsiorfigisinnaagaat,
2) paasissutissat sammisamut isumaqatigiissutigisamut ersarissaataasinnaasut nassaarisinnaassagaat, immikkoortitersinnaassaagaat ataqatigiissaarsinnaassagaallu aamma
3) apeqqarissaarnermut allatullu apersuinikkut misissuinermut pilersaarusiorsinnaassasut taakkunanilu paasisatik qulequttani isumaqatigiissutaareersuni suliaqarnerminni atorsinnaassagaat.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) ulluinnarni tuluit oqaasiisa avatangiisiminni atorneqarnerat maluginiassagaat,
2) tuluit oqaasii atorlugit allaaserisat tusagassiuutinilu saqqummersitat ukiuminnut naleqqut-tut isiginnaarlugit, tusarnaarlugit atuarlugillu sammissagaat,
3) nunani tuluttut oqaaseqarfiusuni meeqqat ukioqatigisamik inuuniarnermikkut atugarisaat soqutigisaallu pillugit suliaqarsimassasut aamma
4) tuluttut oqaaseqarfiusuni meeqqat inuusuttullu kulturiini, soorlu filminut, nipilersornermut timersornermullu imaluunniit inunnut allanut tusaamasanut saqqummiisut ilisimasaqarfigalugillu sammisimassagaat.
Imm. 4. Iluarsartuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) oqaaseqqortussusertik annertusarniarlugu ilisimaarinnittumik aaqqissuussaasumillu suliaqassasut,
2) ordbogit allatullu paasissutissarsiorfissatut atortussiat ukiuminnut naleqquttut atorsinnaassagaat,
3) oqaaseqatigiit sannaanni oqaatsillu immikkoortuini inatsisit pingaarnerit atuuffii naa-nerisalu allanngortinneqartarneri ilisimallugillu atorsinnaassagaat,
4) kukkuneqanngitsumik allannermi killiffilersuinermilu malittarisassat pingaarnerit ilisimallugillu atorsinnaassagaat,
5) oqaatsit atukkatik nassuiaasersorsinnaassagaat allanullu siunnersuuteqarsinnaassallutik, soorlu allannerup ineriartortinnerani, aamma
6) ilinniariaatsit attaveqaqatigeeriaatsillu assigiinngitsut atorsinnaassagaat aamma oqaloqatigisap inuttut tunuliaqutai apeqqutaatillugit naleqquttumik oqaatsinik atuillutik oqaloqatiginnissinnaassasut.§ 15. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuartitsinermi tuluit oqaasii kisiisa atorneqartillugit peqataasinnaassasut,
2) soqutigisatik tunngavigalugit isumassarsianik eqqarsaatinillu saqqummiussillutik immersoqatigiissinnaassasut aamma pisuni sammisat pillugit oqallinnermut peqataasinnaassasut,
3) isummersuutimik tunuliaquttaannik saqqummiinerni tunngavinnik ilisimasanillu ersersitsisinnaassasut,
4) allatat assigiinngitsut isiginnaarsinnaassagaat, tusarnaarsinnaassagaat aamma atuarsinnaassagaat namminersorlutillu saqqummiussinerminnut, soorlu oqaluttariarsornermi, allattariarsornermi, isiginnaartitsinermi, assiliarpalaartuni, aallaavittut atorsinnaassagaat aamma
5) pisartuni nalinginnaasuni tuluit oqaasiinik nattaqqallisaaratik atuisinnaassasut.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut najoqqutani assigiinngitsuni piviusuni, soorlu atuakkani, atuagassiani internetimilu, sammisaq aalajangersimasoq pillugu paasissutissat tulluartut namminneq allanilu atuartitsissutini atugassatik ujartorsinnaassagaat, immikkoortitersinnaassagaat atorsinnaassagaallu.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) nunat tamalaat akornanni oqaatsitut ataatsimoorussatut tuluit oqaasiisa immikkut ittumik inissisimallutik atugaanerat malugalugulu sammisimassagaat aamma
2) nunarsuarmi pisut paasisaqarfiginiarlugit tuluit oqaasii atorlugit tusagassiuutini allaaserisat saqqummiussallu isiginnaassagaat, tusarnaassagaat atuassagaallu.
Imm. 4. Iluarsartuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) tuluttut oqaaseqarfiusuni nunani assigiinngitsuni oqaatsinik taaseriaatsit oqaaseqqortussutsillu assigiinngissusii maluginiassagaat,
2) oqaaseqatigiit katiterneqarnerisa inississorneri kiisalu killiffilersuutit kukkunaveersaarnerlu ilisimaaralugit sulisinnaassasut,
3) oqaaseqatigiit ilusilernerini oqaatsit immikkoortut atuuffii sammisinnaassagaat,
4) allatat assigiinngitsut ilutsimikkut imarisamikkullu assigiinngissusii pingaarnertigut immikkoortissinnaassagaat aamma allatani eqqarsaat pingaarneq siunertarlu paasisinnaassagaat aamma
5) atuarnermi periaatsit assigiinngitsut, soorlu qimerluuineq, atuapallanneq, atuaqqissaarneq misigisaqarniarnerlu, atorsinnaassagaat.
Kapitali 6
Allamiut oqaasiinik atuartitsissutip siunertaa ilikkagassatullu anguniagassatAtuartitsissutip siunertaa
§ 16. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut allamiutut oqaatsinik allatanillu paasisinnaanngorlutik, oqalussinnaasunngorlutik allassinnaanngorlutillu ilisimasaqalissasut piginnaasaqalissasullu. Atuartitsinerup atuartut periarfississavai atuarfimmi atuarfiullu avataani misigisanut kiisalu ilisimasanik paasissutissanillu katersinermut paarlaasseqatigiinnermullu oqaatsit atornissaannut. Atuartut oqaatsit pineqartut ilusii atuuffiilu ilisimasaqarfigilissavaat tassungalu malussarinnertik ineriartortissallugu.
Imm. 2. Atuartut ineriartortissavaat atuartinneqarnerminni oqaatsit arlallit atorlugit sulinermi misilittakkatik kiisalu ineriartortissallugu oqaatsinik ilinniartuarsinnaanermut periarfissat pillugit ilisimaarinninneq.
Imm. 3. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat ilisimasanik misilittakkanillu ingerlatitseqqinnerni, suleqatigiinnerni inuillu akornanni iliuuseqaqatigiinnerni oqaatsit sakkutut atornerisa pingaassusianik atuartut misigisaqarnissaat. Atuartitsinerup atuartut kajumissaassavai namminneq inuillu allat atugaannik ilisimannilernissamut oqaatsit sakkutut atussagaat.
Imm. 4. Atuartitsinerup atuartut paasiniaarusussuseqalersissavai nunani oqaatsinik pineqartunik oqaluffiusuni nunarsuullu sinnerani kulturit inuuniarnikkullu atugarisat pillugit, taamalu atuartut paasinninnerulersissallugit nunat tamalaat akornanni pissutsinut, kulturiminnut allanullu kulturinut attuumassuteqarneranut.
Ilikkagassatut anguniagassat
§ 17. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Attaveqaqatigiittarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atuartitsinermi oqaatsit pineqartut atuutsillugit peqataasinnaassasut,
2) ulluinnarni pisartut pillugit aperisinnaallutillu akisinnaassasut aamma katerisimaarnermi oqariartaatsit nalinginnaasut atorsinnaassagaat,
3) isummiussanik tunngavilersuisinnaallutillu oqaatiginnissinnaassasut,
4) pisimasut misigisallu pillugit oqaluttuarsinnaassasut nassuiaasinnaassasullu aamma
5) allatat assigiinngitsut isiginnaarsinnaassagaat, tusarnaarsinnaassagaat aamma atuarsinnaassagaat namminersorlutillu saqqummiussinerminnut, soorlu oqaluttariarsornermi, allattariarsornermi, isiginnaartitsinermi, assiliarpalaartuni, aallaavittut atorsinnaassagaat.
Imm. 2. Paasissutissarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut najoqqutani assigiinngitsuni piviusuni, soorlu atuakkani, atuagassiani internetimilu, sammisaq aalajangersimasoq pillugu paasissutissat tulluartut namminneq allanilu atuartitsissutini allani atugassatik ujartorsinnaassagaat, immikkoortitersinnaassagaat atorsinnaassagaallu.
Imm. 3. Kulturip aamma inuuniarnikkut atugassarititaasut samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut oqaatsit pineqartut atuuffiini ukioqatigisamik inuuniarnermikkut atugarisaat soqutigisaallu pillugit sammisaqarsimassasut.
Imm. 4. Iluarsartuussamik oqaatsinik suliaqarnermi oqaatsinillu pigiliussiniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) oqaaseqqortussusertik annertusarniarlugu malinnaalluartumik aaqqissuussaasumillu suliaqassasut,
2) ordbogit allatullu paasissutissarsiorfissatut atortussiat ukiuminnut naleqquttut atussagaat,
3) oqaaseqatigiiliortarnermi inatsisit pingaarnerit aamma oqaaseqatigiit immikkoortuisa ilaanni oqaasertat pingaarnerit atorneqartarneri naanerisalu allanngorartarneri ilisimallugillu atussagaat,
4) killiffilersuutini kukkunaveersaarlunilu allannermi malittarisassat pingaarnerit ilisimallugillu atussagaat,
5) oqaatsit atukkatik tunngavilersorsinnaassagaat allanullu siunnersuuteqarsinnaassallutik, soorlu allannerup ineriartortinnerani, aamma
6) ilinniariaatsit attaveqaqatigeeriatsillu atorsinnaassagaat aamma oqaloqatigisap inuttut tunuliaqutai apeqqutaatillugit naleqquttumik oqaatsinik atuillutik oqaloqatiginneriaaseqarsinnaassasut.
Kapitali 7
Inuiaqatigiilerinermi atuartitsissutip siunertaa ilikkagassatullu anguniagassatAtuartitsissutip siunertaa
§ 18. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut oqaluttuarisaanikkut, kulturgeografiilerinikkut allatigullu inuiaqatigiilerinikkut tunngaviusumik nassuiaasioriaatsinik aamma paasisitsiniutit ilusiinik atuineq piginnaasaqarfigilissagaat. Atuartut pigiliutissavaat sumiiffinni ataasiakkaani, nunani ataasiakkaani nunarsuarlu tamakkerlugu qanga ullumikkullu inuuniarnikkut atugassarititaasut, eqqarsartaatsit inuiaqatigiinnillu ilusilersueriaatsit pillugit ilisimasassat. Atuartut paasinninnertik ineriartortissavaat inuit inuuniarnermikkut atugarisaasa aamma pinngortitap inuillu pilersitaasa pissutaasa akornanni ataqatigiissutsit aamma inuuniarnermut inuiaqatigiinnilu inuunermut allannguutit qanoq sunniuteqarneri pillugit.
Imm. 2. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut kulturiminnut inuiaqatigiinnullu attuumassuteqarnertik paasissagaat. Atuartitsinerup aamma kingunerisa ilagissavaat atuartut najukkani ataasiakkaani, nunagisaq tamakkerlugu taamatuttaaq nunarsuarmi tamarmi naleqqersuisinnaassusertik ineriartortissagaat namminersuutigalugu misissueqqissaarsinnaalissallutik, nalilersuisinnaalissallutik aamma politikkikkut, aningaasaqarnikkut tunngaviusumillu eqqarsartaatsinik oqaatiginnittarnerit pissutsillu aaqqittariaqartut isummersorfigisinnaalissallugit. Atuartut ilisimasaqarfigiartussavaat atuartitsissutip imamigut periarfissarititai aamma atuartitsinerup atuartut piginnaasaqalersissavai namminneq ilikkariartornerminnut akisussaaqataasinnaanermut.
Imm. 3. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut naalakkersuinermut inuiaqatigiinnullu tunngasut apeqqutit eqqarsaatersuutillu pillugit soqutiginnilernissaat aamma paasissagaat nammineq allallu isummersornerinut iliuusiinullu naleqassutsimullu isiginnittaatsit tunuliaqutaat oqaluttuarisaanermit aallaaveqartut.
Imm. 4. Atuartitsinerup atuartut ilisimasaqalersissavai kulturit inuiaqatigiinnilu pissutsit allat pillugit. Atuartut paasisimasaqarfigilissavaat ullutsinni inuiaqatigiinni pissutsit ajornartorsiutillu tunuliaqutaasa ilaat taakkulu qanoq iluarsiniarneqartarnersut. Atuartut paasisimasaqarfigilissavaat inuiaqatigiinni oqartussaaqataaffiusuni aalajangiussanut kisimiilluni suleqateqarlunilu sunneeqataasinnaaneq.
Ilikkagassatut anguniagassat
§ 19. Nukarliit atuarfianni atuartitaareernerminni Inuiaqatigiilerinerup atuuffiata samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) inuiaqatigiinnikkut kultureqarnikkullu pissutsit maluginiarsinnaallugillu apeqqusiiffigisinnaassagaat,
2) kulturini inuiaqatigiinnilu assigiinngitsuni inuuniarnikkut atugassarititaasut ulluinnarsiutaasullu pillugit piffissani assigiinngitsuni atortunik tigussaasunik, assilissanik, naqitanik aallaaserisanik naannerusunik, qarasaasiakkut attaveqaatini tusagassiivinnik assigisaannillu suliaqarnermikkut eqqarsaatersuuteqarsinnaassasut,
3) saqqummersitat piviusut piviusuusaartitallu assigiinngissutaat eqqumaffigissagaat,
4) kulturit inuiaqatigiillu pillugit ilisimalikkatik misigisatillu oqaluttariarsornikkut pilersitsinikkullu, soorlu assitalersuinikkut, assilialiornikkut, ilusiliinikkut, pisuusaartitsinikkut allatigullu oqaatigisinnaassagaat,
5) silarsuarmi avatangiisitsinni ullutsinnilu pisartuni pisunilu nalinginnaanngitsuni misigisimasaminnik oqaatiginnissinnaassasut aamma
6) atuaqatigiinni atuarfimmilu ataatsimoorussamik ajornartorsiutit pillugit oqallissinnaassasut, aaqqiissutissanik siunnersuuteqarsinnaassasut aaqqiiniarsinnaassasullu,
Imm. 2. Qanga ullumikkullu kulturip inuiaqatigiillu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) inuiaqatigiit pisariaqaqatigiinnerat ataatsimullu pisariaqartitat naammassiniarlugit tapertareqatigiinnerat maluginiassagaat,
2) Kalaallit Nunaanni najukkanilu ataasiakkaani inuiaqatigiit akornanni kultureqarnikkut assigiinngiiaarnerit maluginiassagaat,
3) nunani allani meeqqat inuunerat inuuniarnermikkullu atugarisaat ilisimasaqarfigissagaat,
4) kinguaariinni pinngorfimmik allattorsimaffii sammisimasassagaat,
5) najugarisami qanga inuuniarnikkut atugassarititaasut, soorlu utoqqaat oqaluttuaasigut, ilisimasaqarfigissagaat,
6) najugarisap oqaluttuarisaanera, soorlu najukkami eqqaamasalikkersaarutit iluaqutigalugit, ilisimassagaat,
7) kalaallit oqaluttuatoqaataasa qanga inuuneq pillugu oqaluttuussisinnaaneri eqqarsaatersorfigissagaat aamma
8) nunani allani qanga inuuneq inuuniarnikkullu atugassarititaasut sammisaqarfigisimassagaat,
Imm. 3. Naalakkersuinikkut, inatsiseqarnikkut eqqartuussiveqarnikkullu aaqqissuussaanerit samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) najukkami atuarfimmilu piginnaatitaaffitik pisussaaffitillu ilisimassagaat,
2) najugarisami inuiaqatigiinnut suliffeqarfiit, atuarfiit siulersuisui, nunaqarfiit aqutsisui, kommunalbestyrelsit peqatigiiffiillu kiisalu atuartut ataatsimiitsitaliaat, suliassaat pisinnaatitaaffiilu ilisimasaqarfigissagaat aamma
3) Kalaallit Nunaata immikkut politikkeqarfiunera maluginiassagaat.
Imm. 4. Aningaasaqarnerup, inuussutissarsiornerup teknologiillu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Kalaallit Nunaanni najukkamilu inuiaqatigiinni ingerlaatsit inuussutissarsiutillu assigiinngitsut ilisimasaqarfigissagaat,
2) najukkami teknologiip tusagassiuutillu inuuniarnermi pingaarutaat maluginiassagaat,
3) najugarisami, nunagisami nunarsuarmilu inuiaqatigiit atortutigut pissaqarniarnikkut ani-ngaasaqarnikkullu atassuteqaqatigiinnerat maluginiassagaat aamma
4) qanga ullumilu inuussutissarsioriaatsit teknologiillu akornanni assigiinngissutsit ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 5. Silarsuup avatangiisitta samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) najugarisami avatangiisimilu qaninnermi sumiiffissiorsinnaassasut,
2) najugarisaq atuarfillu pisariitsumik nunap assingatut titartarsinnaassagaat,
3) najugarisap kommuneqarfigisap Kalaallit Nunaata assingani sumiinnera aamma Kalaallit Nunaata nunarsuup assingani/globusimi sumiinnera takutissinnaassagaat aamma
4) najukkami avatangiisini inuup pilersitaasa pinngortitallu assigiinngissuteqarnerat maluginiassagaat.§ 20. Akulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Inuiaqatigiilerinerup atuuffiata samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kulturimi inuiaqatigiinnilu pissutsini apeqqutit eqqarsaatersuutillu ataatsimoortissinnaassagaat killilersorsinnaallugillu,
2) paasissutissiiviit assigiinngitsut apeqqummut imaluunniit eqqarsaatersuummut tulluartunik imallit paasissutissanik ujarlerfigisinnaassagaat katersiffigisinnaassagaallu,
3) paasissutissiiviit assigiinngitsut tutsuiginassusiat atortussaassusaallu isumaliutersuutigisinnaassagaat,
4) apeqqutinut eqqarsaatersuutinullu annikitsunut nassuiaatit isiginnittaatsillu assigiinngitsut isumaliutigisinnaassagaat oqallisigisinnaassagaallu,
5) paasissutissarsianik tusagassiuutit oqaatiginneriaatsillu pilersitsiffiusut assigiinngitsut ilanngunnerisigut iluarsartuussisinnaassasut saqqummiisinnaassasullu aamma
6) najukkami nunagisamilu eqqarsaatersuutinik ataatsimoorussamik misissuisinnaassasut isummerfiginnissinnaassasullu aamma ajornartorsiutip aaqqiissuteqarfiginissaanut oqallinnermut akulerunnissaminnut pilersaarusiorsinnaassasut piviusunngortitsisinnaassasullu.
Imm. 2. Qanga maannalu kulturip inuiaqatigiillu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) ullutsinni allanit kulturinit pissarsiat kalaallillu kulturiannut sunniutaat ilisimasaqarfigissagaat,
2) inuiaqatigiit kulturimik pigiinnarnissaannut ineriartortinnissaannullu qanoq iliuusiat ilisimasaqarfigissagaat,
3) ataasiakkaat ataatsimoorussamillu pisariaqartitat naammassiniarlugit inuiaqatigiinni namminersortut pisortallu suliffiutaat, suliniaqatigiiffiit sullissiviillu qanoq tapertaaqataanerat ilisimasaqarfigissagaat,
4) nunarsuarmi piffinni assigiinngitsuni ilaatillugit inuiaqatigiinni Inunni nunallu allat inoqqaavini inuuneq, inuuniarnermut atugarititaasut inuiaqatigiinnilu pissutsit sanilliussinnaassagaat,
5) oqaluttuarisaanerup ineriartornerani tulleriiaarnerit ataatsimut isigisinnaassagaat piffissallu ingerlaneranik takutitsisunik sammisaqarsinnaassasut,
6) Kalaallit Nunaata inuisa oqaluttuarisaaneranni pingaarnerit kulturitoqqanit siullerpaaniit thulekulturimut qallunaatsianullu ilisimasaqarfigissagaat,
7) allanik attaveqateqartarnerit siusinnerusut, arfanniaqarnerup nalaani, kulturimut inuiaqatigiinnermullu pingaarutaat ilisimassagaat,
8) Kalaallit Nunaata 1721-miit nunasiatut oqaluttuarisaanerani pingaarnerit nunasiaataanerullu kulturimut inuiaqatigiinnullu pingaarutaat ilisimassagaat,
9) Kalaallit Nunaata inuiaqatigiinni attaveqaqatigisarsimasaannut vikingeqarnerup nalaaniit ullumimut inuiannut, kulturimut inuuniarnermullu atugarititaasut ilisimassagaat aamma,
10) nunarsuarmi sumiiffinni assigiinngitsuni kulturitoqqat assigiingitsut, soorlu kulturitoqarsuit Akullersuup eqqaani, Asiami, Afrikami imaluunniit Amerika Qiterlermi Kujallermilu, ineriartorsimanerannik ilisimasaqassasut.
Imm.3. Naalakkersuinikkut, inatsiseqarnikkut eqqartuussiveqarnikkullu aaqqissuussaanerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kommunalbestyrelsit, naalakkersuisut inatsisartullu pisinnaatitaaffii suliassaallu ilisimassagaat,
2) Kalaallit Nunaata naalagaaffeqatigiinnermut inatsisitigut inissisimanera paasisimasaqarfigissagaat,
3) meeqqat inuuniarnermikkut atugarisaat pisinnaatitaaffiillu pillugit nunani tamaginni suleqatigiinneq ilisimasaqarfigissagaat,
4) inuiaqatigiittut aaqqissuussaanermi ilaqutariinnerup atuuffia ilisimasaqarfigissagaat,
5) peqqaataasumik Inuit inuiaqatigiivini ilaqutariit inuiaqatigiillu aaqqissuussaanerat ilisimasaqarfigissagaat,
6) qanga ullutsinnilu inuiaqatigiinnik aaqqissuusseriaatsit assigiinngitsut misissorsinnaallugillu sanilliussinnaassagaat aamma
7) europamiut ilisimasassarsiorlutik angalasarnerini pisimasut pingaarutillit nunarsuullu immikkoortuini allani, Amerika Avannarleq ilanngullugu, europamiut nunasiaateqalersimanerat ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 4. Aningaasaqarnerup, inuussutissarsiornerup teknologiillu samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Kalaallit Nunaanni tunisassiorneq inuussutissarsiornerlu tamatumunngalu pinngortitap tunniussinnaasai inuillu pilersitaat tunngaviusut ilisimasaqarfigissagaat,
2) ullutsinni teknologiip aningaasaqarnermi pingaarutaa, tamatumunnga angalatitsinermi attaveqaqatiginnermilu aaqqissuussaanerit ilanngullugit, paasisimasaqarfigitsiassagaat,
3) tusagassiuutit inuunermut sunniuteqarnerat inuillu tusagassiuutinut qanoq sunniisarnerat paasisimaqarfigitsiassagaat,
4) Kalaallit Nunaanni nunasiaanerup nalaaniit ullutsinnut inuussutissarsiutitigut teknologiillu tungaatigut ineriartorsimaneq ilisimasaqarfigissagaat, aamma
5) nunarsuarmi sumiiffinni assigiinngitsuni piffissanilu assigiinngitsuni inuussutissarsioriaatsit tunisassioriaatsillu ataqatigiinneri tamatumunngalu pinngortitap tunniussinnaasai inuillu pilersitaat tunngaviusut ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 5. Silarsuup avatangiisitta samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Kalaallit Nunaata nunarsuullu nunap-assingi assigiinngitsut ilisimallugillu atorsinnaassagaat,
2) Kalaallit Nunaanni kommuneqarfiit, illoqarfiit nunaqarfiillu annerit sumiinneri ilisimassagaat,
3) Nunarsuup assingani sumiiffissiorsinnaassasut aamma nunarsuup immikkoortui, imarpissuit, qaqqaqarfissuit kuussuaqarfiillu, nunani immikkoortut annerit nunallu sumiissusiat ilisimassagaat,
4) Kalaallit Nunaanni nunarsuarmilu sumiiffinni allani inuiaqatigiinni assigiinngitsuni nunassiortoriaatsit aamma pinngortitap tunniussinnaasaasa inuillu pilersitaasa tunngaviisa ataqatigiinnerat paasisaqarfigissagaat aamma
5) inuiaqatigiit qanoq avatangiisiminnut sunniuteqarnersut qanorlu avatangiisiminnit sunnertittarnersut paasisimasaqarfigissagaat.§ 21. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Inuiaqatigiilerinermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) inuiaqatigiinni kulturikkullu pissutsinut tunngatillugu apeqqutit eqqarsaatersuutillu aalajangersimasut nalinginnaasullu namminersuutigalugit oqaasissiorfigisinnaassagaat, immikkoortitersinnaassagaat killilersorsinnaassagaallu,
2) apeqqummut eqqarsaatersuummulluunniit isiginnittaatsinut assigiinngitsunut erseqqissaataasinnaasunik namminersuutigalugu paasissutissanik katersisinnaassasut najoqqutassanullu pingaarnernut pingaannginnerusunullu immikkoortiterisinnaassasut,
3) apeqqummut eqqarsaatersuummulluunniit tunngatillugu najoqqutat pingaarnerit pingaan-nginnerillu tutsuiginassusiat atuutsinneqarnerilu sanilliullugillu nalilersinnaassagaat,
4) paasissutissanik katersanik misissueqqissinnaassasut aamma apeqqummut eqqarsaatersuummulluunniit tunngatillugu isumasiuinissamut nassuiaataasinnaasunullu periarfissanik assigiinngitsunik oqaasissiorsinnaassasut oqallissinnaassasullu,
5) apeqqummut eqqarsaatersuummulluunniit suliamik inerneri saqqummiussinnaassagaat tusagassiuutillu assiigiinngitsut atorlugit isumasiuinitik nassuiaatitillu tunngavilersorsinnaassagaat aamma
6) nunagisami nunarsuarmilu eqqarsaatersuutinik ataatsimoorussamik misissuisinnaassasut isummerfiginnissinnaassasullu aamma ajornartorsiutip aaqqiissuteqarfiginissaanut oqallinnermut akulerunnissaminnut pilersaarusiorsinnaassasut piviusunngortitsisinnaassasullu.
Imm. 2. Qanga ullumilu kulturip inuiaqatigiillu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kalaallisut kinaassuseqarnermut kultureqarnermullu paasinnittaatsit assigiinngitsut mississoqqissaarsinnaassagaat nalilersorsinnaassagaallu,
2) inuiaqatigiit kalaallit kalaallillu kulturiata nunarsuup sinnerani inuiaqatigiinni inissisimanera paasisaqarfigissagaat,
3) inuiaqatigiit assigiinngitsut kulturiminnik qanoq attassinersut ingerlatitseqqinnersullu aamma allannguutinut qanoq naleqqussarnersut ilisimaarissagaat,
4) eqqumiitsuliornikkut oqariartuutit kulturimik qanoq ersersitsisarnersut paasisimasaqarfigitsiassagaat,
5) inuit ataasiakkaat ataatsimullu pisariaqartitaat qanoq inuiaqatigiinni assigiinngitsuni naammassineqartarnersut paasisimasaqarfigitsiassagaat,
6) inuiaqatigiit akornanni pisartut pingaarutillit qaqugukkulluunniit ineriartornermut ilaaneri paasisimassagaat aamma
7) Kalaallit Nunaanni Qallunaallu Nunaanni 1850–imiit ullumimut kulturikkut inuiaqatigiissutsikkullu ineriartorneq ilisimasaqarfigissagaat,
Imm. 3. Naalakkersuinikkut, inatsiseqarnikkut eqqartuussiveqarnikkullu aaqqissuussaanerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Namminersornerulluni Oqartussat inatsisitigut tunngavii, matumani Namminersornerullutik Oqartussat eqqartuussiveqarnermut nunanullu allanut politikkeqarnermut pisinnaatitaaffii ilanngullugit, ilisimasaqarfigissagaat,
2) Kalaallit Nunaanni inatsisartut oqartussaaqataanerata qanoq ingerlanneqarnera paasisimasaqarfigissagaat, aamma politikkikkut partiit soqutigisaqaqatigiiffiillu Kalaallit Nunaanni isummersornermut aalajangiisarnernullu pingaarutaat ilisimasaqarfigissagaat,
3) nunat tamalaat akornanni suleqatigiinnermi Kalaallit Nunaata inissisimanera, tassunga ICC, Nunat Avannarliit Suleqatigiiffiat aamma FN ilanngullugit, ilisimasaqarfigissagaat,
4) nunat tamalaat akornanni naalakkersuinikkut suleqatigiinneq, tassunga FN, Nato, EU, Europarådi aamma Nunat Avannarliit Suleqatigiiffiat ilanngullugit, ilisimasaqarfigissagaat,
5) nunat tamalaat akornanni inuit pisinnaatitaaffii, avatangiisit il.il. pillugit soqutigisaqaqatigiiffiit naalagaaffittut pituttorsimanngitsut ilisimasaqarfigissagaat,
6) naalakkersuinikkut aaqqissuussaanerup Paarsisutoqqaniit Namminersornerulluni Oqartussaalernermut ineriartornerata pingaarnersaat ilisimassagaat,
7) silarsuup oqaluttuarisaaneranni 1900-kkut aallartilaarneranniit pisimasut pingaarnerit, tassunga sorsunnersuit nunallu tamalaat akornanni naalakkersuinikkut akerleriissutsit pi-ngaarnerit ilanngullugit, ilisimassagaat aamma
8) nunarsuaq tamakkerlugu naalakkersuinikkut aningaasaqarnikkullu aaqqissuussaanerit assigiinngitsut eqqarsartaatsillu ineriartorneranni pingaarnersiorlugit aamma ineriartornermi tassani oqaluttuarisaanermi qitiusumik pisut ilisimassagaat.
Imm. 4. Aningaasaqarnerup, inuussutissarsiornerup teknologiillu samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Kalaallit Nunaanni aningaasaqarnermi pissutsit pingaarutillit, tassunga Kalaallit Nunaanni tunisassiarineqartut nunallu niueqatigineqartut pingaarnerit ilanngullugit, paasisimasaqarfigitsiassagaat
2) teknologiip ineriartortinnerata naalakkersuinermut, inuttut atugassaritaasunut aningaasaqarnerullu aaqqissuussaneranut sunniuteqarnera paasisimasaqarfigitsiassagaat,
3) ullutsinni pissaqarniarnermi aningaasaqarnermilu aaqqissueriaatsit assigiinngitsut nunarsuarmioqatigiillu pissaqarniarnerat aningaasaqarnerallu, tassunga ilanngullugit nunanut pisuunut piitsunullu agguataarnera, ilisimasaqarfigissagaat aamma
4) nunarsuarmi inuiaqatigiit siullerniit massakkumut tunisassioriaatsit inuussutissarsioriaatsillu ineriartornermi killiffii pingaarnerit ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 5. Silarsuup avatangiisitta samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) nunarsuup assinga ilisimallugulu qularnaatsumik sumiiffissiorfigisinnaassagaat,
2) aningaasaqarnerup inuussutissarsiornerullu ineriartornerisa Kalaallit Nunaanni 1900-kkunni aamma 2000-kkunni nunassiortornermut sunniuteqarnerat paasisimasaqarfigissagaat,
3) nunassiortoriaatsit ineriartorneri taakkulu 1900-kkunni aamma 2000-kkunni nunarsuarmi sumiiffinni assigiinngitsuni inuiaqatigiinnilu assigiinngitsuni tunngavii, tamatumunnga illoqarfissuaqalernerit ilanngullugit, ilisimasaqarfigissagaat aamma
4) inuussutissarsioriaatsit tunisassioriaatsillu, kulturit inooriaatsillu assigiinngitsut nunagisani nunarsuarmilu tamarmi pinngortitami avatangiisinut assigiinngitsutigut sunniuteqartarneri paasisimasaqarfigitsiassagaat.
Kapitali 8
Upperisalerinermi isumalioqqissaarnermilu atuartitsissutip siunertaa ilikkagassatullu anguniagassat
Atuartitsissutip siunertaa§ 22. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut kristumiussusermik Inuillu upperisatoqaannik ilisimasaqalissasut paasisimasaqalissasullu. Atuartut ilisimasaqarfigitsiassavaat silarsuarmi upperisat assigiinngitsut kiisalu upperisarsiornikkut inuunermik isiginnittaatsit allat isumalioqqissaarnermilu tunngaviit assigiinngitsut. Atuartut ilisimasaqarfigilissavaat isiginnittaatsinut assigiinngitsunut ileqqorissaarnermut eqqarsartaatsit tunngavii. Atuartut ilisimasaqarfigilissavaattaaq kalaallit inuiattut ajoqersugaanikkut ilageeqarnikkullu oqaluttuarisaanerat.
Imm. 2. Atuartitsineq tunngavissiissaaq atuartut inoqatinut namminermullu attuumassuteqartunut tunngaviusumik upperisalerinermi ileqqorissaarnermullu eqqarsartaatsimi inuunermut isiginnittaatsinik paasinninnerisa ineriartortinnissaannut. Atuartut paasisimasaqarfigilissavaat inunnut, inuunermut, pinngortitamut kulturimullu isiginnittaatsit kiisalu silarsuarmik paasinnittaatsip kinaassutsiminnut inuunermilu toqqaanerminnut sunniineri ineriartortitsinerilu.
Imm. 3. Atuartitsinerup qaammarsaatigissavaa upperisap annertussusiata inuit ataasiakkaat inuunermut isiginnittaasiannut aamma inoqatinut pissuseqarnermut sunniuteqarnera. Atuartitsinerup peqataaffigissavaa ineriartortissallugulu atuartut inunnik allatut upperisalinnik imaluunniit allatut inuunermut isiginnittaasilinnik oqaloqatiginnissinnaanerat.
Imm. 4. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut kristumiussutsip kalaallit kulturiannut immikkut pingaarutaa paasisimasaqarfigilissagaat. Atuartitsinerup peqataaffigissavaattaaq atuartut upperisat inuunermillu paasinittaatsit allat kulturitut kingornussatut pingaassusiat aamma upperisamut, ileqqorissaarnermut, inuiaqatigiinnik isiginnittaatsimut inuunermullu paasinninnermut tunngaviliineri paasisaqarfigilissagaat. Atuartut paasisimasaqarfigilissavaat upperisani inuunermillu paasinninnermi paasinnittaatsit naleqassutsillu inuaqatigiinnut kulturinullu assigiinngitsunut qanoq tunngaviliisarneri.
Ilikkagassatut anguniagassat
§ 23. Nukarliit atuarfianni atuartitaareernerminni Kristumiussutsimik ilinniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Biibilimik ilinniarnermi
a) Biibilip imarisai pingaarnerit Biibilimilu oqaluttuarineqartuni pingaarnerni inuttaasut pingaartumik Testamentitoqqamiit ilisimasaqarfigissaagaat aamma
b) biibilimi assiliartat ilisarnaataatillu tunngaviusut ilaat ilisimassagaat aamma
2) Ullutsinni kristumiutut inuunermut paasinnittaatsit oqaluttuarisaaneralu-mi
a) oqaluffiit iluisa inissitsiterneqarneri atuuffiilu tussiutillu pingaarnerit ilaat ilisimassagaat,
b) Ilagiinni nalliuttut, ileqqut, malittarisassat, ilisarnaatit aamma nipilersornerit pingaarnerit oqaluffinni atorneqartartut ilisimassagaat,
c) Ilagiit kristumiut allat ileqqui ilisarnaataallu paasisimasaqarfigitsiassagaat aamma
d) kristumiussutsip inummut inuunermullu isiginnittaasia paasisaqarfigiartulissagaat.
Imm. 2. Inuit upperisatoqaannik sammisaqarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kalaallit oqaluttuatoqaataat taakkununngalu titartakkat tunngasut ilisimassagaat aamma
2) kalaallit oqaluttuatoqaataanni inummut inuunermullu isiginnittaatsit paasisaqarfigiartulissagaat.
Imm. 3. Allanik upperisanik inuunermullu paasinnitaatsip samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) upperisani allani pinngortitsineq pillugu oqaluttuaat ilisarnaataallu ilisimasaqarfigissagaat aamma
2) upperisani allani inummut inuunermullu isiginnittaatsit kiisalu inuunermik paasinnittaatsit allat paasisaqarfigiartulissagaat.
Imm. 4. Isumalioqqissaarnerup ileqqorissaarnerullu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) ulluinnarni inuunermut apeqqutit oqaloqatigiissutiginerini isumalioqqissaarnermi eqqarsaatersornermik ilisimasaqalissasut,
2) inuunerup ataqatigiinnera pillugu inuit qaqutigulluunniit paasiniaajuarnerat nassuiaatissarsiortuarnerallu ilisimasaqarfigilaassagaat,
3) ajunngitsut ajortullu immikkoortissinnaanerat ineriartorteqqissimassagaat,
4) "uanga" aamma "illit", immineq allallu kissaataasa pisariaqartitaasalu assigiinnerinut ilisimaarinninnertik ineriartortissimassagaat,
5) "pinngortitat" pillugit paasinninneq ataqqinninnerlu ineriartorteqqissimassagaat,
6) asanninnermik, toqqissisimanermik tatiginninnermillu tunniussisinnaaneq tigusisinnaanerlu ineriartorteqqissimassagaat.
Imm. 5. Eqqumiitsuliornerup iluani kusanartulerinerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut inuunermi upperisaqarnerup annertussusia assilialianik, takorluukkanik, nipilersornernik, isiginnaagassianik, pinnguaatinik allatullu kusanartulianik pilersitsiffiusumik sammisimassagaat paasisimasaqatsiarfigalugulu.§ 24. Akulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Kristumiussutsimik ilinniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Biibilimik ilinniarnermi
a) Testamentitaami biibilimilu oqaluttuat allat ilisimasaqarfiginerussagaat,
b) Biibilip ullumimut inunnut inuiaqatigiinnullu pingaarutaa sunniutaalu ilisimasaqarfigissagaat aamma
c) kristumiut ilisarnaataat assiliaataallu ilisimasaqarfigissagaat.
2) Kristumiussutsip oqaluttuarisaanerani sunniuteqarneranilu
a) kristumiussutsip oqaluttuarisaanera 1721 tikillugu, tassunga ilanngullugu Kalaallit Nunaannut eqqukkiartorneqarnera, ilisimasaqarfigissagaat aamma
b) naaggaartuussutsip katuulliussutsillu assigiinngissusiat paasisaqarfigiartulissagaat aamma
3) Ullutsinni kristumiutut inuunermut paasinnittaatsit oqaluttuarisaaneratalu samminerani kristumiutut upperisamut inuunermullu isiginnittaatsit pingaarnersiorlugit, pingaartumik immikkut lutherikkuussutsip tunngavimmigut isiginnittaasia, ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 2. Inuit upperisatoqaannik sammisaqarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Inuit oqaluttuatoqaataat inummut inuunermullu isiginnittaasiannut kiisalu silarsuarmut paasinnittaasiannut ilisimasanik paasititsiniutaasut paasisimasaqarfigitsiarnerussagaat aamma
2) Inuit malittarisassaat, allerutaat ilisarnaataallu ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 3. Allanik upperisanik inuunermullu paasinnitaatsip samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) pinngortitamut upperisaqarnernut assigiinngitsunut oqaluttuatoqqat, oqalualaat, ileqqut kiisalu inummut inuunermullu isiginnittaatsit ilisimasaqarfigissagaat,
2) juutiussutsip islamiussutsillu inummut inuunermullu isiginnittaasiat upperisamik nassuerutiginninnertigut ilinniarnertigullu, upperisarsiornermi nalliuttorsiornertigut, ileqqutigut oqaatsinik ilisarnaatitigut ersersinneqarneri ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 4. Isumalioqqissaarnerup ileqqorissaarnerullu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) isumalioqqissaarnermi isummat ilisimatuussutsikkullu inummik inuunermullu isiginnittaatsit assigiinngitsut, soorlu inuunermi ersertartut, ilisimasaqarfigissagaat,
2) silaqassutsimi oqaluttuatoqqanilu oqaatsit atorneri misilittagarfigalugillu paasisimasaqarfigitsiassagaat,
3) ajunngitsut ajortullu immikkoortissinnaanerat ineriartorteqqissimassagaat,
4) ileqqorissaarnermut paasinnittaatsimik ataatsimullu ileqqorissaarnerup immikkortissinnaanissaat ineriartortissimassagaat,
5) najugarisaq, nunagisaq nunarsuarlu tamaat isigalugu akisussaassutsip ilisimaarinissaa ineriartorteqqissimassagaat aamma
6) namminersuutigalugu isummersorsinnaassusertik ineriartorteqqissimassagaat.
Imm. 5. Eqqumiitsuliornerup iluani kusanartulerinerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) upperisat inuunermullu isiginnittaatsit kusanartuliornermut pilersiffiusunullu pingaarutaat paasisimasaqarfigitsiassagaat aamma
2) upperisaqarnerup annertussusia assilialianik, nipilersornernik, erinarsuutinik, isiginnaagassianik takorluukkanillu pilersitsiffiusumik sammisimassagaat.§ 25. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Kristumiussutsimik ilinniarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Biibilimik ilinniarnermi Biibilimi allaaserineqartut sammivii assigiinngitsut allaaserineqartullu qiterisaat taakkulu nassuiaatiginiagaat ilisimasaqarfigissagaat,
2) Kristumiussutsip oqaluttuarisaanerani
a) ullutsinnut kristumiussutsip oqaluttuarisaanerani pisimasut pingaarnerit ilisimassagaat aamma
b) ilageeqaqqaalernermiit ullutsinnut kristumiussuseq pillugu akerleriissutaasartut ilisimasaqarfigissagaat aamma
3) Ullutsinni kristumiut inuunermik paasinnittaatsit oqaluttuarisaaneratalu samminerani biibilimi isiginnittaaseq, ileqqunik paasinnittaaseq aamma oqaluffitsigut aaqqissuussineq kiisalu inummut inuunermullu isiginnittaatsit sorliit assigiinngissutsimut tunuliaqutaasut aallaavigalugit kristumiusut upperisami sammiviit assigiinngitsut paasisimasaqarfigissagaat.
Imm. 2. Inuit upperisatoqaannik sammisaqarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut kinaassutsiminnut, imminut naleqassutsiminnut anersaakkullu ineriartornerminnut Inuit upperisatoqaat kulturiallu ilanngullugit nalilersinnaassagaat atorsinnaassagaallu.
Imm. 3. Allanik upperisanik inuunermullu paasinnittaatsip samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) hinduiussutsip, buddhasiornerup islamiunerullu pingaartumik inummut inuunermullu isiginnittaasiat kristumiuunermut sanilliullugu ataatsimut isigalugit paasisimasaqarfigitsiassagaat,
2) upperisat inuunermullu isiginittaatsit immikkuullaarissusiat misissuinerit sanilliussisut atorlugit naammaginartumik paasisimasaqalaatsiassasut,
3) upperisarsiornerit nutaat takkussuuttut taakkulu ullutsinni inuunermi paasinnittaatsimut pingaarutaat ilisimasaqarfigitsiassagaat.
Imm. 4. Isumalioqqissaarnerup ileqqorissaarnerullu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) isumalioqqissaarnermik, tarnip pissusiinik ilisimasalittut pinngortitamullu ilisimatusarnermik isumaliutersuutit inuunermut tunngasut inuunermillu paasinnittaatsit nutaasut pi-ngaarnerusullu ilisimassagaat,
2) isummaminnik allallu isumaannik illersuilluni assortuilluniluunniit tunngaveqarluartunik tunngavilersuisinnaassasut,
3) pinngortitamut ilisimatusarnerup ineriartorneranut ileqqorissaartumik isumaliutersorsinnaassasut,
4) inuit pisinnaatitaaffii taakkununngalu tunuliaquttat ilisimasaqarfigissagaat,
5) inuunermut apeqqutinut pingaarutilinnut allat isiginnittaasaat isumaallu assortorlugit illersorlugilluunniit ileqqorissaartunik tunngavilersuisinnaassasut.
Imm. 5. Eqqumiitsuliornerup iluani kusanartulerinerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut upperisarsiornermi eqqumiitsuliornikkut oqaatiginneriaatsit saqqummiunnertigut kusanassutsimut isiginneriaasertik sammisimassagaat ineriartorteqqillugulu.
Kapitali 9
Matematikkimi atuartitsissutip siunertaa ilikkagassatullu anguniagassat
Atuartitsissutip siunertaa§ 26. Atuartitsissutip siunertaraa atuartut matematikkimi tunngaviusunik paasisaqarlutillu suleriaaseqalissasut. Atuartut atuartitsissutip ilikkagassartaasa annertusiartortinneqarneri ilisimaarillualissavaat. Atuartut ulluinnarni, inuaqatigiinni inuunermut pinngortitamilu pissutsinut tunngasunik matematikkimi eqqarsartaaseq najoqqutaralugu ilisimasassanik pissarsiorsinnaanermut, paasinnilluarsinnaanermut, oqaatiginnissinnaanermut naammassinnissinnaanermullu sungiussissasut. Misissueqqissaarneq tunngavilersuinerlu sammisani sulianilu ilaassapput. Atuartitsinerup qulakkiissavaa atuartut atuartitsissutini allani ilinniaqqinnissaminnut matematikkimi ilisimasassanik piginnaasassanillu pigiliussinissaat.
Imm. 2. Atuartitsineq aaqqissuunneqassaaq atuartunut misigitissallugu sulianik naammassiniaanerminni matematikki aaqqiissutitut atortuusoq pilersitsiffiusorlu. Atuartitsinerup peqataaffigissavaa atuartut takorluuisinnaassutsiminnik alapernaassutsiminillu ineriartortitsinissaat. Atuartut atuartitsissutip imaani periarfissat pillugit ilisimasatik ineriartortissavaat. Atuartitsinerup atuartut piginnaasaqalersissavai ilikkariartornerminnut akissussaqataasinnaasunngorlugit.
Imm. 3. Atuartitsineq aaqqissuussaassaaq atuartunut ulluinnarni tunngassutilinni matematikki paasineqarsinnaasunngorlugu atorneqarsinnaasunngorlugulu. Atuartitsinerup peqataaffigissavaa atuartut namminersorlutik suleqateqarlutillu misissuinermikkut naammasiniaallutillu suliaqarnermikkut inernileeriaatsiminnik nassaarniarsinnaanissaminnut sungiussissasut.
Imm. 4. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut kulturimut inuiaqatigiinnullu atatillugu matematikkip pingaarutaa misilittagaqarfigissagaat paasissagaallu. Atuartitsinerup peqataaffigissavaattaaq atuartut inuiaqatigiinni oqartussaaqataaffiusuni akisussaaqataaniarnerminnut sunneeqataaniarnerminnullu matematikkip atuuffii nalilersuisumik isummersorfigisinnaanngussagaat.
Ilikkagassatut anguniagassat
§ 27. Nukarliit atuarfianni atuartitaareernerminni Kisitsisilerinermi algebramilu naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kisitsisit nalinginnaasut qulinngortitseriaaserlu ilisimasaqarfigissagaat,
2) paasinnittaatsit, soorlu affaq sisamararterullu, ilisimasaqarfigissagaat,
3) pisariinnerusunik katiterisinnaassasut,
4) pisariinnerusunik ilanngaasinnaassasut,
5) piareersaataasumik amerlisaaneq ilisimasaqarfigissagaat,
6) kisitsisinik taalluartaagassiat kisitsisillu tulleriinneri ilisimassagaat,
7) piffissamik paasinnittaaseq, soorlu nalunaaquttap-akunneri ilivitsut affallu, ilisimasaqarfigissagaat,
8) kisitsisit ilaannakortallit, soorlu aningaasanut tunngatillugit, atorneqartarnerat ilisimasaqarfigissagaat,
9) niaqqumoorlugit kisipallagassat pisariinnerit, allattariarsugassanik allattuineq atortussianillu tigussaasunik atuisinnaassasut,
10) kisitsissuteeraq atorsinnaassagaat aamma
11) qarasaasiami kisitsisilerinermi atortussiat pisariinnerit ilisimasaqarfigilersimassagaat.
Imm. 2. Geometriilerinermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) geometriimi oqariartaatsit ulluinnarsiutaasunik atortunik nassuiaanernut atorneqartut, soorlu ilutsit, sumiiffiit angissutsillu, ilisimasaqarfigissagaat,
2) takissutsinik initussutsinillu pisariinnerusunik uuttortaasinnaassasut,
3) piviusunik sapernaatsunik assiliillutik titartaasinnaassasut,
4) ilutsinik, soorlu illugiiffaarinnik, misissuisinnaallutillu nassuiaasinnaassasut aamma
5) geometriimi misissuinerit misileraanerillu, soorlu qarasaasiamik atuinikkut, ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 3. Matematikkip atuuffiisa samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) suliaqarnernut assigiinngitsunut tunngatillugu kisitseriaatsit toqqarsinnaassagaat atorsinnaassagaallu,
2) kisitsisit ulluinnarni pisartunut qanoq tunngassuteqartinneqarsinnaaneri ilisimasaqarfigissagaat,
3) amerlassutsit, ilutsit, angissutsit pissutsillu allat najoqqutaralugit atortunik katersisinnaallutillu iluarsartuussisinnaassasut,
4) paasissutissanik suliaqarneq, soorlu kisitsissuteeqqamik qarasaasiamillu iluaquteqarluni, ilisimasaqarfigissagaat aamma
5) pinnguarnerit misileraanerillu aqqutigalugit "nalaatsorneq" ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 4. Eqqarsaatigisarialinnik naammassiiniarmi attaveqaqatigiinnermilu naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) matematikkimi oqariartaatsit ulluinnarni atugaasut ilisimasaqarfigissagaat,
2) eqqarsaatigisarialinnik naammassiiniarneq matematikkimi suliaqarnermut ilaasoq ilisimasaqarfigissagaat,
3) matematikkip atorneqarfiini eqqarsaatigisarialinnik naammassiiniarnerni allanik suleqateqarsinnaassasut,
4) inernileeriaatsit pisariinnerit, soorlu titartakkanik atortulerlutik, nassuiaatigisinnaassagaat,
5) matematikkimi eqqarsaatersuutigeqqissaarlugit inerniliiniarnermi periaatsit, suleriaatsit atortullu assigiinngitsut ilisimassagaat aamma
6) ilutsinik nassaarsiornissaq siunertaralugu misissuisinnaassasut misileraasinnaassasullu.§ 28. Akulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Kisitsisilerinermi algebramilu naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kisitsisit ilivitsut, ilaannakortat aamma avitat ilisimasaqarfigissagaat,
2) kisitsisinik paasinninnertik, tassunga ilaatillugu kisitseriaatsit sisamat atornissaat, ulluinnarni misilittakkaminnut ataqatigiississinnaassagaat,
3) kisitsisit tulleriinneri, kisitsisit kanaartaat, kisitsisinik inissititereriaaseq kisitseriaatsillu sisamat ilikkarsimassagaat,
4) "allanngorarnerit" aaqqissugaanerillu, soorlu kisitsisit tulleriinneri, ilutsit tulleriiaarneri allalersukkallu, ilisimasaqarfigissagaat,
5) piffissamik naatsorsuisinnaassasut,
6) uuttortaanermi naatsorsuinermilu angissutsinik aalajangiussisinnaaneq ilisimasaqarfigissagaat,
7) kisitsisinik ilaannakortalinnik kisitsisinnaassasut,
8) ulluinnarni misilittakkanut atatillugu procentinik kisitsisinnaassasut,
9) procentit, kisitsisit ilaannakortallit aamma avitat ataqatigiinnerat ilisimassagaat,
10) kisitseriaatsit sisamat malittarisassaanni ataqatigiissusiinilu assersuutit ilisimasaqarfigissagaat,
11) naatsorsuinermut periaatsinik atortussanillu naleqquttunik toqqaaneq atuinerlu ilisimasaqarfigissagaat,
12) kisitsinermut malittarisassanik atuineq ineriartortitsinerlu ilisimasaqarfigissagaat,
13) niaqqumoorlugit kisipallagassat pisariinnerit, allattariarsugassanik allattuineq atortussianillu tigussaasunik atuisinnaassasut,
14) naatsorsuinerni kisitsissuteeraq qarasaasiarlu, soorlu kisitsisileriffik regnearki, atorsinnaassagaat,
15) periaatsit pisariinnerit ilisimasaqarfigissagaat,
16) assigiissitat pisariinnerit ilisimasaqarfigissagaat,
17) naleqqiiffik, tassunga ilanngullugit assigiissitat kisitsisillu ataqatigiinnerat, ilisimasaqarfigissagaat aamma
18) allanngorartortat atornissaannut assersuusiat, soorlu kisitseriaatsit malittarisassaat assigiissitallu pisariinnerit, ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 2. Geometriilerinermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) geometriimi tunngaviusumik paasinnittaatsit, soorlu qivernerit titarnerillu paralleliusut, ilikkarsimassagaat,
2) suliani aalajangersimasuni kaajallannerit, annertussutsit initussutsillu uuttortarsinnaallugillu naatsorsorsinnaassagaat,
3) ilutsinik pisariinnernik toqqissumut titartakkanik misissuisinnaassasut nassuiaasinnaassasullu,
4) ilutsit tigussaasut taakkulu titartarneri pisariinnerit, soorlu sulinermi najoqqutassatut imaluunniit isometriskiusumik titartaaneq, ilisimasaqarfigissagaat,
5) geometriimi periaatsit paasinnittaatsillu inuunermi tigussaasunut, soorlu ilutsinut allanullu katitikkanut annoraaminernullu, nassuiaataasut ilisimassagaat aamma
6) ilutsinik geometriskiusunik titartakkat, misissuinerit misileraanerillu, soorlu computeri atorlugu, ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 3. Matematikkip atuuffiisa samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) pissutsinut assigiinngitsunut atatillugu kisitseriaatsinik assigiinngitsunik toqqaasinnaassasut atuisinnaassasullu,
2) paasissutissanik pisariinnernik matematikkimi paasinnittaatsinik imalinnik paasinnissinnaallutillu atuisinnaassasut,
3) eqqarsaatersuutissat peqqinnermut, sunngiffimmut pinngortitamullu tunngasut ilisimasaqarfigissagaat,
4) procentinik pisariinnerusunik, soorlu pisiassanik akikilliinermi, naatsorsuisinnaassasut,
5) paasissutissanik tabeliniittunik diagramminiittunillu isumasiuisinnaaneq nassuiaasinnaanerlu ilisimasaqarfigissagaat,
6) paasissutissanik, soorlu qarasaasiaq atorlugu, katersisinnaassasut, suliareqqiisinnaasut piviusuusaartitsisinnaassasullu,
7) ulluinnarni, ilaqutariinni inuiaqatigiinnilu najukkani inuunermi matematikkimi eqqarsaatigisarialinni naammassiiniarnermi ilinniakkami pissarsianik, soorlu kisitsisinik, naleqqiiffimmut nalunaarsuinernik naatsorsoqqissaakkanillu, atuisinnaanermut ilisimasaqassasut aamma
8) nalaatsuinertalinnik periarfissartalinnillu misileraasinnaassasut.
Imm. 4. Eqqarsaatigisarialinnik naammassiiniarmi attaveqaqatigiinnermilu naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) misileraalluni misissuillunilu suleriaatsit, soorlu sammisaqarnermi apeqqutit imaattut: "Qanoq pisoqassava imaappat ...?" aamma "Imaannersoruna pissutigalugu ...?", ilisimasaqarfigissagaat,
2) taamaassorisanik inissitsiterineq malitsigisaanillu "eqqoriaaneq misileraanerlu" ilinniakkatigut paasinnittaatsinut aallarniutaasumillu ataatsimut taamaanneraanernut ineriartortitseqataasut ilisimasaqarfigissagaat,
3) suleqateqarluni eqqarsaatigisarialinnik naammassiiniarnermi matematikki atorsinnaassagaat,
4) inernileeriaatsit oqaloqatigiinnikkut allattukkatigullu nassuiaataat atorsinnaassagaat,
5) eqqarsaatersuutinut oqaasertalersuineq, inerniliineq nassuiaanerlu ilisimasaqarfigissagaat tassungalu atatillugu periaatsit, suleriaatsit sakkussallu assigiinngitsut atorsinnaassagaat aamma
6) tigussaasunik atortoqarluni suliaqarneq aallaavigalugu matematikkimut tunngasunik misissuisinnaassasut, aaqqissuusseqqissinnaassasut tunngavissarsiorsinnaassallutillu.§ 29. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Kisitsisilerinermi algebramilu naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kisitsisit agguaruminartut taakkulu kisitsisit kanaartaannut annertusinerat ilisimasaqarfigissagaat,
2) kisitsisit nassuiaatitut ineriartornerata kulturikkut oqaluttuarisaanermut pingaarutaa ilisimasaqarfigissagaat,
3) soorlu aaqqissuussamik naatsorsuinermik kisitsisinillu angissusilersuinerit iluaqutigalugit nalinginnaasumik kisitsisinik paasinnittaatsip annertusiartorneranik misissuillutik sulisinnaassasut,
4) "allanngorarnerit" aaqqissuussallu, soorlu kisitsisit tulleriinneri, ilutsit tulleriaarneri allalersuutillu, misissorlugillu nassuiarsinnaassagaat,
5) uuttortaanikkut naatsorsuinikkullu angissutsit aalajangersinnaassagaat,
6) procentinik paasinnittaaseq atorsinnaassagaat,
7) assigiissitat algebrallu eqqarsaatigisariagartaasa inernilerniarnerinut tunngatillugu avitat atorsinnaassagaat,
8) kisitsisinik allattueriaatsit assigiinngitsut ilikkarsimassagaat,
9) kisitsinermi najoqqutassat ilisimasat nalusallu, soorlu ernianik initussutsinillu naatsorsuinermi, atorsinnaassagaat,
10) naatsorsuinermut periaatsinik iluaqutissatullu atortussianik naleqquttunik toqqaasinnaallutillu atuisinnaassasut,
11) kisitsinermi malittarisassat atorsinnaassagaat ineriartortillugillu,
12) niaqqumoorlutik kisitsigasuarsinnaassasut, allattuisinnaallutik atortussianillu tigussaasunik atuisinnaassasut,
13) naatsorsuinermi eqqarsaatigisarialinnillu inerniliiniarnermi kisitsissuteeqqamik qarasaasiamillu atuisinnaassasut,
14) funktioninik paasinnittaatsinik, soorlu procentinik aalajangersimasumik annertusiartortitsinernik, atuisinnaassasut,
15) assigiissitat pisariinnerit misissuataarinikkullu assigiinngisitat pisariinnerit kisissinnaassagaat,
16) assigiissitat aamma assigiissitatut aaqqissuussat inerneri grafiskinik titartaaneq periaaseralugu aalajangiussinnaasagaat,
17) kisitassat allanngorartortalinnik imallit paasisinnaallugillu atorsinnaassagaat.
Imm. 2. Geometriilerinermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) geometriimi ilutsit pissusii assigiinngitsut atorsinnaassagaat,
2) geometriimi tunngaviusumik paasinnittaatsit, soorlu angissutsinut naleqqiussissutit titarnerillu akunnerini inissitsiternerat, atorsinnaassagaat,
3) uuttortaanermi paasinnittaatsit, soorlu kaajallannernut, annertussutsinut initussutsinillu naatsorsuinerit uuttortaanerillu, atorsinnaassagaat,
4) angissutsinut naleqqiusissutit, iluseqatigiissutsit assigiilluinnassutsillu atorsinnaassagaat,
5) tunngaviliussat aallaavigalugit titartaasinnaassasut,
6) assilillugu titartakkap titartarneqarneratalu ataqatigiissusiannik misissuisinnaassasut, nassuiaasinnaassasut nalilersuisinnaassasullu,
7) avatangiisimik nassuiarniarneranut atortuttassamik titartaasinnaassasut, isometriskiusunik imaluunniit isigisat ungavariartornerat malillugit titartaasinnaassasut,
8) inuunerminnit tigussaasunik, soorlu geometrii iluaqutigalugu katitikkani annoraaminernilu ilutsinik allanillu, nassuiaasinnaassasut,
9) ilutsinik geometriskiusunik titartaanermi, misissuinermi naatsorsuinermilu qarasaasiaq atorsinnaassagaat,
10) geometriskiusut pisariinnerit uppernarsaasiorsinnaassagaat,
11) geometriimi naatsorsuinerit pisariinnerit, ilaatigut Pythagorasip malittarisaliaa iluaqutsiullugu, ingerlassinnaassagaat.
Imm. 3. Matematikkip atuuffiisa samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) assigiinngitsunut tunngatillugu kisitseriaatsit arlaannik toqqaasinnaassasut, procentinik paasinnittaatsit atorsinnaassagaat naleqqiussillunilu kisitseriaatsit atorsinnaassagaat,
2) inuiaqatigiinni ineriartornermut, soorlu aningaasaqarnermut, teknologiimut, pinngortitamut, avatangiisinut, kulturimut, sunngiffimmut peqqinnissamullu, isummersuutinut attuumassuteqartut assersuutit ilisimasaqarfigissagaat,
3) ernianik ernianillu naatsorsuutinik, ilaatigut ileqqaakkani, aningaasanik atornerni akilersugassarsinernilu pisariinnerni, kisitsisinnaassasut,
4) matematikkimi assilisassanik, soorlu najoqqutassianik funktioninillu, misissuisinnaassasut,
5) periaatsit nassuiaatillu pingaartinnerullugit paasissutissanik katersanik statistiskimik nassuiaasiorsinnaassasut,
6) soorlu qarasaasiaq iluaqutigalugu piviusuusaartitaliorsinnaassasut,
7) ulluinnarni pisiassanut, angallannermut, ineqarnermut, aningaasarsianik naatsorsuutinut akileraarutinillu naatsorsuutinut tunngatillugu pissaqarniarneq aningaasaqarnerlu eqqarsaatersorfigisinnaassagaat,
8) ilimanassutsimik statistikiusumik paasinnittaaseq atorsinnaassagaat,
9) qarasaasiaq nassuiaasiornermut, misissuinermut, piviusuusaartitsinermut naatsorsuinermullu, soorlu inuiaqatigiinni pissutsinut tunngatillugu, atorsinnaassagaat,
10) assassornermi eqqarsaatersornernilu naammassiiniarnernut matematikki iluaqutitut tamatigoortutut atorsinnaassagaat.
Imm. 4. Eqqarsaatigisarialinnik naammassiiniarnermi attaveqaqatigiinnermilu naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) paasissutissat matematikkimi taaguutinik imallit paasisinnaallugillu isummerfigisinnaassagaat,
2) misileraallutik misissuillutillu suleriaaseqarsinnaassasut ilikkagassatigullu paasisat inernerinik oqaatiginnissinnaassasut,
3) suleqateqarluni matematikki iluaqutigalugu eqqarsaatigisarialinnik naammassiiniarsinnaassasut,
4) allattariarsornikkut oqaluttariarsornikkullu paasinarluartumik suliassatik ersarissarsinnaassagaat, suliat ingerlaneri nassuiaatigisinnaassagaat aamma inerneri nalunaarutigisinnaassagaat,
5) suliassanik kattutaakkanik naammassinninniarnermi periaasissanik, suleriaatsinik atortussanillu naleqquttunik toqqaasinnaassasut,
6) tulleriiaarisumik aaqqissuusseriaatsit matematikkimilu tunngavilimmik eqqarsartaatsit atorsinnaassagaat,
7) malittarisassat ataqatigiinnerillu uppernarsarniarnerini allanngorarnerit ilisarnaatillu atorsinnaassagaat,
8) taamaassorisat oqaatiginiarnerinut tunngavilimmillu eqqarsartaatsit ingerlanniarnerinut titartakkanik geometriskiusunik atuisinnaassasut,
9) matematiskimi ilutsimik assersuusiamik toqqaanerup naleqassuseq aalajangersimasoq ersersittaraa paasisinnaassagaat aamma
10) matematikkimi naammassiiniarnermi suliaqarnerup eqqarsaatersornerullu akornanni isummersuutinik paarlakaatsitsisinnaassasut.
Kapitali 10
Pinngortitalerinermi atuartitsissutip siunertaa ilikkagassatullu anguniagassat
Atuartitsissutip siunertaa§ 30. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut pinngortitalerinermi paasinnittaatsinik suleriaatsinillu tunngaviusunik piginnaasaqalissasut aamma pinngortitalerinermut attuumassutilinnik paasisimasaqalissasut. Atuartut piginnaasaqarfigilissavaat paasissutissanik katersisinnaaneq naliliisinnaanerlu aamma atortut assigiinngitsut, misileraanermut atortut elektroniskiusullu atorlugit nassuiaruminaatsutut pisartut nassuiaatissaannik misissuisinnaaneq, nassuiaasinnaaneq nassuiaatissarsisinnaanerlu. Atuartut ilisimasassarsissapput namminneq allallu isumannaatsuunissaannik peqqissuunissaannillu akisussaaqataasinnaanngornissaminnut aamma sumiiffimminni nunarsuarmilu tamarmi avatangiisinik isiginnittaatsit tunngavigalugit akisussaaffiginnittumik iliuuseqarnissamut toqqammavissaminnik.
Imm. 2. Atuartitsinerup nukittorsassavaa atuartut avatangiisiminnik misissuinissamut soqutiginninnerat aamma kaammattuutigissavaa misissuinernut, misileraanernut aaqqiiniutaasunillu sulianut takorluuisinnaassusertik, poqissusertik pilersitseriallaqqissusertillu atussagaat kiisalu tunuliaqutsissavaa sakkussanik periaatsinillu eqqarsaatigilluakkamik toqqaasinnaalernissaat. Atuartut misigisimassavaat atuartitsinerup ulluinnarni suliassat suliarisinnaanissaannut sakkussikkaatik aamma atuisartuunermut avatangiisinullu tunngasunik inuttut isummersorfiginnissinnaanerminnut toqqammavissikkaatik. Atuartitsinerup atuartut toqqammavississavai atuartitsissutip imamigut periarfissarititaanik ilisimasaqarfiginnikkiartuaarnissaanut aamma atuartut piginnaasaqalersissavai ilikkariartornerinut akissussaaqataasinnaanermut.
Imm. 3. Atuartitsinerup atuartut tunngavississavai inunnik allanik attaveqaqateqarnermut pinngortitalerinermi paasinnittaatsinik nassuiaasersueriaatsinillu pissusissamisoortumik atuisinnaanissaannik.
Imm. 4. Atuartut ilisimasaqarfigilissavaat pinngortitalerinerup teknologiillu oqaluttuassartaat kiisalu inerikkiartortissallugu ullutsinni siunissamilu inuiaqatigiinni taakku pingaarutaannik paasinninneq. Atuartitsinerup peqataaffigissavaa atuartut pinngortitamik pissarititaanillu atuinermut tamassumalu avatangiisinut inuuniarnermullu kingunerinut soqutiginninnissaat, isummersornissaat akisussaaffeqartutullu misiginissaat.§ 31. Nukarliit atuarfianni atuartitaareernerminni Pinngortitalerinermi suleriaatsit samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Paasissutissanik katersinermi
a) misissuinermut atortunik uuttortaanermilu atortunik pisariitsunik atuinissartik sungiussimassagaat,
b) misissuinerit pisariinnerit ingerlannissaat sungiussimassagaat angusamillu inerneri pisariitsunik titartaganngorlugit saqqummiussinnaassagaat aamma
c) tunngaviusumik oqaluttariarsornikkut nassuiaasiorsinnaassasut.
2) Paasissutissanik suliaqarnermi sammisanik assigiinngitsunik nalilersuinermi tunngavissat aalajangersoriikkat malillugit paasissutissat imminnut ataqatigiissut immikkoortunut agguataarsinnaassagaat.
3) Paasissutissanik nalilersuinermi ataqatigiissutsit assigiinngitsut pillugit naammaginartumik eqqoriaasinnaassasut eqqoriaanertillu tunngavilersorsinnaassagaat.
4) Misileraanermi
a) misissorneqarsinnaasunut apeqqusiorsinnaassasut aamma
b) taamaassorisanik pisariinnerusunik eqqoriaasinnaassasut misileraasinnaassasullu aamma
5) Paasissutissanik ilisimasanillu atuinermi
a) pinngortitalerinermut tunngatillugu suliatik pillugit ikinngutitik, ilinniartitsisutik ilaquttatillu oqaluttuussinnaassagaat,
b) pinngortitalerinermut tunngatillugu suleqateqarlutik misissuisinnaassasut,
c) ilitsersuutit periaatsillu pisariinnerit ingerlassinnaassagaat aamma
d) atortut assigiinngitsut sianigalugit isumannaatsumillu passussinnaassagaat.
Imm. 2. Nunarsuup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) nunap qanoq issusianik isikkuanillu taaguutit tunngaviusut, imeq, imeq tarajulik, taseq, kuuk, kangerluk, ikerasak, sissaq, imaq, qeqertaq, qeqertaasaq, qaarsoq, issoq, ujarak, sioqqat, marraq, sermersuaq, eqqortumik ilisimassagaat atorsinnaassagaallu.
2) qaammatit taaguutaat ilisimassagaat,
3) silap pissusiisa taaguutaat assigiinngitsut ilisimassagaat nassuiarsinnaassagaallu aamma
4) ukiup qanoq ilineranut taaguutit ilisimassagaat.
Imm. 3. Nukiit atortussiallu sammineranni naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Atortut atortullu pissusiini
a) atortussat piusut nalinginnaasut taakkulu taaguutaat ilisimassagaat,
b) atortussat piusut nalinginnaasut atorneqarneri taakkulu pissusiat nassuiarsinnaassagaat,
c) akuutissiat allallu navianartuunerisa ilisarnaataat nunat tamalaat akornanni atorneqartut nalinginnaanerpaat ilisimassagaat,
d) angerlarsimaffimmi eqqiaanermi atortut nalinginnaasut kiisalu taakku taaguutaat ilisimassagaat,
e) atortussiat ikuallajasut nalinginnaasut taakkulu taaguutaat ilisimassagaat aamma
f) atisassianut tunngasunik sammisaqarsimassasut paasinnittaatsillu anorimut illersuutitalik, masammut illersuutitalik aamma oqorsaatitalik ilisimassagaat.
2) Nukissani nukinnilu
a) nukimmik nunarsuup nutsuineranit pinngortumik suliaqarsimassasut aamma
b) kissassaaneq nillusaasarnerlu pillugit suliaqarsimassasut aamma paasinnittaatsit mattusooq/issortoq, imerpalasoq, qalattoq aalanngortarnerlu ilisimassagaat aamma
3) Innaallagissap saviullu kajungerisaata samminerini
a) kajungerisartaq pillugu suliaqarsimassasut,
b) batteriit qaammartartullu qullia pillugit suliaqarsimassasut,
c) sananeqaatit sorliit innaallagissap aqqusaarlugit ingerlavigisinnaanerai misissorsimassagaat aamma
d) innaallagissap sarfaata uninngasup, elektrostatiskiusup, pilersittagai pisariitsut suliarisimassagaat.
Imm. 4. Inuuneq pillugu inuusaatsillu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Inuup timaata pisataasa samminerini inuup timaata qallikkut immikkoortortaasa taaguutaat eqqortut tamaasa ilisimassagaat taagorsinnaassagaallu.
2) Inuup maluginiutaasa samminerini
a) inuup maluginiutaanik suliaqarsimassasut,
b) maluginiutitigut misigisanut oqaatsit nassuiaataasut ineriartortissimassagaat,
c) maluginiutini ataasiakkaani maluginiutitigut misigissutsit immikkoortitersinnaassagaat,
d) malussaatit maluginiutinut ataasiakkaanut attuumassuteqartut ilisimasaqarfigissagaat,
e) pissutsit malugisaatinut ajoqusiisinnaasut ilisimasaqarfigissagaat,
f) teknologii malugisaatit ataasiakkaat atuuffiini amigaataasunut iluaqutaasinnaasoq imaluunniit atuuffiinik annertusaasinnaasoq ilisimasaqarfigissagaat,
g) maluginiutit ilaanneeriarluni tatigineqarsinnaanngittuaannarnerannut pissutsit misilittagaqarfigissagaat aamma
3) Naasuni uumasunilu
a) atuaqatigiit inaanni naasunik immaqalu uumasunik naatitanillu paarsineq naatitanillu naatitsineq misilittagaqarfigissagaat,
b) uumassusillit ilisarnaataannik ikinnerpaamik pingasunik taasisinnaassasut,
c) najukkaminni naasut pupiillu ilaat taakkulu ukiumik kaajallaasarnerat ilisimassagaat,
d) naasut immikkoortortaasa pingaarnersaat taakkulu taaguutaat ilisimassagaat,
e) najukkami uumasut ilaat taakkulu ukiumik kaajallaasarnerat ilisimassagaat,
f) uumasut timaasa immikkoortortaasa taaguutaat pingaarnerit eqqortut atorsinnaassagaat,
g) uumasut miluumasunut, timmissanut, paarmortunut, aalisakkanut, sullinernut imaluunniit uumasunut allanut immikkoortitersinnaassagaat,
h) inuit uumasullu allat akornanni assigiissutsit assigiinngissutsillu nassuiarsinnaassagaat,
i) paarnat imaluunniit naatitat nunanit allanit tikisitat ilaat ilisimassagaat,
j) uumasut inunnut nerisassiat nunanit allanit tikisitat ilaat ilisimassagaat.
Imm. 5. Teknologiip samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) umiatsiaasanik assigiinngitsunik atortussiat imermik oqinnerusut imaluunniit oqimaannerusut atortoralugit sanasimassasut,
2) atortorissaarutit, makku: nillataartitsivik qerititsivillu, pujoralannik milluaat, uunnaavik, kissarsuut innaallagissamoortoq, errorsivik, atuuffii pillugit suliaqarsimassasut,
3) innaallagissap aqqutaanik ikkussukkat eqqortumik atornissaat aamma innaallagissap ulorianartortai ilisimasaqarfigissagaat aamma
4) teknologii angerlarsimafimmi ullutsinni atorneqartoq qangaanerusoq atortunut sanilliussimassagaat aamma nukissiap atorneqartup pinngorfia, makkunani: inuup nukinga, innaallagiaq, aamarsuit, petruuliu, batterii allallu, suussusersisinnaassagaat,
Imm. 6. Silarsuup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Seqineqarfimmi
a) nunarsuup assinga globusi ilisimaarissagaat aamma Kalaallit Nunaat Danmarkilu aamma nunavissuit arfineq-marluk sumiiffii tikkuarsinnaassagaat,
b) seqernup qutsissusia ullullu takissusia, seqernup kaaviinnalertarfia kaperlallu, qaammatip allanngorarnermigut pissusii aamma tinittarneq ulittarnerlu misissorsimassagaat,
c) qaammat qinngummik qinnguartarlugu misissugarisimassagaat aamma
d) ullorissat ilisimaneqarnerpaat ilaat tikkuarsinnaassagaat aamma
2) Piffissami
a) nalunaaquttat tikkuutitallit digitaliusullu suliarisimassagaat aamma
b) nalunaaquttamik naleqquttumik atortulerlutik sekundinik sivisussusilersuisinnaassasut.§ 32. Akulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Pinngortitalerinermi suleriaatsit samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Paasissutissanik katersinermi
a) atortorissaarutinik sakkunillu assigiinngitsunik atuilluarsinnaassasut,
b) misissuilluarsinnaassasut allattuillutillu nalunaarsuisinnaassasut sukkasuumik titartaasinnaassallutik aamma
c) nassuiaariaatsit assigiinngitsut sungiusimalluassagaat.
2) Paasissutissanik suliaqarnermi
a) nammineq toqqakkat iluaqutigalugit sammisassanik imaluunniit misissorlugit alapernaarsugassanik immikkoortiterinermut tunngavissanik siunnersuuteqarsinnaassasut,
b) pinngortitalerinerup ilisimatusarfigineqarnerani ileqquusumik aaqqissuussaasumik immikkoortitereriaatsit ilisimasaqarfigissagaat,
c) sammisat assigiinngitsut qanoq suussusersinerlugit nassuiarsinnaassagaat aamma
d) paasissutissat naleqquttut naleqqutinngitsullu immikkoortissinnaassagaat.
3) Paasissutissanik nalilersuinermi
a) naammaginartumik qularnaatsumik pisussanik siumut eqqoriaasinnaassasut aamma eqqoriaanermut tunuliaqutaasut misilittakkat eqqarsaatersuutillu nassuiarsinnaassagaat,
b) namminneq misissuinermik uuttortaanermillu inerneri tunngavigalugit naammaginartumik inerniliisinnaassasut aamma
c) atuarfimmi atortut periaatsillu ilisimatuut misissuiviini laboratoriani atortunit tatiginannginneruneri paasissagaat.
4) Misileraanermi
a) taamaassorisat ilumoornersut misilerarnissaat siunertaralugu misiliinissanik pisariinnerusunik aaqqissuisinnaassasut,
b) allanngorarnerit soqutiginaatillit suussusersisinnaassagaat,
c) misileraanermi imaluunniit periaatsinik ingerlatsinermi ilitsersuutinik tulleriinnilersukkanik pisariitsunik suliaqarsinnaassasut malinnaasinnaasullu aamma
d) ingerlaatsit toqqaannartumik alaatsinaanneqarsinnaanngitsut assilisassat atorlugit takorluuisinnaaneq aqqutigalugu misilittagaqarfigissagaat aamma
5) Paasissutissanik ilisimasanillu atuinermi
a) oqaatsitik imatut ineriartortissimatigissagaat ikinngutitik, ilinniartitsisutik ilaquttatillu peqatigalugit pinngortitalerinermut tunngatillugu suliatik oqallisigisinnaassallugit,
b) eqqarsaatersuutimik inerniliussamillu nassuiarnissaannut tusagassiuutit assigiinngitsut atorsinnaassagaat,
c) ujarlerfiit assigiinngitsut, atuakkat, tabelit, interneti allallu atornissaat sungiulluarsimassagaat,
d) atuarfiup atortorissaarutai isumatuumik isumannaatsumillu atussagaat,
e) pinngortitalerinermut atatillugu suliaqartilluni uumasunik, naasunik allanillu ajoqusiinaveersaarluni pinngortitami angalaarsinnaassasut aamma
f) ajutoornissaq pinngitsoortinniarlugu allanut ikiuerusussuseqassasut sissuerusussuseqassasullu.
Imm. 2. Nunarsuup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) nunarsuup sananeqaataa ataatsimut isigalugu, tassunga ilaatillugit innermik anitsisarnerit, nunap sajuttarneri, nunarsuup qalipaasa eqiteruttarneri nunallu pissutsimigut kaaviiaarnerat, ilisimasaqarfigissagaat,
2) najugarisamik eqqaani sermersuup nunamik sunniisimaneranut, nunat isikkuisa allanngoriartorneranut, sisoornernut qaleriiaannernullu takussutissanik annikitsunik tikkuussisinnaassasut,
3) nunarsuup oqaluttuarisaanera, tamatumani ilaatillugit nunap allanngoriartorfiisa piffissatigut nalai, ujaranngornerit uumasullu assigiinngitsut ineriartorneri, sammisimassagaat,
4) Kalaallit Nunaanni aatsitassat piiarneqarlutillu atorneqartut ilisimasaqarfigissagaat,
5) radari, itissusersiut aamma GPS ilisimasaqarfigissagaat,
6) Qalasersuup Avannarliup saviullu kajungerisaqarfia avannarleq immikkoortissinnaassagaat aamma pujorsiut atorlugu taakku marluk sumiissusersisinnaassagaat,
7) pujorsiut ungasissutsinillu uuttortaat iluaqutigalugit annikitsunik nunap-assinginik titartaasinnaassasut,
8) silasiornermi tunngaviusumik paasinnittaatsit, kissassuseq/ississuseq, anori, isugutassuseq, sialuk/nittaalaq, silaannap naqitsinera, nuissat, erseqqarissuseq, ilisimassagaat atorsinnaassagaallu,
9) Kalaallit Nunaanni silap allanngornissaanik ilimasaarinermi nunap/imartallu immikkoortoqarfii ilisimassagaat,
10) silassamik ilimasaarinermi taaguutit taakkulu sumiiffinni ataasiakkaani atuunneri paasillugillu ilisimassagaat,
11) Kalaallit Nunaanni silap qanoq inneranik nalunaarutit silallu allanngornissaanut ilimasaarutit atuuttut paasiniarsinnaassagaat,
12) silasiorfeeraliorsimassasut kiisalu silamik misissuinitik nalunaarusiaralugillu saqqummiussimassagaat aamma
13) pisortatigoortumik silamik ilimasaarutit namminneq silap pissusianik misissukkaminnut sanilliussimassagaat.
Imm. 3. Nukiit atortussiallu sammineranni naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Atortut atortullu pissusiini
a) aatsitassanik: aamarsuarnik, saviminermik, aqerlumik, zinkimik, kanngussammik uuliamillu, piiaanermi teknikikkut periaatsit tunngaviusut ilisimasaqarfigissagaat,
b) aatsitassat taakku nunarsuarmi Kalaallillu Nunaannilu sumi nassaassaaneri kiisalu aatsitassanik piiaanerup inuiaqatigiinnut pinngortitamilu avatangiisinut sunniutigisartagaat pingaarnerit ilisimasaqarfigissagaat,
c) pinngoqqaatit akuutissiallu kemiskiusut ataqatigiittut makkuusut klori, hydrogeni, aamarsuit, nitrogeni, oxygeni, aluminiu, aqerloq, kuulti, savimineq, kanngussak, kviksølvi, sølvi, zinki, kuldioxid, imeq taratsullu taaguutaat, pissusii, kemiskiusutut ilisarnaataat formiliilu ilisimassagaat,
d) makku savimerngit akusat: bronzep, kanngussap, sisaap manngertorniuitsup, taaguutaat, akugiinneri atuuffiilu ilisimassagaat,
e) atortussiat qulaani taaneqartut nalinginnaasumik ulluinnarni atuuffii nassaassaaffiilu immikkoortitersinnaassagaat nassuiarsinnaassagaallu,
f) atortussiat sanaat atortussallu pinngortitap pilersitai allat nalinginnaasut suliarisimassagaat,
g) atortussat tamakku pinngortitap kaaviiaartuarneranut akulerussinnaaneri ilisimasaqarfigissagaat,
h) eqqakkat immikkoortitigaasarnerat, isumannaatsumik toqqorterneqartarnerat aserorterneqartarnerallu ilisimasaqarfigissagaat,
i) ermup silaannaallu nunarsuarmi uumassuseqarnermut pingaarutaat nassuiarsinnaassagaat,
j) savimernup nungujartornera manngertornerneralu ikuallaanerlu suliarisimassagaat taakkulu ingerlaneri uumasut nerisaminnik arrortitsisarnerinut sanilliussimassagaat,
k) seernartut seernaatsullu pillugit paasinnittaatsit ilisimasaqarfigissagaat,
l) eqqiaanermut atortut, pinnersaatit nerisassallu aalajangersimasut seernaqassusiinik uuttortaanernik suliaqarsimassasut.
2) Nukissani nukinnilu
a) nukiit pillugit nukimmik uuttuineq ilanngullugu suliaqarsimassasut,
b) nukissap nukissamut allamut nuunneqarsinnaanera suliarisimassagaat,
c) nukissap attassiinnartarnera pillugu inatsisaasa pingaarnersai ilisimasaqarfigissagaat aamma
d) uumaatsulerinerup oqaluttuarisaanera, fysikerit tusaamasat taakkulu misileraasarsimaneri sammisaqarfigisimassagaat aamma
3) Innaallagissap saviullu kajungerisaani
a) pujorsiummik pisariitsumik sanasinnaassasut,
b) elektromagnetiliorsinnaassasut,
c) innaallagissap sarfaata assigiiginnarmik nikerartumillu sakkortussusillit assigiinngissusiat immikkoortissinnaassagaat aamma
d) innaallagissap sarfaani akimmisaartunik, tulleriiaartunik illugiinnillu attaveqartunik suliaqarsimassasut.
Imm. 4. Inuuneq inuusaatsillu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Inuup timaani sananeqaataanilu
a) timip pisatai taakkulu pinnguutaat: maluginiutit, sianiutit, aalanermut atortut, nerisat aqqutaasa, kinguaassiuutit, anersaartuutit kaaviiaarnerullu, taaguutaat, sumiiffii, atuuffii kiisalu katitigaaneri pingaarnersiorlugit ilisimassagaat,
b) timip atuuffiisa sulinermi uninnganermilu assigiinngissutaat suliaqarfigisimassagaat,
c) angutit arnallu inuunermi timaasa allanngoriartorneri pingaarnersiorlugit nassuiarsinnaassagaat,
d) nerisat timip sanaartoqqittuarneranut nukissamullu pingaarutaat ilisimasaqarfigissagaat,
e) nappaatit nalinginnaanerpaat ilaat aamma akiuussutissalerneqarnerup, bakteerianik toqoraatit, timip illersuutaasa nerisaqarnerullu peqqinnisamut pingaarutaat ilisimassagaat,
f) tappiorannartut assigiinngitsut: nappaateqalersitsisartut, nerisassaniittut, nungusaasartut, bakterianillu toqoraasartut, ilisimasaqarfigissagaat,
g) inuup, qimerlullit allat, sullerngit uumasuaqqallu sananeqaatimikkut timimikkullu assingussusiat assigiinngissusiilu pingaarnerit nassuiarsinnaassagaat aamma
h) ikiueqqaarnermi tunngaviusut pikkorissarfigisimassagaat aamma
2) Uumassusillinni pinngortitamillu atueqatigiinnermi
a) najugarisami uumassusillit ilisarnartut misissorsimassagaat,
b) Kalaallit Nunaanni uummassusillit nunamiittut assigiinngitsut sammisimassagaat,
c) Kalaallit Nunaanni sumiiffinni assigiinngitsuni imermi taratsumilu uumassusillit sammisimassagaat,
d) nunami, imermi imaanilu nerisareqatigiiaat nassuiarsinnaassagaat,
e) nerisareqatigiiaat nukissatut atortussiallu kaaviiaarnerattut nassuiarsinnaassagaat,
f) Kalaallit Nunaanni uumasut nunguttut nungutaanissamullu ulorianartorsiortitat ilisimasaqarfigissagaat,
g) qangarsuaq uumasut ujaranngornerit ilisimasaqarfigissagaat,
h) Kalaallit Nunaanni uumassusillit taakkulu atorneqarsinnaanerinut periarfissat kiisalu taamatut atuinerup kingunerisinnaasai nassuiarsinnaassagaat,
i) kialaartup issittullu ilaat toqqakkat, pinngortitami atueqatigiinnerit pingaarnerit, naasut miluumasullu nalinginnaasut, silap pissusii nalinginnaanerit kiisalu inuit atisaat sammisimassagaat aamma
j) uumasut naasullu uumaffigisanut assigiinngitsunut naleqqussartarnerat assersuusiorfigisinnaassagaat.
Imm. 5. Teknologiip samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) imarsiorneq, tassunga ilaatillugit nunani allani piffissanilu allani umiatsiat umiarsuillu pissusii, sananeqarneri ingerlassutaallu, sammisimassagaat,
2) timmineq, tassunga ilaatillugu timminerup oqaluttuassartaa, sammisimassagaat,
3) tingisartulianik assigiinngitsunik, soorlu qullartaasianik, gassimik silaannarmillu kissartumik qullartaasianik, pappialamik timmisartulianik qummoroortaatinillu, sanasimassasut, misileraasimassasut nalilersuisimassasullu,
4) timmisartup suluusaata, timmissap suluata sullernillu suluata atuuffii sannaallu sanilliussimassagaat aamma
5) inuit ineqarfimminni teknologii kiassarnermut, qaammaqquteqarnermut, imermik pilersorneqarnermut erngullu atoriikkap eqqakkallu qanoq suliarisarnerannut atugaat kiisalu teknologiit taakku avatangiisinut sunniutaat sammisimassagaat.
Imm. 6. Silarsuup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) ulloriarsiornermi tunngaviusumik paasinnittaatsit: ulloriaq, nunarsuit, seqineqarfik, ulloriaqarfissuit ataqatigiissut kiisalu qaamarnup ukiumut ingerlarngata nalinga, ilisimassagaat,
2) ullorissat: Nunarsuup nunarsuillu allat, Seqernup, Qaammatip, Qilaap Silliata ilisarnaataat taaguutaallu ilisimassagaat,
3) ullorissat ullorissallu ataatsimut ateqartitat: Qiluttuusat, Dragen, Cepheus, Perseus, Lyren kiisalu Qilaap Sillia, akunnerminnilu inissisimaneri immikkoortitersinnaassagaat,
4) ullorissat ataatsimut ateqartitat allat aqqinik paasiniaanerminni ullorissat assingannik atuisinnaassasut aamma
5) avataarsuliartarnerup oqaluttuassartaanik ilisimasaqassasut.§ 33. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Pinngortitalerinermi suleriaatsinik sammisaqarnermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Paasissutissanik katersinermi
a) atortunik uuttortaanermilu atortunik naleqquttunik nammineerluni toqqaanissaq atuinissarlu ilisimaarissagaat,
b) pinngortitami illumilu sulinermi sukkasuumik allattuisinnaaneq, uuttortaaneq, sukkasuumik titartaasinnaaneq paasisanillu nalunaarsuineq atorlugit pilersaarusiorneq ingerlatsisinnaanerlu sungiulluarsimassagaat aamma
c) oqariartaatsit nassuiaariaatsillu naleqquttut toqqarsinnaassagaat.
2) Paasissutissanik suliaqarnermi
a) pinngortitamik ilisimatusarnermi immikkoortiterisaatsit nalinginnaasumik atorneqartut atorsinnaassagaat,
b) misissukkat assigiinngitsut suussusii ilisarnaaserniarnerannut pisariitsunik nalilersuusiorsinnaassasut,
c) paasissutissat tulluartuunerinut tulluanngitsuunerinullu tunngavilersuutinik nalilersuusiorsinnaassasut.
3) Paasissutissanik nalilersuinermi
a) siunissami pisussat qularnaatsumik eqqoriarsinnaassagaat aamma misilittakkat misissuinerillu eqqoriaanermut tunuliaqutaasut nassuiarsinnaassagaat,
b) namminneq allallu misissuinerisa uuttortaanerisalu inernerinik tunngaveqarlutik qularnaatsumik inerniliisinnaassasut,
c) namminneq misissukkaminnut inerniliussatik nalinginnaasumik nalilersuutinut sanilliunnissaat sungiulluarsimassagaat aamma
d) matematikkimi assilisassanik pisariinnernik suliaqarsimassasut.
4) Misileraanermi
a) taamaassorisaminnik oqaatiginnissinnaassasut taamaassorisaminnillu misileraaniarlutik pilersaarusiorsinnaassasut ingerlassinnaassagaallu,
b) nikerartartut naleqquttut immikkoortitersinnaassagaat,
c) inerniliussat tatiginassusiinik naliliisinnaassasut,
d) misileraanerit imaluunniit periaasissat ingerlannissaannut erseqqissumik tulleriiaartumik ilitsersuutit suliarisinnaassagaat malissinnaassagaallu aamma
e) allanngoriartornerit toqqaanartumik alaatsinaanneqarsinnaanngitsut takorloorumallugit assersuusiorfigisinnaaneri misilittagaqarfigissagaat aamma
5) Paasissutissanik ilisimasanillu atuinermi
a) pinngortitalerinermi sammineqartut pillugit oqallinnermi oqaatsinik allanngorartunik atuisinnaassasut tunngavilersuisinnaassasullu,
b) eqqarsaatersuutimik naammassisamillu nassuiaatiginninnermut tusagassiuutit assigiinngitsut atornissaat sungiulluarsimassagaat,
c) paasissutissiiviit, atuakkat, tabellit, nunap assingi, interneti kiisalu paasissutissiinermi atortorissaarutit allat atornissaat isorinnittumillu isummersorfigisinnaanissaat sungiulluarsimassagaat aamma
d) pinngortitamik pisuussutaanillu atuinermut tunngasut apeqqutit kiisalu atuinerup avatangiisinut inuuniarnermullu kingunerisinnaasai paasisimasaqarfigissagaat.
Imm. 2. Pinngortitamik nunalerinerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) nunarsuup ineriartornerata oqaluttuassartaani pingaarnerit, tassunga ilanngullugit nunarsuup qalipaanik ilisimasaqarneq, nunap pissutsimigut ingerlaarnera nunallu pissutsimigut kaaviiaarnera, nassuiarsinnaassagaat,
2) Kalaallit Nunaata sananeqaatai ilusialu ilisimasaqarfigissagaat,
3) Kalaallit Nunaanni aatsitassat nalinginnaanerusut ilisarnaataat taaguutaallu ilisimassagaat,
4) nunarsuarmi sumiiffinni assigiinngitsuni aatsitassat aatsitassarsiornerillu ilisimasaqarfigissagaat,
5) tinittarneq ulittarnerlu ilisimasaqarfigissagaat aamma taakku nikerarnerannut takussutissiaq atorsinnaassagaat,
6) immap sarfai taakkulu ukiup kaajallakkiartornerani allanngorartarneri kiisalu silamut klimamullu pingaarutaat ilisimasaqarfigissagaat,
7) nunarsuarmi silaannaap pissusia naasoqarfiillu killeqarfii, anorlertarnermut siallertarnermut/nittaattarnermut pissutsit kiisalu nunarsuarmi sumiiffinni assigiinngitsuni inuussutissarsiornermut inuuniarnikkullu atugassarititaasunut pingaarutaat ataatsimut isigalugu nassuiarsinnaassagaat,
8) nunap qaavani issut assigiinngitsut naasoqassuserlu sammisimassagaat taakkulu nunarsuup ilaani assigiinngitsuni naasorissaasutut ingerlatsinissamut orpippassuarnillu atuinissamut periarfissat tunniussinnaasai pingaarutillit ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 3. Fysik-kemiip samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Atortussiani, piginnaanerni pinngoqqaatillu piginnaasaat aallaavigalugit tulleriiaarinermi
a) sananeqaateeqqat immikkuualuttut atorneqarnerini atortussiat pissusilersuutaat nassuiarsinnaassagaat,
b) atortut nalingiinnaanerusut nassaassaasut arlallit, soorlu pinngoqqaatit, kemiimi attuumassutit akoorinerillu, immikkoortitersinnaassagaat,
c) pinngoqqaatit sammineqartut tunngavigalugit kemiimi attuumassutit taaguusersornerinut malittarisassat nassuiaasersorsinnaassagaat,
d) pinngoqqaatit piginnaasaat aallaavigalugit tulleriiaarinermi paasissutissat pingaarnerit pingaarutaat kiisalu pinngoqqaatit tassani inissisimaneri piginnaasaallu pinngoqqaatillu sannai nassuiaasersorsinnaasagaat,
e) atomit, molekylit, ionit aamma isotopit immikkoortissinnaassagaat,
f) sananeqaatit allanngujuissusiannut inatsit taassungalu uppernarsaasinnaanermut misi-leraanerit ilisimasaqarfigisagaat aamma
g) pissutsit assigiinngitsut kemiikkut allaanngoriartornerup sukkassusianut sunniutaasinnaasut suliarisimassagaat.
2) Qinngornerit ulorianartullit
a) elektromagnetiskiusup spektrumiata pingaarnersai, radioaktivitetip nungujartornermini perlukui, alfapartikelit aamma betapartikelit, qinngornerit gammastrålit kiisalu qin-ngornerit uumassusilinnut sunniisarnerat ilisimasaqarfigissagaat aamma
b) nukerujussuarmik pilersitseriaaseq, fusion, aamma atomit iluliinik qulloortitseriaaseq, fission, taakkulu allanngoriartornerisa nunarsuup nukissiorneranut pingaarutai ilisimasaqarfigissagaat.
3) Nukissani
a) kissartumi nukissap, kissassutsip kissartullu initussusiata akunneranni pissutsit nassuiarsinnaassagaat,
b) nukissamik atuinermik uuttortaaneq sammisimassagaat,
c) inuiaqatigiit nukissioriaasitoqqamik, ikummatissanik nunap iluaneersunik, taaguutilimmik fossil energimik, nukissiutimillu nutartertuartumik, fornyelig energimik, atuinerinik ilisimasaqassasut,
d) innaallagissioriaatsit siammartitereriaatsillu assigiingitsut nassuiarsinnaassagaat,
e) najukkami inuiaqatigiit nukissamik atuinerat sumiiffinni piffissanilu allani atuisimanernut sanilliussimassagaat,
f) innaallagissamit nukissaq nukissanut allanut nuutsillugu suliaqarsimassasut,
g) nukissamik pioreersumik, indre energimik, innaallagissallu nukissiaanik pisariinnerusumik naatsorsuisinnaassasut,
h) nukissap allanngujuissusianut inatsit aamma nukissamiit nukissamut allamut nuussinermi nukissamik atorfissaqaraluartumik maangaannartitsilluni annaasaqarnermut assersuutinik ilisimasaqassasut aamma
i) nukissamik maangaannartitsinissaq pinaveersaarniarlugu innersuusiornermut ilisimasat paasissutissallu atorlugit suliaqarsimassasut.
4) Innaallagissap saviullu kajungerisaani
a) innaallagissap saviullu kajungerisaata akornanni ataqatigiinneq taakkulu pissusilersuutaannit teknologiimik atorluaaneq suliarisimassallugulu nassuiarsinnaassagaat aamma
b) innaallagissap nukingata, sarfap nukingata akimmisaartitsinerullu akornanni ataqatigiissuseq paasiniarlugu, Ohmip inatsisaa, innaallagissap sarfaanik uuttuinermi atortunik atuisinnaassasut.
Imm. 4. Uumassusilerinermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Inuup timaata sananeqaataasa atuunnerini
a) inuuniarnermi atugassarititaasut, inooriaatsip timillu atuuffiata akornanni ataqatigiissutsit ilisimasaqarfigissagaat,
b) hormonit, alliartorneq inerikkiartornerlu ilisimasaqarfigissagaat,
c) kinguaassisarneq, aaqartarneq, naartunaveersaarneq naartuersittarnerlu pillugit ilisimasassat pingaarnerit nassuiarsinnaassagaat aamma
d) timip tappiorannartunik, bakterianik virusinillu, nappaatinik tuniluuttartunik, timip illersuutaanik, akiuussutissaliisarnernik nappaatinillu kinguaasiuutitigut tuniluuttartunik suleqateqarnera nassuiarsinnaassagaat.
2) Uumasuni naasunilu
a) uumassuseqarnerup tunngaviusumik ersiutai sammisimassagaat,
b) nukissap atortussiallu kaaviiaarnerat, fotosyntese nerisareqatigiiaarnerlu nassuiarsinnaassagaat,
c) sananeqaatit sannaat atuuffiilu ilisimassagaat,
d) uumasunik naasunillu aaqqissuussamik immikkoortiteriaatsit akuerisat atorsinnaassagaat,
e) kinguaassisarneq, sananeqaatitigut kingornuttakkat nalunannginnerit, suiaassutsit suiaassuseqannginnerlu aqqutigalugit kinguaassiorsinnaaneq, pissuseqatigiit pinngortarnerat, uumassuseqartut amerlassusiat taaguutilik biodiversitetimik aamma nappaatit kingornuttakkat ilisimasaqarfigissagaat suliarisimassagaallu,
f) uumassusillit sananeqaatimikkut pissusilersortarnermikkullu avatangiisiminni atugassarititaasunut assigiinngitsunut naleqqussartarnerat ilisimasaqarfigissagaat,
g) Mendelip Darwinillu eqqarsaatersuutaasa taassumalu ilisimatusarnermut pingaarutaat ilisimasaqarfigissagaat aamma
h) uumasut naasullu ujaranngornerit ineriartornermut nassuiaatitut ilisimasaqarfigissagaat.
3) Uumasulerinermi teknologiimilu
a) tappiorannartut suliffissuaqarnermut pinngortitamullu pingaarutaat nassuiarsinnaassagaat,
b) pinngortitami atueqatigiinnermut inuup akuliussimanerata sunniutai pillugit ilisimasaqassasut,
c) naasunik uumasunillu ileqquujuartoq malillugu pitsanngorsaanerit tunisassiornermilu sananeqaatinik akuukkanik atuinerit assigiinngissusiat assigiissusiilu nassuiarsinnaassagaat aamma
d) DNA atorlugu misissueqqissaariaatsit inuullu sananeqaataanik kinguaariinni kingornuttakkanik erseqqissaanerit ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 5. Ulloriarsiornermi naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) ullorissap piunermini ingerlanerata pingaarnerusortai nassuiarsinnaassagaat,
2) arsarnerit pinngorartarnerinut patsisit pingaarnerit nassuiarsinnaassagaat,
3) ulloriarsiuutoqqat: Kopernikus, Tycho Brahe, Galilei, Johan Kepler, Newton, Ole Rømer, ilaat ataaseq arlallilluunniit sammisaqarfigisimassagaat
4) nunarsuatta avataani pissutsinut misissueriaatsit assigiinngitsut ilisimasaqarfigissagaat aamma
5) qaammataasat assigiinngitsut atuuffii: alapernaarsuineq, oqarasuaatitigut allakkasuaatitigullu attaveqaatit, GPS atorlugu sumiissusersiorneq allanillu siunertallit, ilisimasaqarfigissagaat.
Kapitali 11
Inuttut inerikkiartorneq pillugu atuartitsissutip siunertaa ilikkagassatullu anguniagassat
Atuartitsissutip siunertaa§ 34. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut atuarnerminnut ilinniaqqinnissaminnullu atatillugu periarfissaminnik nalilersuineq, anguniagalersorneq, pilersaarusiorneq piukkunnaatilimmillu toqqaaneq ilinniassagaat. Atuartut ilisimasaqarfigilissavaattaaq tarnikkut timikkullu peqqissumik inooriaatsimut tunngaviit, tassunga ilaatillugit ajornartorsiutit inuulluarniutinik ikiaroornartunillu atornerluinerup malittai. Atuartut tunngaviusumik ilisimasaqarfigilissavaat atuarfimmi, angerlarsimaffimmi, inuiaqatigiinni avatangiiserisani pinngortitamilu isumannaassuseq. Atuartut paasisaqarfigilissavaat ilaqutariinnertigut, ineqarnertigut, avatangiisitigut aningaasaqarnertigullu inuunermi inuiaqatigiit inunnut periarfissarititaat aamma naleqassutsit pisussaaffiillu ilaqutariinnermi, suliffimmi inuiaqatigiinnilu peqatigiinnermi najortigiinnermut tunngasut.
Imm. 2. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut inooqataanikkut misigissutsitigullu pisinnaatitaaffitik soorlu poqissutsimikkut timimikkullu piginnaassutsitik ineriartortissagaat. Atuartitsinerup nukittorsassavaa atuartut imminnut paasinerat, imminnut naleqartinnerat pilersitsisinnaanerallu aamma tapersersussasavai eqqarsaqqisaartutut isumaginnittutullu ineriartornissaannut inuttut isumaliutiginnittutut pilersaarusiortutullu, imminnut allanillu isumaginnittutut siunissaminnillu aaqqissuussinissamut akisussaasutut.
Imm. 3. Atuartitsinerup nukittorsassavaa atuartut inunnik assigiinngitsorpassuarnik suleqateqarsinnaanerat aamma peqataaffigissavaa allanik soqutiginnissasut peqatigiillunilu aaqqiinissamut oqaloqatigiinnerup pingaarutaa paasissallugu. Atuartut paasinnissapput inuit allat naleqartitaannik, isummaannik iliuusaannillu.
Imm. 4. Atuartut paasissavaat ilinniarnermut, inuussutissarsiornermut inooriaatsimullu tun-ngatillugu namminneq qinikkamik allallu qinigaat imminerminnut inuiaqatigiinnullu ataatsimut isigalugu pingaarutaat. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaattaaq atuartut inunnut allanut akaarinninnertik ineriartortissagaat aamma inuit allat inuiaqatigiinni oqartussaaqataaffiusumi inissisimaffii pilersueqataanerilu ataqqissagaat.
Ilikkagassatut anguniagassat
§ 35. Nukarliit atuarfianni atuartitaareernerminni Nammineq anguniagassat pilersaarusiornerullu samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) kissaatitik takorluukkatillu ersersissinnaassagaat,
2) pissutsitik, soqutigisatik piginnaasatillu nassuiaatigisinnaassagaat,
3) pissutsit pilersaarusiornerminnut sunniuteqarsinnaasut maluginiassagaat,
4) nammineq aalajangiiffigisinnaasatik aalajangigassallu allanit akisussaaffigineqartut immikkoortissinnaassagaat,
5) anguniagalersornerup pingaarutaa paasisimassagaat,
6) anguniagalersornermi killiffiit assigiinngitsut ilisimasaqarfigissagaat,
7) nalinginnaasumik atuarnerminnut anguniagalersorsinnaassasut iliuusissaminnillu pilersaarusiorsinnaassasut aamma
8) anguniakkatik iliuusissaminnillu pilersaarutitik allanut oqaluttuarisinnaallugillu oqallisigisinnaassagaat allallu anguniagaat iliuusissatullu pilersaarutaat isummerfigisinnaassagaat.
Imm. 2. Inuttut ineriartornerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Inuttut naleqassutsimi
a) imminnut ajunngitsumik oqaluttuarisinnaassasut aamma
b) ikinngutigiinnerup naleqassusia paasissagaat.
2) Peqqissutsimi
a) nerisat peqqinnartut inuup peqqissusianut pingaarutaat ilisimassagaat peqqinnartunillu atuarfimmi ulloqeqqanut nerisassiorsinnaassasut imaluunniit taqualiorsinnaassasut,
b) peqqissumik inooriaaseqarneq pillugu isummernerminnut ilaquttamik, ikinngutimik tusagassiuutillu sunniinerat assersuusiorfigisinnaassagaat aamma
c) timimikkut eqqiluisaarnerup pingaarutaa ilisimassagaat.
3) Ilaqutariinni
a) ilaqutariinni pisussaaffiit akisussaaffiillu agguataarneri assigiinngitsut nassuiarsinaassagaat aamma
b) ilaqutariinneq assigiinngitsorpassuartut aaqqissugaasinnaasoq tamannalu kulturit assigiinngitsut akornanni kulturillu ataatsip iluani allanngorartuusoq ilisimassagaat.
4) Asanninnermi, isumaginninnermi kajungernermilu
a) meeqqat asaneqarnissaminnik asanninnissaminnillu aamma isumagineqarnermik isumassuinissamillu pisariaqartitsinerat ilisimasaqarfigissagaat,
b) inersimasut meeqqallu annerit tiinganermikkut meeqqanut tunngatillugu imminnut killilersinnaanngitsunik naapitassaqartoq ilisimasaqarfigissagaat,
c) misigisat nuanniitsut pisullu ulorianartut ingalassimaniassagaat aamma
d) kinguaassiuutitigut atornerlugaanermikkut imaluunniit pasitsaassaqarnermikkut sumut saaffiginninnissartik, ikiortissarsiornissartik tapersersorneqarnissartillu ujartussallugu ilisimassagaat.
5) Aanngajaarniutini inuulluarniutinilu
a) angerlarsimaffimmi atuarfimmilu aanngajaarniutit inuulluarniutillu nassaassaasut assigiinngitsut pillugit ilisimasaqassasut aamma
b) aanngajaarniutinik inuulluarniutinillu atornerluineq qanoq ililluni ingalassimaniarneqarsinnaanersut assersuusiorfigisinnaassagaat.
6) Isumannaallisaanermi
a) imminnut allanullu angerlarsimaffimmi, atuarfimmi atuarfiullu avataani, angallannermi pinngortitamilu ilaatillugit, isumannaallisaanermut malittarisassat atorsinnaassagaat aamma
b) angerlarsimaffimmi atuarfimmilu ikiueqqaarnermi periaasissat tunngaviusut ilisimassagaat aamma
7) Inuunermi pisartuni inuunermi pisut pingaarutillit pillugit eqqarsaatiminnik ersersitsisinnaassasut.
Imm. 3. Suleqatigiissinnaanerup attaveqaqatigiinnerullu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) misigissutsit ajunngitsut ajortullu ilisarisinnaassagaat, oqaluttuarisinnaassagaat inuttullu akueriuminartumik qisuariarfigisinnaassagaat,
2) akornusiinatik tusarnaarluarsinnaassasut,
3) allat oqaasii qisuariarfigisinnaassagaat,
4) allat misigissusii iliuusiilu isummerfigisinnaassagaat kiisalu pisunut assigiinngitsunut inuit assigiinngitsumik misigisarnerannut paasinninnertik takutissinnaassagaat,
5) allanut ajornartoornermi pakatsissutitik imaluunniit kamaatigisatik misigissutsitik aallaavigalugit ersersissinnaassagaat,
6) assigiinngitsutigut qisuariarsinnaallutillu ajornartorsiutinik aaqqiiniarsinnaassasut,
7) eqimattani minnerusuni suleqatigiissinnaassasut sulinermilu peqataanertik ilisimaarissagaat allallu periarfississinnaassallugit aamma
8) atuaqatit ilinniartitsisorlu suleqatigalugit pissusilersoqatigiinnissamut, tassunga ilaatillugit qinngasaarineq malersuinerlu pinaveersaarniarlugit kiisalu klassimi suleqatigiinnermi ataqatigiinnermilu ajornartorsiortoqalersillugu qanoq ataatsimut periaasissanik, isumaqatigiissutiliussasut.
Imm. 4. Ilinniartitaanerup inuussutissarsiuteqarnerullu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) sumiiffinni ataasiakkaani suliffeqarfiit assigiinngitsut arlallit ilisimasaqarfigissagaat,
2) inuussutissarsiutit assigiinngitsut arlallit, tassunga ilanngullugit akissarsiaqarluni namminerlu piumassutsimik sulineq, ilisimasaqarfigissagaat aamma
3) inuit piginnaassutsitik sapinngisatillu ilaqutariinni, atuarfimmi inuiaqatigiinnilu qanoq atorneraat ilisimasaqarfigissagaat.§ 36. Akulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Nammineq anguniagassat pilersaarusiornerullu samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) periarfissatik killitillu kissaatiminnut takorluukkaminnullu tunngatillugit ilisimaarissagaat,
2) pissutsimik, soqutigisamik piginnaasamillu allannguutaat ilisimaarissagaat,
3) ilinniarnissaminnut, inuussutissarsiummik toqqaanissaminnut imminnullu pilersaarusiuunnerminnut naleqquttumik aalajangiussinissamut pissutsit nalilersinnaassagaat,
4) atuarnermik ingerlateqqinnissaanut imminullu pilersaarusiuunnermut anguniagassaliorsinnaassasut immikkoortunillu aggulukkanik anguniagassaliorsinnaassasut,
5) anguniakkaminnik immikkoortunillu aggulukkanik anguniakkaminnik ingerlaavartumik nalilersuissasut iluarsartuussissasullu taakkuninngalu piviusunngortitsissasut,
6) siunertamik angunissaannut iluaqutaasinnaasut ilisimasat inuiaqatigiillu tunniussinaasaat ujartussagaat atussagaallu aamma
7) suleqateqarlutik anguniakkanik immikkoortunik aggulukkanik assigiinngitsunik piviusunngortitsiniassasut, allat pilersaarusiaannut qisuariarfiginnissasut kiisalu nammineq pilersaarumminnut qisuariaatit isummerfigissagaat iliuuseqarfigalugillu.
Imm. 2. Inuttut ineriartornerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Nammineq naleqassutsimi
a) pissutsit nammineq paasinninnerminnut sunniuteqartut eqqumaffigissagaat,
b) nammineq ineriartornertik naleqassusertillu qanoq nukittorsassallugit eqqumaffigissagaat aamma
c) ikinngutitaarnissartik ikinnguteqartuarnissartillu namminneq suleqataaffigissagaat.
2) Peqqissutsimi
a) peqqinnartunik nerisaqarnerup inooriaaseqarnerullu siuarsarnissaanut qanoq iliuuseqarnissartik eqqumaffigissagaat,
b) nerisassat imigassallu peqqinnartut peqinnaannerusullu ilisimasaqarfigissagaat, nerisassanillu pingaarnernik, ukiup qanoq ilinerani nutaartugassat ilanngullugit, nerisassiorsinnaassasut aamma
c) peqqissumik inooriaatsimut nalilersuutiminnut qanoq ilaquttat, peqatit inuiaqatigiillu sunniuteqarnerat isummerfigissagaat.
3) Ilaqutariinni
a) ilaquttat ataasiakkaat pissusilersuutaat ilaqutariinnermut qanoq sunniuteqartarneri ilisimaarissagaat,
b) angutaanermut arnaanermullu akisussaanermullu agguataarinninnermut ilaquttani isummat ilaqutariinni inuunermut sunniutaat ilisimaarissagaat aamma
4) Asanninnermi, isumaginninnermi kajungernermilu
a) nammineq allallu asaneqarnissamik asanninnissamillu aamma isumagineqarnermik isumassuinissamillu pisariaqartitsinerat ilisimaarissagaat,
b) peqqissumik inooqataanerminni pissutsit aamma namminneq killissamik qaangerneqarnerini misigisat immikkoortissagaat,
c) sumiginnaanerit assigiinngitsut, tassunga ilanngullu meeqqanik kinguaassiuutitigut atornerluineq, ilisimasaqarfigissagaat aamma
d) nalinginnaasumik inuttut atoqatigiittarneq, nappaatipalaanillu tunillaassuineq illersuutillu ilisimasaqarfigissagaat.
5) Aanngajaarniutini inuulluarniutinilu
a) aanngajaarniutinik atornerluinerup, tassunga naamaarneq, pujortarneq imerajuttuunerlu ilanngullugit, imminermut, ilaquttanut, qanigisanut inuiaqatigiinnullu sivikitsumik sivisuumillu timikkut, tarnikkut inooqatigiinnermullu kinguneri ilisimasaqarfigissagaat aamma
b) peqatit, ilaqquttat, tusagassiuutillu aanngajaarniutinik inuulluarniutinillu atornerluinermut tunngatillugu sunniinerat ilisimassagaat.
6) Tarnikkut timikkullu innarluutini tarnikkut timikkullu innarluutit sumiiffinnilu timikkut tarnimikkullu innarluutillit naapittakkat qanoq pissusilersorfiginissaat tamatigoortumik ilisimasaqarfigissagaat aamma
7) Inuunermi pisartuni inuuneq toqulu, annaasaqarnissamut ernumaneq, inuunermik nuannaarutiginninneq toqumillu ernummateqarneq oqaluuserisinnaassagaat.
Imm. 3. Suleqatigiinnermi attaveqaqatigiinnermilu naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) tusarnaarluarneq nalinginnaasuutissagaat,
2) allat oqaasiinut, iliuusiinut suliaannullu nersualaarinnissasut tunngavilersukkamillu isornartorsiuissasut,
3) oqaatsitik, iliuutsitik suliatillu pillugit nersualaartissasut tunngavilersukkamillu isornartorsiortissasut, taakkulu ammasumik isummerfigissagaat siuariarfiusumillu atorluassagaat,
4) inoqatit aamma nammineq allallu akornanni ajornartorsiortoqartillugu aaqqiiniutaasinnaasut, tassunga ilaatillugu allanik ajuallatsitsinani nammineq pisinnaatitaaffinnik noqitsineq, atussagaat aamma
5) eqimattani mikisuni angisuunilu suleqataasinnaassasut imminerlu allallu isumaat pingaartitaallu periarfissaqartissagaat.
Imm. 4. Ilinniartitaanerup inuussutissarsiuteqarnerullu samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) atorfeqarnermi iluatsittumik siuariarfissat najukkami, nuna tamakkerlugu nunanilu allani ilisimasaqarfigissagaat,
2) najukkami nunarsuarmilu tamarmi ilinniarsimasut sulisut sorliit atorfissaqartinneqarnerpaanersut aamma ilinniakkat inuussutissarsiutillu sorliit pisariaqartinneqannginnerusut ilisimasaqarfigissagaat aamma
3) inuussutissarsiut toqqagartik misilissimassagaat, tassannga pissarsiartik tassungalu soqutiginninnertik nalilersimassagaat.§ 37. Angajulliit atuarfianni atuartitaareernerminni Nammineq anguniagassat pilersaarusiornerullu samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) pissutsiminnik piginnaassutsiminnillu piviusorsiortumik isiginnittaaseqassasut,
2) ilinniaqqinnissaminnut, atorfeqarnerminni siuariarnissaminnut imminnullu pilersaarusiuunnerminnut piviusorsiortumik anguniagassalissasut immikkuuluttunillu anguniagassalersussasut, taakkulu piviusunngortinnissaannut pisariaqartumik ingerlaqqeriarsimassasut,
3) inuiaqatigiit ineriartornerat pisariaqartitaallu, nammineq piginnaasat soqutigisallu ilutigalugit ilinniagaqarnermut atorfeqarnermilu siuariaqqinnermut tunngatillugu ingerlaavartumik nalilersuineq, naleqqussarneq anguniakkanillu allannguineq piareersimaffigissagaat aamma
4) ilinniarnermi atorfimmilu siuariaqqinnermi ingerlaavartuusuni ilisimasat piginnaasallu ineriartortittuarnissaasa pingaarutaat ilisimassagaat.
Imm. 2. Inuttut ineriartornerup samminerani naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) Nammineq naleqassutsimi
a) anguniagaliussanut sulianullu tunngatillugu inuttut naleqassuseq tatiginerlu ersersissagaat aamma
b) inooqatigiinnermi pissutsinik assigiinngitsunik ineriartortitsinermut ataavartumillu peqateqarsinnaanermut pingaarutilinnik inuttut piginnaasaqassasut.
2) Peqqissutsimi
a) timimik kalerrisaarutaat eqqumaffigissagaat peqqissuunertillu akisussaaffigissagaat aamma
b) tusagassiuutit peqqinneq peqqinnerullu imminerminnut sunniutai pillugit tusarliussaannut nassuiaataannullu isorinnittumik isummerfiginnissasut.
3) Ilaqutariinni
a) ineqarnerup inigisallu qanoq issusiata ilaqutariinnut pingaarutaat ilisimasaqarfigissagaat,
b) pissaqarniarnerup, aningaasaqarnerup suliffeqarnerullu ilaqutariit inuunerannut qanoq sunniuteqarnera, tamatumunnga ilanngullugit ilaqutariit meerartallit immikkut ittumik inissisimanerat, paasisimasaqarfigissagaat,
c) ilaqutariinnermi ingerlanerliornerit assigiingitsut ilisimasaqarfigissagaat,
d) inuiaqatigiit avatangiisiusut tusagassiuutillu ilaqutariinnermut isiginnittaasitsinnut ilaqutariinnillu pilersitseriaatsitsinnut qanoq sunniuteqarneri ilisimasaqarfigissagaat aamma
e) erninermut, katinnermut, avinnermut toqumullu tunngatillugu pisinnaatitaaffitik inuiaqatigiillu innuttaasunut malittarisassaat piumasaqaataallu ilisimasaqarfigissagaat.
4) Asanninnermi, tungiuinermi kajungernermilu
a) sumiginnaaneq, tassunga ilanngullugu kinguaassiutitigut atornerlugaaneq, meeqqanut qanoq sunniuteqarnersoq paasisimasaqarfigissagaat taamatumunngalu ersiutit assigiinngitsut ilisimasaqarfigalugillu malugissagaat aamma
b) kajungereqatigiinnermi ileqqut assiginngitsut, soorlu taamaaqatiminnut tiinganeq, arnanut angutinullu tamaginnut tiinganeq tiingassuseerunnerlu ilisimasaqarfigissagaat.
5) Aanngajaarniutini inuulluarniutinilu katsorsaariaatsit assigiinngitsut, tamatumunnga ilanngullugit tupamik, imigassamik, aalakoornartumik, ikiaroornartumik assigisaannillu atornerluineq, ilisimasaqarfigissagaat aamma katsorsaaviit peqatigiiffiillu nunatsinniittut ilisimassagaat.
6) Tarnikkut timikkullu innarluutini timikkut tarnimikkullu innarluutit qanoq ilaqutariinnut sunniuteqarneri inuiaqatigiinnilu tamakku qanoq suliuniuteqarfigineqarnersut tamatigoortumik ilisimasaqarfigissagaat aamma
7) Inuunermi pisartuni suut imminornermut peqqutaasinnaasut imminornaveersaartitsiniarnermullu periaasiusinnaasut ilisimasaqarfigissagaat.
Imm. 3. Suleqatigiinnermi attaveqaqatigiinnermilu naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) attaveqaqatigiinnermut piginnaasatik, ajornartorsiutinik qaangiiniarnermut periaatsitik suleqateqarsinnaanermullu piginnaasatik ineriartortittuassallugit ilisimassagaat aamma
2) eqimattat peqataaffigisamik toqqissisimanissaannut akisussaaqataassasut.
Imm. 4. Ilinniartitaanerup inuussutissarsiuteqarnerullu samminerini naatsorsuutigineqarpoq atuartut
1) ilinniagaqarnissamik inuussutissarsiutitullu kissaatiminnut, tassungalu ilaanngullu suliffeqarfimmik namminersortumik pilersitsinissamut, periarfissatik killissatillu ilisimassagaat,
2) inuussutissarsiut alla ataaseq toqqagartik imaluunniit amerlanerit misilissimassagaat, tassannga pissarsiartik tassungalu soqutiginninnertik nalilersimassagaat aamma
3) ilinniagaqarnissaminnik inuussutissarsiutissaminnillu toqqaasimassasut taakkulu aallarnisarnissaannut pisariaqartumik ingerlaqqeriarsimassasut.
Kapitali 12
Atuartitsissutit sumiiffinni qinigassiissutit siunertaat§ 38. Atuartitsinerup siunertaraa atuartut atuartitsissutit susassaqarfii sisamat, makku: assassorneq ilusilersuinerlu, eqqumiitsuliorneq illussanillu titartaaneq, timersorneq silamiinnerlu kiisalu nipilersorneq, erinarsorneq, timip aalatinnera isiginnaartitsinerlu, paasisaqarfigissagaat tamatigoortumillu piginnaasaqarfigilissaagaat. Sumiiffinni ataasiakkaani ilinniartitsissutissatut toqqakkani ilaatinneqassapput sumiiffinni ileqqut kulturikkullu aaqqissuussinerit siunertaralugu kulturip pilersitsiffiusullu ataqatigiinnerannik paasisitsineq. Atuartitsinerup peqataaffigissavaattaaq atuartut kulturikkut oqaluttuarisaanerup nalinginik oqaatiginneriaatsinillu nutaalianik pisoqaasunillu paasisaqarfiginnillutillu paasinnissasut.
Imm. 2. Atuartitsinerup atuartut pitsaasunik misigisaqartissavai suliaqarnikkut, pilersitsinikkut timersornikkullu sammisaqarnerni. Atuartitsinerup annertusassavaa atuartut eqqarsartaatsimikkut peqqissuunerat, misigisaqarusussusiat, isumassarsiullaqqissusiat pilersitserusussusiallu kiisalu tatigitilissavai pilersitaqarluni sammisaqarnerni aamma oqalunnani oqaatiginneriaatsini pilersitsisinnaanerinut.
Imm. 3. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut allat peqatigalugit suliaqarluni, pilersitsiffiusunik timersorlunilu sammisaqarnerit naleqassusiannik nuannissusiannillu misigisaqassasut. Atuartitsinerup nukittorsassavaa annertusarlugulu atuartut sumiiffimminni kulturikkut, inooqatigiinnikkut inuussutissarsiornermullu tunngasunik sammisanut peqataarusunnerat pisinnaasaallu.
Imm. 4. Atuartitsinerup atuartut paasisaqartissavai paasinnitsillugillu nammineq allallu inuiaqatigiit kulturiannik inooriaasiannillu. Atuartut pisinnaasaqarfigilissavaat atortut, ileqqut kulturillu ataqatigiissillugit sulinerminni kulturikkut oqariartaatsit aamma ataatsimooqatigeeriaatsit nalilersinnaallugillu ineriartortissinnaanissaat.
Kapitali 13
Atuutitsilerneq, ikaarsaariarneq atorunnaarsitsinerlu pillugit aalajangersakkat§ 39. Nalunaarut 1. august 2003-mi atuutilerpoq.
§ 40. Atuarfimmi atuartitsissutit siunertaat pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 22, 28. juni 1991-imeersoq 1. august 2003-mi atorunnaarsinneqarpoq, taamaattorli takuuk imm. 2.
Imm. 2. Atuartunut ukiumi atuarfiusumi 2003/2004-mi 7. klassimi klassinilu annerni atualersut atuarnerminnik naammassinninnissaminnut nalunaarummi imm. 1-imi taaneqartut naapertorlugit atuarnertik ingerlatissavaat.
Naamminersornerullutik Oqartussat ulloq 24. juuni 2003
Arkalo Abelsen/
Lise Lennert Olsen